________________
अधिकारः)
व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
६४२
एवं च विप्रकृष्टस्य सन्निकृष्टस्य चैकदा । उष्ट्रादौ बुद्धिभेदेनानेकरूपत्वसंस्थितिः ॥२॥ अप्रधानीकृतौष्ट्यादिविशेष प्रतिपद्यते । विप्रकृष्टः पुमान् सत्त्वं वस्त्रादौ रक्ततादिवत् ॥३॥ सन्निकृष्टोऽपि चौष्ट्यादि तूर्णं सत्त्वोपसर्जनम् । रक्तादाविव वस्त्रादि विशिष्टं तीव्रवीर्यतः ॥४॥
...* व्याख्या ... परिच्छित्तिः । कुत इत्याह-चित्रावरणयोगेन हेतुना प्रमातुः-पुरुषस्य, किन्तु देशतःदेशेनेन्द्रियाद् गतिः ।१। एवं चेत्यादि । एवं च सति विप्रकृष्टस्य-दूरस्थस्य प्रमातुः सन्निकृष्टस्य च-आसन्नस्य च एकदा-एकस्मिन् काले उष्ट्रादौ विषये 'आदि'शब्दाद् दधिपरिग्रहः, बुद्धिभेदेन सदौष्ट्यादिरूपेण हेतुना; किमित्याह-अनेकरूपत्वसंस्थितिः सदौष्ट्यादिधर्मापेक्षया ।२। एवमनेकरूपे वस्तुनि किमित्याह__ "अप्रधानीकृतौंष्ट्यादिविशेष प्रतिपद्यते ।
विप्रकृष्टः पुमान् सत्त्वं वस्त्रादौ रक्ततादिवद ॥"
इति निगदसिद्धमेव ।३। सन्निकृष्टोऽपि चौष्ट्यादि तूर्णं-शीघ्रं सत्त्वोपसर्जनं रक्तादाविव वस्त्रादि विशिष्टं पटादिवत् तीव्रवीर्यतः प्रतिपद्यत इति ।४। अप्रधानं च यत् प्रोक्तमुष्ट्रत्वा
.......... मनेतिरश्मि *.... छन्द्रिय द्वा२॥ दृशथी. (अध्यभ३५) ४ पो५ थाय छे... ___. . (२) मा डोपाथी, में. ०४ णे. -6 माह मे ४ वस्तुनो (3) ९२ २३८ प्रमाताने સરૂપે બોધ થાય, અને (ખ) નજીક રહેલ પ્રમાતાને ઊંટાદિરૂપે બોધ થાય - આમ, જુદા-જુદારૂપે બોધ થતો હોવાથી, સત્ત્વ-ઉષ્ટ્રવાદિ અનેક ધર્મોની અપેક્ષાએ, વસ્તુની પણ અનેકરૂપતા જ સિદ્ધ थाय...
જુદા જુદા પ્રમાતાને જુદો જુદો બોધ શી રીતે થાય? તે જણાવે છે –
(3) म २ २डेल. व्यक्ति सामे 'शुं वस्तु छ' - ते रातो नथी, ५९ ते वस्तुमा २डेल. सासरंगने જાણે છે, તેમ દૂર રહેલ પ્રમાતા, જેમાં ઉતાદિ વિશેષો ગૌણ-અપ્રધાનરૂપ થયેલ છે, તેવા સત્ત્વને જ મુખ્યરૂપે જાણે છે.
(૪) જેમ નજીક રહેલો પ્રમાતા, તીવ્રવીર્યને કારણે રંગની જેમ તે વસ્ત્રાદિને પણ વિશિષ્ટરૂપે જાણી લે છે, તેમ સંનિકૃષ્ટ પ્રમાતા, વસ્તુના સત્ત્વધર્મને ગૌણ કરી તેમાં રહેલ ઉમ્રતાદિ વિશેષોને शाध से छे...
-
१-४ अनुष्टुप् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
