Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1067

TA
ડેંગ્યું (ૐ...ગું) ન, પગલું, ડગ ૐ ધા-માપણી (ડેધા-) સ્ત્રી. [જુએ ‘ૐ’+ ‘માપણી. ] ૐધા પ્રકારના માપથી કરવામાં આવતી જમીનની મેાજણી ૐ ધિયું (ૐ'ધિયું) ન. [જુએ ઉંઘુ'' + ગુ. · ઇયું ' ત.પ્ર.]
ડેઘાના માપથી માપેલા જમીનના ભાગ
૧૦૨૨
ૐ ધું (ૐ...:) ન, જમીન માપવાનું એક પ્રકારનું માપ. (સુ.) ૐ ચલા ( ડે ચલેા) પું. મથાળે લાકડાનું ગાળ ટાચકું બેસાડેલું હૈાય તેવું તીર. (સુ.)
ૐ...જર-સિગ્નલ ( ડેન્જર-) જુએ · ડેન્જર-સિગ્નલ.’ ૐ ટલ (ડેપ્ટલ) જ ‘ડેન્ટલ,’ ડેટિન ( ડેટિન ) જુએ ‘ડેન્ટિન’ રૂક્રેટિસ્ટ (ડેપ્ટિસ્ટ) જ‘ડેન્ટિસ્ટ.’ ડેટિસ્ટ્રી (ડેપ્ટિસ્ટ્રી) જુએ ‘ડેન્ટિસ્ટ્રી.’ ૐ’હું (ૐ હું) ન. [અમદા.] વંતાક, રીંગણુ 3*(-)રું (ડે"(-g)રું) ન. [રવા.] દેડકું એક સાપ ૐ (-દે)^(d (~T')ડવું) ન પાણીમાં રહેનારા ઝેર વિનાના ૐ વું? (ડૅંડવું) ન. રિવા.] દેડકાના અવાજ કેરું (ઠંડુરું) એ ડૅડરું.’
[પ્રાણીઓ
ૐ હું (ડૅંડું) ન, પાણીમાં રહેનારે ઝેર વિનાના સાપ, ડેડવું ૐ || (ડૅંડું) ન. [રવા.] દેડકું. (૨) દેડકાના અવાજ, ડેડવું ડેડ (ડે ડું) ન. રીંગણું, વ તાક, હું ૐ બી (ડે...બી).સ્ત્રી. ભેજવાળી જમીનમાં રહેતું એક પ્રકારનું યર-છાજ પું. એ નામના એક છેડ હૈયું ન., ચા` પું. અંગૂઠો બતાવવો એ, ચળે તૈયાર છું. આંખમાં ફૂલું પઢતાં ઊપસી આવતા ડાઇ(-ચ)લા પું, [ જુએ ‘ડેયે' +ગુ, ‘લ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.]
[ભાગ કીકીના
નાના ડાયા, લાકડાના ચાવે
ડાઈ સી. [જુઓ ડાયેા' +૩. ‘ ઈ 'શ્રીપ્રત્યય.] જ ડાયા.' (૨) દારડું. (૩) બળદનું શ્વેતર. (૪) માથું. (૫) (લા.) અભિમાન, ગવ ડાઈ-ફેરિયા વિ., પું. [ + ૪એ ‡. પ્ર.] (લા.) ત્રાગું કરનારે એક
ખ્ખુ જ આગ્રહી અરજદાર
Jain Education International_2010_04
કાડવું' + ગુ. ‘ થયું ' પ્રકારના ખાવેા. (૨)
ડાક (-કષ) સ્ત્રી, ગળાની આસપાસનેા ભાગ, ગરદન, ગ્રીવા, [ ॰ ઊંચી કરવા (રૂ. પ્ર.) કામના દબાણમાંથી બહાર જોવું. (ર) સામે થવું. ॰ ભાંગી જવી, ॰ મરડાઈ જવી (રૂ. પ્ર.) મરણ નજીક હાવું ]
જૅક છું, [અં.] બંદર ઉપરના બાંધેલેા ઘાટ, ધક્કો. (ર) ગાદી [અવાજ થાય એમ ડાક ડોક ક્રિ. વિ. [રવા.] જાને ગળાની ખારી તરફ વાળતાં ડેાક-પત્તી શ્રી. [જુએ ‘ડૉક' + ‘પત્તી.’] મકાનને સુશેાભિત કરવા માટે ચેાડી શકાય તેવી પીએ ડૉક-મરાઢ પું. આ ડેાક' + “મરાડ.' ] ડોકને કોઈ પણ એક બાજુ મરડવી કે વાળવી એ ઢાકયા પુ. [અં.] ગાદી સહિતનું બંદરનું કંપાઉન્ડ શકર પું, વૃદ્ધ માણસ, ડીસા [માણસ, ડોસાં-ઢગરાં ડાકરતાં ન., બ. વ. [ + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઘરઢાં ડોકરિયું, ડાકરું વિ. [+]. મું’~*' ત. પ્ર. ] વૃદ્ધ,
ડાકુ
ઘરડું ( મેટે ભાગે કાંઈ ક તુચ્છકારના અર્થમાં) `(-દા)કલ વિ. હમેશાં એકલ-ડા(દા)કલ' એવા જ પ્રયોગ ] એકલું
+
ટાકલી" સ્ત્રી. [ જુઆ ડૉક' + ગુ. સ્વાર્થે ‘હું' ત. પ્ર. + ‘ઈ ' સ્રીપ્રત્યય.] રોક, ગરદન (તુચ્છકારમાં) ડૉક(-ખ)લી? શ્રી. [જુએ ડોકલુંૐ' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રીપ્રત્યય.] કંપા વગેરેમાંથી ધી તેલ વગેરે કાઢવાની પળી ડાકલું॰ ન. [જુએ ડોક’+ગુ. ‘હું’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ડાક, ગરદન (તુચ્છકારમાં)
ડોકયુંન વિ. [જુએ ‘ડોકરું.'] જુએ ‘ડૉકરું.’ ડાકલું ન. નાની પળી, પાવળું ( ધી તેલ વગેરે કાઢવાનું) ડાકલા હું. [જએ ડોકલું. 'ગુ મેઢું પાવળું, મેોટી પી કવવું, ડોકલાવવું જુએ ‘ડોકયું'માં.
ડાકવું. અ. ક્રિ. (જુઓ ડોક,' “ના. ધા.] ડોકું તાણી હેરવું, ટાકાનું ભાવે, ક્રિ. ટેક ્⟨-કા)વવું, ડેકાવવું છે., સ. ક્રિ.
ડાળિયા પું. એ નામની માછલીની એક જાત ડોકળા પું. [જુએ ડૉક' દ્વારા.] ડોકે બાંધવાનું એક હલકી જાતનું ઘરેણું [છૂપાં પડવાં એ ડાકા॰ પું,, બ. વ. ઢોરને ઢાલ પછી પણ આંચળમાંથી પ્રકારે પું., ખ. વ. જુવારના સાંઢા
કાચિ(-શિ,-સિ)યું ન. [જુએ ડૉક' દ્વારા.] ડોકું બહાર કાઢી હેરવું એ, ડોકિયું
તડાકાટલું અ. ક્રિ. જુએ ડોકાવું(૧).' ડાકા-ખરી સ્ત્રી. [જુએ ‘ડાકુ' + બારી.'] માત્ર ડોક નાખી જેઈ શકાય એવી નાની બારી ડાકા-મરડી સ્ત્રી. [ જુએ ડોકું' + ‘મરડમું' + ગુઈ ’ કું. પ્ર.] જ્યાં ચાર ડાકુઓ વગેરે મુસાફરાની ડોક મરડી મારી લંટી લે તેવી જંગલની ભયાનક જગ્યા. (૨) (લા.) ભયજનક સાંકડી શેરી
ડા-કારા પું. [રવા] ઢોરને હાંકવા કરાતા ઢચકાર કાવત્રું જએ ઢોકવું’માં. (૨) (લા) છાનુંમાનું જોયા કરવું. (૩) ભલવનું, મઝવવું
ડેકાણું જુએ ઢોકવું’માં. (ર) (લા.) દેખવું. નજરે આવવું. (૩) આવી હાજર રહેવું, આવી મે બતાવવું ડાકાશિ(-સિ)યું જુએ ‘હોકાચિયું.’
ડાકાં ન., અ. વ. આંચળના નીચેથી એક આંગળ જેટલે લાગ. (ર) જુઓ ઢોકા.’
ડૅાક્રિયું ન, [ જુએ ‘ડૉક' + ગુ. ‘ થયું ' ત, પ્ર. ] ડોકું જરા આગળ કાઢી હેરવાની ક્રિયા. (૨) ડૉકમાં પહેરવાનું ઘરેણું. [॰ કરવું, ૦ કાઢવું (રૂ. પ્ર,) ઉપર ઉપરથી બેઈ જવું, (ર) સંભાળ લેવી
ડાકી શ્રી. [જુએ ‘ડોકું’ + ગુ. ‘ ઈ ' સ્રીપ્રત્યય.] જુએ ‘ ડોક ’–‘ડાકું.' [ ધુણાવવી (રૂ. પ્ર.) સંમતિ આપવી ચા ન આપવી. • ભાંગવી (રૂ. પ્ર.) સામાનું તેર તેડી નાખવું ]
ડાકુ ન. [જુએ ‘ડાક’+ ગુ. ‘ઉં’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ ડૉક.' [॰ આપવું (રૂ.પ્ર.) જાન કુરબાન કરવી. • ઊંચું