Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1048

ડફાક
૧૦૦૩
ડબડાવવું, ડબડાવું
ફાક ક્રિ. વિ. [રવા.) “ડફ' એવો અવાજ થાય એમ હબક-ડયાં ન., બ. વ. [જુએ “ડબક-ડયું.'] પાણીમાં હફીકા પું, બ. વ. [રવા.] ચાલતી વાતમાં વચ્ચે બોલાવ્યા ખવાતાં ડૂબકાં. (૨) પીધેલા પાણીવાળાં વાસણ પાણીના વિના બોલતાં વેણ
[જખીરે ઠામમાં બોળવાની ક્રિયા હફાકે પું. [રવા.] (લા.) વધુ પડતી ચીજોને જો, બકયું વિ. [રવા. બેની વાતમાં ઘાલમેલ કરનારું
ફા-કફ (ફય) સ્ત્રી. [ઓ ‘ડફ, દ્વિર્ભાવ.] જુઓ ‘ડફાકા.' ત્રીજ, ડફકિયું. (૨) પાણી મેઢે દઈ પીધું હોય તે ખ્યાલ ફાઇફ ક્રિ. વિ. [જ એ “ડફ,” -દ્વિ ભવ.] (લા.) ટપોટપ, વગેરે પાણીના ઠામમાં બાળનારું એકદમ, ઝડપથી
હબક-વડી સ્ત્રી. [૨વા.+જુઓ વિડી.] ભાજી અને લોટને ફાલચી વિ. [જ “ડ” દ્વારા] ડફ વગાડનાર મિશ્રણથી કરેલું એક પ્રકારનું શાક કફ ન બ. ૧. [રવા.] ગપાં. [૦ હળવાં (-ળવા) હબકવું અ. ફિ. [રવા.] ડબકાં ખાવાનો અવાજ કરે. (રૂ. પ્ર) ખોટું ડહાપણ બતાવવું].
(૨) ડુબકાં ખાવાં. (૩) શરમમાં દબાવું. ડબકાવું ભાવે, હફાસ્ટ-ફાંકડયું જુઓ ડફાંડયું.”
ક્રિ. ડબકાવવું છે, સક્રિ. હફાસ્ટ-ફાં)ક-ડેય જુએ “ડફડે.”
હબકા જ ધડપકા.” ફાંકિયું છે. [‘ડફાંક' (૨વા.) + ગુ. ‘ઇયું' ત...] (લા.) હબકાણુ, -મણ, મણું : “ઠપકાણું, ભણ, અણું.” ગપડિયું, ડફાંક-ડીયું, ડફકિયું
ઢબકાવવું જ એ ડપકાવવું.” ફાં(૦૩)-ડેયું વિ રિવા.) ગયું હાંકનારે, ગપોડિયું હબકાવવું, બકવું જ “ડબકવુંમાં, હફાં(ક) . [૨વા.] (લા.) ઘોદો મારવાની ક્રિયા હબકિયું જુએ ડપકિયું.' હફશિયું એ “ડફાંસિયું.”
હબકી જુઓ ધડપકી.' હફાંસ (સ્વ) સ્ત્રી. રિવા.] આપવડાઈ. (૨) ગપ્પાં. [ ૯ ઢબકી કહેવળ (-ડે ધ્ય) સ્ત્રી, -ળા (-
ડેળે) ૫. (જુઓ મારવી, ૦ હાંકવી (રૂ પ્ર.) મૂળ-માથા વિનાની મોટી મોટી ડબકી' + “ડહોળવું+ગુ. ઓ' ઉ. પ્ર.] પાણીમાં ડૂબકીઓ વડાઈ ગાવી, (૨) ગડું કહેવું].
મારી રમાતી એક રમત, બક-દાવ હફાંસિ(-શિ)યું વિ. [ જુઓ “ડફાંસ' + ગુ. ઈયું” ત. પ્ર. ] હબકે એ “ડપકું.' આપવડાઈ કરનારું. (૨) ગપડિવું.
હબકે જુએ “ડો.' હક ક્રિ. વિ. [૨] “ડફ” એવા અવાજથી
ઢબકેળવું (ડબકોળવું). જુઓ ડિપાળવું.” ડબકેળાવું (ડબદકિયું વિ. [ + ગુ. ઇયું' ત. પ્ર. ] (લા.) એકબીજાની કેળાવું) કર્મણિ, જિ. હબકેળાવવું (ડબકા-) છે, સ. ક્રિ. આઘીપાછી કરનારું
હબકેળાવવું, હબકેળાવું (ડબકેળા- જુઓ “ડબાળવુંફેર પું. મોટે ભાગે સીમમાં વસતી એક વગડાઉ જોત અને કળવુંમાં. એને પુરુષ (મેટે ભાગે લુંટ ચેરી ધાડ કરવામાં પાવરધી, ઢબગર ! [જુએ ‘ડફગર.'] થાપી મારીને વગાડવાનાં વાઘો ફેરવું સ. કિ. [ જુઓ ડફેર, ના. ઘા] (લા.) કડવું, ઉપર ચામડાની પડી ચડાવનારે ધંધાદારી કારીગર. (સંજ્ઞા) ઝાપટવું, ખંખેરવું. ફેરાવું કર્મણિ, ક્રિ. હરાવવું છે., ડબગર-વાડ (-ડય) સ્ત્રી., ડો . [જુએ “ડબગર' “વાડ'' સ. ક્રિ.
-“વાડે.'] ડબગર લેકોને રહેવાને લત્તો ફેરાવવું, ફેરાવું જ “ડેફેરમાં .
ઢબગરેલ વિ. જિઓ ડબગર' + ગુ. “એલ” ત. પ્ર.] (લા.) ફિરવું સક્રિ. [રવા.] આનંદથી ગાવું, લલકારવું. ફરવું રોગથી પિટ વધી ગયું હોય તેવું કર્મણિ, ક્રિ. કરાવવું ., સ. ક્રિ.
ડબગરી વિ. જિઓ “ડબગરે”+ ગુ. “ઈ' ત. પ્ર. ડબગરે અફેરવવું, ફરાળું જુએ “ડફેર'માં.
તૈયાર કરેલું–(ચામડાનું). કેળ, ૦ચંદ (ચન્દ) વિ. [૨વા. * વ્યક્તિવાચક નામોને હબ હબ કે વિ. વિ.] ડબ ડબ' એ અવાજ થાય એમ છેડે આવતે “ચંદ'૮. વ> પ્રા. તસમ] ઢંગધડા બબવું અ. જિ. [ ‘ડબ ડબ,'-ના.ધા.] ‘ડબ ડબ' વિનાની વાતો કરનારું. (૨) ઓછી સમઝવાળું (આ એવો અવાજ કરે અવિવેકને શબ્દ શિષ્ટ નથી વાપરતા)
ઢબઢબાટ પું [જ “ડબડબવું' + ગુ. “આટ' કુ. પ્ર.] કેળ-જાત્રા સ્ત્રી. [જુઓ ‘ડળ' + ‘જાત્રા.'] (લા.) ફોગટ “ડબ ડબ' એવો અવાજ, (૨) (લા.) ડફાકા. (૩) પટનું કેરે, ધરમધક્કો
ચડી આવવું. બડબાવું ભાવે., ક્રિ. હબઢબાવવું પ્રે., ફળ-શંખ (શહે) વિ., પૃ. [+ સં. ] (લા)
સ. ક્રિ. લપેડ-શંખ.” (અવિવેકને શ૬-ગાળ)
ઢબઢબાવવું, બબધું જુએ “ડબડબલું'માં. હફકલ વિ. [૨વા.] વાથી ફલી ગયેલું. (૨) (લા.) મૂર્ખ, બેવકૂફ. હબહબિયું ન. જિઓ “ડબ ડબ' + ગુ. ઈયું? ત.] વગાડ(૩) મેટું અને જાડું. (૪) લુચ્ચું
વાનું ડબલું. (૨) ડબ ડબ' વાગે તેવું કંઈ પણ વાજિંત્ર અબ ક્રિ. વિ. [૨વા.1 ડબ' એવો અવાજ થાય એમ. [ કરવું બ
જ એ “ડબડ નવું’ + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] પેટનું (રૂ.પ્ર. ખીસામાં ઘાલી લેવું.
ચડી આવવું એ ભાવે, જિ. બતાવવું છે. સ. ક્રિ. હબક-ચૂરી સ્ત્રી, એ નામનું એક પક્ષી [એમ, ડબ ડબ ઢબઢવું અ. ક્રિ. [રવા. આંસુ સારવાં, ૫ડવું. હબઢવું ઢબક બક ક્રિ. વિ. [રવા.] ચાલતી વાતમાં વચ્ચે બોલાય બતાવવું, હબડાવું જ “ડબડવુંમાં.
જ આ