Dwatrinshada Dwatrinshika Prakran Part 5

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Yashovijay of Jayaghoshsuri
Publisher: Andheri Jain Sangh

Page 240

• पापामित्रत्यागोपदेशः •
१४६७ निभः गुणाऽऽभासस्तु 'मुक्तिर्मे भूयादतोऽनुष्ठानादिति प्रणिधानेन हिमपथभृगुपात-काशीशस्त्रपाटन-गृध्रपृष्ठाऽर्पणादिलक्षणः कश्चन स्यादपि । अकल्याणमित्रादियोगतः कदाचिदेतदृष्टिप्रतिपातोऽपि स्यात् । तदयोगे त्वहिंसाद्यासेवनादिद्वारा जिनगोचरकुशलचित्तादियोगबीजसहायेन तारादिदृष्टिलाभोऽपि स्यात् । भवितव्यतादेरेवाऽत्र प्राधान्येन नियामकत्वं तथापि पापमित्रयोगस्तु त्याज्य एव स्वयत्नत इति ध्येयम् ।
प्रकृते → अलं बालस्स संगेण (आचा.१/२/५) इति आचाराङ्गसूत्रवचनं, → वरं अरण्णवासो य मा कुमित्ताण संगमो - (सं.स.४३) इति सम्बोधसप्ततिकावचनं, → असदाचारैरसंसर्गः - (ध.बि.१/ २९) इति धर्मबिन्दुवचनं, → मूढ-नास्तिकलोकानां सङ्गः त्याज्यो विवेकतः - (अध्या.गी.६०) इति अध्यात्मगीतावचनं, → दुर्बलो हतमर्यादो न सेव्यः - (वा.रा.युद्धकाण्ड-८३/२६) इति वाल्मीकिरामायणवचनं, → नाऽनार्येण सहाऽऽवसेत् - (महो.४/२२) इति महोपनिषद्वचनं,→ हीयते हि मतिः तात! हीनस्सह समागमात् + (क.कू.७) इति कवितामृतकूपवचनं, → बुद्धिश्च हीयते पुंसां नीचैः सह समागमात् ( (म.भा.उद्योगपर्व-३६/१६) इति महाभारतवचनं,→ उलूकयातुं शुशुलुकयातुं जहि श्वयातुमुत कोकयातुम् । सुवर्णयातुमुत गृध्रयातुं दृषदेव प्र मृण रक्ष इन्द्र ।। 6 (अ.वे.८/४/२२) इति अथर्ववेदवचनं, → न दुर्जनैस्सह सङ्गः कर्तव्यः - (चा.सू.२१५) इति चाणक्यसूत्रं, → दुर्जनः परिहर्तव्यो विद्ययाऽलङ्कृतोऽपि सन् + (नी.श.४२) इति नीतिशतकवचनं, → अनिष्टोद्भावनरसोत्तरं हि भवति खलहृदयम् - (वा.द.पृ. ८२) इति वासवदत्तावचनं, → प्रणयेनोग्रतामेति काठिन्यं याति सेवया । न च कश्चिदुपायोऽस्ति गृह्यते येन दुर्जनः ।। (रा.मं.युद्धकाण्ड-२१२) इति रामायणमञ्जरीवचनं, → दुर्जनेन समं वैरं प्रीतिं चाऽपि न कारयेत् । उष्णो दहति चाऽङ्गारः शीतः कृष्णायते करम् ।। 6 (क.कू.८४, हितो.१/३२) इति कवितामृतकूप-हितोपदेशयोः वचनं, → धर्ममार्गात् परिभ्रष्टा जायन्ते नीचसङ्गतेः - (म.गी.५/६०) इति महावीरगीतावचनं, → को हि वक्रं ऋजुं कर्तुं शक्नुयादिह धीधनः 6 (नी.क.त.७३/५) इति नीतिकल्पतरुवचनं, → खलः कुर्यात् खलम् ( (क्षे.चू.लम्ब-२/४९) इति क्षत्रचूडामणिवचनं, → निष्णातोऽपि च वेदान्ते साधुत्वं नैति दुर्जनः। चिरं जलनिधौ मग्नो मैनाक इव मार्दवम् ।। 6 (भा.वि.१/८५) इति भामिनीविलासवचनं, → लब्धोदयः खलजनः प्रथमं स्वजने करोति सन्तापम् । उद्गच्छन् दवदहनो जन्मभुवं दारु निर्दहति ।। (नी.द्वि.१०७) इति नीतिद्विषष्टिकावचनं, → मृद्घट इव सुखभेद्यो दुःसन्धानश्च दुर्जनो भवति + (प्रसं.पृ.२९) इति प्रसङ्गाहरणवचनं, → विवेकः परमो दीपो जायते साधुसङ्गमात् - (यो.वा.मुमुक्षु.१६/६) इति योगवाशिष्ठवचनञ्चाऽनुस्मृत्य सर्वतन्त्राऽवस्थितो मित्रायां वर्तमानः सानुकूलनियतिसम्पन्नो योगी सर्वप्रयत्नेनाऽकल्याणमित्रयोगं परिहरति । ___पापे प्रवर्तकः ततोऽनिवर्तको वाऽकल्याणमित्रतामापद्यते । तदुक्तं अभिषेकनाटके → मज्जमानमकार्येषु पुरुषं विषयेषु वै । निवारयति यो राजन् ! स मित्रं रिपुरन्यथा ।। - (अ.ना.६/२२) sts गुमास प्रवत छ. (२१/२८)
વિશેષાર્થ :- મિત્રાદેષ્ટિમાં રહેલા જીવનો કદાગ્રહ ઘટતો જતો હોય છે. તેમ છતાં કદાગ્રહ સંપૂર્ણપણે રવાના થયેલ નથી હોતો. કારણ કે તે મિથ્યાત્વગુણઠાણે રહેલો છે. આંશિક કદાગ્રહ હોવાથી જો પાપમિત્ર