Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1042

B(-5)સ(-)-ડેનુ
.
[ ખાવી, ॰ લાગવી (રૂ. પ્ર.) ખત્તા ખાવા, નુકસાન ખમવું. ૰ મારવી (રૂ. પ્ર.) ગુપ્ત રીતે સામાનું કામ બગાડવું -સે(-શે) ચઢ(-)વું (-સ્પે. યે-) (૩.પ્ર.) ધક્કા ખાવા. (૨) તુચ્છકાર પામવે. -સે⟨-શે) ચઢાય્-ઢા)ત્રનું (-ચે, યે-) (રૂ. પ્ર.) વાયદા આપવા. (૨) ન ગણકારવું] 3(-3")સ(-શ)-3ળું (6(-ૉ")સ્ય(-શ્ય)-3ન્નુ )ન. [ જુએ *Z(-હૈં)સ' + 3y....'] (લા.) ગાશું, કાંકાં ૐ (-ડે")સણિયું^ (3(-ડૅ')સણિયું) ન. [જુએ ‘3(-3 )સનું' + ગુ. ‘અણું' રૃ. પ્ર. + ‘ઇયુ' ત. પ્ર.] ચાંપ કે કમાનને છટકવા ન દેતું અટકણ, દેશી. (૨) આડખીલી, ફાચર, (૩) આંગળાંમાંથી કડા નીકળી ન જાય એ માટે એની આગળ આંગળાંમાં ચપોચપ પહેરાતા કરડા, સકણિયું 3(-3)સણિયું* (3(-ડૅ')સણિયું) વિ. [જુએ ‘ૐ(-ૐ)સવું’ + ગુ. ‘અણું’ક઼. પ્ર. + ‘ઇયું' ત. પ્ર.] (લા.) કામચલા, થોડા વખતનું
ફૅસવવું જુએ ‘સગું’માં, [ચડાવવું, ઠેબે ચડાવવું ડે(-૪)સવું સ. ક્રિ. [જુએ ‘ૐ (-3)સ,' ·ના. ધા.] ડૅસે ૐ(-8")મવું (&(-6")સવું) સ. ક્રિ. [૪એ ‘ૐ(-હૈં)સ,’-તા. ધા ] જુએ ‘ૉસવવું.’(૨) (લા.) દૂર કરવું. ડૅ(-3*)સાવું લાવે, ક્રિ ૐ(-:)સાવવું કે., સ. ક્રિ [સમું'માં ૐ(-૩')સાવવું, 3(-ડૅ')સાવવું, (હૅ(-d')સા-) જએ ‘ઠે(-ડૅ')કૅસિ(-શિ)યા પું. બ. વ. [જુએ ‘હૅસિયું.’] કાનના ભાગ
આગળ ગાલ સુધી રખાતા વાળ, પ્રતાપ-‘કટ’
B(-3)સિ(-શિ))યું (દૈ(-ડૅ)સિ(-શિ)યું) ન. [જુએ ૪(-૩')સ(શ)'+ગુ. ‘ક્યું' ત.પ્ર.] (લા.) ગાડાની ઊધ અને સવરણને જોડવા માટે વપરાતું લેખંડનું સાધન B(-8")સિ(-શિ)યા (3(- ૪")સિ(-શિ)યા) પું. [જુએ ૪(-ડૅ')સ(-)' + ગુ. ‘છ્યું' ત. પ્ર.] (લા.) પગમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું
3(૪)સી(-શી) (3(-૪")સી,(શી) સ્ત્રી. [જુએ ૪(.૪)સનું’ + ગુ ‘ઈ' રૃ. પ્ર.] (લા.) જએ ‘ઠેસિયા.' (૨) કળ, ચાપ, ‘વિચ,' ‘કલીટ્સ' (ગ. વિ.) (૩) જોડા નીચે નખાતી ધાતુની કે ચામડાની ટુકડી
ૐ... (') ક્રિ, વિ. [અનુ.] આશ્ચર્યચકિત, ક્ર. [॰ થઈ જવું (રૂ. પ્ર.) થાકીને નરમ થઈ જવું, તે થઈ જવું]
ઢ ંગા (ડૅ ગે) પું. શબ્દ, ખેલ, વેણ, સુખન ૪ ટી(-60) (ઑ'ટી,-ડી) સ્ત્રી. કાનના મેલની ગેટી ૐ ગ્રે-3" (d`ણે-6") ક્રિ. વિ. [રવા.] ઠેરના ઠેર ઠંડી (ૐ”ઠી) એ ઈંટી.’ ૐ શ ( શ્ય,) જએ ‘ડૅસ,’ 3(3)શ-ઢેલું (d"રશ્ય-)· જુએ‘ઠેસ-ઠેખું,’ ૐ સિયા (ઠં"સિયા) જઆ ‘કૅશિયા.’ ૐ શિયું (ૉ"શિયું) જએ 'ડૅસિયું.' ૐ શિા જુએ ‘ઠેસિયા’
૯૯૭
ફૅશી (``શી) જુએ ‘ફૅસી.’ ૐ સ (ઠે...) જુએ ‘અેસ.’ *સ-ડેલું (ડે`સ્ય-) જુએ ડૅસ-ઠેબ્રુ.’ ૐ સણિયુંÔર (ડૅ સણિયું) જુઓ ડૅસણિયું.૧-૨
Jain Education International_2010_04
ડાકુંઠાકા
સવવું (ૐ સવવું) જુએ ‘કેવવું,’ ૐ'સવું (ડે સનું) જએ ‘ઠેસવું.’ `સાવવું, ૐ સાવું (ટૅ...સા-) જુએ ‘ફૅસનું’માં. ૐ'સિયા (ડૅ સિયા) જુએ ડેસિયા.’ દૈ`સિયું (ૉ"સિયું) જએ ડૅસિયું.' ફૅસિયા (ૐ સિયા) જએ ‘હૅસિયેા.’ ૐ...સી (કે સી) જુએ ‘દેસી.’ 3 સે (`સે) પું. [રવા.] પગના હૅકા. (૨) ટોકરા ૐ શ્રી. ચરવા જનારાં ઢોરનું ધણ [વપરાતું) કરન. લીંબુના જેવું એક ખાટું કુળ ('ગ બનાવવામાં હૈ જુએ. ‘ઠંડ’-‘ઠરડ' (પ્રવાહી ઉચ્ચારણ). હૈયા હું ચણતર-કામમાં કામની સગવડ માટે કરાતું નિશાન. (ર) રસ્તા ઉપરને। ઠેસ વાગે એવેા ઊપસેલે ભાગ. (૩) સ્ત્રીઓને કાંડા ઉપર પહેરવાનું એક ઘરેણું ડો સ્ત્રી. રીત-રિવાજ, (૨) સંખ્યા
ડોક છું., (ક) સ્ત્રી. [જુએ ‘ઠોકવું.'] પદાર્થ અથડાવી કરવામાં આવતા આઘાત. (૨) (લા.) ôપા, (૩) મહેણું. [॰ દેવા, ॰ પાડવા, ॰ મારવા (રૂ. પ્ર.) ઠપકા દેવા. (૨) મહેણાં આપવા
ડોક-ઠાક (ડાકય-ઠાકય) સ્ત્રી. [ જુએ ‘ઢાંકવું,'-ઢિર્ભાવ ] વારંવાર અને આમતેમ ઠાકવું-ટકારવું એ ડોકયું વિ. [ જ‘ઠાકવું'+ ગુ. ‘અણું' કૃ. × + ‘ઇયું' ત. પ્ર.] (લા.) વિષયી, લંપટ, વ્યભિચારી ઠોકર શ્રી. રવા., સર૰ હિં., મર!..] ચાલતાં પગનાં આંગળાંનું કાઈ ઠેબા સાથે અથડાવું એ, ડૅસ, [॰ ખાવી (રૂ. પ્ર.) ઠેસ વાગવી, (૨) ભુલ કરવી. ૰ દેવી, ॰ મારવી (૬. પ્ર.) સામાને નુકસાન કરવું. • મારીને (રૂ. પ્ર.) ઓછી મહેનતે. ॰ લાગવી, ॰ લાગવી (રૂ. પ્ર.) નુકસાન વહેરવું. (૨) શિખામણ મળવી. -રે મારવું (રૂ.‘પ્ર.) તુચ્છ ગણવું. (ર) સ્વીકાર ન કરવા]
ઠોકરડવું સ. ક્રિ. [જુએ ‘દાકર' દ્વારા.] (લા.) સાસુ ન જાણે તેમ ચેારી લેવું. ડોકરાવું કર્માણ, ક્રિ. ડોકરાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
ઠોકરઢાવવું, ઠોકરાતું જુએ ‘ઠાકરડવું'માં.
ડોકરાવું અ. ક્રિ. [જુએ ડોકર,'ના. ધા.] ઠાકર ખાવી, (ર) (લા.) ખત્તા ખાઈ શીખવું, ધડો લેવા
ઠોકવું સ. ક્રિ. [રવા.] આધાત કરવો, અથડાવવું, અકાળવું. (૨) (ખીલા જેવા પદાર્થને) ધાથી ધરખવું. (૩) મારવા. (૪) સંભેણ કરવે. [ડોકી ઘાલવું (રૂ. પ્ર) કેંદ્રમાં નાખવું. ઠોકી-નું (?. પ્ર.) અશ્લીલ ગાળ, ડોકીને લેવું (રૂ. પ્ર.) જબરદસ્તીથી મેળવવું (ર) ખાતરી કરીને લેવું. હોકી પાઢવું (રૂ. પ્ર.) ઝપડથી કામ પતાવવું. (૨) મારી નાખવું. ઠોકી બેસાડવું (-ઍસાડવું) (રૂ. પ્ર.) અંધબેસતું કરી પાડવું. ઠોકી મારવું (રૂ. પ્ર.) ગખ્ખું ચલાવવું. ડોકથે જવું, ડોકથે રાખવું. (રૂ પ્ર.) સતત ચાલુ રાખવું. (ર) વિચાર કર્યાં વિના એક્યે રાખવું. (૩) ગપ્પાં મારવાં] ડોકાવું કર્મણિ, ક્રિ. ઠોકાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
ડોર્ક-ડોકા (ઠાકમ્ટાકા) પું., બ. વ., શ્રી. [જુએ ‘ઠાકવું,’