________________
જૈનસંઘોની આંતરિક એકતા અને શુદ્ધિઃ ૧૪
૨૬૫
સંબંધિત ન રાખતાં એને એક યોજનાના રૂપમાં દુનિયાની સામે રજૂ કરી દીધું, અને દેશકાળનો કશો જ વિચાર નહીં કરતાં, દરેક મનુષ્યને એમાં દાખલ થવાની હાકલ કરી. આજે આ સંઘમાં બધા ધર્મો, બધાં રાષ્ટ્રો, બધી જાતિઓ અને બધા વર્ણના લોકો દાખલ થવા લાગ્યા છે, અને એમનું એ જ ધ્યેય છે, કે પોતાને આદર્શ બનાવીને સમાજનો, દેશનો અને છેવટે દુનિયા આખીનો પ્રવાહ ભોગવાદના માર્ગેથી વાળીને અભોગવાદ તરફ ફેરવી નાખવામાં આવે.”
આ નિવેદન આ પંથનો પ્રચાર તદ્દન નવો જ વળાંક લેતો હોય એનું સ્પષ્ટ સૂચન કરે છે એમાં શક નથી. સમયના વહેવા સાથે જૈનધર્મ મોટે ભાગે અમુક જાતિ કે વર્ણમાં બદ્ધ થઈ ગયો છે એ એક હકીકત છે. આચાર્ય શ્રી તુલસીરામજીએ આરંભેલું આ આંદોલન જાણે જૈન પરંપરાના ઇતિહાસમાં નવું પાનું લખવાની શરૂઆત કરતું હોય એમ લાગે છે. આ પંથમાં એક કાળે – હજુ ગઈકાલ સુધી – જે દયા અને દાનના નિષેધનું ભારે કટ્ટરતાપૂર્વક વારંવાર ઉચ્ચારણ કરવામાં આવતું હતું, તેમાં પણ ધરમૂળનું પરિવર્તન આવવાની ખાતરી, “વિવરણ-પત્રિકા'ના તા. ૧૧-૧૨-૧૯૫રના અંકમાં છપૈયાલ આચાર્યશ્રીના એક પ્રવચનમાંના નીચેના શબ્દોથી થાય છે :
ધર્મ એવો મહેલ છે, જેમાં આખી દુનિયા આરામથી નિદ્રા લઈ શકે છે. એ કેવળ સત્ય અને અહિંસાના બે સ્તંભો ઉપર જ ઊભો છે. વિશ્વમૈત્રી એ એની ભીંતો છે. તમે બધા એ મહેલમાં દાખલ થાઓ; આ જિંદગીને એમ જ ન ગુમાવી ધો. આજે તો લોકો ધર્મના નામે લડે-ઝઘડે છે; આ ધર્મ નહીં પણ ધર્મના નામ ઉપર કલંક છે. ધર્મમાં જાતિ, વર્ણ કે વર્ગનો ભેદ નથી; દરેક જાતિ ધર્મનું આચરણ કરી શકે છે. એવું બની જ ન શકે કે સાકર હિંદુને ગળી લાગે અને મુસલમાનને ખાટી લાગે; એ તો બધાંને માટે સરખી છે.
“લોકોમાં ઘણી ગેરસમજૂતીઓ ફેલાયેલી છે. તેઓ કહે છે : “આમનો (તેરાપંથીનો) ત્યાગ સારો છે, સાધુ-સંતો યે સારા છે, ધર્મોપદેશ સારો છે; પણ એકબે વાતો સારી નથી. તેઓ કૂવા વગેરે કરાવવાની મનાઈ કરે છે.' હું સ્પષ્ટ કહેવા માંગું છું, કે તેઓની આ ભ્રાંતિ છે. સાધુ આમ-જનતાનાં આ કાર્યોમાં આડો હાથ ન કરી શકે, અને જો તે એવું કરે તો એ સાધુ નથી; એ અંતરાયનો ભાગી છે. આવી ગેરસમજૂતીઓ કેવળ અહીં જ નહિ, દેશના ખૂણેખૂણામાં જ નહિ, પણ પરદેશ સુધ્ધાંમાં ફેલાયેલી છે, કે તેરાપંથ આવી વાતોની મનાઈ કરે છે. હાલમાં જ સરદારશહેરમાં સૌરાષ્ટ્રની કેટલીક વ્યક્તિઓ આવી હતી, જ્યારે તેઓએ ગાંધી વિદ્યામંદિર જોયું અને એ સાંભળ્યું કે એ એક તેરાપંથી બંધાવી રહ્યા છે, ત્યારે તેઓને અચરજ થયું કે શું તેરાપંથી આવી જાતનાં કાર્યો પણ કરે ખરા? મેં હસતાં-હસતાં કહ્યું : “ના, એ લોકો થોડા જ કમાય છે કે ખાય છે ? સૌરાષ્ટ્રવાસીઓએ કહ્યું: “અમે લોકો ભ્રમમાં હતા.' ”
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
