Book Title: Agam 12 Upang 01 Auppatik Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
पीयूषवर्षिणी टीका. सू. ३० विनयभेदवर्णनम्
२६५ छेदोवद्यावणिय चरित्तविणए २, परिहारविसुद्धिचरित्तविणए ३, सुहुमसंपरायचरित्तविणए ४, अहक्खायचरित्तविणए ५, से तं नयः ।१। 'छेदोवट्ठावणियचरित्तविणए' छेदोपस्थापनीयचारित्रविनयः-छेदेन पूर्वपर्यायच्छेदेन उपस्थाप्यते आरोग्यते यन्महावतलक्षणं चारित्रं तच्छेदोपस्थापनीयम् ; तच्च तच्चा. रित्रं च, तत्सम्बन्धी विनयः ।२। “परिहारविमुद्धिचरित्तविणए' परिहारविशुद्धिचारित्रविनयः-परिहरगं-परिहारस्तपोविशेषः, तेन कर्मनिर्जरारूपा विशुद्धिर्यस्मिन् चारित्रे तत्परिहारविशुद्धि, तादृशं चारित्र, तत्सम्बन्धी विनयः ।३। 'मुहुमसंपरायचरित्तविणए' सूक्ष्मसंपरायचारित्रविनयः-सम्पति संसारमनेनेति सम्परायः कषायोदयः, सूक्ष्मो लोभांशावशेषः सम्परायो यत्र तत्सूक्ष्मसम्परायं, तद्रूपं यच्चारित्रं, तत्सम्बन्धी विनयः, ।४। 'अहक्खायचरित्तविणए' यथाख्यातचारित्रविनयः-याथातथ्येनाऽभिविधिना च यदाख्यातं कर पुनः महावतों का जिसमें आरोपण किया जाता है वह छेदोपस्थापनीयचारित्र है । इस चारित्र संबंधी जो विनय है वह छेदोपस्थापनीयचारित्रविनय है २। “परिहरणं परिहारः" परिहरण अर्थात् गच्छ का परित्याग करने का नाम परिहार है, यह परिहार एक प्रकार का विशेष तप है। इससे कर्मों की निर्जरारूप विशुद्धि जिस चारित्र में होती है उसका नाम परिहारविशुद्धिचारित्र है, इस चारित्र संबंधी जो विनय है वह परिहारविशुद्धिचारित्रविनय है ३। 'संपराय' शब्द का अर्थ कषाय है, क्यों कि इसीके वश में होकर जीव संसार में परिभ्रमण किया करता है । जिस वारित्र में सूक्ष्म लोभ के अंश का सद्भाव पाया जाता है वह सूक्ष्म परायचारित्र है । इस चारित्र के विनय करने का नाम सूक्ष्मपरायचारित्रविनय है ४। तीर्थकर प्रभु ने जिस यथार्थता एवं अभिविधि के अनुसार चारित्र का प्रतिपादन किया સામાયિક ચારિત્રને જે વિનય તે સામાયિકચારિત્રવિનય છે. પૂર્વ દીક્ષાપર્યાયનું છેદન કરી ફરીને મહાવ્રતનું જેમાં આરોપણ કરાય છે તે છેદપસ્થાપનીયચારિત્ર છે. આ ચારિત્ર સંબંધી જે વિનય છે તે છેદેપસ્થાપનીયयारित्रविनय छ. " परिहरणं परिहारः,” परि७२६१ मत छ। परित्याग કરવાનું નામ પરિહાર છે, આ પરિહાર એક પ્રકારનું વિશેષ તપ છે. તેનાથી કર્મોની નિર્જરારૂપ વિશુદ્ધિ જે ચારિત્રમાં થાય છે તેનું નામ પરિહારવિશુદ્ધિ. . ચારિત્ર છે. આ ચારિત્ર સંબંધી જે વિનય છે તે પરિહારવિશુદ્ધિચારિત્રવિનય છે. “સ પરાય” શબ્દનો અર્થ કષાય છે, કેમકે એને જ વશ થઈને જીવ સંસારમાં પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. જે ચારિત્રમાં સૂમલોભના અંશને સદ્ભાવ મળે છે તે સૂફમસંપરાયચારિત્ર છે. આ ચારિત્રના વિનયનું નામ સૂફમસંપરાયચારિત્રવિનય
