Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1047

ડઢરડું
૧૦૦૨
ડફલો
હરડું, હરિયું ોિ. ન પાકે તેવું, પકાવતાં કાચું જ પડવું ૫(બ) કેળવું સ. ક્રિ. જિઓ ડ૫(બ)કું,'-ના. ધા.] રહે તેવું. (૨) (લા.) કઠણ, સખત
પાણીમાં બોળવું. ૫(બ) કેળવાવું કર્મણિ, ક્રિ. ૫ડઢ જુઓ “ડટેડ.”
(બ) કેળાવવું છે. સક્રિ
[કળવું'માં. હઠડિયું જુઓ “ડઠડિયું.”
હ૫(બ) કળાવવું હ૫(બ) કેળવાવું, જએ “ડપ(બ)ઠઠ્ઠર જુઓ “ઢ૨.”
૫ટ જુઓ “દપટ.'
[તિરસ્કારમાં) કોળી પટવું અ. ક્રિ. [૨વા.] દેડવું. (૨) સ. કિ, જુઓ “દપટવું.” હડકાં ન., બ. વ. કેળાને માટે ખિજાવણાનું સંબોધન, પિટી દેવું (રૂ. પ્ર) છુપાવવું. હ૫ટી બેસવું (-બેસવું) હડળવું અ. ક્રિ. [રવા.] દાદળું કે ઢીલું થઈ જવું. (૨) (રૂ. પ્ર.) પડાવી લેવું] પટાવું ભાવે, કિ. ૫ટાવવું છે. ભાંગી પડવું. (૩) ઉથલી પડવું. હળવું ભાવે, જિ. સ. કિ. હ૮ળાવવું છે., સ, ક્રિ.
પટાવવું, ૫ટાવું જુઓ 'ડપટવું માં. હળાવવું, હળવું જુએ “ડડળ૬માં.
પાલી પું. તંબુરાને વાદક દહનું વિ. [ જુએ “ડડળ' + ગુ. ‘ઉં' કે. પ્ર.] ડડળી પડે પેટ છું. [રવા.] ઝડપથી દોડી જવું એ, હડી એવું, અસ્થિર, ડગુમગુ
હપેટે ૫. સિં. ઉદ્ધ-ઘટ્ટ-] ખાંડ વગેરે ભરવાની બે પડવાળી હ૭ જુએ “ઠ-૮.”
ગુણ કે કોથળો દ પું. “ડ’ વ્યંજન, (૨) “ડ” ઉચ્ચારણ
પેર-શંખ (શ) કું. [ સર૦ “લપિડ-શંખ.'] જુઓ - -૮ વિ. બ્રિાહ્મી લિપિના આ બે વર્ષોમાં ‘ડમાં થોડો
ડિફણું જ ફેરફાર થયો છે, જ્યારે ને અત્યાર સુધી એ જ પેણુ ન. [ સર, ડફણું.'] ના ધોકે, જાડી લાકડી, આકાર સચવાઈ રહ્યો છે.! (લા.) જેને ભણાવવામાં આવે છતાં વિદ્યા ચડે જ નહિ તેવું, ઢ, જડ
ઇફ' સ્ત્રી. ન. . દ] લાકડાની પટ્ટીના ચક્કરની ઉપરહણ પું. જેડા કઠવાથી આંગળાં એડી વગેરે ઉપર તેમ ની ધાર આખી ઢંકાઈ જાય તે રીતે મઢેલા ચામડાનું વાઘ હથિયાર સાઈકલ મોટર વગેરે ચલાવતાં હથેળીમાં કે કફ ક્રિ. વિ. રિવા. “ડફ' એવો અવાજ થાય એમ. [ ૦ આંગળામાં થતો ઘસારાને ફેલો અને એ સુકાતાં પઢતું દઈને, ૭ લઈને (રૂ. પ્ર.) ડફ” એવા અવાજથી] ચાઠું, આટણ
ફક કિ. વિ. [૨] હેઠા પડવાને “ડફ' એ અવાજ હણક (-કથ) શ્રી. [જ ડણકવું.'] સિંહની ત્રાડ
થાય એમ ઢણકવું અ. ક્રિ. [રવા. (સિંહે) ત્રાડ પાડવી. હણકાળું ફરકવું અ. જિ. [ જુઓ ફક, ના. ધા. ] 'ડફ એવા ભાવે. કેિ, હણકાવવું છે., સ. કિ.
અવાજથી ચાલવું. (૨) મેટી ડાંસથી ચાલવું [‘ડફાંકિયું.” ઠણકારે પૃ. જુઓ “ડણકવું' દ્વાર.] જુઓ “ડણક.” હકિયું વિ. [ ‘ડફક’ + ગુ. “યું' ત, પ્ર.] જુઓ હણકાવવું, ડણકાવું જુઓ “ડણકવું'માં.
ફગર છું. [ફા. દફગર] જ ડબગર.' કણું ન. તેફાની ગાય-ભેંસના ગળામાં બંધાતું લાકડું, ડે. ફાક સ્ત્રી, રિવા.] લપડાક, લપાટ, થપાટ, તા.
(૨) જાડું ડફણું. (૩) ખુબ જાડું ઢંકળું. (૪) પરમણની ફટાવવું સ. કિ. [રવા. (હેડ) હંકારવી. (૨) દબડાવવું, નીચેના છેડા પાસેને સઢને છેડો, ડાણું (વહાણ.) છમકાવવું. (૩) (લા.) સંભોગ કરવો ઠણે પું. દંડકે, છેકે, ડફણ
ફડું જ “ડફણું.' [મારવું, ડુંગરાથી ઝડવું ૮૫ ૫. એક જાતનું તેલની ટાંકી બનાવવામાં કામ લાગતું ફટ(-)વું સ. ક્રિ. [ડછું,”-ના. ધા] ડફણાથી
ચામડું. (૨) બચી, ગળચી. (૩) ખીસું, ગજવું ફણું ન. જાડી અને ટૂંકી લાકડી, નાનું ડંગોરું હ૫(બ)કા પં., બ. વ. રિવા.] ચણાના લોટનું રસાદાર ઇફણુ૨ ન. [ જુએ “ડફ' + ગુ. “ણું” સ્વાર્થે ત. પ્ર. ] એક શાક. (ર) દોહવાને અંતે કઢાતી સેડ ૫(બ)કાણુ, મણ મણું ન. [ જુએ ડપકાવવું' + અફર વિ. મુર્ખ, બધું, બોથડ ગુ. “આણું'-આમણ’ આમણું' ક. પ્ર.] દબડાવવું એ, હરિયું ન. સ્ત્રીઓને પહેરવાનું લાંબી ચાડનું કાપડું (૨) ભય બતાવે એ
ફરે . રેલવેના ડબા અને વેગનેમાં એકબીજાને જયાં હ૫(બ)કાવવું સ. ક્રિ. [રવા.] દબડાવવું. (૨) ભય બતાવ જોડવામાં આવે છે ત્યાં સ્પ્રિંગવાળા રખાતા બન્ને દ. ૮૫૮-બકિયું ન. [ જુઓ ૧૩૫(બ)કું' + ગુ. “યું” સ્વાર્થે એમાં દરેક દો, બફર' ત. પ્ર.] જુઓ ‘ડુબકી.'
ફલ (૬) શ્રી. રિવા] ગાળ દેવી એ ૮૫(બ)કી જ “ડબકી.'
[(શાહીને) ફલવું સ. ક્રિ. [ જુઓ ‘ડફલ,'ના ધા. ] ગાળો ભાંડવી. ૮૫(બ); જુઓ “ડૂબકું.' (૨) મહું ટપકું, મોટે ડા (૨) (લા.) હેરાન કરવું, મંઝવવું. હલવું કર્મણિ, ક્રિ. હ૫(બ)કે . [રવા. જુઓ “ઉપકું(૨) (૨) એકલા ફલાવવું છે., સ, કિં. વેસણનું જ ભજિયું. (૩) શાક ફળ વગેરેની કચુંબરવાળું કફલાવવું, હફલાવું એ “ડફલ'માં. ભજિયું. [ ૦ ૫૭ (રૂ. પ્ર.) ડાબે થવો. (૨) ફાળ ફલી સ્ત્રી, -નું ન. [જુઓ “ડફ' + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર. પડવી. (૩) ખતરો આવી પડવા ]
+ ઈ” પ્રત્યય.] નાની ડફ, ખંજરી