________________
તા. ૧૦-૧-૧૯૬૫) જૈન ડાયજેસ્ટ
[૧૯ કલાક રખડ પણ હજીય તે ખાલી પેલા પંખીને ટહૂકો હજીય જા હાથે હતો. સાંજ પડવા આવી હતી. એને કાને અથડાઇ રહ્યો હતો ! શું જિંદગીમાં પહેલીવાર તે ખાલી
પંખી પાણી પીવા આવે છે કે હાથે જશે ?
નહિ એ જેવા તે એટલા ઉપર તે ધર તરફ વળ્યા-ઝાડ ઉપર
આવીને બેઠો. એક પંખી ઠીબ ઉપર નજર ફેરવતે. એને કાને એક મીઠે
આવીને બેઠું. લાંબી પૂંછડી, નીલે. ટહુકાર સંભળાવે. તે અટકી ગએ. રંગ, દૂધ જેવી ચચ, મોતી જેવી આંખ. ફરી તેણે એ ટહુકાર સાંભળ્યો. પહેલાં કરતાં પણ એ ટહુકારમાં એને વધુ
કશેય અવાજ ન થાય એ રીતે મીઠાશ લાગી. તેણે કયાંય સુધી એ
તે ઉઠયો. તે આ રળિયામણું પંખી. ટહુકા સભળ્યા કર્યો. ઝાડ પર તેણે
કાશુને બતાવવા ઈચ્છતો હતો. વર્ષોથી તે કયાંય સુધી નજર ફેરવી, પણ એ
શિકાર કરતા હતા, પણ આટલું સુંદર પંખી કયાંય દેખાયું નહિ. એ ટહુકાર
પંખી તેણે જોયું નહોતું. કાચું કામ કયાંથી ઊઠે છે એ સાંભળવા તેણે
કરતી હતી ત્યાં તે ગયો. તેને ધીમેથી પ્રયત્ન કર્યો. વૃક્ષે વૃક્ષે ફર્યો પણ એ
બોલાવી. તેના અવાજમાં કંપ હતોઃ પંખીને તે જોઈ શકયો નહિ. એ
જે કંઈક બતાવું. મારી સાથે આવ.” અવાજ એને મીઠે ને મને લાગતો ગયે, “શું?” આટલે મધુર ટહુકે કયું પંખી
કાળુએ સિસકારો કર્યો. નાક
ઉપર આંગળી મૂકીને ન બોલવાને કરી રહ્યું છે? તેણે આખા પંખી
ઈશારો કર્યો. તે ધીમે ધીમે આગળ જગતને ઢંઢેળી જેવું—એની અનુભવ
ચાલે. કાશુ તેની પાછળ પાછળ. પેથીમાં ક્યાંય આવા મધુર અવાજની
શીકા ઉપર ઠીબ જોતાં કાસુને લિપિ ચીતરાયેલી નહતી.
આશ્ચર્ય થયું, પેલા પંખીને લેવાથી તે ઘરે આવ્યો ત્યાં સુધી પેલે નહિ. તે તો ઘણી વાર અહીં પાણી
પી જતું હતું. રાતે સ્વનામાંય તેણે એ મીલે પેલા રળિયામણા પંખીએ પાણી વનિ અનેકવાર સાંભળ્યો. * પીધું. કીબ ઉપર બેસી પગ વડે
સવારે ઉઠીને તેણે ભાંગેલા ઘડા- પીછાં સાફ કર્યા. ત્રાંસી નજરે બંને માંથી ઠીબ કાઢયું. લીમડાની ડાળે તરફ જોયું અને ઊઠીને કયાંક દૂર બાંધેલા શીકા ઉપર તેને ગોઠવી તેમાં જતું રહ્યું. કશુ મૌન ઊભી હતી. પાણી રેડયું.
“પાણી પીવા કયારનું ઢળતું
