Bruhad Gujarat kosha Part 1

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 986

ઝગાવવું
૯૪૧
ઝ(૦૨)ડકા
ઝગાવવું, ઝગાવું જ “ઝગમાં.
જુઓ ‘ઝટકામણ(૧)(૩).' ઝગ્નર વિ. નબળા બાંધાનું
ઝટકાવવું, ઝટકા જુઓ “ઝટકવું”માં. જઘ(દઘર વિ. કચડાયેલું, છંદાયેલું. (૨) જડ
ઝટ)કાવવું, ઝટ(૪)કાવું* જુએ “ઝાટકવું'માં. ઝઘટવું એ “ઝગડવું.” ઝઘડાવું ભાવે, ક્રિ. ઝઘડાવવું ઝટકી સ્ત્રી. [જ “ઝટકવું' + ગુ. ઈ” કુ.પ્ર.] આંચકવાની છે, સ, જિ.
ઝડપી ક્રિયા, ઝડપથી આંચકી લેવું એ. (૨) ઝડપથી ઝઘટા-ખેર જુઓ ‘ઝગડા-ખેર.'
ખેચવાને ઝટ ઝઘડા-ચેાથ ( શ્ય જ “ઝગડા-ચેાથ.'
અટકે છું. જિઓ “ઝટકવું' + ગુ. “ઓ' કુ.પ્ર.] આંચકે, ઝઘટા-ઝઘડી જુઓ “ઝગડા-ઝગડી.”
જોરથી ખેંચવું એ. (૨) હથિયારના ઝડપી ઘાથી કરવામાં ઝઘટાવવું, ઝઘડાવું એ “ઝગ(ઘ)ડવું’માં.
આવતે જખમ. (૩) (લા.) મનમાં એકાએક લાગેલું દુઃખ. ઝઘડાળુ જુઓ “ઝગડાળુ.”
[કા ખાવા (રૂ.પ્ર.) ઘા સહન કરવા. કા પઢવા (રૂ. પ્ર.) ઝઘડે જુએ “ઝગડે.”
મેટી હાનિ થવી. -કાના બેલ (રૂ.પ્ર.) આકરી વાણી, ઝઘર જ “જથ્થર.”
મર્મવેધી વાણી. -કા મારવા (રૂ.પ્ર.) સખત મહેણાં-ટેણાં ઝઘર જ ‘જ ઘર.”
કહેવાં, કે માર (રૂ.પ્ર.) હથિયારથી જખમ કરવું. ઝાઝી(-ઝઝી) સ્ત્રી. ફૂટેલી કેડી. (૨) (લા.) દલાલીનું ધન (૨) દૂભવવું]
[ક્રિ. ઝટપટાવવું પ્રે.,સકિ. ઝઝકલું-શું ન. [અનુ.) સવાર-સાંઝની સંધ્યાનો પ્રકાશ, ઝટકેહવું સ.ફ્રિ. [રવા.] જુએ “ઝાટકવું.' ઝટકરાવું કર્મણિ, கழகம்
ઝટકાવવું, ઝટકેટલું જ “ઝટકોડવું'માં, ઝઝકવું અ કિ. [૨વા] અચકાવું, ખંચાવું, ઝકલાવું. ઝઝ- ઝટપટ કિ.વિ. જિઓ “ઝટ,”-દ્વિર્ભાવ.] ઝટ ઝટ, એકદમ કાવું ભાવે., ક્રિ. ઝઝકાવવું છે., સ. ક્રિ.
જલદી, તાકીદે. ઝઝકશું જ ‘ઝઝકલું.'
ઝટપટી સ્ત્રી. [ઇએ “ઝટ-પટ' + ગુ. “ઈ' ત...] (લા.) ઝઝકાવવું, ઝઝકાવું જ ઝઝકમાં.
જેશમાં આવીને કરાતી તકરાર, બોલાચાલી [એક રીત ઝંઝાવડા(રા)વવું, ઝઝઢાવાવું જ “ઝઝડાવવું'માં. ઝટરકી સ્ત્રી. [રવા.] ચોપાટની રમતમાં દાણિયા નાખવાની ઝઝહાવરા-હા)વવું એ “ઝઝડાવવું'માં.
ઝ(૪) સક્રિ. [રવા.] ઝડપ મારી ખંચવી લેવું, ઝટવું, ઝઝડાવવું સ. ક્રિ. [૨વા.] સખત ઠપકો આપ, ધડ આંચકી લેવું. ઝ(-ઝ)ટાણું કર્મણિ, ક્રિ. ઝ(-૪)ટાવવું ઘડાવવું, ઘઘલાવવું. ઝઝઠાવવું કર્મણિ, ક્રિ. ઝઝઢાવડા- પ્રેસિ.કિ.
[લેવાને ધંધો કરનાર આદમી (રા)વવું છે., સક્રિ.
[, સક્રિ. ઝ(-ગં), પૃ. [જ “ઝ(-ઝ)ટવું' + ગુ. “એ” કુપ્ર.] ઝુંટવી ઝઝણવું જુઓ ‘ઝણઝણવું.” ઝઝણવું ભાવે., જિ. ઝઝણાવવું ઝટાઝટ ક્રિવિ. જિઓ “ઝટ,”-દ્વિભવ] જ “ઝટ-પટ.” ઝઝણાટ ! જુઓ ‘ઝણઝણાટ.”
ઝટાઝ(૫)ટી સ્ત્રી. [જ ‘ઝટ-પટ' + ગુ. ઈ? ત.પ્ર] ઝઝણાવવું, ઝઝણાવું જ “ઝઝણવું'માં.
(લા.) ઝડપથી કરાતી તકરાર, બેલાચાલી, જિભાજોડી ઝઝણી જુએ ‘ઝણઝણું.”
(-ઝ)ટાવવું, ઝ(-ઝ)ટલું જ “ઝ(-ઝ)ટવું'માં. ઝઝળાટ જુએ “ઝળઝળાટ.”
ઝટેરવું સ.કિં. [૨વા.] સખત ઠપકે આપવો, ઉધડું લેવું, ઝઝુમાવવું, ઝઝુમવું એ “ઝઝુમવુંમાં.
ખખડાવવું. ઝટેરાવું કર્મણિ, ક્રિ. ઝટેરાવવું છે., સક્રિ. ઝઝુમવું અ, ફ્રેિ. [૨વા.] ઉપર લચી પડવું, ઝબવું. (૨) ઝટેરાવવું, ઝટેરવું જ “ઝટેરવું'માં. | (લા.) જોર કર્યા કરવું. ઝગુમાવું ભાવે, ક્રિ. ઝગુમાવવું ઝટઝટ ક્રિ.વિ. [જ ઓ ‘ઝટ,–દ્વિર્ભાવ.] જુઓ “ઝટપટ.” ., સ. ક્રિ.
ઝહ૧ સ્ત્રી. પદ્યમાં સ્વર-વ્યંજનના આવર્તનવાળી માંડણી, ઝઝી જુએ “ઝાઝી.”
અનુપ્રાસ. (કાવ્ય.) જ ગુ. [સં. : ‘ઝ' વ્યંજન. (૨) “ઝ' ઉચ્ચારણ ઝટ સ્ત્રી. ૨૪, લગની. (૨) (લા.) લુંટ ઝટ ક્રિ. વિ. [સં. ઈતિ] જલદી, એકદમ, તરત. [૦ ઝટકવું સ.કિ. રિવા.] તિરસ્કારવું. ઝટકા કર્મણિ, ક્રિ. કરીને, ૦ દઈને, ૦ દેતાંકને, ૦ દેતુંકને, ૯ લઈને, ઝટકાવવું છે, સક્રિ. [તિરકાર. (૨) ખેંચતાણ ૦ લેતાંકને, ૦ લેતુંકને (રૂ. પ્ર.) જલદી
ઝહકાઝટકી સ્ત્રી. જિઓ “ઝડકવું,”—દ્વિભવ + ગુ. “ઈ' કૃ.પ્ર.] ઝટક (-કય) સ્ત્રી. [જુએ “ઝટકવુ.”] ઝટકે, આંચકા. (૨) ઝહકામણ જુઓ “ઝટકામણ.' (લા.) વરા, ઝડ૫. (૩) કુસ્તાને એ નામને એક દાવ. ઝટકામણી જાઓ “ઝટકામણી.”
[–“ઝટકવું.” [૦ મારવી (રૂ. પ્ર.) આંચકી લેવું
ઝટકાવવું, ઝકાવું જ એ “ઝાટકવું’માં અને “ઝટકાવવું ઝટકવું સ. ક્રિ. [૨વા ] અચકો માર. ઝટકવું ઝટકાવવું, ઝટકાવું જ “ઝડકવું'માં. [(૨) ઠપકે કર્મણિ, ક્રિ. ઝટકાવવું છે.. સ. કિં.
ઝટકી સ્ત્રી, જિઓ “ઝડકવું” + ગુ. “ઈ' કૃમિ.] તિરસ્કાર, ઝટકામણ ન. જિઓ ‘ઝાટકવું’ + ગુ. “આમ” ક. પ્ર.] ઝ(૦૨)ડકું ન. [જ એ “ઝરડું - ગુ. “ક” વાર્થે ત. પ્ર.] ઝાટકવાની ક્રિયા. (૨) ઝાટકતાં પડતો કચરે. (૩) ઝાટક- છાસ કરી રહ્યા પછી ધીમે લાંબે હાથે રવાઈ ફેરવવાને અવાજ વાનું મહેનતાણું
ઝ(૦૨) પં. [જ “ઝ(૨)ડું +ગુ. ક” સ્વાર્થે ત.પ્ર.] ઝટકામણું સ્ત્રીજિએ “ઝાટકવું' + ગુ. “આમણું” ક.મ.] “ઝ(૨)ડકું.” (૨) કપડામાં વચ્ચે થઈ જતો નાને