Gujarati Sahitya Kosh Part 01

Author(s): Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad

Page 463

શાંતિસાગર(ગણિ)-૧ (ઈ. ૧૯૫૧માં હયાત] : તપગચ્છના જૈન કૃતિ : પ્રોસ્તસંગ્રહ. સાધુ. ધર્મસાગર-શ્રુતસાગરશિષ્ય. મૂળ સંસ્કૃત કૃતિ 'કર્મવિપાક- સંદર્ભ : ૧. મુમુન્હસૂચી; ૨. રામુહસૂચી : ૫૧; ૩. રાહસૂચી : ૧; પ્રથમગ્રંથ પરના સ્તબકના કર્તા. ‘શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જૈન જ્ઞાનમંદિર ૪. લહસૂચી; ૫. હેજેજ્ઞાસૂચિ. : ૧
[..ત્રિ] સ્થિત જૈન જ્ઞાનભંડારોનું સૂચિપત્ર:૧માં સ્તબનું નામ ‘કર્મસ્તવ
શિવચંદ–૧ [ઈ. ૧૯મી સદી પૂર્વાધ : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ. કર્મગ્રંથ સ્તબક’ મળે છે.
જિનહર્ષની પરંપરામાં સમકીતિશાખાના સમયસુંદરના શિષ્ય. ‘વીશસંદર્ભ : ૧. જૈસાઇતિહાસ; ] ૨. મુપુગૃહસૂચી; ૩. હજૈજ્ઞા
સ્થાનક પૂજા' (ર.ઈ.૧૮૧૫/સં. ૧૮૭૧, ભાદરવા વદ ૧૦), ‘એકવીશ સૂચિ : ૧.
4િ કિ.ત્રિ].
] પ્રકારી પૂજા (ર.ઈ. ૧૮૨૨(સં. ૧૮૭૮, મહા સુદ ૫, રવિવાર), શાંતિસાગર-૨ [ઈ. ૧૮મી સદી પૂર્વાર્ધ] : અંચલગચ્છના જૈન સાધુ. ‘ઋષિમંડલપૂજા/ચતુવંશતિજિનપૂજા/પૂજાની ચોવીશી' (ર. ઈ. ૧૮૨૩ અમરસાગર (અવે. ઈ. ૧૭૦૬)ની પરંપરામાં મતિસાગરના શિષ્ય. સં. ૧૮૭૯, દ્વિતીય આસો સુદ ૫, શનિવાર; મુ.) અને ‘નંદીશ્વરદૈવીશવિહરમાનજિન-સ્તવનસંગ્રહ/વીશી' (ર. ઈ. ૧૭૮૪), ૭ કડીનો પૂજાના કર્તા. ‘ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ : ૨'માં ‘નંદીશ્વર‘અમરરસાગરગુરુ-ભાસ’, ‘ચતુવંશતિ-જિન-સ્તવન', ૩૨ કડીનો નમ- પૂજા’ની ર.ઈ.૧૮૧૫ મૂકી છે, પણ એનો કોઈ આધાર મળતો નથી. બારમાસ', ૫કડીનું પાર્શ્વનાથ-વન', ૬ કડીનું ‘શાંતિજિન-સ્તવન', કૃતિ : ચોસંગ્રહ. ૯ કડીનું ‘સીમંધરજિન-સ્તવન’ અને ૫ કડીની ‘હરિયાલી’ના કર્તા. સંદર્ભ : ૧. ગુસાઇતિહાસ: ૨; [] ૨. જૈનૂકવિઓ : ૩(૧). મોટા ભાગની કૃતિઓ કવિના સ્વહસ્તાક્ષરમાં અને ઈ.૧૭૦૫માં
મિ.ત્રિ.] લખાયેલી છે. સંદર્ભ: મુપુગૃહસૂચી.
[8.ત્રિ.] શિવચંદ્ર-૨ [
]: જૈન સાધુ. સમચંદ્રસૂરિના
શિષ્ય. ૨૧ કડીના ‘શ્રીવાસુપૂજ્યજિનરાજ-સ્તવન (મુ.)ના કર્તા. શાંતિ(મૂરિશિષ્ય [ ]: જૈન સાધુ. ૧૧ કડીની ‘મુહ- કૃતિ : ષટદ્રવ્યનયવિચારાદિપ્રકરણસંગ્રહ, પ્ર. મંગળદાસ લલ્લુભાઈ, પરીપડીલેહવિચાર-સઝાય ના કર્તા.
ઈ. ૧૯૧૩.
.ત્રિ.] સંદર્ભ : હજૈજ્ઞાસૂચિ: ૧
કિ.જા.શિવજી-૧ [
]: પદ-ગરબાના કર્તા. શિયળવિજય/શીલવિશિષ્ઠ [ ]: જૈન સાધુ. ૧૧૦ સંદર્ભ : ૧, ન્હાયાદી; ૨. ફૉહનામાવલિ. [.ત્રિ.] કડીની “વૈરાગ્યની સઝાયર(મુ.) તથા ૧૧ કડીની ‘શિયળની ચુનકીની શિવજી/આચાર્ય-૨
]: પાáચંદ્રગચ્છના જૈન સઝાયર(મુ.)ના કત.
| રાધુ. ૧૬ કડીની ‘ગજસુકુમાલ-સઝાય’ અને ‘શાંતિનાથ-સ્તવનના કૃતિ : ૧. ચેસ્તસંગ્રહ:૩; ૨. જિભપ્રકાશ; ૩. જૈસમાલા(શા): . ૧;૪. જેસંગ્રહ(જી), ૫. સજઝાયમાળા(પ); ૬. સઝાયમાળા: ૧ (જા). સંદર્ભ : હેન્દશાસાિ • ૧.
[.ત્રિ સંદર્ભ : દેસુરાસમાળા. શિવકલશ [ઈ. ૧૫૧૩માં હયાત]: ઉપકેશગચ્છના જૈન સાધુ. દેવ- શિવદાસ : નામે ૧૨૫ કડીની ‘કયવના-કનકાવતી-ચોપાઈ’ (લે. કમારની પરંપરામાં જ્યવંતના શિષ્ય. ૩૦૩ કડીની ‘ઋષિદનામહા- ઈ. ૧૬૧) મળે છે. તેના કર્તા કયા શિવદાસ છે તે નિશ્ચિતપણે સતી-ચોપાઈ' (ર.ઈ.૧૫૧૩)ના કર્તા.
કહેવું મુશ્કેલ છે. સંદર્ભ: મુપુગૃહસૂચી. શ્રિ.ત્રિ.] સંદર્ભ: હેજૈજ્ઞાસૂચિ: ૧.
[.ત્રિ.] શિવકીતિ [ ]: જૈન સાધુ. લક્ષ્મીકીર્તિના શિષ્ય. !
એ શિવદાસ-૧ (ઈ. ૧૪૪૭ કે ઈ. ૧૫૧૭માં હયાત]: વિના જીવન ૯ કડીના ‘મણિ મદ્રજીનો છંદ/મણિભદ્રવીરસ્તુતિ (મુ.)ના કર્તા.
વિશે બીજી કોઈ માહિતી મળતી નથી, પરંતુ તે જૈનેતર છે એટલું કૃતિ : પ્ર છંદ સંગ્રહ.
એમની કૃતિઓ પરથી સમજાય છે. મુખ્યત્વે દુહા-ચોપાઈની ૯૦% સંદર્ભ : મુપુન્હસૂચી.
શિ.ત્રિ.]
ઉપરાંત કડીની ‘કામાવતીની કથા(ર.ઈ. ૧૪૭ કે ૧૫૧૭/સં.
૧૫૦૩ કે ૧૫૭૩, ભાદરવા વદ ૮, રવિવાર; મુ.)ના કર્તા. મનુષ્યશિવચંદ/શિવચંદ્ર: ‘શિવચંદ પાઠકને નામે ૭ કડીનું ‘જ્ઞાનપદ-સ્તવન’ યોનિ અને પંખીયોનિના પહેલાં ૨ પૂર્વાવતારોમાં વિધિવત (મુ.), ‘શિવચદમુનિ’ને નામે પ૭ કડીનું ‘જિનદત્તસૂરિ પાટમહોત્સવ- એકઠાં નહીં રહી શકેલાં કરણકુંવર અને કામાવતીની ૩ ભવની કાવ્ય” (૨.ઈ. ૧૬૨૮), 'શિવચંદ’ને નામે ‘દાદાજી-સ્તવન’ (લે. સં. કથાને આલેખતી આ કૃતિ કૌતુકમય પ્રસંગો, કરણકુંવર-કામાવતીના ૧૯મું શતક અનુ.), ૩ કડીનું ‘પાર્શ્વનાથ-ગીત (લે. સં. ૧૮મું શતક આકર્ષક પાત્રચિત્રો, સંભોગ ને વિપ્રલંભનું મનભર નિરૂપણ ને અનુ.), ૧૧ કડીનું ‘સાધારણજિન-સ્તવન’, ‘આદિજિન-ગëલી', આલંકારિક વર્ણનછટાને લીધે મધ્યકાલીન ગુજરાતીની ધ્યાનાર્હ પ્રેમ‘ઋષભજિનદેશના’, ‘ચંદ્રપ્રભજિન-સ્તવન’, ‘નન્દીસૂત્ર-સેઝાય’, ‘પંચ- કથા બની રહે છે. માંગ-સઝાય’, ‘વીરદેશના-સ્તવન’, ‘સમવસરણદેશના', અને ૯/૧૦ નરવાહન અને પદ્માવતીના ૨ પૂર્વભવો સાથે કુલ ૩ ભવની કડીનું ‘ધૂલિભદ્ર-ગીત/સઝાય (લે. સં. ૧૮મું શતક અનુ) એ કૃતિઓ પ્રેમકથાને પહેલા ૨ ખંડમાં અને બાકીના ૨ ખંડમાં તેમના પુત્રો મળે છે. આ બધી કૃતિઓના કર્તા કયા શિવચંદ્ર છે તે નિશ્ચિત હંસ અને વચ્છની કથાને આલેખતી ૪ ખંડમાં વિભકત ને મુખ્યત્વે થતું નથી.
દુહા-ચોપાઈમાં નિબદ્ધ ૧૩૬૨ કડીની ‘હિંસાવળી'નમ) નામક ૪૩૪ : ગુજરાતી સાહિત્યકોશ
શાંતિસાગર(ગણિ)–૧ : શિવદાસ-૧
કમારની
13મા હયાત