Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1053

ડેડાટાવવું, ડાટાવું ૧૦૦૮
ડાક મહેસૂલ ઠંડે કંડે મારવું. દંઢાટાવું (૮ઠાટાવું) કર્તરિ, કિ. હંઠા- હંસી-શી) (હંસી,-શી) વિ. [સં. વંશજ-> પ્રા. રાગ-, ટાવવું (હઠાટાવવું) પ્રે, સ, ઝિં.
-] જુઓ “દંશી.'
જિઓ “દંશીલું.” ઠંડાટાવવું ઢાટાવું (ડઢા-) એ “કાટલું માં.
સી(-શી)લું વિ. [જ “સ” + ગુ. “ઈલું' ત. પ્ર.] ઠંડા-ઠેલી (ઠઠા) શ્રી. [ જુઓ ‘કંડો' + ડિલિવું' + ગુ. ટાઈન ડું. [અં] ૧ ગ્રામને દર સેંકડે ૧ સેન્ટિમીટરને
ઈ' ક. પ્ર.] (લા.) ઇંડાની મદદથી રમાતી એક રમત પ્રવેગ પેદા કરે તેવું બળ (પ્ર. વિ.) હંઠા-પાક (હા) . [જઓ “ડે' + સં.] (લા.ડેડેથી ડાઈનિંગ-કાર (ડાઇનિ.) સ્ત્રી. [.] રેલગાડીમાં ભેજનસખત માર મારવો એ [ઓ “દંતા–બાજ. નાસ્તા માટેનો ડબ્બે
[પ્રકારનું યંત્ર કંઠાબાજ (ઠા) વિ. [ જુઓ “ડે' + ફા. પ્રત્યય ] હાઈ(-ય)ને ૫. [૪] વીજળી ઉત્પન્ન કરનારું એક હાબાજી (ઠઠ્ઠા) શ્રી. [ + ફા. “ઈ' પ્ર.] જુઓ “દંઠા- હાઈ(-)રેકટર વિ., પૃ. [.] જઓ ડિરેક્ટર.” બાજી.”
[ખંટની નિશાની ડાઇંગ ડેકલેરેશન (ડાઇ) ન. [.] અકસ્માત કે મહાસંહાર (હઠાર) . [.જુઓ “ડ' દ્વારા. ] સીમાડાની વ્યથાના કિસ્સામાં દર્દીનું મરણ પહેલાંનું મૌખિક નિવેદન કંઢાલ (ઢાલ) . [રવા. એક જાતનું મેટું લશકરી નગારું હાઈ સ્ત્રી. સારી સમઝની સુલેહ દંઢાવવું, ઠંડાવું જુઓ “કંઠવું–હવું'માં.
હાઈ-હાઉ ન. [રવા.] કુતરાને અવાજ હંઠા-શણ (હા-શણ) ન. [જુઓ ‘ડે’ + “શણ.'] દેવસ્થાન ઠાક' ન. જુઓ “ડાકલું.”
વાળવાની શણના રેસાની ડંડે બાંધી કરેલી સાવરણ ડાક ડું. હીરા નીચે મૂકવામાં આવતું ધાતુનું પતરું કંડીકે (ઢડ્ડીકે) પં. જિઓ “ડે' કાર.] ઓ “દંડીકાં,’ હાક સ્ત્રી. [હિં] ટપાલ, પેસ્ટ.” (૨) ટપાલ લઈ જવાઠંડી-દાર (ડી) વિ., પૃ. [ઓ “દાંડી'+ફા. પ્રત્યય.] દાંડીના લાવવાનાં વાહનોની વ્યવસ્થા [‘ખર્ય.'] ટપાલ-ખર્ચ છાબડાંથી જેખ કરનાર માણસ, તળાટ [-દંડીકે.' હાક-ખરચ, ઢાક-ખર્ચ પું, ન. જિઓ ‘ડાક + “ખરચહૃકે (ડ) . [ઓ “ક” દ્વાર.] એ “ડીકો' કાકખાનું ન. જિઓ ‘ડાક + “ખાનું.'] જએ “ડાક-ઘર.” ડેરણું (ડેરણું) . [જએ “' દ્વારા.] નળિયાંનાં ઠાકગાડી સ્ત્રી, જિએ “ડા' + “ગાડી.'] ટપાલ લઈ જવા ભગળાં સુકાયા પછી એનાં બેઉ ફાહિયાંને જુદા પાડવાનું લાવવા માટેની રેલગાડી, મેલ” લાકડીનું સાધન
[નાને ટુકડો, કતી કે ઠાક-ઘર ન. [જ એ ડાક + “ઘર.”] ટપાલ જવા-આવવાનું કંડેરિયા (ઠરિય) . [ જુએ “કંઠ' દ્વારા] લાકડીને અને જ્યાંથી વહેચણીની વ્યવસ્થા હોય તે કાર્યાલય, ટપાલ
ડેરી (ઢડેરી) સ્ત્રી. [જ “કંઠ' દ્વારા. ] (લા.) જેમાં ઓફિસ, પિસ્ટ-ફેસ' જડેલાં મઠિયાંમાં ઘાના સામાનનો પટ્ટો નખાય તે ઠાક-ઠમાક(-ળ) પં. રિવા.] ભપકે, ઠાઠ-માઠ. (૨) ઘરને ઘોડાગાડીનો એક ભાગ. (૨) ચાર વોડાની ગાડીમાંની પરચુરણ ભાં-તૂટ સામાન ઘોઢાની મે આગળની જોડી
ઠાક(કે)ણ (-શ્ચ) સ્ત્રી. [ ટાનો> જ, ગુ. “ડકિણિ] હરો (ડેરે) ૫. [ઓ ૪૮ દ્વારા.] ડાકો
અવગતિએ ગયેલી મનાતી સ્ત્રીનું ભૂત. (૨) (લા) ભયંકર ડે (૪) પું. [સં. ટુટ્ટા -> પ્રા. દંઢક, હેં હમ-] દેખાવવાળી સ્ત્રી જઓ “દંડ,” બૅટન. [ડા ખાવા (રૂ.પ્ર.) માર ખા. ઢાકણ-કંટાળું,ડાકણ-કંડું (ડાકય-) ન. જિઓ ‘ડાકણ - ખેલવા (રૂ. પ્ર.) ડંડાથી મારામારી કરવી. ૦ચલાવ + “કંડાળું-ડું.] ચકલે ઉતારે મકી એની આસપાસ (રૂ. પ્ર) ડંડાથી પ્રહાર કરવો. (૨) અમલ ચલાવવો] કરવામાં આવતું કુંડાળું અને એની અંદરની જમીન ફાણુ (ડખ્ખાણ) ન, ય સ્ત્રી, હંફાસ, શ (ડબ્લાસ્ય, રાકણકેડ (ડાકણ્ય-) ૫. [ જ એ ડાકણકોઠે.”] (લા) –શ્ય) શ્રી. બડાઈ, શેખી
છોકરીઓની એક ધળિયા રમતમાંના સાત કોઠાઓમાં હંફાસિ(-શિ)યું (ડા-) વિ. [જઓ “ડંફાસ' + ગુ. પ્રત્યેક કઠે
[જ “ડાકણું.” ત. પ્ર.] ડંફાસ ચલાવનારું, બડાઈ ખેર (ડોળ-ડમાક હાકણિયું વિ. જિઓ “ડાકણું' + ગુ. “ઈયું' વાર્થે ત. પ્ર.] બર (ડખર) પું. [સં] આડંબર, અટાપ, બાહ, ભપકે, ઠાકણી (ડાકણ) સી. [૪ ડાકણ” + ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે બસ જ “ડબેકસ.”
સ્ત્રીપ્રત્યય.] જ “ડાકણ.” ભાણું (ડખ્ખાણું)ન. [જ એ “ડાંભવું + ગુ. “અણું' ક. પ્ર.), ઢાકણું (ડાકણું) વિ. [એ “ડાકણ' + ગુ. “' સ્વાર્થે
ભાયણું (ડભાણું) . [ જ “ ડંભારણું’ –પ્રવાહી ત. પ્ર.] (લા.) ડાકણના ગુણ ધરાવનાર, મેલી વિદ્યાવાળું, ઉચ્ચારણ ], ઠંભારણુ (ડબ્બારણ), ન [જ “ડાંભવું બીજઓ ઉપર મેલી વિદ્યાને પ્રયોગ કરનારું વિકાસ] ડામ દેવાનું લોખંડનું સાધન, ડામ દેવાને સળિયો ઢા-પાટી પું. જલકુકડે ભાવવું, હંભાવું (ડબ્બા) એ “ડાંભવું' માં.
ઠાક-બંગલે (-બલો) ૫. [ઓ “ડાક+અં] સરકારી ભેલી (ડભેલી) મું. ઉચ્ચ પ્રકારની હીરાની ૧૮ જાત- ટપાલ જ્યાં જે સરકારી અમલદારને ઍપવાની હોય તેના માંની એક જાત
નિવાસને બંગલે. (૨) સરકારી મુસાફરી બંગલો હંમર-૧ (૩મર) જ મર.૧-૨,
કાક-મહેસૂલ (-મેસુલ) ન. જિઓ ‘ડાક + “મહેસૂલ.”] હંમર જુએ “ડામર.”
[‘દંશ.' ટપાલ લઈ જવા-લાવવા માટે લખનાર–મેલનારને દેવાને હંસ(-શ) (હંસ,-૧) પું. [સં. ઢા2મા. વંસ, ટેa] જુઓ થતા ટિકિટ વગેરેને ખર્ચ, ટપાલ-ખર્ચ, પિસ્ટેજ'
- set