Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1070

ડિર-કીપર
૨૫
ડેજા
ડેર-કીપર વિ. [.) દરવાન, દ્વારપાળ
ડેલિક પરિસ્થિતિ, લંડેલા રણું ન. લુગડાનું ગેળ બુતાન, બેરિયું. (૨) કાનમાં પડેલર" છું. મેગરાને છોડ અને એનું ફૂલ [સિક્કો પહેરવાનું ચાંદીનું એક ઘરેણું, લેળિયું. (૩) ઘાણીના બળદ- લર છું. [.] અમેરિકાનાં સંયુક્ત રાજાને ચલણી ની ધંસરી અને ગીમાં નાખેલા હાળિયાળ લાકડાને ડેલર-ળ (ચળ) છે. [જ એ “ડોલર” + ચાળે.”] જોડનારું લાકડું. (૪) ખેાઈ કે ઘડિયું બાંધવાનું આડું શેરડીને વાડમાં થતો એ નામને એક છોડ લાકડું. (૫) વાવેલી જમીનમાં વચ્ચે અનાજ ઊગ્યા ડેલર-ફીણ ન. [જ એ “ડલર' + ફીણ.'] મગરાના ફૂલના વિનાના ચાસ
રંગનું ધોળું ફીણ ડોરા-પાલવી સ્ત્રી. એ નામની માછલીની એક જાત લર-વરણું, કેલર-વર્ણ વિ. [જ “ડોલર ' + સં. કેરાં ન, બ, વ, મગ અડદ મડ વગેરેના શિંગો વિનાના વળ>અર્વા. ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] ડોલરના જેવા તદ્દન સફેદ ઊભેલા છોડ
રંગનું, સાવ ધોળું ફેરિયો છું. માટીનો ઘડે
ડેલરિયાળ વિ. જિએ, “ ડેલ િ ' + ગુ. “આળ” ત. પ્ર.] ડેરી સ્ત્રી. ખાંડના કારખાનામાં વપરાતે મેટ ડે
ઓલર -મોગરાના જેવું મનમોહક ફોર ન. છોડની પાકી ગયેલી ડાંખળીનો ટુકડે કે છેડ. ડોલરિયા પું. [૪ એ “ડોલર” + ગુ. ‘ઈયું” વાર્થ ત. પ્ર.]
(૨) વિ. (લા.) ( તિરસ્કારમાં) ડોકડું, બઢિયું. (૩) ડાહ્યું જુએ “ડેલર.” (પધમાં) (૨) (લા.) વે,, ૫. ડોલરના ડેલ' છું. [ સં. ઢોરા સી.] (ખાસ કરીને ઠાકોરજીને જે સુંદર પુરુષ. (૩) ડોલરની જેમ ઝલતો પુરુષ. (૪) ફાગણ વદિ એકમને દિવસે ઝુલાવવા બંધાતો હીંડળે ડોલરના જે સુંદર પ્રદેશ [થતું એક ધાસ ડેલ(ળ) પું. વહાણમાંને કુ-કે કે વાસ્તંભ. (વહાણ) ડેલવણે પું. ખાસ કરી ડાંગરન કયારડાઓમાં સાથે-લનું ડોલ (-ભ્ય) સ્ત્રી. જિઓ લિવું.”] સમુદ્રની મુસાફરીમાં છેલવું અ, કિં. સં. ઢોઢ->પ્રા. ટો; આમાં “ળ” નથી કે હીંડોળે ઝલતાં ય ફેરફદડી ફરતાં ચડતો ફેર
થતો] ઊભાં ઊભાં આમતેમ ઝલવું. (૨) (લા.) વિચલિત ડેલ છે, સ્ત્રી, [અર. દર્] બાલદી
થવું, ચલાયમાન થવું, ડગમગવું. ડેલાવું ભાવે., જિ. ડેલ" . [અં.] નિભાવ-સહાય, બેકારી ભથ્થુ, કામ ડેલાવવું છે, સક્રિ, કરાવ્યા વગર અપાતી રોકડ રકમ
લાખવું અ. જિ. દુર્બળતાથી કદરૂપું થવું કેલ-કાચં) (-ચ(-ચિ)મ્હો), ડેલ-કાચી . જિઓ ફેલાડોલ (-ય) સ્ત્રી. ડાલવું,' -દ્વિર્ભાવ.] વારંવાર ‘ડેલ' + “કાચંદુ-ચિ, ચી)ડે.”] સર્વસામાન્ય કાચડે ડેયા કરવું એ (જરા મોટી ઉંમરના થયેલ).
ફેલાયમાન વિ. સં. ઢોઇમાન] આમતેમ હલ્યા કરતું, ઉલ-કાઠી સ્ત્રી. [જ એ “ડેલ' + “કાઠી.'] વહાણને કુવા- અસ્થિર. (૨) અસ્થિર વિચારનું
[અસ્થિરતા સ્તંભ. (વહાણ.)
[સામાન, ઘર-વખરી ફેલાવ . [જ એ ડાલવું’ + ગુ. “ આવ ' ક. પ્ર. ] ડેલચાં ન, બ. ૧, જિએ ‘ડેલચું.'] (લા.) ઘરને ડેલાવણ, -ન વિ. [જુઓ ‘ડેલાવવું” + ગુ. “અણુ'–અન’ ડોલચી સ્ત્રી, [ જુએ “ડલચું' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] (સં.) ક વાચક કુ. ન.] ડોલાવનારું ચામડા કે કંતાનની પાણી સાંચવાની નાની બેખ ડેલાવવું, ડેલાવું જુઓ ‘ડેલવું'માં. લચ ન. જિઓ ફેલ દ્વારા ] મેટી ડેલચી. (૨) ડેલું ન. [ જુએ “ડલનું' + ગુ. “ ઉ ' કૃ પ્ર.] ઊંધનું રેટમાં પાણીનું ધાતુનું તે તે ડબલું. (૩) (લા) વૃદ્ધ. આવી જતું ઝોલું. (૨) (લા.) ગેચું, ઇડ. (૩) કાગળનું માણસ (તુચ્છકારમાં). [ ચાં બેસી જવાં (એસી-) (રૂ બનાવેલું તાત, ડેલો. (૪) મૃત્યુ પ્ર.) બરબાદ થઈ જવું ]
ડેલે પૃ. જિઓ ‘ડેલું.'] (લા.) તાબૂત, તાજિયે. ડેલણ, અણિયું વિ. [જએ “ડેલનું' + ગુ. “અણ” ક. [૦ કાઢો (રૂ. પ્ર.) ફજેત કરવું]
વાચક ક. પ્ર.+'ઈયું ' ત. પ્ર.] લd. ઝયા કરતું, ઝલનારું વઢા(રા)વવું (ડે:વડા(-૨)વવું) એ ‘ડેવું'માં. ડેલણું ન. જુઓ ઢોયણું.'
ડેવડી સ્ત્રી, જિએ “ડેવડું' + ગુ. 'ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ધી ડેલ-દાર વિ. [જ એ “ડેલ + કા, પ્રચય,ી (લા.) ઘાટીલું કે તુંબડી કેરી બનાવેલું પાણી કાઢવાનું સાધન ડેલન ન. [સં. ઢોસા ] ડેલવું એ, હીંચોળવું એ. (૨) ડેવ ન. મોટી દૂધીનું બનાવેલું મોઢેથી વગાડવાનું એક વાઘ (લા.) તાલ અને લયવાળી કાવ્યરચનાનું ગુંજન
જનાનું ગુજને
ડેવરાવવું (ડેવરાવવું જ “ડવું'માં – “વડાવવું.' ડેલન-વાદ પું. [ સં. વોટન-વાઢ] કવિતાને પાઠ કરતાં (દો)વાઈ સ્ત્રી. [જ એ “દેવું ' + ગુ. “આઈ' ક. પ્ર.]
ચક્કસ પ્રકારનું ગુંજન હોવું જોઇએ એવો મત-સિદ્ધાંત ઢારને દોહવાની ક્રિયા [‘અયું' . પ્ર] દેણું ડિલનવાદી વિ. [+], ઈ ' ત. પ્ર] ડોલનવાદમાં માનનારું (દીવા ((દ):વાઈ, . જિઓ “દેહવું’ + ગુ. ડિલન-શૈલી . [ સં.] કવિતામાં ચોક્કસ પ્રકારનું ગુંજન દેવાવું ( ડેઃવાવું) જ એ “ડવું'માં,
આવે તે જાતની કાવ્યરચનાનો પ્રકાર (મુખ્યત્વે કવિ કેવું (ડેલું) સ. , [૨] ડખેળવું, ઘેળવું. (૨) (લા.) નાનાલાલ દલપતરામની શૈલી) ડિલક, લંડલ સમય નકામે ગાળો દેવાવું (ડેઃવાવું) કર્મણિ, ક્રિ. ડેલમહેલ . વિ. જિઓ ફોલવું,'-ઢિર્ભાવ. હાલક- વિટા(રા)વવું (ડે:વ.) પ્રેસ. ક્રિ. ડેલમ-છેલા પું. બ. ૧. [+. “ઉં' ત. પ્ર.] હાલક ડેશી એ “ સી."
કા-૬૫