Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1052

ડહેકાવવું,વહેકાવું
૧૦૦૭
ડેડાટવું
કહે કાવવું, કાવું ઠેકા) એ “હે કમાં. ડંકાના ઠેક મારવા. (૨) ફતેહની ખુશાલી અનુભવવી, કહેળ (ડોળ) પં. જિઓ “હળવું.'], -ળાણુ ન. [જ કંકે (ક) પું. એ “ડો .'
હળવું' + ગુ. “આણ’ કુ. પ્ર.) ડહોળવાની ક્રિયા, ઘુમરડે કે-નિશાન (કે) ન, બ. વ. જિઓ ડંકે' + હળવું (ડેeળવું) સ. ક્રિ. [ સર૦ “ાળવું'] ખાળવું, “નિશાન.'] સવારી કે ૧૨ોહા આગળ નગારાંવાળું વાહન ઘુમરહવું. (૨) (લા.) ઘણાં કામમાં પઢવું. (૩) ઊંડાણથી અને દવજવાળું વાહન. (૨) (લા.) એ નામની ભાવનગર અભ્યાસ કરવો. (૪) ઊંઢાણથી શોધ ચલાવવી. [દરિયા તરફ રમાતી એક રમત કહેળવે (ડોળો) (રૂ. પ્ર.) ભારે મોટા વિસ્તારમાં ઠંખ (૪) ૫. [. યંશ > પ્રા. ઠં] સર્ષ વીંછી વગેરેને સંશોધન મનન ચિંતન વગેરે કરવાં] કહોળવું (ડેઃળાવું) દંશ કે કર૮. (૨) એવા દંશ કે કર૮નું શરીર ઉપરનું કર્મણિ, ક્રિ કહેળાવવું (ડેઃળાવવું) છે., સ. કિ. ૨થાન. (૩) દાણામાં પઢતે સઢાને હાઇ. (૪) હણ, કહેળાવવું, ડહોળાવું (કળા) એ “ડહોળવું'માં. આટણ. (૫) (લા.) હૃદયને થયેલો તીણ આધાત. (૬) હોળું (ડ) વિ. [એ “હળવું+ ગુ. ‘ઉં' કુ. પ્ર.] ઝેર, ઈર્ષા, વેર. [૦ રહે (-રે ) (રૂ. પ્ર.) વેરની અસર કહોળાઈ ગયેલું, કાદવ-કચરાવાળું
રહેવી, ૦ રાખ (રૂ. પ્ર.) વેર ચાલુ રાખવું. ૦ લાગ કાળે હેળો) ૬. જિઓ “હેળું.”] (લા.) અફીણન (રૂ. પ્ર. દાણામાં જીવાતે છિદ્ર પાઠવો] રસ કે કસુંબો
[એ પ્રકારે ડંખવું (એવું) સ. ક્રિ. જિઓ “ડંખ-ના ધા.] ડંખ મારવા, ઢળક ઢળક ક્રિ. વિ. રિવા.] એક એક ટીપું પતું આ કરવું. (૨) જોઢાને ઢણ ૫૮. (૩) (લા.) દુઃખની હળવું અ. ક્રિ. ૧ જુએ “અળક, ના. ધા.3 ટીપે ટીપે લાગણી થવી. (૪) વેરની અસર થવી. (ભ. કુ.માં કર્તરિ ટપકવું, પીગળવું, દ્રવવું. (૨) (લા.) લલચાયું. ઢળકાવું પ્રયોગ). ખાવું ( ૬) કર્મણિ, ક્રિ. ઠંખાવવું (કાવભાવે, ક્રિ. ળકાવવું છે., સ. ક્રિ.
હું) ., સ. ક્રિ. ઢળકાવવું, ઢળકાવું જુઓ ‘ડળકવું'માં.
ખાવવું, ઠંખાવું (૮) એ “ડંખમાં. કળવું અ. ક્રિ. રિવા.] જુએ “ળકવું.” (૨) સડી જવું. ડંખીલું ( ખીલું) વિ. [ ઓ “ઝંખવું” + ગુ. “ઈશું'. પ્ર.] હળવું ભાવે, ક્રિ, ઢળાવવું છે,, સ, ક્રિ.
જુએ સીલું હળાવવું, ઢળાવું જ “હળવુંમાં.
હંગર (૮૨) ન. એક ચેપનું શિંગોવાળું પ્રાણી ળિયું ન. જિઓ “શું” + ગુ. “ઈ યુ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ટેકું હંગર ( ૨) ન. તરબૂચ ઠળિયે ૫. જિઓ “ળિયું.'] ડેળે
હંગાળ (9) . શેરડીની પ્રત્યેક ગાંઠ પાસેનો આખહળી એ “ડલી-દરી.”
વાળે ભાગ (જેમાંથી બીજા બીજા છોડ ઊગે) કશું ન. [૨, પ્રા. શસ્ત્રમ -હેમું] (લા.) ડગલું..(૨) ફેડવું કંગ (ડગી) સ્ત્રી. કાવટ હંકા-ગર્જન (ડકું-) ન. [જુએ “ક” + સં. ] સવારી કે હંગી (ડગી) સ્ત્રી. હેડી [લઈ કરેલાં ઢોકળાં વરડાની મેખરે રહેલા ડંકાના ઘેરે અવાજ
હંગેલું (ડગેલું) . ઇવાર ચાખા અને તુવેરને સમ-ભાગે કંકા-પહલવી (ડ) સી. [ “કે' + પલવી.'] હંગે (ડ ) પું. પઢાવ, અડંગે, “કૅમ્પ
ડંકાના ઠેકને આધારે વાતચીત કરવાની સાંકેતિક પદ્ધતિ હંગેરિયું (ગેરિયું) વિ. [ જુએ ‘ડુંગેરું' + ગુ. “ઇયું” હંકી (કુકી) સ્ત્રી, મલખમની એક કસરત
ત. પ્ર.] હાથમાં ઠાંગ લઈ ફરનારું. (૨) (લા.) રાંગથી કીર (ડી ) સ્ત્રી. [જ અં. “ડેક' દ્વારા) વહાણને કામ લેનારું, જુલમગાર એક ભાગ. (વહાણ)
હિંગેરી (
ઠરી ) શ્રી. [એ “ગેરું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીહંકી (ડકી) સી. જમીનમાંથી પાછું ખેંચવા હાથથી પ્રત્યચ.] નાની ઢાંગ, ગેડીવાળી લાકડી ટુંકી ડાંગ ચલાવવાનું યંત્ર, “હેન્ડ-પપ્પ'
હંગેરું (ગેરું) ના, - [જએ “ઢાંગ” દ્વાર.] જડી કેડડકો) ૫. [સ, ઢવા સ્ત્રી, > પ્રા. હવે સ્ત્રી, કંટાવવું, કંટાવું (ઢસ્ટા-) એ “કાંટવું'માં. સવ ન.) સવારી કે વરાડાની આગળ દવજવાળા ઘોડા હટે (સ્ટે) . મકાનની ફરતી દીવાલ ઊંટ હાથી કે ગાડા વગેરે ઉપરનું નગારખાનું. (૨) ઢોલ કે કંઠલ (૮ષ્ઠલ) પું. ઠંડું કાપી લીધા પછી સાંડે. (૨) ઝાલર ઉપરના તેમજ ઘડિયાળમાં વાગતી દંઢાની ઠોક કે થ૮. (૩) પરાળ. (૪) (લા.) કરું [જ “.” ટકારે. [ કા પઢવા (રૂ. પ્ર.) સમય બતાવનાર ટકેરા ફંદ () . [ સં. > પ્રા. રંટ, પ્રા. તસમી થવા (ઝાલર ઉપર કે ઘડિયાળમાં), ૦ કર (રૂ. પ્ર) ર-પહેલ (૦ર૮-પેલ) . [જુઓ “૮” + “પહેલ.”] નામના મેળવવી. ૦ થ (રૂ. પ્ર.) <કે વાગ. ૦ કસરતી પહેલવાન. (૨) (લા.) તગડે માણસ બજો . . વગઢ, ૦ વાગ (રૂ. પ્ર.) ઝાલર કે કંઠ-મુંડ (૨૮-મુe૮) પં. જિઓ ક’ + ‘મું.'] જ એ ઘડિયાળમાં ટકોરે વાગવો. (૨) વિજય થવો. (૩) “દ-મું.” આનંદ અનુભવો. (૪) નામના થવી. ૦ બાવ (રૂ.પ્ર.) હંદવું સ. કિ. [ સં. સુo >પ્રા. રંટ, પ્રા. તત્સમ જુઓ ટકોરે વગાઢવો. (૨) વિજય મેળવવા. (૩) આબરૂ વધારવી, “દંડવું.' કંઠવું (ઢાવું) કર્તરિ, ફિ. દંઢાવવું (6ઢાવવું) (૪) આનંદ અનુભવ. ૦ બેલા (રૂ. પ્ર.) કે વાગ. ., સ. ફિ. ૦ માર (રૂ. પ્ર.) કે વગાઢ. ૦ વગર (રૂપ્ર.) દંઢાટવું (૮દ્ધાટવું) સ. ક્રિ. [ જ એ ઇંડિ' દ્વારા. ના. ધા.]