Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 965

જીવતું જાગતું
૯૨૦
જીવન-પોષક
૦ મારવું (રૂ. પ્ર.) ભારે મુશ્કેલીમાં મુકવું. ૦ વશીકરણ જીવનચરિત(-2) ન. [સં] જ જીવન-કથા.” સુંદર સ્ત્રી. -તે ગઢ (રૂ. 4) શરીર]
જીવનચર્યા સ્ત્રી. [સં.] જીવન દરમ્યાનની ભાત ભાતની જીવતું જાગતું વિ. જિઓ “જીવતું' + “જાગવું'-વર્ત. કે. પરિસ્થિતિ પસાર કરવાપણું, જીવન-વ્યાપાર
જાગતું'.] ચેતનવાળું, સચેત અને જીવતું. (૨) મુર્તિમંત જીવન-જરૂરત-લક્ષી વિ. સં. + જુઓ “જરૂરત”+સ., પૃ.] જીવતે-તો)-જીત ક્રિ. વિ. જિઓ “જીવતું'–દ્વિભંવ, વચ્ચે જીવન ચલાવવા માટે જોઈતી ચીજવસ્તુ વગેરે તરફ નજર
સા. વિ. એ પ્ર., પરંતુ આ સ્વાર્થે.] જીવન દરમ્યાન, રાખવામાં આવી હોય તેવું તે તે ચીજ-વસ્તુ) હયાતીમાં
જીવન-જરૂરિયાત ચી. [સં. + જ ‘જરૂરિયાત.”] જીવન જીવ-તે વિ. સિં, + જુઓ તેડવું.] (લા,) ખૂબ જ મહેનત ચલાવવાને માટે જોઈતી ચીજ-વસ્તુઓ વગેરે કરાવે તેવું, ખૂબ શ્રમવાળું, તનતોડ [સુવાસણ જીવન-ઝરમર સ્ત્રી. [સં. + જુઓ ‘ઝરમર.] (લા.) જીવન છવ૫તિ સ્ત્રી. [સં.] જેને પતિ જીવતો છે તેવી સ્ત્રી, સધવા, દરમ્યાન અનુભવવામાં આવેલી પરિસ્થિતિને વૃત્તાંત, જીવનજીવપિતૃક વિ. [સં.] જેના પિતા જીવત છે તેવું (સંતાન) ચરિત
[(ન. ભે.) જીવદયા સ્ત્રી. સિં] પ્રાણીમાત્ર તરફ કરૂણા-વૃત્તિ, જવાનુ- જીવનતત્વ-શાસ્ત્ર ન. [સં] શારીર-વિજ્ઞાન, “ફિઝિયોલજી'
[હયાતી, છવિત દશા જીવન-દર્શન ન. [સં.] જીવનમાં અનુભવેલાં ભિન્ન ભિન્ન જીવ-દશ સી. [] જીવની અવસ્થા, જીવની હાલત. (૨) સત્યનો સાક્ષાત્કાર, જીવન કેવી રીતે જીવવું એનો સાચો ખ્યાલ જીવ-દાતા વિ. [સ, ] વિતનું દાન કરનાર, બીજાના જીવન-દાતા વિ. સિ., પૃ. જીવન બચાવી આપનાર પ્રાણ બચાવનાર
[બીજાના પ્રાણ બચાવવા એ જીવન-દાન ન. [સં] જીવન બચાવી આપવાની ક્રિયા જીવ-દાન ન. [૩] અન્યને માટે પ્રાણે અ દેવા એ. (૨) જીવન-દાત્રી વિ, સ્ત્રી, [સ., સ્ત્રી.] જીવનદાતા સ્ત્રી જીવ-દાર વિ. [સં. + ફા. પ્રત્યય.] (લા.) માલ-મિલકત જીવન-દાની વિ. [સં., S], જીવન-દાયક વિ. [સં.), જીવનધરાવનારું, ધનિક, કસદાસ, માલેતુજાર. (૨) ઉમદા સ્વભાવનું હાથી, વિ. સં., પૃ. એ જીવન-દાતા.' જીવ-દાત્રી વિ, સ્ત્રી. [સે, સ્ત્રી.] જુએ “જીવનદાતા.'- જીવન-દીપ, °ક પું. [સં.] જીવનરૂપી દી, ચેતન્ય એવી સ્ત્રી
જીવન-દષ્ટિ સ્ત્રી. [સં] જુએ “જીવન-દર્શન.” જીવ-દેહ પં. [સં] સ્થળ શરીર
જીવન-દોર પું, સ્ત્રી, -ની સ્ત્રી. [સં. + જુઓ “દાર, -બી.] જીવ-દ્રવ્ય ન. [૪] આત્મારૂપી તત્વ, જીવ-તત્વ
જીવનરૂપી દોરી, આશારૂપી દોરી, જીવન ટકાવી રાખવાને જીવ-ધન ન. [સં.] પશુધન
મુખ્ય આધાર
ટિકાવી રાખનારું જીવ-ધારી વિ. [સં., પૃ.] ચેતન (પ્રાણીમાત્ર), જીવંત જીવન-ધારક વિ. [સં] જીવનને પોષણ આપનારું, જીવનને જીવન ન. [સ.] જીવવાની ક્રિયા કે પરિસ્થિતિ.(૨) પ્રાણ-તત્વ, જીવન-ધારા સ્ત્રી. [સં] જીવન જિવાતું જવાની અવિરત ચતન્ય. (૩) આયુષ, આવરદા, જિંદગી. (૪)વૃત્તિ, છવિકા. પ્રક્રિયા, જીવન-પ્રવાહ, જીવન-સરણી [ ને આનંદ (-આનન્દ) (રૂ. પ્ર.) “મેન્ટિસિઝમ' (આ. જીવન-ધોરણ ન. [સં. + જુઓ ‘ઘેરણ.”] જીવનની રહેણીઆ.). ૦ને ઉ૯લાસ (૨. પ્ર.) આનંદમય જીવન. (૨) કૌતુક- કરણીની કક્ષા કે દરજજો
[જીવનને હેતુ પ્રેમ, “રેમેટિસિઝમ' (આ.બા.). ૦ રેવું. (૩. પ્ર.) જીવન-યેય ન. [સં.] જીવવાને ઉદ્દેશ, જીવવાનું લક્ષ્ય, શક્તિનું ઉમેરણ થવું.
જીવન-નિયામક વિ. [સં] જીવનને નિયમમાં રાખનારું જીવન-એકથ ન. સ.] એકબીજા લેકના જીવનની એક, જીવન-નિર્વાહ !. [સં.] ભરણ-પોષણ, ગુજારી રૂપતા, “કેમ્યુનિઝમ” (પ્રે. ભ)
જીવન-નિર્વાહક વિ. [સં.] ભરણ-પોષણના સાધનરૂપ, જીવનને જીવન-કથા સ્ત્રી. સિં.] જીવન ચરિત્ર, જિંદગીને વૃત્તાંત નભાવનારું
[‘પૅલિસી' (ના.દ) જીવન-કલહ પું. સં.જીવવા માટે કરવાં પડતાં કામધંધે જીવન-નીતિ સ્ત્રી, [.] જીવન જીવવાની પદ્ધતિ કે પ્રક્રિયા, નોકરી વગેરે, સ્ટ્રગલ કૅર એઝિસ્ટસ” (ભ. ન.)
જીવન-નીક સ્ત્રી. [સં.] જીવનરૂપી વહાણ [(અંબા) જીવન-ક(-ળા) સ્ત્રી, [સ.] જીવન જીવવાની ખૂબી ભરેલી જીવન-૫ક્ષી વિ. [., ] જીવન-વ્યવહારને લગતું, “પ્રેમેટિક’ પ્રક્રિયા
જીવન-પથ પું. [સં] જીવનનો માર્ગ, જમારે, જિંદગી જીવન-કાર્ય ન. (સં.) હમેશાં ટકી રહે તેવા પ્રકારની મનુષ્યની જીવન-પદ્ધતિ સ્ત્રી. [૪] એ “જીવન-નીતિ.” વિશિષ્ટ પ્રવૃત્તિ, વિશિષ્ટ કર્તવ્ય, “મિશન'
જીવન-પરિવતન ન. [સં] જીવન જીવવાની પદ્ધતિમાં થયેલ જીવન-કાલ(ળ) મું. [સં] જીવન દરમ્યાન વીતતો સમય, પલટો
[દરમ્યાન જિદગી, હયાતી, જિવારે
જીવન-પર્યત (-પર્યત) ક્રિ. વિ. [સં.] જીવન સુધી, જિંદગી જીવન-ક્રમ પું. [સ.] જિંદગીને ચાલુ રહેલે કાર્યક્રમ, જીવનની જીવન-પલટે, મું. [+ એપલટે.] જુઓ ‘જીવન-પરિવર્તન.” ઘટમાળ, ‘લે ઓફ લાઇફ'
જીવન-પહલવિત વિ. [સં.] જીવનના ઉક્લાસમાંથી વિકસેલું, જીવન-ગાળે . સિ. + જુએ “ગાળો.'] જીવન-કાલ. (૨) “મેન્ટિક' (ના. ૬) જીવન ગુજારવાનું સાધન
જીવન-પંથ (-પન્થ) પું. [સં. વન-g]] જઓ 4જીવન-પથ.” જીવન-ચક ન. [સં.] એક પછી એક જામ થવાનું વર્તલ. જીવન-પાથેય ન. [સં.] જીવન જીવવા માટેનું જ્ઞાનરૂપી ભાથું (૨) આ ભવમાં જ ભાતીગર જીવનક્રમ
જીવન-પોષક વિ. [સં.] જીવનનું પોષણ કરનારું, જીવનને ટકાવી