Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1065

ડુંગળા
૧,
હૂંગળા જુએ ‘ડુંગળા.’ હૂંગે(-દ્યા)॰ જુએ ‘ડુંગા, હૂં(-દૂંગે(-ધા)ને જુએ ‘હું.ર’ હૂંગા(-વે)* જુઆ ડુંગો,ૐ’ ંઘલી જુએ ‘ડુંઘલી.’ ંધલે જુએ ‘હુંઘલે.' હૂંઘારિયું જએ ‘હુંધારિયું.’ ંધી જુએ ‘હુંધી.’ હૂંકું જએ હું ’ હૂંઘો-ર-૨ જુએ ‘ ુધા.૧-૨-૩, હૂં(દૂં)ટાળું વિ. જએ ‘s()ટ’+ ગુ. ‘આછું ત. ..] ચૂંટાવાળું, ડટીના ટણા મેટો થઈ મહાર ઊપસી હાય તેવું
આવ્યે
જુએ
હૂં(-)ટી શ્રી. [સર॰ સં તુટા પ્રા. તુટિમા; ‘(ઈટા’+ ગુ. ‘ઈ ’ સ્રીપ્રત્યય.] શરીરની નાભિ (પેટમાં મધ્યમાં ચાવીરૂપ ગણાતા ખાડાવાળા ભાગ), [ની દાઝ (-ઝ) (૨.મ.) ભારે ઊંડું વેર. તું હસવું (રૂ.પ્ર.) અંતરના આનંદને ઉમળકા (રૂ.પ્ર.) હૃદયનેા ઉત્સાહ-ઉમંગ. ૦ના વાળ (૩.પ્ર.) જેની કાઈ વલે નથી તેવું] ં(-દૂ)ટે પું. ડટીના ઊપસી આવેલે ટળેા (મનુષ્ય-પ્રાણીપશુએ માંને). (ર) કમાન વગેરેના પથ્થરામાં ચાવીરૂપ પથ્થર, ‘બાસ’ (ગ.વિ)
હૂંઢરા હું મરચીના બ્રેડના એ નામના એક રાગ હૂંઢિયારું ન. એ નામનું એક ઘાસ હૂં(-ઢૂંઢિયા પું. ઢોલ
હૂં(-દું)ડી` શ્રી.જિજુએ ‘હું હું' + ગુ. ‘ઈ' સ્રીપ્રત્યય.] તાજું નાનું પાતળું હૈંડું (૨) ઘ વગેરેનું કસલું હૂં(-દું)ડી સ્ત્રી, વગાડી નહેરાત કરવા માટેની થાળી. (૨) ઢંઢરે, જાહેરાત, દાંડી પિટાવી કરવામાં આવતી જાણ હૂં(-)હું ન. સર૰સ. તુર્કી-હથિયારની અણી > પ્રા. તુમ-] જુવાર બાજરી વગેરેના સાંઠાને મથાળે મઝ દાણાના ડોડો
૧૦૨૦
Jain Education International_2010_04
ડેન્સિટી
ઉપરથી થાડું છલકાઈ જતું પાણી
ડેકા પું. [જુએ ડેકું.' ઉછાળા, લેાઢ, ભરતી, વેળ. (ર) ઘણા કાદવ હોય તેવી જગ્યા
રેફાઈટી સ્રી. [અં.] ધાડ, ધસી અવી લૂંટ કરવા માટેનું આક્રમણ, ઠકારી સુંદર સજાવટ ડેકોરેશન ન. [અં.] શેાભા કરવી એ, શણગારનું એ, ડેક્લેરેશન ન. [અં.] જાહેરાત, જાહેરનામું ડુંગરેગા ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ડગલું’ દ્વારા.] ડગુમગુ ડેગ(-)॰ (-૫,—ચ) શ્ર, પગલું. (ર) પગથિયું ડેગ(“થ)? (-૫,-ય) સ્ત્રી, કાદવ, કીચઢ ડેટ ન. [અં.] સાબુની ખાસ પ્રકારની ભૂકી કેકું જુએ ‘દેડકુ’.’
[પ્રકારની તદ્દન ધીમી કચ ડેડ-માર્ચ સ્ત્રી, [શ્મ'.] પગલાંને જરા પણ અવાજ ન થાય એ ડેર॰ પૂ. ડાયના ઉપરના અડધે ભાગ ડેરને પું [સ. વું>પ્રા. વધુ] દેડકા ફેડરી ‘સ્ત્રી, [જુઓ ડૅડરÖ' + ગુ. ‘ઈ’સ્ત્રીપ્રત્યય.] ભુજામાં રહેલી માંસની ગેઢલી (ર) ભુત્ત્ર, માહુ ડેહરીને શ્રી. [જુએ ડૅડર ' + ગુ. ‘ઈ' સ્ક્રીપ્રત્યય.] દેડકી ટે-લેટર પુ .] ન-ધણિયાતા ટપાલના કાગળ ડેટ લેટર ઑફિસ સ્ત્રી. [અં] જ્યાં અધૂરાં સરનામાંવાળા
કે સરનામાં વિનાના ટપાલના કાગળ તપાસ માટે જાય તેવી ટપાલ-ઑફિસ
ડેટાક હું. [અં.] કાર્યાલય કારખાનાં વગેરેમાં ખરીદાઈ ને આવેલી ચાલુ વપરાશની ચીજો અને એની યાદી ડેડાટ પું. [રવા.] ખાટી ફિશિયારી, બગા ડૅઢાળી વિ., સ્ક્રી. ગર્ભવતી સ્ત્રી, ગર્ભિણી, ભારેવગી દેડી સ્ત્રી. કરી
ડેડી` પું. [અં.] બાપ, પપ્પા રૂડુરું ન. ગિલાડું, ટીંડોરું, ઘેલું ડેડ' ન ઝેર વિનાને સાપ, ધૂળિયું
ૐ
પું. [દે. પ્રા. વર્, જ. ગુ. રૃા.' વીરતાથી નારા પામતાં, મેાળાકતમાં બાળકીએ જેને ઉદ્દેશી કટવાની તાલીમ લે છે તે કોઈ પ્રાચીન વીર પુરુષનું પ્રતીક [ કવા (૩.પ્ર.) લીધેલી વાત ન છેઢવી. ૦ ફૂટયા (૩. પ્ર.) મેળાકતમાં ખાળાએએ ‘ડૅડા'ને યાદ કરી છાતી કૂટવી] ફેણ (-ણ્ય) શ્રી. [સં. સાñિની>પ્રા. ઢાળી] ઢાકણ ડેનિશ વિ. [અં] યુરોપના ડેન્માર્કના પ્રદેશને લગતું, ડેન્માર્કનું. (૨) સ્ક્રી, ડેન્માર્કની ભાષા. (સંજ્ઞા.) ડેને હું વિષયી બળદની ડેકે બાંધવામાં આવતા ડેરે ડેન્ગ્યુ (ડેન્ગ્યુ) [અં] શરીર રહી જવાના તાવતા એક રેગ ડેન્જર-સિગ્નલ (ડે-૪૨-) પું. [અં.] ભયદર્શક ચેતવણી બતાવતું નિશાન
હૂં છું. છાપવા માટેñા ક્રમે, બીબુ હૂં છું. શેરવા જેવા ખાવાના એક પદાર્થ હૂંબડું વિ. વધુ પડતું ડાહ્યું, દઢડાવ (એલે ન વપરાતાં ‘ઘુડબડું) હૂંભારિયું, હૂંભા(૦૨)ણું ન. [જુ ‘ડાંભયું”ના વિકાસમાં] ફ્રામ આપવાનું લેખંડનું સાધન, ડુંભાણું સ ન. ખાજરી જુવાર વગેરેનાં ડુંડાંમાંથી કણ નીકળી ગયા પછી રહેતું કાતરું. (ર) (લા.) વિ. અક્કલ વગરનું ડેઇટ સ્રી. [સં.] અંગ્રેજી તારીખ (તે તે દેવસ) ડેઇરી જુએ ‘ડેરી.' ડેઇરી-ફાર્મ જુએ ડેરી-ફાર્મ.' [સપાટ ભાગ, તૂતક ડેક ન. [અં] વહાણ આગબેટ વગેરેના ઉપરનેા ખુલ્લા ૐકા- વિ. [અં.] દશાંશ પદ્ધતિનાં તાલમાપ વજન વગેરેમાંના મળ માપના દસ-ગણા માપના એકમ-ડેકાગ્રામ' = દસ ગ્રામ, એ પ્રમાણે ડૅકા-લીટર' ‘ડેકા-મીટર' વગેરે ડેર્યું ન. સમુદ્ર સરેાવર તળાવ કે નદી નાળાં ભરાઈ જતાં ડાંન્સટી સ્રી. [અં] (પદાર્થની) ઘનતા, (૨) વસ્તીની ગીચતા
ડેન્ટિસ્ટ્રી શ્રી. [અં] દાંતના રોગેાની વિઘા, દંત વિદ્યા
ડેન્ટલ (ડેપ્ટલ) વિ. [અં.] દાંતને લગતું ડેન્ટિન (ડેટિન) ન. [અં] જેમાંથી દાંત બને છે તે પદાર્થ કેન્ટિસ્ટ (ડેસ્ટિ) વિ.,પું. [અં.] દંતવિદ્યા-નિષ્ણાત ડોકટર, દાંતના દાક્તર, દંત-વૈદ્ય