Agam 12 Upang 01 Auppatik Sutra Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 783

७२३
औपपातिकसूत्रे रयणी साहीया' एका च भवति रत्निः साधिका । कियता प्रमाणेनाधिका भवतीत्याह'अंगुलाई' इत्यादि। 'अंगुलाइ अट्ठ भवे' अङ्गुलानि अष्ट भवन्ति । अष्टाङ्गुलाधिकैकहस्तप्रमाणा सिद्धानां जघन्यावगाहना भवतीत्यर्थः। अमुमेवार्थमाह-एसा खलु सिद्धाणं जहण्णओगाहणा . भणिया' एषा खलु सिद्धानां जघन्यावगाहना भणितेति । इयं द्विहस्तप्रमाणशरीराणाम् । इयं त्रिविधाऽप्यवगाहना शरीरोर्ध्वमानमाश्रित्य गृह्यते, अन्यथोपविष्टानां सिध्यतां मानं विसदृशमपि भवेत् । नन्वेवमूर्ध्वमानाङ्गीकारे नाभिकुलकरस्य भार्याया मरुदेव्याः कथं सिद्रिस्थानप्राप्तिः, नाभिकुलकरो हि पञ्चविंशत्यधिकपञ्चशतधनुःप्रमाण आसीत् , तद्भार्याऽपि मरुदेवी तत्प्रमाणैव, तथाचोक्तम्-"संघयणं संठाणं उच्चत्तं चेव कुलगरेहिं समं” इति । अतस्तदवगाहना उत्कृष्टावगाहनातोऽधिकतरा ?, अर्थात् एक हाथ ८ अंगुल, (एसा खलु सिद्धाणं जहण्णओगाहणा भणिया) यह जघन्य अवगाहना सिद्ध भगवान् की जाननी चाहिये । यह अवगाहना २ हाथ की अवगाहना वाले जीवों की अपेक्षा कही गई समझना चाहिये । यह तीनों प्रकार की अवगाहना शरीर की ऊँचाई की अपेक्षा कही गई है। बैठकर सिद्ध होने वालों का मान तो विसदृश भी होना चाहिये । प्रश्न-इस तरह ऊर्ध्वमान को आश्रित करने पर नाभिकुलकर की भार्या मरुदेवी को सिद्धिस्थान की प्राप्ति कैसे हो सकती है; क्यों कि नाभिकुलकर ५२५ धनुष प्रमाण अवगाहनावाले थे तो उनकी धर्मपत्नी भी उतनी ही अवगाहनावाली होंगी । क्यों के ऐसा कहा है कि संहनन और संस्थान कुलकरों की महिलाओं का कुलकरों के समान होता है । इसलिये उनकी अवगाहना उत्कृष्ट अवगाहना से अधिकतर हो जाती है ? । उत्तर-प्रश्न ठीक हैं, परंतु इसका समाधान इस प्रकार है, यद्यपि कुलकर जैसी उच्चता उनकी पत्नियों में पधारे, अर्थात् मे डाथ ८ #inn, (एसा खलु सिद्धाणं जहण्णओगाहणा भणिया) सिद्ध भगवाननी २॥ धन्य २२१॥डन ongवी. २मा मवाना ૨ હાથની અવગાહનાવાળા જીવોની અપેક્ષાએ કહેલી છે એમ સમજવું. એ ત્રણેય પ્રકારની અવગાહના શરીરની ઉંચાઈની અપેક્ષાએ કહેલી છે. નહિં તે બેસીને સિદ્ધ થવાવાળાઓનું માન (પ્રમાણ) વિસદશ (જુદું') પણ કેવું જોઈએ. પ્રશ્ન–આ રીતે ઉદ્ઘ (ઉંચા) માનને આશ્રિત કરવાથી નાભિકુલકરનાં ધર્મપત્ની મરુદેવીને સિદ્ધિસ્થાનની પ્રાપ્તિ કેવી રીતે થઈ શકે ?, કેમ કે નાભિકુલકર પ૨૫ ધનુષ્યપ્રમાણ અવગાહનાવાળા હતા કે, તેમનાં ધર્મપત્ની પણ એટલી જ અવગાહનાવાળી હશે. કેમકે એમ કહ્યું છે કે કુલકરની મહિલાએનું સંહનન અને સંસ્થાન કુલકરના સમાન હોય છે. આથી તેમની અવગાહના, ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાથી વધારે થઈ જાય છે. ઉત્તર–પ્રશ્ન ઠીક છે; પરંતુ તેનું સમાધાન આ પ્રકારે છે, જેને કુલકર જેવી ઉચ્ચતા તેમની પત્ની