________________
જિનમાર્ગનું અનુશીલન
અમને આવી ઉદાસીનતા કે ઉપેક્ષાવૃત્તિનું કારણ એ જ લાગે છે, કે લગભગ બધી યુનિવર્સિટીઓવાળા એમ જ માની બેઠા છે કે યુનિવર્સિટીમાં જૈન ચૅરની સ્થાપના કરવી એ તો છે જૈનોનું પોતાનું જ કામ; જૈનો પૈસાદાર કોમ છે, એટલે એ માટે એમણે પૈસા આપવા જોઈએ, અને એમ થાય તો જ યુનિવર્સિટીમાં જૈન સંસ્કૃતિના અધ્યયનઅધ્યાપનની વ્યવસ્થા થઈ શકે ! જાણે કે આ બાબતમાં યુનિવર્સિટીની પોતાની સ્વરૂપગત જવાબદારી કે ફરજ કશી ન હોય એમ જ બધા અધિકારીઓ માની બેઠા છે અને વર્તી રહ્યા છે.
330
પણ અમને જૈન સંસ્કૃતિ પ્રત્યેની યુનિવર્સિટી-સંચાલકોની આ મનોવૃત્તિ બિનતંદુરસ્ત અને પડકારવા જેવી લાગે છે. સહજ ભાવે પૈસા મળે યા ન મળે, પણ ભારતના સાંસ્કૃતિક અધ્યયન-અધ્યાપનના એક વિશિષ્ટ અને અવિભાજ્ય અંગરૂપે જૈન સંસ્કૃતિના અધ્યયન-અધ્યાપનની પણ પૂરેપૂરી સગવડ યુનિવર્સિટીઓએ સામે ચાલીને કરવી જ રહી.
અમે આ અતિ અગત્યની બાબત તરફ સૌ કોઈનું ધ્યાન દોરીએ છીએ અને જૈન ચૅર માટે જે કંઈ અન્ય પ્રયત્ન હાથ ધરવામાં આવે એની સાથોસાથ બધી યુનિવર્સિટીઓનું અને તે-તે પ્રાદેશિક સરકારોનું ધ્યાન ભારપૂર્વક દોરીને એમને આ માટે અચૂક સજાગ કરવામાં આવે એમ ઇચ્છીએ છીએ.
(તા. ૨૬-૮-૧૯૬૧) આપણા દેશમાં બધાં અથવા મોટા ભાગનાં વિશ્વવિદ્યાલયોમાં જૈનવિદ્યાના ઉચ્ચ અધ્યયન-સંશોધન માટેનાં કેન્દ્રો રચવા અંગે કે એ માટે સ્વતંત્ર ચૅરની સ્થાપના કરવા અંગે અન્ય દૃષ્ટિએ પણ વિચારણા કરવાનું અમને જરૂરી લાગવાથી આ નોંધ લખવા પ્રેરાયા છીએ.
જૈનવિદ્યાના અધ્યયન-સંશોધન માટે યુનિવર્સિટીઓ જૈનસંઘ પાસેથી પૂરી આર્થિક સહાય મેળવવાની અપેક્ષા રાખ્યા વગર, પોતાની જવાબદારી ઉપર જ, સ્વતંત્ર કેન્દ્ર ચલાવે એવો આગ્રહ ન રાખતાં, જૈનસંઘ આ માટે ઉદારતાથી સહાય આપવા તૈયારી બતાવે, તો પણ એટલી ગોઠવણ થવામાત્રથી આ કામ પૂરું થતું નથી.
સાંસ્કૃતિક ઉચ્ચ અધ્યયન-સંશોધનના ક્ષેત્રમાં કામ કરવા ઇચ્છતા વિદ્વાનોનું ધ્યાન પણ જૈનવિદ્યાના અણખેડાયેલા કે ઓછા ખેડાયેલા વિષયોના અધ્યયન-સંશોધન તરફ વધારે પ્રમાણમાં ખેંચાવું જોઈએ. પણ વસ્તુસ્થિતિ આથી જુદી પ્રવર્તે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
