________________
(10
अनेकान्तजयपताका
(तृतीयः सदुष्ट्रादिबुद्धिभेददर्शनाद्, ( २५९) विप्रकृष्टो हि तत्र प्रमाता तथाप्रतिपत्तिवीर्यतोऽप्रधानगुणभूतमपि भावेन गुणभूतोष्ट्रत्वादिविशेषं पटुप्रतीत्यपेक्षापादितप्रधानभावं सन्मात्रमवैति, यथा विशिष्टवस्त्रादौ रक्तादि, सन्निकृष्टस्त्वन्यथाप्रतिपत्तिबलेन उक्तरूपमपि
....... .... व्याख्या ...... ...... सन्निकृष्टविप्रकृष्टयोः प्रमात्रोरुष्ट्र एव वस्तुनि, सदुष्ट्रादिबुद्धिभेददर्शनात् । कथमेतदेवमित्याह-विप्रकृष्टो हि तत्र-उष्ट्र प्रमाता तथाप्रतिपत्तिवीर्यतः-सामान्यप्रतिपत्तिसामर्थ्येन अप्रधानगुणभूतमपि भावेन-परमार्थेन 'सन्मात्रमवैति' इति योगः । किविशिष्टमित्याहगुणभूतोष्ट्रत्वादिविशेषं गुणभूतः-अप्रधानभूत उष्ट्रत्वादिविशेषो यस्मिस्तत् तथा । एतदेव विशेष्यते पटुप्रतीत्यपेक्षया-निश्चयप्रतीत्यपेक्षया आपादितः प्रधानभावो यस्य तत् तथा । एवम्भूतं सन्मात्रमवैति । निदर्शनमाह-यथा विशिष्टवस्त्रादौ पटादिरूपे रक्तादि रक्तं किमपीति । सन्निकृष्टः पुनः प्रमाता अन्यथाप्रतिपत्तिबलेन-तथाप्रतिपत्तिवीर्यापेक्षया, विशेषप्रतिपत्तिसामर्थ्येनेत्यर्थः, उक्तरूपमपि तत्त्वतः-अप्रधानगुणभूतमपि परमार्थेन 'उष्ट्रत्वादि' इति योगः,
............. मनेतिरश्मि.... છે, જ્યારે બીજાને ઊંટાદિરૂપે બુદ્ધિ થાય છે... આમ એક જ વસ્તુ વિશે અલગ-અલગ પ્રમાતાને सल-अलग बुद्धि यता हेपाय छे...
(२५८) प्रश्न : ५९॥ ॐ ४ वस्तु विशे सलग-मरा बुद्धिम ? उत्तर : हुमो,
(૧) દૂર રહેલ પ્રમાતામાં સામાન્યની જ બુદ્ધિનું સામર્થ્ય હોવાથી, પરમાર્થથી અપ્રધાનગૌણ (=જેમાં કોઈ પ્રધાન-ગૌણ નથી) એવું (અર્થાત્ પરમાર્થથી ઊંટમાં સત્ત્વ ગૌણ છે કે ઉપૂર્વ પ્રધાન છે એવું નથી, પણ નિશ્ચયની અપેક્ષાએ પ્રધાન બનેલ સત્ત્વ, કે જેમાં ઉષ્ટ્રવાદિ વિશેષ ગૌણ બનેલ છે, તેને જ તે જાણે છે. (દૂરથી ઊંટનો નિશ્ચય થઈ શકતો ન હોવાથી નિશ્ચયની અપેક્ષાએ સર્વપ્રધાન पनीय छे...)
सा स६३५ता वीछे ? ते सतावे छ - (5) ४भष्ट्रवाह विशेषो गौप्रधान छ... (भेटले ४ तो ९२ २३८ प्रमाताने तमोनो भुण्य३५ पो५ यतो नथी...) भने (५) ५टुप्रतीति निश्चयतातिना अपेक्षा भुण्य३५ छ... (भेटले ४ तो ते स६३५तानो भुण्य३५. निश्चय थाय छे...)
જેમ દૂર રહેલ વ્યક્તિ, સામે કોઈ વસ્તુ દેખાય છે – એ જાણતો નથી, પણ તેની લાલાશાદિ તો જાણી જ શકે કે – “સામે કંઈક લાલ છે” તેમ દૂર રહેલ પ્રમાતા, સામે કઈ વસ્તુ છે – એ જાણતો नथी, ५९ 05 सत् पार्थ छ' - मे तो ४ श छ...
(૨) નજીક રહેલ વ્યક્તિ, વિશેષબુદ્ધિના સામર્થ્યથી (સંનિકૃષ્ટત્વ એ જ વિશેષબુદ્ધિનું સામર્થ્ય
१. अप्रधानमत एव गुणभूतमित्यर्थः । २. 'विशिष्यते यदुत प्रतीत्य०' इति क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
