________________
૨૪૮
બૃહત્ ક્ષેત્ર સમાસ लवणस्स परिहिसुद्धं, एयं धुवरासिधायईसंडे। लक्खा चोइस बावीस, सयाइं सत्तणउई य॥१०॥(४९८) છાયા–જવળ વિરુદ્ધ ઇતર્ યુવરાશિતરવા
लक्षाश्चतुर्दश द्वाविंशतिशतानि सप्तनवतिश्च ॥१०॥
અર્થ––લવણસમુદ્રની પરિધિમાંથી આ બાદ કરતાં ચૌદલાખ બાવીસસો સત્તાણુ ધાતકીખંડની ધ્રુવરાશિ છે.
વિવેચન-આ પહેલા કહી ગયા તે ૧૭૮૮૪ર જન ક્ષેત્ર પ્રમાણ વર્ષ રહિત એટલે ભરતાદિ ક્ષેત્રોના વિસ્તાર સિવાયનું જાણવું. અને તેને લવણસમુદ્રની પરિધિ ૧૫૮૧૧૩૯ એજનમાંથી બાદ કરતાં ૧૪૦૨૨૮૭ જન રહે. તે આ પ્રમાણે–
૧૫૮૧૧૩૯ જન લવણસમુદ્રની પરિધિ – ૧૭૮૮૪૨ જન વર્ષધર પર્વતો અને ઈષકાર પર્વતોનો વિસ્તાર.
૧૪૦૨૨૯૭ જન.
આ પેજન રાશિને લવણસમુદ્ર તરફ ધાતકીખંડમાં રહેલ ભરતાદિ ક્ષેત્રોને વિરતાર લાવવા માટેની ધ્રુવરાશિ જાણવી. ૧૦. (૪૯૮)
આ ધ્રુવરાશિથી શું? તે કહે છે. जावंतावेहिगुणा, एसो भइओ य दुसयबारेहि।
મિતરવિવર્ષમા,ધાયસંસ્મમરાડું ૧૧(૧૨) છાયા–રાવરાવરિંગિત | મારો દ્વાદશાયિનમ્યાં શતામ્યા ?
अभ्यन्तरविष्कम्भो धातकीखण्डस्य भरतादीनाम् ॥११॥
અર્થ—જે (એક, ચાર, આદિ ગુણાકાર) તે વડે (આ રાશિ) ગુણ બસો બારથી ભાંગતા જે આવે તે ધાતકીખંડના ભરતાદિક્ષેત્રોનો અત્યંતર વિસ્તાર જાણો.
વિવેચન—આ જે ૧૪૦૨૨૯૭ ધવરાશિ કહ્યો તેને ભરતાદિના ૧–૪–૧૬ આદિ જે સંખ્યા છે તેથી ગુણાકાર કરી. ૨૧ર થી ભાગવા. જે આવે તે ધાતકીખંડ સંબંધી ભરતાદિ ક્ષેત્રોને અત્યંતર-લવણસમુદ્ર તરફને વિસ્તાર જાણ. ૧૧. (૪૯૯)
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
