Gujarati Sahitya Kosh Part 01

Author(s): Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad

Page 518

સમોસરણવિચાર-સ્તોત્ર / સ્તવનસમોસરણવિચારગમત-નેમિજિન- સંદર્ભ : ૧. ઇતિહાસ અને સાહિત્ય, ભોગીલાલ જ. સાંડેસરા, ઈ. સ્તવન (લે. સં. ૧૬મી સદી અનુ.)-એ કૃતિઓ મળે છે. એમના ૧૯૬૬–ી પંચાસરા પાર્શ્વનાથ મંદિર વિશેના કેટલાક ઐતિહાકર્તા કયા હર્ષવર્ધન છે તે સ્પષ્ટપણે કહેવું મુશ્કેલ છે.
સિક ઉલ્લેખો;] ૨. જૈનૂકવિઓ: ૩. મુપુન્હસૂચી; ૪. હેજેજ્ઞાસંદર્ભ: ૧. મુગૃહસૂચી; ૨. હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧. [કા.શા.] સૂચિ: ૧.
[કા.શા. હર્ષવલ (ઉપાધ્યાય) [ઈ. ૧૭મી સદી પૂર્વાધ : ખરતરગચ્છના હર્ષવિજય-૩ (ઈ. ૧૭૮૬માં હયાત : તપગચ્છના જૈન સાધુ. જૈન સાધુ. યુગપ્રધાન જિનચંદ્રસૂરિના શિષ્ય.
હીરવિજયસૂરિની શાખાના શુ વિજયની પરંપરામાં મોહનવિજયના મદનરેખાના શીલનો મહિમા કરતી ૪ ખંડ ને ૩૭૭ કડીની શિષ્ય. “શબuઘ નકુમાર-રાસ” (૨. ઈ. ૧૭૮૬/સં. ૧૮૪૨, વદ ‘મયણરેહા-ચોપાઈ (ર.ઈ. ૧૬૦૬), ૩૦૭૧ ગ્રંથાગનો ‘ઉપાસક ૨, સોમવાર)ના કતી. દશાંગ-બાલાવબોધ' (ર.ઈ. ૧૬૩૬) તથા ૯ કડીના “જિનરાજસિરિ- સંદર્ભ : ૧. ગુસાઇતિહાસ: ૨;૨. જે_કવિઓ : ૩(૧); ૩. ગીત(મુ.)ના કર્તા. ૬ કડીનું ‘નેમિનાથ-ગીત' (લે. ઈ. ૧૭૨૧) મળે અyગૃહસૂચી. છે તે આ કર્તાની કૃતિ હોવાની સંભાવના છે.
હર્ષવિજ્ય-૪
]: જૈન સાધુ. વિવેકવિજયના સંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વતો; ૨. જૈસાઇતિહાસ; ૩. યુજિનચંદ્રસૂરિ;
મ: ૧. ગુસરતા, 3જસાઘતિઉસ, 3. ઉને , શિષ્ય. ૭ કડીના ‘ઋષભદેવ-સ્તવન ()ના કર્તા. [] ૪. જૈનૂકવિઓ: ૧, ૩(૨); ૫. ડિકૅટલૉગબીજે ૬. ડિકૅટ
કૃતિ :નિસ્તમાલા.
[કા.શા.] લૉગમાવિ.
[કા.શા.] હર્ષવિજય : આ નામે ૫૧ કડીનો ‘નળદમયંતી-રાસ’ (લે. સં. ૧૭મી
હર્ષવિનયT
]: જૈન સાધુ. લબ્ધિકમલ ભાણસદી અનુ.), ૧૮ કડીની ‘અઢાર નાતરાં-ચોપાઈ', ૧૫ કડીની “ભાંગ
ચંદ્ર)ના શિષ્ય. ૫ કડીના ‘સીમંધસ્વામીજીનું સ્તવન (મુ.)ના કર્તા. સઝાય', ૧૧ કડીનું નૈમિનાથનું સ્તવન', ૧૫ કડીની “નવકારફલ
કૃતિ: પ્રાસ્તસંગ્રહ.
[કા.શા.] સઝાય', ૫ કડીની ‘શીલની સઝાય'(મુ.), ૫ કડીની ‘તેબલિયો-સઝાય” હર્ષવિમલ [ઈ. ૧૫૫૪ સુધીમાં] : તપગચ્છના જૈન સાધુ. વિજય-એ કૃતિઓ મળે છે. તેમના કર્તા કયા હર્ષવિજય છે તે નિશ્ચિત- દાનસૂરિની પરંપરામાં આણંદવિમલના શિષ્ય. ૬૫ કડીની ‘બારવ્રતપણે કહેવું મુશ્કેલ છે.
સઝાય’ (લે. ઈ. ૧૫૫૪)ને કર્તા. જિનવિજયપન્યાસના કહેવાથી રચાયેલો ‘પ્રતિક્રમણ સૂત્રઅર્થ
સંદર્ભ: જૈનૂકવિઓ: ૧.
કિ.શા.) દીપિકા-બાલાવબોધ' આ નામે મળે છે. તેના કર્તા મોહનવિજ્યશિષ્ય હર્ષવિજય છે કે કેમ તે નિશ્ચિતપણે કહેવું મુશ્કેલ છે. હર્ષવિમલ(વાચક)શિષ્ય ઈિ. ૧૮૨૧ સુધીમાં : તપગચ્છની વિજય
કતિ : જૈન સત્યપ્રકાશ, માર્ચ ૧૯૪૬–‘શીલની સઝાય', સં. સેનસૂરિની પરંપરાના જૈન સાધુ. ૩૬ કડીની ‘આત્મ-સઝાય’ (લે. રમણિકવિજયજી.
- ઈ. ૧૮૨૧)ના કર્તા. સંદર્ભ : ૧. જૈન કથાનકોશ :૪;] ૨. મધુગુહસૂચી; ૩. સંદર્ભ : મુપુગૃહસૂચી.
[કી.જો.] હેજેજ્ઞાસૂચિ: ૧.
કિા.શા.J. હર્ષવિશાલ[
]: જૈન સાધુ. કીર્તિરત્નસૂરિના હર્ષવિજ્ય-૧ [ઈ. ૧૫૯માં હયાત] : તપગચ્છના જૈન સાધુ.
શિષ્ય. ૨૩ કડીના ‘શાંતિનાથ-સ્તવન’ (લે. સં. ૧૯મી સદી અનુ.)ના હીરવિજયની પરંપરામાં તેજવિજ્યના શિષ્ય. ૧૭ કડીના ‘આદિનાથ- કતા. સ્તવન” (૨. ઈ. ૧૫૯૯/સં. ૧૬૫૫, વૈશાખ સુદ ૧૪, રવિવાર)ના અદભ : મુષPહસૂચા.
[કા.શા.] કર્તા.
હર્ષવૃદ્ધિ [
]: જૈન સાધ્વી. ૩૪૩૫ કડીના સંદર્ભ : જેહાપ્રાસ્ટા.
કિા.શા.J “ચોવીસજિનપંચકલ્યાણકસ્તવન’ (લે. સં. ૧૯મી સદી)નાં કર્તા. હર્ષવિજય(પંડિત)-૨ [ઈ. ૧૬૧૩માં હયાત] : તપગચ્છના જૈન
સંદર્ભ : હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧.
[કા.શા.] સાધુ. વિજયદેવસૂરિની પરંપરામાં સાધુવિજયના શિષ્ય. આ કવિએ હર્ષ/પંડિતશિષ્ય
]: જૈન સાધુ.૪ કડીની રચેલા ૯ ઢાળ ને ૮૮ કડીના ‘પાટણચૈત્યપરિપાટી-સ્તવન' (ર.ઈ.
એકાદશીની સ્તુતિ (મુ.)ના કર્તા. આ કૃતિ હર્ષવિજયશિષ્ય માન
દિશી ૧૬૭૩; મ.)માં પાટણનાં પંચાસરો સમેત જૈન મંદિરોનું વર્ણન કર- વિજયની હોવાની શક્યતા છે. વામાં આવ્યું છે. એમાં આચાર્ય હીરવિજયસૂરિની મૂર્તિ જ્યાં ૨ખાઈ કતિ : ૧. જિમપ્રકાશ: ૨. જૈકાપ્રકાશ : ૧.
મિ.જો.] છે તે સ્થાન માટે કરેલો હીરવિહાર’નો ઉલ્લેખ મહત્ત્વનો છે. તે સમયનાં જૈન દહેરાં અને મૂર્તિઓની વિગતો અહીં પ્રચુરતાથી પ્રાપ્ત હર્ષસાગર : આ નામે પ્રાસઅનુપ્રાસવાળો અને વેગવતી બાનીમાં થાય છે.
જિનશાસનદેવી પદ્માવતીના બંગલાવણ્ય અને વસ્ત્રાલંકારનું આલંકૃતિ: પાટણચૈત્યપરિપાટીસ્તવન, સં. મુનિ કલ્યાણવિજય, ઈ. કારિક વર્ણન કરતો ૧૧ કડીનો ‘પદ્માવતીનો છંદ' (લે.ઈ.૧૫૭૫; ૧૯૨૬.
મુ), ‘ચોવીસી', ૯૭ કડીનો સુદર્શન શ્રેષ્ઠિછંદ તથા કુમતિનિર્ધાટનહરિવલભ(ઉપાધ્યાય): હર્ષસાગર
ગુજરાતી સાહિત્યકોશ: ૪૯ ગુ. સા.-૬૨