________________
૪૬૧
સામયિકો અને જૈન' સાથેની લેખકની સહયાત્રા : ૩
અને થોડુંક પણ નક્કર કામ કરવાની મનોવૃત્તિ કેળવીને આવી પરિષદ્ યોજવામાં આવે તો પરિણામની દૃષ્ટિએ એ સાવ નકારી કાઢવા જેવું પણ નથી.
આ કામ કોણ હાથ ધરે એ સવાલ અઘરો છે. છતાં એટલું કહી શકાય, કે બધા જૈન ફિરકાઓની એકતામાં શ્રદ્ધા ધરાવી એ માટે આછો-પાતળો પણ પ્રયત્ન કરતી કોઈ સંસ્થા (દાખલા તરીકે જૈન મહામંડળ) દ્વારા આ કામ થઈ
શકે.
(તા. ૪-૧-૧૯૬૪, ૧૧-૧-૧૯૬૧, ૧-૧-૧૯૭૨ અને ૨-૧-૧૯૬૦ના
લેખોમાંથી)
(૩) જૈન પત્રકારત્વની પગદંડી
વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો એ આધુનિક યુગનું અને અત્યારની સંસ્કૃતિનું એક અનિવાર્ય તેમ જ સબળ અંગ બની ગયું છે. વિશ્વવ્યાપી બીજી બાબતોની જેમ આમાં પણ સારાં અને નરસાં બંને તત્ત્વો જોવા મળે છે, અને લોકજીવનના ઘડતરમાં પણ એની સારી અને માઠી બંને પ્રકારની અસર થાય છે.
વર્તમાનપત્રોની કામગીરીનો વિચાર કરીએ છીએ, ત્યારે સમયના ભેદને બાદ કરતાં, ઇતિહાસ અને વર્તમાનપત્રની કામગીરીમાં કેટલુંક સામ્ય જોવા મળે છે. ઇતિહાસકાર નજીકના તેમ જ દૂરના ભૂતકાળમાંથી જાણવા-સમજવા જેવી, બોધ લેવા જેવી અગત્યની નાની-મોટી ઘટનાઓ રજૂ કરે છે. પત્રકાર, સામે પસાર થતા સમયની નજીકમાં કે દૂર બનતી આવી ઘટનાઓ રજૂ કરે છે. આવી ઘટનાઓ રજૂ કરવા ઉપરાંત એ અંગે પોતાનો અભિપ્રાય ઉચ્ચારે છે, અને બીજાના વિચારો પણ પ્રગટ કરે છે. દૈનિક સિવાયનાં સામયિકો સમાચારપત્રોનું કામ કરે ખરાં, પણ એમાંનાં મોટા ભાગનાં, વિચારપત્રો કે મનોરંજનપત્રો હોય છે.
જૈન સમાજમાં વર્તમાનપત્રો કે સામયિકોની પ્રવૃત્તિનો ઇતિહાસ જોતાં એના કેડા ચાર-પાંચ દાયકા જેટલા જૂના હોય એમ લાગે છે. જૈનોના બધા ય ફિરકાઓએ અને દરેક ફિરકામાં ઉદ્દામ, સુધારક, મધ્યમ અને ખૂબ રૂઢિચુસ્ત એવી બધી વિચારસરણી ધરાવનારાઓએ આ પ્રવૃત્તિને અપનાવી છે એ બીના વર્તમાનપત્રોની શક્તિ અને સ્થૂળ ઉપયોગિતાના સ્વીકાર-રૂપ લેખી શકાય. દૈનિક સિવાયનાં અઠવાડિક,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
