Gujarati Sahitya Kosh Part 01

Author(s): Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad

Page 455

બન્યું છે. કવિએ ‘હિંડોલો’ નામની બીજી કૃતિ પણ રચી છે. વ્રજસેવક [ જ.ઈ.૧૬૪૪ પછી]: પુષ્ટિસંપ્રદાયના વૈષ્ણવ કવિ. કૃતિ: સગુકાવ્ય (સં.).
વિઠ્ઠલનાથજીના ગોકુલનાથ સિવાયના અન્ય પુત્રોના અનુયાયી. સંદર્ભ: ૧. કવિચરિત: ૧-૨; ૨. ગુસામધ્ય) ૩. પુગુસાહિત્ય- વ્રજોત્સવજી મહારાજશ્રીના સેવક. યમુનાજીના દર્શનના અનુભવને કારો] ૪. ગૂહયાદી; ૫. ડિટૉગબીજે; ૬. ફહનામાવલિઃ ૨. વર્ણવતાં ધોળ (૯ મું) તથા પદોના કર્તા.
[ચશે. કૃતિ : અનુગ્રહ, માર્ચ ૧૯૬૦-વજસેવક વૈષ્ણવ’, તંત્રી(સં.). સંદર્ભ: પુગુસાહિત્યકારો.
[કી.જો.] વૈષ્ણવાનંદ સ્વામી) [
]: સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના સાધુ કવિ. તેમણે ૨૪ પદોમાં વિભાજિત, વરવર્ણન, લગ્ન- વૃજાધીશજી સિં. ૧૯મી સદી): પુષ્ટિસંપ્રદાયના વૈષ્ણવ કવિ. વિધિવર્ણન એમ સમગ્રપણે વર્ણનાત્મક અને જીવનું જો પુરુષોત્તમ ગોસ્વામી બાળક. સાથે લગ્ન થાય તો બ્રહ્મરૂપ પ્રાપ્ત થાય એવા તત્ત્વજ્ઞાનને સાંકળી સંદર્ભ: પુગુસાહિત્યકારો.
[કી.જો.] લેતી ‘પુરષોત્તમવિવાહ (મુ.) તથા સહજાનંદના રૂપને વર્ણવતાં પદ બૃહદેવ: જુઓ બેહદેવ. (૪ મુ.)ની રચના કરી છે. હિંદી કૃતિ “શ્રીહરિલીલામૃતસિધુમાંનાં ૭. રત્નો તેમણે રચ્યાં છે.
વૃદ્ધાત્માનંદસ્વામી
]:સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના કૃતિ: ૧. કચ્છની લીલાનાં પદો, અવિનાશાનંદકૃત, ઈ.૧૯૪૨;
સાધુ. તેમણે મહારાજની લીલાઓ નજરે જોયા પછી “શ્રીહરિની ૨. પુરુષોત્તમવિવાહ, તુલસીવિવાહ, રૂક્ષમણીવિવાહ, લક્ષ્મીવિવાહ,
લીલાની વાર્તા (મુ.) એ કૃતિની રચના કરી હતી. શ્રીજીમહારાજના શલાકા અને વૃત્તિવિવાહ, પ્ર. મહંત પુરાણી હરીપરાણી હરી કૃતિ : સદવિદ્યા, જાન્યુ. ૧૯૫૪-.
[કી.જો.] સ્વરૂપદાસજી, ઈ. ૧૯૮૧.
વૃદ્ધિ [ઈ. ૧૮મી સદી પૂર્વાર્ધ] : સંભવત: તપગચ્છના જૈન સાધુ. સંદર્ભ : સદવિદ્યા, જાન્યુ. ૧૯૫૩–.
[કી.જો] વિજ્યક્ષમાસૂરિની પરંપરામાં લક્ષ્મીવિજ્યના શિષ્ય. ૧૧ કડીની વ્યાખ્રમલ [ઈ. ૧૭૪૪ સુધીમાં] : લોકાગચ્છના જૈન સાધુ. ગજ
‘વિજયક્ષમાસૂરિ-સઝાય’(મુ.)ના કર્તા. કૃતિ વિજ્યક્ષમાસૂરિ (જઈ.
૧૬૭૬-અવ. ઈ. ૧૭૨૯)ની હયાતીમાં રચાઈ હોઈ, કર્તાનો સમય સરકૃત ૪૪ કડીના મૂળ પ્રાકૃત ગ્રંથ “વિચારષત્રિશિકા-પ્રકરણ
ઈ. ૧૮મી સદીના પૂર્વાર્ધ ગણાય. “વિજયપ્રભસૂરિનિસાણી-છંદ' (લે. પરના બાલાવબોધ (લે. ઈ.૧૭૪૪)ના કર્તા
સં. ૧૯મી સદી) પણ આ કવિની રચના હોવાની સંભાવના છે. સંદર્ભ: હે જૈજ્ઞાસૂચિ: ૧.
રિ.ર.દ.]
કૃતિ: ઐસમાલા : ૧.
સંદર્ભ : રાહસૂચી : ૧. વ્રજદાસ [ઈ. ૧૬૩૩માં હયાત]: પુષ્ટિસંપ્રદાયના વૈષ્ણવ કવિ.
રિ.૨.દ.] ભરૂચના મહદવર્ય ગોકુલભાઈજીના બીજા પુત્ર. પદોના કર્તા. વૃદ્ધિકુશલ ઈિ. ૧૯૯૫ સુધીમાં] : જૈન સાધુ. સિદ્ધસેન આચાર્યસંદર્ભ : ૧, ગોપ મકવિઓ; ૨. પુગુ સાહિત્યકારો. [કી.જો.] કૃત સંસ્કૃત રચના “કલ્યાણમંદિર-સ્તોત્ર ઉપરની બાલાવબોધ (લે.
ઈ.૧૬૯૫)ના કર્તા. વ્રજભૂષણ [ઈ. ૧૮૬૯ સુધીમાં]: પુષ્ટિમાર્ગીય વૈષ્ણવ કવિ. વલ્લભા
સંદર્ભ: હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧.
[...] ચાર્યના વંશજ. ‘સર્વોત્તમ-સ્તોત્રનું ધોળ” (લ.ઈ.૧૮૬૯) એ કૃતિના
વૃદ્ધિવિજ્ય(ગણી) : આ નામે ૭૯ કડીનું “ચિંતામણિ-પાર્શ્વનાથસંદર્ભ : ૧. પુગુસાહિત્યકારો; [] ૨. ગૂહાયાદી; ૩. સ્તવને” (ર.ઈ. ૧૬૫૬), માનતુંગસૂરિકૃત સંસ્કૃત રચના “ભકતામરડિકૅટલૉગબીજે.
કી.જ.) સ્તોત્ર’ પરનો બાલાવબોધ (ર.ઇ.૧૬૮૦, સ્વહસ્તલિખિત પ્રત), ધુલે
વામંડન-ઋષભદેવ-છંદ' (લે. ઈ.૧૬૬૬), ૪૩ કડીની ‘રોહિણીતપવ્રજવલ મ સિં. ૧૮માં સદા]: પુષ્ટિસંપ્રદાયના વણવ કાલ. સઝાય’ (લે.સં. ૧૯મી સદી અનુ.) તથા ‘આહારગ્રહણ-સઝાય’ મળે. વિઠ્ઠલનાથજીના ગોકુલનાથ સિવાયના બીજા પુત્રોના અનુયાયી.
છે. આ પૈકી “ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ-સ્તવન” તથા “ભકતામર સ્તોત્ર સંદર્ભ : પુગુસાહિત્કારો.
કી.જો.] પરના બાલાવબોધ તેમના રચના-સમયને લક્ષમાં લેતાં વૃદ્ધિવિજય વ્રજસખી [સં. ૧૭મી સદી] : પુષ્ટિસંપ્રદાયના ભકત કવયિત્રી. -૧ની રચના હોવાનું અનુમાન થાય છે. વલ્લભાચાર્યના પુત્ર વિઠ્ઠલનાથનાં શિષ્યા. તેઓ સંસ્કૃત, ગુજરાતી
સંદર્ભ : ૧. ટ્રેઝર્સ ઑવ જૈન ભંડારઝ, ઉમાકાન્ત પી. શાહ, ઈ. અને વ્રજ એમ ત્રણે ભાષા જાણતાં હતાં. તેમણે આ ત્રણે ભાષામાં
બાપા ૧૯૭૮ (અં.); ૨. લહસૂચી; ૩. હેજેજ્ઞાસૂચિ: ૧. ૧
[...] પદો અને કીર્તનોની રચના કરી છે. ગુજરાતીમાં તેમની ૧૩ કડીની વૃદ્ધિવિજ્ય-૧ ઈ. ૧૭મી સદી મધ્યભાગ-ઈ. ૧૭મી સદી ઉત્તરાધ: ‘ગોપી કૃષ્ણનો વાદવિવાદ(મુ.), ૧૩ કડીની ‘દશવિધભકિત (મુ.), તપગચ્છના જૈન સાધુ. રત્નવિજ્યના ગુરુભાઈ સત્યવિજ્યના શિષ્ય. ૭ કડીની “કૃષ્ણમિલન (મુ.) તથા ૫ કડીનું ૧ કીર્તન(મુ.) એ કૃતિઓ ‘ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષ-વિચાર-સ્તવન (ર.ઈ.૧૬૫૬), ૭૯૮૪ કડીનું મળે છે.
‘જીવવિચાર-સ્તવન” (ર.ઇ. ૧૬૫૬/સં. ૧૭૧૨, આસો સુદ કૃતિ : અનુગ્રહ, સપ્ટે. ૧૯૫૮-બ્રજસખી અને તેનું પદ ૧૦, રવિવાર; મુ.), ૯૫ કડીનું નવતત્ત્વવિચાર-સ્તવન” (૨.ઇ.૧૬૫૭ સાહિત્ય, સં. ચિમનલાલ મ. વૈદ્ય (સં.).
સં. ૧૭૧૩, કારતક સુદ-, ગુરુવાર), ‘ચોવીસી', ૭ કડીની સંદર્ભ: પુગુસાહિત્યકારો.
[કી.જો.] ‘છ કાયના આયુષ્યની સઝાયર(મુ.), ૧૪ કડીની દૃષ્ટાંતની સઝાય ૪૨૬ :ગુજરાતી સાહિત્યકોશ
વૈષણવાનંદસ્વામી): વૃદ્ધવિજ-૧
કર્તા.