________________
*....................
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
६३४ (२७९ ) स्वोपादानभेदादनुभवभेदः, न वस्तुभेदादिति चेत्, न, सर्वथा एकस्वभावत्वे वस्तुनोऽनेकानुभवसहकारित्वानुपपत्तेः, अन्यतरविज्ञानजन्मसहकार्येकस्वभावत्वेनास्य तदपरविज्ञानजन्मसहकार्येकस्वभावत्वविरोधात् । (२८०) अनेकविज्ञानजन्मसहकार्येकस्वभावमेतदिति चेत्, न, इत्थम्भूतस्यैकत्वायोगात्, सर्वथै
.......... व्याख्या ............. तायां च-प्रक्रान्तपुरुषविभिन्नस्वभावतायां च कथं वस्तुन एकस्वभावतैवेति चिन्त्यम् । नैवेत्यर्थः ।। ____ पराभिप्रायमाह-स्वोपादानभेदात् कारणात् अनुभवभेद इह प्रक्रमे पुत्राद्यनुभवभेदो जनकादिनिश्चयानुभवनिबन्धनः, न वस्तुभेदादिति चेत्, वस्तुनः पुरुषस्यानेकानुभवसहकार्येकस्वभावत्वादिति । एतदाशङ्क्याह-नेत्यादि । न-नैतदेवं सर्वथैकस्वभावत्वे वस्तुनःपुरुषादेः । किमित्याह-अनेकानुभवसहकारित्वानुपपत्तेः । अनुपपत्तिश्च-अन्यतरविज्ञानजन्मसहकार्येकस्वभावत्वेन हेतुना अस्य-वस्तुनः तदपरविज्ञानजन्मसहकार्येकस्वभावत्वविरोधात् । अनेकेत्यादि । अनेकानि च तानि पुत्राद्यपेक्षया विज्ञानानि च तेषां जन्म तस्मिन्
... मनेतिरश्मि ...... સિદ્ધ કરવા, પુરુષવસ્તુના વિભિન્ન સ્વભાવો માનો, તો તે પુરુષવસ્તુમાં એકાંત એકસ્વભાવતા શી रीत घटे ? - ४ घटे... अभ विया२j...
એકાંત એકસ્વભાવતામાં છુટકારો અસંભવિત : . (२७८) बौद्ध : पोताना पाहानमेथी अनुभवमे थाय छ, वस्तुमेथी नही... आशय એ કે, પુત્ર-વિદ્યાર્થી વિગેરેની ઉપાદાન જ્ઞાનક્ષણો જુદી જુદી છે, તેથી તેમના અનુભવમાં ભેદ પડે छ, वस्तुन। १२९ नही. वस्तु तो मात्र सारी 51२९छ...
આમ, ઉપાદાન જુદું જુદું હોવાથી જ, પુત્રાદિને ભિન્ન-ભિન્ન અનુભવ થાય છે, બાકી વસ્તુની વિભિન્નસ્વભાવતાને લઈને વિભિન્ન અનુભવ થાય એવું નથી. વસ્તુનો સ્વભાવ તો માત્ર પુત્રાદિને થનારા અનેક અનુભવોને સહકાર કરવારૂપ એકાંત એકસ્વભાવનો છે... - સ્યાદ્વાદીઃ આ વાત પણ ખોટી છે, કારણ કે પુરુષાદિ વસ્તુ જો એકાંત એકસ્વભાવી હોય, તો તે અનેક વિભિન્ન અનુભવોમાં સહકારી પણ ન જ બને.
પુરુષાદિ વસ્તુ “પુત્રાદિ કોઈ એક વ્યક્તિનાં જ્ઞાનોત્પત્તિમાં સહકાર કરવારૂપ” – એકસ્વભાવવાળી જ હોવાથી તો અધ્યેતાદિને થનારા જ્ઞાનની ઉત્પત્તિમાં સહકાર કરવાનો સ્વભાવ સંગત થશે नही...
(२८०) जौद्ध : ५९ पुरुषवस्तुमा 'पुत्र ६२४ने थना२ शानोत्पत्तिमा सा२ ४२१॥३५' -
X..........
.................
१. 'सहकारिस्वभाव०' इति ग-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
