Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1069

ડિડાળું
૧૦૨૪
ડાર
હાળું વિ. જિઓ ડે' + ગુ. આળું' ત.ક.] ડેઠાવાળું કેહવું ઢેઢ-) જુએ દોઢ-હથું.” ડેટાં-પાણી ન. દૂધનું બગડી જવું એ, છતાપાણી રેઢાઈ (હોઢાઈ) જુએ “દોઢાઈ' (-)ડિયાળ પું. [જ “ડેડ’ + ગુ. “ઇયું' + “આળ” ડોઢાવવું, ડેઢાવું (ઢાર) જ એ “દાઢવું'માં. ત,પ્ર.) એ નામનો એક વેલો
ડેઢાં જુઓ “દેઢાં, (-દોઢિયાળું વિ. જિઓ ડેડે” + ગુ. “ઈયું - “આળું ડેઢિયું જઓ “દેઢિયું.” ત, પ્ર.] ડેડાવાળું કે ડેડીવાળું [ઉમંગ, હાંશ, ઉત્સાહ ડેરી જુઓ “દાઢી.' કેહિ . [જુઓ ‘ડેડ' + ગુ. ‘છયું' સ્વાર્થે ત...] ડેડ, ઢી-દાર જ દોઢી-દાર.” (-દોડી સ્ત્રી. [એ “ડેડ' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાને ફે(-દો)હું જુઓ “દો.” ડેડા. (૨) ખરડી નામની વિલ અને એનું ફળ. (૩) ડેણુ (ડેશ્ય) સ્ત્રી. હરકત, અડચણ, મુકેલી, વિષ્કા કુંવારની વચ્ચેની કુલવાળી દાંડી, સેલરું. (૪) ડેડીના ડેણી (ડાણ)ઢી., ન. એક કવાવાળું નાનું વહાણ (વહાણ.) આકારનું એક ઘરેણું
ડાણું (હેણું ન. પરમણની નીચેના છેડા પાસે સઢનો (-દોડી-ખાઉ વિ. [+ જુએ “ખાવું' + ગુ. “ઉ” કુ.પ્ર.] છેડે. (વહાણ) સારા કણ કાઢી લીધા પછી બાજરાના હલકી જાતના ડોનર વિ. સિં] દાતા, દાન આપનાર દાણા ઉપર નભનારું
નેશન ન [એ. દાન, બક્ષિસ, ખેરિયત ડી-બેઠાં, કેડી-મારિયાં ન., બ,વ, [ + જુએ “બેર' ડેકાળ (-) સ્ત્રી, જિઓ ફે' + ગુ. ‘આળ' ત. પ્ર.]. + ગુ. હું સ્વાર્થે ત., + જ “મેરિયું.'] નકશીદાર મેટી એનિવાળી સ્ત્રી. (એક ગાળ) બાર કે પારાવાળું માથાનું એક ઘરેણું
ડેફ . [રવા.] પુરુષની જનનેંદ્રિય. (૨) સ્ત્રીની જનનેંદ્રિય (-)ડી-વેલ (-હય) સ્ત્રી. [+જુએ “વિલ.] એ નામની (બંને અર્થે અશ્લીલ) [ રે માર્યું જવું રૂ.પ્ર.) પાયમાલ એક વેલ, ખરખોડી, (૨) માલતીનો વેલો
થઈ જવું (-દેડી-સાંકળી સ્ત્રી. [ + “સાંકળી.'] ડેઢીના કેબ(-બા) ન. ભાંગેલું માટીનું વાસણ. (૨) (લા.) રીસ આકારવાળું હાથ ઉપર પહેરવામાં આવતું ચીએાનું ઘરેણું કે રિસાતાં ચડેલું મોટું (-દાંડી-હાર છું. [ + સં.) ડેડીના આકારના મોટા પારાને બરું ન. એ નામનું એક વાઘ (દૂધીનું બનાવેલું ) ગળાને હાર
ડેબલું ન. નસીબ, ભાગ્ય. [ -લાં ઉપાડી લેવાં (રૂ પ્ર.) દેહ વિ. લુચ્ચું, ગું, ખંધું.
કારખાનું બંધ કરવું. -લાં બેસી જવા (-બેસી-) (રૂ.પ્ર.) (દર ન. જિઓ ડે.'] . (૨) ડેડીને વિચાર ભાંગી પડવા. (૨) કાર્ય તૂટી પડવું. (૩) બજાર વેલાનું ફળ, ખરખોડું. (૩) વિ. (લા.) ઘરડું (માણસ) નરમ પડવી] (-દે !. ફળફૂલને ડાળમાંથી ફટલે ગળે. (૨) ફેબાન ન. ઝરે. (૨) તળાવ ડિત વિનાનું, મૂર્ખ ઢંકાયેલું હું ડું. [-ડે આવવું (રૂ.પ્ર.) ડુંડાંમાં કણ બેસવા. ડેબ-મહ વિ. [જ એ “ડેબુ' + “મંડ૬.] (લા.) આવફલ (રૂ.પ્ર.) સગર્ભા થવું].
બારું જ બિરું.' ડોઢે ડેઢ) જુએ દોઢ
છું . કાંઈક ઘર લેસ. (૨) વિ. (લા) મૂર્ખ, બુદ્ધિડેઢ (ડેઢ જુઓ “દોઢ
દીન, બધું. [ -બાં ચારવાં (રૂ. 4) બુદ્ધિ વિનાનું કામ ઢ-ગણું (ડેઢ- જુઓ “દોઢ-ગણું.”
કરવું. (૨) મૂર્ખાઓની સાથે રહેવું. -બાં મૂકવાં (રૂ.પ્ર.) ફેઢ-ચતુર (ડે-) ઓ “દોઢ-ચતુર.”
હંગધડા વિના કામ કરવું ] ડેઢ-ચાતુરી (ડેઢ-) જાઓ “દોઢ-ચાતુરી.
કેમ છું. [૩] એ નામની ભારતવર્ષની એક પ્રાચીન જાતિ ડેઢ-૯હાપણ (૮-ડા પણ) જુઓ “દોઢ-ડહાપણ.”
અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા) ડેહ-જાદું (ડે-જાયું) જેઓ “દોઢ-તા.”
ડિમચી સ્ત્રી. નાની ડોલ, ડોલચી ડેઢ-હાંડી (ાઢ-હાંડી) જ એ “દોઢ-દાંડી.''
ડેમણું ન. ભાંગ્યુ-ટયું વાસણ
[ ડોરણું.” ઢિડી (ડી ) એ “દોઢડી.”
યણું ન [ જુઓ “ડેરણું, –પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.) જુઓ ડિઢ-૫ણું (34) જુઓ “દેદપણું.'
ડાયલ ૫. ગર્ભવતી સ્ત્રીને થતી ખાવા વગેરેની ઇરછા, દેહદ ડોઢ-૫નું (ડૉઢ-) જુએ દોઢ-૫નું.”
યલો . [જુઓ ડો’ + ગુ. “લ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ડેઢ-પશુ (ડૉ.) એ “દોઢ-પશુ.'
જઓ ડો.” “ડોઈલો.’ ડેઢ-પાયું (ડે-) એ “દોટ-પાયું.'
ડિયે . [૨, પ્રા. હોમ, હોમ] દાળ શાક વગેરે પાંસળિયું (ડેઢ-) એ “દોઢ-પાંસળિયું.'
હલાવવા અને પીરસવાને લાકડાનો હાથાવાળો કડછે. ઢબ્બામો (ડોઢ-) જુએ “દોઢ-મામે.”
(૨) નાળિયેરની આખી કાચલીનું જલ-પાત્ર. (૩) વાસણ ઢવું (ઇંઢવુંજુઓ “દાઢવું.'
ઊટકવા માટે છે, ઉવરણે. (૪) જુવાર બાજરીને ડાં ઢવવું, ઓઢવાવવું, ટેવાવું (ડેઢ) જ દઢવવું'માં. કાપી લીધા પછી ઊભેલો છેડ. (૫) મે ગરજે, છો ઢ-શરું જુઓ “દેઢ-શરું.”
ડેર વું. તુવેરની દાળ પડવા ભરડવાની થતી ક્રિયા. (૨) ડેઢ (ડેહસે) “દોઢસો.”
(લા.) લાલચ. (૩) આસક્તિ
રામણ અ
ડેરી
વગેરેની 5
પ્ર.1.