Gujarati Sahitya Kosh Part 01

Author(s): Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad

Page 499

વૃત્તોને લીધે ચિત્તાકર્ષક બનતી ‘સુમતિસુંદરસૂરિ રાજાધિરાજ રસ- સુરચંદ : આ નામે ૨૪ ૨૭ કડીની ‘સુશિલત્રઋષિમુનિ-સઝાય મળે સાગર-ફાગુ (મુ.)ની રચના તેમણે કરી છે.
છે. ‘વજસ્વામીભાસ આદિ સ્તવન-સઝાય સંગ્રહમાં સંગૃહિત સુરકૃતિ : પંદરમા શતકનાં ચાર ફાગુકાવ્યો, સં. કાંતિલાલ બ. વ્યાસ, ચંદની કૃતિઓમાં આ ‘સુકોશલઋષિ/મુનિ-સઝાય’ પણ હોવાની ૧૯૫૫.
સંભાવના છે. સંદર્ભ: સંબોધિ, એપ્રિલ ૧૯૮૧, જાન્યુ ૧૯૮૨– કયા સુમતિ- સંદર્ભ : ૧. આલિસ્ટઑઇ : ૨, હજૈજ્ઞાસૂચિ: ૧. [...] સુંદરસૂરિ ઔર સુમતિસાધુસૂરિ એક હૈ?', અગરચંદ નાહટા.[કી.જો.]
, અગરચંદ નહિટ.કિ.જા.)
સરક સુરચંદ–૧ [ઈ. ૧૭મી સદી પૂર્વાધ] : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ.
જિનચંદ્રસૂરિની પરંપરામાં વીરકલશના શિષ્ય. ૪૧ કડીની ‘શૃંગારસુમતિહંસ૧ [ઈ. ૧૬૩૦માં હયાત : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ.
રસમાલા” (ર.ઈ. ૧૬૦૩. ૧૬૫૯, વૈશાખ સુદ ૩, બુધવાર), જિનચંદ્રસૂરિની પરંપરામાં હકુશલના શિષ્ય. “મેઘકુમાર-ચોપાઈ
૬૫ કડીનો “જિનસિહસૂરિરાસ' (ર.ઈ. ૧૬૧૧), ‘ચાતુર્માસિક (ર.ઈ. ૧૬૩૦/સં. ૧૬૮૬, આસો સુદ ૧૦)ના કર્તા.
વ્યાખ્યાન-બાલાવબોધ/ચોમાસી-વ્યાખ્યાન' (ર.ઈ. ૧૬૩૮), 'જિનદત્તાસંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વતો; | ૨. જૈનૂકવિઓ : ૧. રિ.ર.દ.]
સૂરિ-સ્તવન” તથા “વર્ષ ફલાફલ જ્યોતિષ-સઝાય'ના કર્તા. આ ઉપરાંત સુમતિવંસ(ઉપાધ્યાય)-૨ [ઈ. ૧૭મી સદી ઉત્તરાધ : ખરતરગચ્છના
એમણે ગુજરાતી અને હિન્દી ભાષામાં અનુદિત જૈન તત્ત્વસાર જૈન સાધુ. જિનહર્ષના શિષ્ય. “ચંદનમલયાગિરિ-ચોપાઈ'(ર.ઈ.
(૨.ઈ. ૧૫૧૩/સં. ૧૬૬૯, આસો સુદ ૧૫, બુધવાર) તથા 'પંચતીર્થ ૧૬૫૫). ૧૭૧૧, ચૈત્ર સુદ ૧૫), ૩૫ કડીની કરમ-પચીસી' (ર.ઈ.
શ્લેષાલંકાર' (અપૂર્ણ) નામની સંસ્કૃત કૃતિઓ પણ રચી છે. ૧૬૫૫; મુ.), ‘વૈદર્ભો-ચોપાઈ' (ર.ઈ. ૧૬૫૭ સં. ૧૭૧૩, કારતક
સંદર્ભ: ૧. ગુસાઇતિહાસ: ૨; ૨. યુજિનચંદ્રસૂરિ; [] ૩. સુદ ૧૪) તથા ‘રાત્રિભોજન-ચોપાઈ' (ર.ઈ. ૧૬૬૭/સં. ૧૭૨૭, જમૂવિ : ૧, ૩(૧); ૪. રાહસૂચી : ૧; ૫. હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧. માગશર વદ ૬, બુધવાર)ના કર્તા.
[.ર.દ.] કૃતિ: ૧. જૈસસંગ્રહ(જી), ૨. મોસસંગ્રહ.
સુરજી(મુનિ)/સુરસાગર [ઈ. ૧૭મી સદી ઉત્તરાર્ધ : સંભવત: અંચલસંદર્ભ: ૧. ગુસારસ્વતો; ૨. જૈસાઇતિહાસ ] ૩. જે
ગચ્છના જૈન સાધુ. અમદાવાદના સંઘવી લીલાધરે અને તેના પુત્ર કવિઓ : ૩(૨).
રિ.ર.દ.]
શત્રુંજયના સંઘ કાઢયા હતા એ ઐતિહાસિક પ્રસંગને વર્ણવતા
લીલાધર-રાસ (સંઘયાત્રા વર્ણન)' (ર.ઈ. ૧૬૬૫ પછી)ના કર્તા. સુર/સુરજી: ‘સૂર’ને નામે “મહાવીર નિશાલ ગરણુંપદ, કોરંટગચ્છીય સંઘયાત્રા સં. ૧૭૨૧, માગશર સુદ ૫ના દિવસે થઈ હતી એટલે સુર” નામે ૬૪ કડીની “વિચાર ચોસઠી” એ જે કૃતિઓ, ૬ કડીની આ કૃતિની રચના એ પછી થઈ હોય એમ કહી શકાય. 'કૃષ્ણવિષ્ટિ એ જૈનેતર કૃતિ તથા સુરજી શાહને નામે ‘આદિત્ય- સંદર્ભ: ૧. ગુસાઇતિહાસ : ૨; ૨. ગુસારસ્વતો; [] ૩. જૈગૂવ્રતસ્થા’ (લે. ઈ. ૧૮૧૫) મળે છે. તેમના કર્તા કયા સુર/સુરજી છે કવિઓ : ૨, ૩(૨).
રિ.૨.દ.] તે સ્પષ્ટપણે કહેવું મુશ્કેલ છે.
સુરદા(રાણી) [
]: એમનું જ્ઞાનબોધનું ૧ પદ સંદર્ભ: ૧. ડિલૉગબીજે; ૨. મુપુગૃહસૂચી; ૩. હજીજ્ઞાસૂચિ:૧. (મ.) મળે છે. રિ.ર.દ.] કૃતિ: પ્રાકાસુધા: ૩.
[.ત્રિ] સુર(ભટ) ઈિ. ૧૬૪૮માં હયાત]: આખ્યાનકાર. કલોલી ગામના સુરદાસ : આ નામે “શ્રીકૃષ્ણચરિત્ર અને કૃષ્ણભકિતનાં ને જ્ઞાનરૅકવ બ્રાહ્મણ. પિતા નારાયણ ભટ. તેમણે રચેલા ૨૨ કડવાંના ‘સ્વર્ગા
iા વગર, બોધનાં પદ(મુ.) મળે છે. આ રચનાઓ સુરદાસ-૩ની હોઈ શકે, રોહણી ર.ઈ. ૧૬૪૮/સં. ૧૭૦૪ જેઠ ૧૨, ગરવાર: મ.)ના પ્રારંભ. પરંતુ નિશ્ચિતપણે કંઈ કહેવું મુશ્કેલ છે. નાં ૯ કડવાંમાં કળિયુગનો મહિમા વર્ણવ્યો છે, જે સ્વતંત્ર રૂપે
કૃતિ : ૧. પ્રાકાવિનોદ: ૧; ૨. બૂકાદોહન : ૭. પણ મુદ્રિત થયો છે. બીજું ‘વિરાટપર્વ” (ર.ઈ. ૧૬૬૮) નામનું કાવ્ય
સંદર્ભ: ફૉહનામાવલિ.
[ચ.શે.] સૂર ભટને નામે મળે છે તે સમય દષ્ટિએ કે વિષયની દૃષ્ટિએ આ સુરદાસ-૧ (ઈ. ૧૫૫૫માં હયાત] : સંભવત: સૌરાષ્ટ્રના હળિયાદના કવિનું હોય. કદાચ આ કવિ ગાયક હોય અને કૃતિ બીજા કોઈ આખ્યાનકાર. પિતા હરિ/હરિહર ભટ્ટ. ગુરુ ધનંજ્ય ભટ્ટ. ૨૮ કડવાંનું કવિની હોય એવું પણ સંભવિત છે.
પ્રહલાદાખ્યાન' (ર.ઈ. ૧૫૫૫સં. ૧૬૧૧, ભાદરવા વદ ૧૧, કૃતિ: ૧. સ્વર્ગારોહણી, સં. જયશંકર મ. જોશી, ઈ. ૧૯૨૨; ૨. રવિવાર), ૨૩ કડવાંનું ધ્રુવાખ્યાન તથા ૧૨ કડવાંનું ‘સગાળપુરી નકાદોહન.
શૃંગાલપુરી/કર્ણવખાણ (મુ.) એ કૃતિઓ તેમણે રચી છે. “મોહિનાસંદર્ભ: ૧. કવિરચિત : ૧-૨; ૨. ગુસામધ્ય) ૩. પાંગુહસ્તલેખો; રાણીની લાવણી” તથા “હોરી’ સૂરદાસ હરિલાલને નામે નોંધાયેલી ૪. પ્રાકૃતિઓ;] ૪. આલિસ્ટઑઇ : ૨; ૬. ગુહાયાદી; ૭. મળે છે. તે આ કવિની હોવાની સંભાવના છે. ડિકેટલૉગબીજે; ૮. ફાહનામાવલિ : ૨, ૯, ફૉહનામાવલિ. ચિશે. કૃતિ : આખ્યાન (સં.).
સંદર્ભ : ૧. કવિચરિત ૧-૨; ૨. ગુસાઇતિહાસ : ૨, ૩. ગુસાસુરકલીઓ[
]: ૨ પદ (મુ.)ના કર્તા. મધ્ય; [] ૪. ગૂહાયાદી; ૫. ડિકેટલૉગબીજે ૬. ડિકૅટલૉગભાવિ; કૃતિ : નકાસંગ્રહ. [કી.જો.] ૭. ફોહનામાવલિ : ૨.
[ચશે.] ૪૭૦: ગુજરાતી સાહિત્યકોશ
સુમતિહસ-૧: સુરદાસ-૧