Anekantjaipataka Part 02

Author(s): Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust

Page 350

५६५ अनेकान्तजयपताका
(तृतीयः खलु हिम-तुषार-करको-दका-ऽङ्गार-मुर्मुर-ज्वाला-ऽनल-झञ्झा-मण्डलिकोत्कलिका-पवन-खदिरो-दुम्बर-बदरिकादिष्वत्यन्तभिन्नेषु बहुषु विशेषेष्वेकाकारा बुद्धिर्भवति, नाप्येकाकारः शब्दः प्रवर्तत इति, अतोऽस्य यथोक्ताभिन्नबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्तिनिबन्धनस्य वस्तुसतः सामान्यस्य सत्त्वमाश्रयितव्यमिति ॥ (२२१) अत्रोच्यते-न खल्वस्माभिर्यथोक्तबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्तिनिबन्धनं निषि
....................* व्याख्या *...... तुषार-करको-दकानि चेत्यनेन जलभेदानाह । अङ्गार-मुर्मुर-ज्वाला-ऽनलाश्चेत्यनेन त्वग्निभेदान्, झञ्झा-मण्डलिको-त्कलिका-पवनाश्च इत्यनेन वायुभेदान्, खदिरो-दुम्बरबदरिकादयश्चेत्यनेन च वनस्पतिभेदानाह । 'आदि'शब्दः प्रत्येकं धारादिसङ्ग्रहार्थः । एतेषु अत्यन्तभिन्नेषु जातिभेदापेक्षया बहुषु विशेषेषु-भेदेषु एकाकारा बुद्धिर्भवति, तथाऽननुभवात् । नाप्येकाकारः शब्दः प्रवर्तत इति मृन्मृदित्यादि शब्दवत्, अतोऽस्य सामान्यस्येति योगः, यथोक्तं च-तन्मृन्मृदित्यादिरूपतया अभिन्नं च तद् बुद्धिशब्दद्वयं चेति विग्रहस्तस्य प्रवृत्तिनिबन्धनं-प्रवृत्तिकारणं तस्य वस्तुसतः-पारमार्थिकस्य सामान्यस्य सत्त्वमाश्रयितव्यमिति ॥ एतदाशङ्क्याह-अत्रोच्यते-न खल्वस्माभिः-जैनैर्यथोक्तबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्ति
.... मनेतिरश्मि ... उत्तर : ना, बिलकुल नही... हुमो → उिम, तुषा२, ४२१, 365 महिना होमi... ॥२, तृनि (घासथी थयेट मनि), भुभु२ (=अग्निना थेट एयामी), ४पास (=भूत अनिथी छूटी ५३८ ४पाल), अनल मा भनिना महोम... वात, वात, 3मि (=पवननी सडे), ५वन माहवायुना महोभा... ५.२ (२र्नु आ3), ७९५२ (= प्रा२र्नु वृक्ष), ५२ (=पोरन 33 ३५) मा वनस्पतिमा होम... - आप ४ ४८ gol ઘણા પદાર્થોમાં એકસરખી બુદ્ધિ કે શબ્દ બિલકુલ પ્રવર્તતા નથી... (દરેક વિશે જુદી બુદ્ધિ અને જુદા शह. ४ प्रयोय छे..)
समां ॥२९॥ शुं ? २९ मे ४, तेसोमा (भृत्त्प३५) सामान्य नथ.... भने घट-शरावाहि વિશે થનારી સરખી બુદ્ધિ અને સરખા શબ્દોનું કારણ શું? કારણ એ જ કે, તેઓમાં મૃત્ત્વરૂપ સામાન્ય २jछे..
સારાંશઃ તેથી ઘટ-શરાવાદિ વિશે થનારા “માટી-માટી” એમ સરખા જ્ઞાન અને શબ્દનું મૂળભૂત કારણ વાસ્તવિક એવું સામાન્ય તો માનવું જ જોઈએ.
* સામાન્યની યથાવસ્થિત સંગતિકારક ઉત્તરપક્ષ ને (૨૨૧) સ્યાદ્વાદીઃ અમે એકસરખી બુદ્ધિ અને શબ્દની પ્રવૃત્તિ કરાવનારા સામાન્યનો નિષેધ नथी. ४२i...