Book Title: Upadhithi Samadhi Taraf
Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032821/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhi thI. samAdhi as JCER 8 .pU.AcArya zrI bhuvanabhAnudhi bAlI.. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI navakAra mahAmaMtra (BOMA namo arihaMtANaM / namo siddhANaM namoAyariyANaM namo vaDajhAyANaM namo loesabva-sAhaNaM eso paMca-namuvArI savva-pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savversi paDhamaM havai maMgalaM ROVOOD dida YOGA@8088 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI samAI teraza pravacanakAraka .pU.AcArya zrI bhuvanabhAnusUri .sA. prakAzaka: kumArapALabhAI vi. zAha divya vaTTa 8 kalikuMDa sosAyaTI, kalikuMDa-dhoLakI) (amadAvAda). Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | | | zrI prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUrIzvara sadgurubhyo namaH | .: zubhAziSa-preraka : tapAgaccha bhUSaNa suvizAla gacchAdhipati pa.pU.AcArya zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA : mArgadarzaka : saMgha zAsana kauzalyAdhAra pa.pU.AcArya zrI vijaya jayasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA sahAyaka : saraLa svabhAvI pa.pU.paM. zrI padmasenavijayajI ma.sA. pU.munirAja zrI sudhArasavijayajI ma.sA. prathama AvRtti H 1000 | kiMmataH 40/ vimocana suvizAla gacchAdhipati siddhAntadivAkara pa.pU.A.bha. zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnA varada haste zrI namaskAra mahAmaMtra paTTa tathA zrI siddhacakra mahAmaMtra paTTanI pratiSThA nimitte bhagavAna nagaranA Tekare, amadAvAda aSADha suda-2, 10-7-2013, budhavAra : prAptisthAna : divyadarzana TrasTa divyadarzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI, 29/30, vAsUpUjya baMgalo, dhoLakA-387810. seTelAITa, amadAvAda. zreyakara aMgherI gujarAtI jaina saMgha 106, esa.vI. roDa, IrlA-pArlA(vesTa) phona: 26719357 * TAIpa seTIMga-mudrakaH jaya jinendra grAphIksa (nItina zAha - jaya jinendra) 30, svAti sosAyaTI, senTa jhevIyarsa hAIskula roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-14. mo. 98250 24204, phonaH (o) 2562 1623 (ghara) 2656 2795 E-mail : jayjinendra90@yahoo.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MruNHIMAnur uman- di -EH14 ARA RAICHITR-10 an saMsA II saMsAra Addition twit01 2inf Ritana) inarnavanitariannian an yaari244014MPCAamar 18anqurn maa na h dpraman Minist OM241 2012101 nhanchar - RAINimminemy nomi ARiRin 14tv 54 Angarord 443 440 min 07 ,201412 2 Airparmantim 541458444 saniny+) 1M 52 // 112110) saM2.niv 4. 1 1 04 PM IN HIn adn sA2403hining ninni sadn6:0x2 -35 - ECONFIRS 64 - 2nluitment Ho Onh2, 2nirangan, 01 RnD saARid 5in mantioxidan.28anata Geneu Disaina GIRL 212121 2ngal Lo gha2152, ARinform 4800 40 communion amary 012044nama) 2 MBAnimtinkiner inf24nDh2 0 fsani chatt 44481452410 2774131 203244 nIle RANCanttin8247/na in May 2. 01 and num ana n e R. Anjoriantar ROO Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VOIsukRta anumodana7. suvizAla gacchAdhipati pa.pU.AcArya zrI.vi. jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA tathA saMghazAsanakauzalyAdhAra pa.pU.AcArya zrI vi. jayasuMdarasUrIzvarajI ma.sA. tathA pravartinI sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA gurudeva sA.zrI sUryazAzrIjI ma.nI preraNAthI mAtuzrI prabhAvatIbena ratilAla zAha tathA Dr. piyuSabhAI ratilAla zAhanA AtmazreyArthe haste aMjanAbena piyuSabhAI zAha nidhi piyuSabhAI zAha parivAre pustaka prakAzanano lAbha lIdhela che. cho. anumodanA.... - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.mAtuzrI prabhAvatIbenA Dr.piyuSabhAI janma - caitra suda -13 janma - mAgasara vada-3 19-04-1918 '02-12-1944 svargavAsa - mAgasara vada - 9 svargavAsa - jeTha suda5 06-01-2013 27-05-1982 pU.mAtuzrI prabhAvatIbena | DaoN.piyuSabhAI khUba ja jIvanamAM arihaMta paramAtmA vaiyAvacca premI hatA. pratye athAga zradhdhA aneka mahAtmAonI hovAthI svabhAve khUba ja vaiyAvacca karavAno suMdara nIDara hatA. pati ane putra lAbha letA hatA. AyuSya baMnene gumAvavA chatAM khUba ja TUMku hovA chatAM kAyama mATe lokonA kyAreya hatAza, nirAzA dilamAM amara thaI gayA. nathI thayA. jIvananA Aje paNa badhA kahe chellA varSa sudhI pAMca tithi piyuSabhAI hatA to AyaMbila cAlu. jIvananA | amAre koI ja ciMtA chellA divase paNa savAranuM nahotI. kyAreya paisA pratikramaNa, 3 sAmAyika kamAvavAnuM lakSa rAkhyuM karyA. roja eka lITI nahotuM. haMmezA kahetA gokhavAno niyama chellA | gharanI AgaLa jhUMpaDA che divasa sudhI cAlu hato. | te joIne vicAravAnuM ApaNe to temanA karatAM ghaNAM sukhI chIe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA pAnA.naM. krama viSaya 1. saMsAranA trividha tApa kemaTaLe ? 2. caDasa ane mamatanA tophAna 3. apazukano ane karmano saMbaMdha 4. pApasthAnakathI dharma na thAya 5. darzanathI cAritra ane cAritrathI darzana 6. mAnavanI keTalI mahAna zakti 7. pavitratA-vinaya-sevA 8. sneha ane zramanI kadara 9. saMsAra kevo ane kemamITe 10.saMsAra duHkha phalaka 11.tattvano pratibhAsa 12.asAra zuM ane sAra zuM? 13.Adhi vyAdhi upAdhi 97 108 120 128 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranA trividha tApa kema TaLe ? rAga phaMkIne karaDe che : parama upakArI zrI jinezvaradevanuM zAsana kahe che ke saMsAramAM Adhi-vyAdhi-upAdhinA trividha tApathI tapI rahelA jIvoe jo zAMti meLavavI hoya, evI ThaMDaka joItI hoya jethI e trividha tApano leza paNa AtmAmAM rahe nahi, to ratnatrayInI ArAdhanA sivAya bIjo koI paNa upAya jagatamAM nathI. ratnatrayI eTale samyagadarzana, jJAna tathA cAritra. enI ArAdhanA eTale enuM upArjana, rakSaNa, vardhana, nirmalIkaraNa, anumodana, prIti, bhakti vagere vagere. ratnatrayInI ArAdhanA eTale trividha tApane zamAvI apUrva ciraMjIvI zAnti ane ThaMDaka ApanArI prakriyA. AvI zAMti, AvI ThaMDaka prApta karavA mATe darzana, jJAna, cAritra (ratnatrayI)nI ArAdhanA sivAya A jagatamAM bIjI koI paNa ArAdhanA karI zAMti ne ThaMDaka meLavavA phAMphAM mArIe to AtmAnuM naryuM ajJAna che. emAM to Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApa paDyA kare che. Adhi eTale mAnasika saMtApa, hAyavoyanI vicAraNA, saMkalpavikalpanI hAramALA, niraMtara ajaMpo, sUkSma koTimAM utarIe to AtmAno jaDa sAmagrImAM toSa e paNa Adhi che. jaDa sAmagrImAM mana upAdhi thI samAdhi tarapha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe che ke hAya , paNa TUMkI rahyA che gharanI praphullatA anubhave to e paNa eka prakAranI Adhi che. sUkSma vAta che A. Ane sUkSma eTalA mATe kahevAya che ke AmAM AdhipaNuM zuM emAM tApa kyAM Avyo, enI tarata khabara paDatI nathI. Adhi tatkALa sIdhI pIDe. e to jaNAya sIdhuM bacakuM bhare, DaMkha mAre ke karaDe tyAM tame karaDyAnuM kahevA taiyAra cho, paNa uMdara phUMkI phUMkI karaDe e vakhate pIDA nathI jaNAtI eTale karaDyo lAgatuM nathI. paNa TUMkI rahyA pachI jAgatAM ke lahAya uThatAM khabara paDe che ke hAya ! uMdara karaDyo. tema, rAga, harSa ke ratinA gharanI Adhi AtmAne vaLagI, DaMkha mAre, paNa tarata lahAya lAgatI nathI eTale khabara nathI paDatI ke A karaDI; kemake phaMkIne karaDavAnuM che. paNa rAgano kALa pUro thAya tyAre khabara paDe che. rAgano kALa pUro thAya eTale ? karmanI eka thapATa paDe, kAM to jhUMTavI le, kAM to paravaza kare, tyAre khabara paDe ! pachI vicAra kare ke- "huM to manoratha karato hato paNa kaMgAla kaMgAla thayo. meM dhAryuM hatuM bahu sAro lAbha thaze, sAro parigraha sAMpaDaze, paNa ahIM to saraTeksa, suparaTeksa, A Teksa, ne te Teksa lAgu thaI gayA, mane zI khabara ke AvA Teksa paDaze, nahi to AvI mahenata koNa kare ?" parigraha para rAga na hota, Adhine DaMkhavA dIdhI na hota to pIDA na hota. uMdara phUke che tyAre DaMkhanI pIDAnI khabara paDatI nathI, phUMka pUrI thAya tyAre lahAya uThe che, "arere ! meM to Ama dhAryuM hatuM ane Ama thayuM !" ema kahI have potAnI jAtane gamAra kahe che. dIkaro nahoto tyAM sudhI, "putra kema thAya, kyAre thAya, Avo thAya, tevo thAya" vagere manoratha kare che ! dIkaro maLyo, kharAba pAkyo eTale mAre che bUma ke- "hAya ! Avo pAkyo ?' rAgano kALa pUro thayA pachI, pIDA thaye cAdara oDhIne rue che ! A badhI che rAganI Adhi. saMsAramAM kaI bAbatonI Adhi : barAbara tapAsajo. rAgano, khuzIno, ane AnaMda-maMgaLano upAdhi thI samAdhi tarapha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThaMDakavALo DaMkha jo lIdho, to uMdaranA phaMkavALA DaMkhanI jema e pUro thaye saMtApa, ciMtA, vagerenI baLatarA UbhI karato dekhAze. pachI kokane puNyanuM jora vadhAre haze to anukULatA vadhAre TakavAnA hisAbe rAgano kALa lAMbo cAlaze. paNa eno aMta to AvavAno, AvavAno, ne AvavAno ja che. kharuM jotAM enA vacalA kALamAM ya jholA to Ave ja che. chokaro sAro AvI maLyo che chatAM ene bimArI AvI, e vepArAdimAM bhUlyo-bhAlyo, e Adhe-pAcho thayo, ene koIe kanaDyo utArI pADyo, vagere vagere kaI bAbato evI UbhI thAya che ke emAM rAgI mAbApanA hRdaya valovAI jAya che ! AdhinA juvALa caDhe che ! hAlatAM ne cAlatAM ciMtA, vimAsaNa, ne vikalpo, haiyAne saMtApyA kare che ! ane A kAMI eka ja bAbatamAM che ? sAMsArika jIvanamAM evI DhagalAbaMdha bAbato che ke je AdhinI Ataza sadA aNabujhI rAkhe che. kaho ke saMsAra eTale AdhinI agni bhaThThI. keI lAgaNIo pAchaLa Adhi : Adhi pAchI eka prakAranI nathI. AtmAnI keI lAgaNIo AdhithI parivarelI bane che. rAganI Adhi judI, tema dveSanI Adhi judI. pelI to hajI saMtApa tarIke varatAtI nathI, paNa A vaiSanI Adhi to sahelAIthI varatAya che. aNagamatI vastu para aruci uThI eTalI vAra, enI pAchaLa Adhi uThI ja che ! ema ISyanI pAchaLa Adhi ! koInA para dveSa thayo to tyAM jAgI Adhi ! Adhi samajo cho ne ? mAnasika khoTI gaDamathala. eka Sa ke irSA jAgI, ke tarata enA vikalpo hAyavoya, kuvicAronI hAramALA, ane mAnasika yojanAo vagere vagere kaI pApI gaDamathala cAle che ! A badhI Adhi che. ema garvanI pAchaLa, daMbhanI pAchaLa, niMdAnI pAchaLa, tRSNAnI pAchaLa, mamatAnI, vagere vagere AMtara duzmanonI pAchaLa, duniyAnI ekeka cIja pAchaLa AdhinA jhuMDa UbharAya che. AvI AdhinuM jora hoya tyAM sudhI jIvane zAMti zI rIte maLe? upAdhi thI samAdhi tarapha * | jI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haiye toSa ane ThaMDaka kyAMthI hoya? tyAre e vinA sukha zuM? sukha kAMI bahAranI vastuno dharma thoDo ja che ? sukha e to ApaNA aMtaramAM anubhavavAnI vastu che. bAhya jotAM to mammaNa pAse aDhaLaka dhana hatuM. paraMtu ene sukhano anubhava kyAM hato ? kema nahi vAru ? kaho, rAta ne dI' AdhithI pIDAto hato mATe. tyAre puNiyA zrAvaka pAse bAhyathI dhana kAMI nahi, chatAM AdhinI pIDA nahotI to sukhazAMtimAM jhIlavAnuM akhaMDa cAlu hatuM. paNa jIvano anAdikALano A abhyAsa che ke Adhine choDavI nahi. vaLavAnuM kAMI nahi chatAM AdhinI pIDA vahoryo javI e keTaluM kaMgAliyatabharyuM ? vinA vyAdhie vyAdhinI pIDAvALuM vAtAvaraNa : bIjo tApa vyAdhinI pIDAno che. e to anubhavanI vastu che. manuSyane sArAmAM sArI rIte saMpatti, parivAra, AbarU vagere AvI maLyA hoya, "zeTha sAheba !' nA sanmAna maLatA hoya, bhAre khuzImAM beTho hoya, aneka jAtinA jagatanA ke dharmanA kAmo karI rahyo hoya, tyAM ekAeka mAthAmAM joradAra pIDA thaI Ave, zarIramAM becenI thaI jAya, eTale jhaTa khuzInI bharatImAM oTa AvavA lAge che, e vakhate bIjuM badhuM bhUlI jAya che. ene cena na paDe, doDAdoDa karI vaidya ke DaoNkTarane bolAve, kahe, "hamaNAMne hamaNAM maTe tevuM auSadha (davA) joIe." vyAdhinI pIDAmAM AkuLa-vyAkula thaI jAya che. kaMIka to bicArA pUrvano evo pApano udaya laIne AvyA hoya che ke jiMdagI sudhI vyAdhithI tapyA kare ! temAM ya AjanA kALamAM pote ja evI koI sAmagrI UbhI karI che, evuM vAtAvaraNa saryuM che, ke vyAdhi na hoya toye vyAdhinI pIDA anubhavyA kare ! mana valakhAM mAre che ke "zarIra dUbaLuM dekhAya che, hoM ! sAro rasAyaNa-vidyA jANanAra vaidya che ke nahi ?" vaidyane jaIne pUchaze, "vaidya ! juo to kharA, rAtre UMgha nathI AvatI ! "UMgha nathI AvatI ? kema ?" "te amane zI khabara, juo tame." vaidya pUche che, 'tame kyAre suo cho ane kyAre uTho cho ?' A kahe, "suuM chuM to upAdhi thI samAdhi tarapha Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza vAge, uThuM chuM cha vAge paNa vacce AMkha khUlI jAya che." paNa sutI vakhate bhejAmAM keIka vicAronI gaDamathalanuM bhuMsuM bharIne suto hoya, eTale adhavacce AMkha na khUlI jAya to bIjuM thAya zuM? paNa AjakAlano vaidya ke DaoNkTara gharAka joIne malakAya, manamAM vicAre, "khamatI AsAmI che, hAthe karIne paisA khuvAra karavA Avyo che, bhale Avyo. vaLI 'nA' kahIza to mane abujha mAnIne bIjA vaidya-DaoNkTarane pakaDaze. tyAre ApaNe to dhaMdho mAMDI beThA chIe. dhaMdho na calAvIe to ghara kema nabhe ?'... pachI ene kaheze, "juo, tamane enImIyA che, A davA khAo, A rIte khAo,...' vagere vagere cAlyuM, basa A rIte vyAdhino tApa hAthe karIne Ubho kare che. vyAdhinA tApanI karuNa kathanI : AjanA kALe vyAdhio keTalA prakAranI ? ema to prAcIna caraka-suzruta jevA vaidakanA grantho keTalIya prakAranI vAtanI vyAdhio, keTalIya jAtanI pittanI vyAdhio ane keTalIya bhAtanI kaphanI vyAdhio batAve che; paraMtu te kALe vaido ane vaidone tyAM janArAo bahu ochI saMkhyAmAM dekhAtA. e sUcave che ke vyAdhio bahu ochA pramANamAM rahetI. jayAre Aje DaoNkTaronI ane ene tyAM janArA daradIonI saMkhyA bhAre moTI dekhAya che, eTale vicAravAnuM che ke AjanA kALe vyAdhionA upadrava keTalA ? emAM AjanI jIvana paddhati evI banAvI dIdhI che ke vyAdhine vaheluM teDuM maLe. enA pariNAme davA levA doDe. e davAo pAchI evI ke eka vyAdhi zAMta kare tyAM bIjI vyAdhie thoDA vakhata pachI dekhAva dIdho ja che ! dA.ta. peTamAM maLa che, ane sAthe meleriyA ke inphalyuenjhA che, kvInAInathI meleriyA dALyo, athavA bIjI davA iMjekzanathI inphaluenjhA dALyo, eTale maLane je tAva pakavanAro hato, te tAva dUra thayAthI pachI keTalAya divaso ke mahinA sudhI mAM kaDavuM, aMgasusta, vagere vyAdhio pIDyA ja kare che ! vyAdhionA A tophAnamAM jIvane zAMti ane sukhanA anubhava kevA ! cAlAka DaoNkTaro vaLI upAdhi thI samAdhi tarapha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtavAtamAM pUchI le che, "kema dhaMdho zo karo cho ?" daradI bhale ne motI parovato hoya paNa potAnI ThAMsa batAvavA kaheze "jhaverAtano dhaMdho cAle che,' eTale DaoNkTara vicAre che ke have vAMdho nahi pachI sAcavIne kaheze, "juo A tamane je chAtImAM duHkhe che, tenAthI jarA sAvaceta rahevAnuM che. tamAruM skrInIMga karavuM paDaze, blaDaTesTa, kaphaTesTa, yurIna TesTa... badhI tapAsa ApaNe karI laIe. jarAya ciMtA karazo nahi, sAruM thaI jaze...' basa daradIne utAryo vahemamAM, ane nANAM kothaLI sAvadhAna karavAmAM ! dareka tapAsanAM judAM bIla, upara iMjekzano, peTaMTa davAo,... khAsuM rUpiyA 30-40 nuM AMdhaNa ! ane daradI pAcho saMtoSa mAne che ke- "sAruM thayuM badhI tapAsa thaI gaI. DaoNkTara bahu lAgaNIvALo." vyAdhionA tApanI paNa karuNa kathanI che. keTalAya paisA, kAmo vagere bagADe che. upAdhi eTale AdhinI sTImaramAM besavAno pAsaporTa : Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApanuM pUchazo nahi ! have upAdhi-upa eTale pAse, pADozamAM, ane "Adhi' eTale saMkalpa-vikalpa, saMtApa, ajaMpo vagere. Adhi pAchI AvI ! AdhinI samIpa lAve te upAdhi. jenI paDozamAM Adhi rahe te upAdhi. koNa e? paisATakA, mAlamilakata, strI, putra, dukAna peDhI, mAna-sanmAna vagere ghaNuM ghaNuM, yAvat kAyA sudhdhAM, e upAdhi. ekalo paDyo rahe to, zAMtimAM hato, lagna karyA eTale AdhinI paDozamAM rahevA Avyo; mATe lagna e upAdhi. putranI jhaMkhanA karI, nahoto te puNya maLyo, eTale have A AdhinI paDozamAM rahevA gayo ! vicAro ke zuM joIne A mUrNa AtmA, AdhivyAdhi-upAdhinA ema trividha tApavALA saMsAramAM TharI ThAma besI zakato haze ! traNe kALamAM AtmAne A trividha tApo satAvI rahyA che. traNe kALa eTale gata bhava, A (vartamAna) bhava, ane Avato bhava. traNe kALa eTale kAryanA banavA pahelAMno kALa, kArya banatI vakhatano kALa, ane kArya pachIno kALa. traNe kALamAM AtmA Adhi upAdhi thI samAdhi tarapha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAdhi-upAdhinA tApe tapyA karyo che. A rIte tapyo tapyo chatAM mAne che, "thAya che ! devabhakti, jJAnadhyAna, vrata-paccakhANa vagere karavAnI zI utAvaLa che ?' dharmamAM A vicAra ! ane jemAM AtmA sArI rIte saLage temAM pAvaradho banavAnuM ! Adhi-vyAdhi-upAdhinA kAma jaladI karavAnA ! kevI kamanasIbI hAthe karIne tANI lAvavAnI ! hA ! je bicArA vItarAganuM zAsana pAmyA na hoya te to tema kare, paNa zrI vItarAga paramAtmAnuM zAsana pAmyA pachI A kaMgAliyatatA rahe, mUDhapaNuM thAya, e bhaviSyanI mahAna durdazA sUcave che. upAdhi enuM nAma ke jene pAmavAthI Adhi moMghI hatI te sastI thaI. upAdhi e Adhine teDAvavAnI kaMkotrI che. AdhinI sTImaramAM besavAno pAsaporTa upAdhi che. upAdhi eTale jIvane paramAtmAthI dUra pADanAro ane parAyAmAM paloTI nAkhanAro vaLagADa ! moTaravALAne zI ciMtA ? : zrImaMtane moTaramAM joIne kadAca manamAM thAya, "ApaNe to TAMTIA ghasIne AvavuM paDe che, A to AvyA moTaramAM, che kAMI ciMtA ?" paNa e vicAryuM kharuM ke moTara e upAdhi che, tyAM Adhi (ciMtA) na hoya ? kahyuM ke, AdhinI sTImaramAM besavAno pAsaporTa upAdhi che. haiyAno phoTo levAto nathI eTale ema khabara na paDe, paNa emane pUchyuM khabara paDe ke, emane ciMtA che ke nahi, athavA keTalI ciMtA che. pUcho ke- "zeTha ! tamAre moTara eTale ke kAMI ciMtA ? A tarata AvyA ! amAre to TAMTI ghasIne AvavAnuM. pelo zeTha jo ThAMzamAM rahe to e vAta jUdI, bAkI sarala hoya to kahe, "mArI ciMtAnI kyAM mAMDe che ? bhalA bhAI ! tAre to A TAMTI ghasIne AvavuM eTalI ja ciMtA paNa mAre to moTara pAchaLa Dhagalo ciMtA ! mArI upAdhi thI samAdhi tarapha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtA keTalI kahuM ?' kahevAmAM Ave ke "kaho to kharA !' to e saMbhaLAve che, "zopharanI parAdhInatA bhAre. sAMje mane ghera mUkIne gayo, pachI kadAca kAma paDyuM kAMka javAnuM, cAlavAnI Teva nathI, agara pojhIzanamAM khAmI paDe che tethI cAlatA javAya nahi; ne zophara jhaTa Ave nahi. avasare e kahI de "zeTha ! na banI zake pAchI ekalA enI ja parAdhInatA che ? nA, peTrola khUTyuM, levA gayA, kahI de che, 'nahi maLe ! kaMTrola che." majhiAruM kuTuMba eTale moTaramAM jarA vadhAre dekhe ke AMkha kare che, "basa ! bhAIne mATe ja moTara che, amArI to hisAba ja nahi ! mArI ciMtAnuM pUche che ? A moTara dekhIne loka dADhamAM ghAle che. eka pachI eka mAganArA AvIne UbhA rahe che. basa lAvo ja lAvo. "zeTha ! AmAM ApavA paDaze, ATalA to devA ja paDaze. amAruM ATaluM kAma tame nahi karo to koNa karI Apaze ?' havAladAro, amaladAro vagere keInAM khIsAM bharavAnAM ! are ! eka navA varSanI boNIo detAM DUco nIkaLe che ! zuM pUche che mane ciMtA nahi ? mahobatavALo Avyo, kahe, "zeTha ! eka kAma che, jarA moTara joIe." A sAMbhaLIne peTamAM divela reDAya che ! upAdhi gharamAM vasI eTale Adhi-DAkaNa jevI pADozaNanI sAthe rahevuM. pelAne nA to kahevAya nahi kemake mahobata rahI, eTale have kema UThAM bhaNAvavA e ene dUrathI dekhatAM ja goThavI rAkhIe, pachI e mAgaNI kare eTale UThAM bhaNAvIe, 'laI jAo ne ! paNa juone zophara harAmI che. peTrola bharAvavAnuM che.' evAnA pagano paDachAyo dekhAya tyArathI UThAM bhaNAvavAnA vicAra Ave che ! pAchA sAruM lagADIe, ApaNe to mahobata che, eTale ekabIjAnI vastu ekabIjAne kema kAma na Ave ? ema samajo ne ApaNI moTara e tamArI ja che, paNa harAmI zophara Avaze ja nahi.."kaho jo, AvuM AvuM bane che ne ? to upAdhivALAne keTalI Adhi ? keTalI pIDA ? vicArI juo ke bALapaNAthI jema jema upAdhi vadhI, tema tema Adhi-mAnasika ciMtAo, kaleza vagere-vadhyuM che ke nahi ? upAdhi thI samAdhi tarapha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhimAM svataMtra kharAbI zI ? : pra.- upAdhi jo Adhine lAvanAra che. mATe pIDArUpa che to to pachI tApa Adhino rahyo, upAdhino judo tApa kyAM rahyo ? tethI tApa be ja jAtanA kaho, Adhi ane vyAdhinA. u.- eTale ema kahevarAvIne tamAre Adhi na rAkhyAno DoLa karIne upAdhinA thoka vadhAravA che, ema ne ? paNa jo jo ho, upAdhinA svataMtra tApa paNa ochA nathI. juone, pahelI to A kAyA ja upAdhi keTakeTalI veTha karAve che ? ene khavarAvo-pIvarAvo, navarAvo-dhovarAvo, apamAnathI bacAvo, akasmAtathI bacAvo, rogathI bacAvo, roga Ave to davA pathya vagere kaI mAvajata karo...bolo keTaluM keTaluM ? sAdhune upAdhinI pIDA kema nahi ? : pra.- paNa e to muni mahArAjane ya karavuM paDe che ne ? u.- karavuM paDe che paNa kevI rIte ane zA mATe ? e vicAro. sAdhu to mana-vacana-kAyAthI karavA-karAvavA-anumodavA rUpe leza paNa hiMsA na thAya e rIte sarvathA ahiMsA pALavA pUrvaka kAyAne dhArI rAkhe che, ane te paNa enI sevA ke svAgata mATe nahi. kintu kevaLa mokSamArganI sAdhanAmAM upayogI banAvavA mATe. A uparathI samajI zakazo ke baMne vacce keTalo moTo taphAvata che. sAdhunI dehacaryAnI rIta niSpApa che, ane dehacaryA pALavAno uddeza deha dvArA ekalI pavitra darzana-jJAna-cAritra-tapanI ArAdhanAno che, temaja covIse ya kalAka deha pAsethI e kAma le che. tyAre gRhasthane to dehapAlananI rIta paNa zakAya samAraMbha ane rAgadveSAdi pApothI lacabaca hoya che. evA dehathI kadAca dharma kare to ya te keTalo ? sAdhujIvananI apekSAe ati alpa, bAkI sattara pApasthAnakanAM sevana bhArobhAra ! mATe ja e kAyA bhAre upAdhi ! ane te anekAneka veThanA tApa denArI ! upAdhi thI samAdhi tarapha Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisA pAchaLa pIDA : have AgaLa vadho bIjA naMbaramAM paisA e upAdhi. kaho jo ene lAvavA, sAcavavA, vadhAravA, kharacavA, rokavA vagere kriyAomAM keTalo zrama, keTalI takalIpha, ane keTalo trAsa anubhavo cho ? e tApa nathI to zuM che ? ema, ghara, rAcaracIluM, saraMjAma, vAsaNa, pharnicara vagere veTha karAve che ke nahi ? kaho ne ekekI cIja pAchaLa kaI jAtanI mahenata levI paDe che, kaSTa uThAvavA paDe che. tyAre parivAra mATe zI zI takalIpha, trAsa, nathI uThAvavA paDatA ? pra.- paNa A badhuM na karIe to jIvana kema cAle ? u.- to eTaluM to nakkI ne ke jIvana je jAtanuM jIvo cho emAM A badhA tApa sahavA paDe che ? mATe ja kaho ke tApa denArI e badhI vastu upAdhi che. ane tame kaho cho "jIvana calAvavA mATe; paNa e to kaho ke bIjI jAtanuM koI jIvana jagatamAM che ke nahi ke jyAM A upAdhiothI saMtApyA rahevuM na paDe. pra.- jIvana to che, sAdhujIvana. paNa hamaNAM e bane evuM nathI, pachI zuM thAya ? u.- barAbara. to have tamAruM cAlu jIvana jIvatAM ema to thayA karavuM joIe ne ke, gRhasthanI zubha bhAvanA : jIvane A Adhi-upAdhionA yaMtramAM pIsanAruM jIvana tuccha che ! veTha che ! mAnavapaNAnA puNyane niSphaLa karanAruM che ! jIvana to sAdhupaNAnuM ! kyAre e dhanya divasa sAMpaDe ke jyAre huM upAdhimukta evuM pavitra jIvana pAmuM ! na pAmuM tyAM sudhI ahIMnuM jIvana evuM jIvuM ke e sAdhujIvana pAmavAnI nikaTa pahoMcADe. eno sIdho upAya A ke cAlu jIvanamAMthI bane teTalI upAdhi ochI karato cAlu. je upAdhi chUTe evI na hoya tyAM paNa enA tApa ochA thAya evo rasto kADhe !.." AvuM upAdhi thI samAdhi tarapha 1C Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvuM zrAvaka nahi vicAre to bIjo koNa vicAraze ? jene vItarAga bhagavAna sarva upAdhithI rahita che mATe vahAlA che, eNe to upAdhine kamamAM kama aLakhAmaNI to karavI ja paDaze. saMsAra badho upAdhi upara ja nabhyo Avyo che. upAdhi upara ja Adhi ane vyAdhinA tApa che. AmAMthI chUTavA icchanAro upAdhimAM zA harakha anubhave ? zA garva le ? kulaTA nArInA pati hovAno garva dharavA jevo upAdhinI mAlikIno garva che. upAdhinA nagna svarUpane samajanAro sArA paisA-parivAra ke sArI kAyA-kIrti maLavA upara na garva kare ke na harakhAI jAya. e to samaje ke "A badhI upAdhi che, tApanI bhaThThI che, jIvane paramAtmAthI cheTe rAkhanArI che. emAM AtmAnI samRddhinuM lilAma che." ApaNI vAta A cAle che ke Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApa miTAvavA koI samartha hoya to te bhagavAna jinezvaradevoe upadezelI samyagdarzanajJAna-cAritrarUpI ratnatrayI che. enI vicAraNA karavA mATe pahelAM e vicArIe chIe ke Adhi-vyAdhi-upAdhi jIvane kevA kevA tApa Ape che, ne saMsAra AnAthI kevo bharyobharyo che. Adhi-upAdhine jo sukharUpa nahi paNa tAparUpa samajo, to to pachI AgaLanuM kAma saraLa bane evuM che. AgaLanuM eTale samajyA ne ? darzana-jJAna cAritrane jIvanamAM mahekAvavAnuM. mATe paheluM A karo ke daSTi nirmaLa thaI Adhi-vyAdhiupAdhine hima nahi, bhaThThI dekho. sArI mAnelI upAdhi kevI saMtApe che enA para zAstranuM eka dRSTAMta juo. candra ane maMtrInuM dRSTAMta : eka nagaramAM candra nAmano eka zreSThiputra raheto hato. enA upAdhi thI samAdhi tarapha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA pAse dhana to ghaNuM hatuM paNa bhAIne paradeza jaI Apa kamAI karavAnA koDa jAgyA ! mAtApitAne kahe che, 'mAre paradeza vepAra karavA javuM che." pitA kahe che, "zA sAru ? ahIM ApaNI dukAna cAle che temAM khuzIthI vepAra kara.' pelo kahe, "nA, emAM mAro puruSArtha zo ? mAre to ApakamAI karavI che. sAtvika mANaso bApa-kamAI para nathI jIvatA. have huM moTo thayo chuM mATe ApakamAI karI dhana lAvIza." pitA kahe, 'to tuM ahIM ja judI dukAna ane judo vepAra kara." nA, ahIM gAmamAM ne gAmamAM zI bahAdurI ? huM to paradeza jaI vepAra karIza." mAtApitAe ghaNuM samajAvyo, paraMtu e ekano be na thayo. paradezamAM jokhama, svajanono viyoga, dharmasAdhanAmAM aMtarAya, vagere vagere ghaNuM samajAvyuM paNa manamAM paradezano caDasa jAgyA pachI enA para vicAra ja koNa kare che ? mAtApitAe e paNa kahyuM ke- "bhAI ! tane ucherI moTo karyo te amArI AMkha AgaLa tane sukhI jovA. tuM jAya, pachI amAre to jhuravAnuM ne ? ane ApaNane jarUra karatAM vadhu maLyuM che. A badhuM tAruM ja che. have upara Dhera karIne zuM karavuM che ? jIvana jIvavAmAM eno zo upayoga ? saMtoSa ane dharmasAdhanA eja mAnava jIvananA alaMkAra che, e ja sAcI samRddhi che. mATe saMtoSa rAkhI paradezano vicAra choDI de. caDasa ane mamatanAM tophAna : caDasa ane mamata 'hitanI game teTalI joradAra zikhAmaNa paNa sAMbhaLavA detA nathI, eka vastuno caDasa jAgyo ane Agraha pakaDyo eTale samajo ke eka graha vaLagyo ! sujJa mANase to e UbhA thAya upAdhi thI samAdhi tarapha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM cetI javA jevuM che; nahitara samajI levuM ke koI mahAna Apattine notarI rahyA chIe. caDasa ane mamata pAchaLa to ghora Apattio UbhI thaI che. rAvaNa sItAne patnI banAvavAnA caDasamAM caDhyo to dharmIne na chAje, evuM parastrI haraNanuM pApa karanAro banyo. chatAM sItA to mAnI ja nahIM to ya rAvaNa ene kabajAmAM rAkhavAnI mamata mUkato nathI ! yAvatuM rAma-lakSmaNa sAthenA yuddhamAM anekavAra nAsIpAsa thavA chatAM moTI vidyA siddha karIne jayAre sItAne kahe che ke "bola, have mAne che ke nahi ? nahitara tArA rAma-lakSya badhAno vinAza karI nAkhIza;' tyAre paNa sItA makkamatAthI nA pADe che; kahe che, rAvaNa ! samajI leje ke, tuM game te kare paNa mane tuM sparzavA pAme e pahelAM mAruM maDaduM dekhI leje.' kaho have to ene pakaDI rAkhavAno mamata mUkI devo joIe ke nahi ? paNa nA, mamata eTale to duniyAnA bhayaMkara graha karatAM ya mahAbhayaMkara graha ! te kema chUTe ! rAvaNane eTaluM thayuM ke A sItAthI mAruM iSTa to siddha nahi thAya, mATe ene rAkhavI vyartha che. chatAM ema to na javA dauM rAma-lakSmaNane harAvIne ahIM pakaDI lAvuM; darabAra bharI vacamAM e bene tucchakArI pachI eka dayA-dAna karavA rUpe sItAne soMpuM.' thayuM A ? sItAne rANI banAvavAno caDasa to utaryo, kemake cAle evuM nathI; paNa ene sIdhe sIdhI javA devA taiyAra nathI. mamatakadAgraha thayo ke ema kAyaranI jema, hArelAnI jema na ja javA dauM. A mamatamAM laDyo ne lakSmaNanA hAthe maryo ! caDasa ane mamate ene zuM parakhAvyuM? mahAna sAmrAjya mahAsamRddhivaibhava-vilAsa, yAvat mahAmUlo mAnavabhava badhuM sApha ! ane narakanuM prayANa ! Aja ne ? enA sagA bhAI bibhISaNe ene sonerI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikhAmaNa ApI hatI, paNa caDasa-mamata AgaLa zuM kare che ? jamAlI paNa mamatamAM bhIMta bhUlyo. prabhu mahAvIradevano virodha karyo, prabhune khoTuM kahenArA mAnyA. samyakatva gumAvyuM ! usUtrabhASI thaI dIrdha saMsArI thayo ! zAnA upara A badhuM ? mamata upara. "mane je lAge che, je najare dekhAya che, te khoTuM zAnuM hoya ? basa ! eja sAcuM.'- evA mamata upara keTaluM ya bIjuM sAruM gumAvavAnuM thAya che. caDasa ane mamatanuM svarUpa : oLakhI lejo caDasa ane mamatane. caDasamAM tIvra lAlasA ane laMpaTapaNuM che, mamatamAM tIvra pakaDa ane durAgraha che. suma cakravartIne caDasa lAgyo ke "cha khaMDa nahi, bAra khaMDano cakravartI thAuM." ane eNe lavaNa samudra upara vimAna laIne dhAtakI khaMDamAM javAnuM karyuM. brahmadattane mamata jAgyo, "duniyAnA eka paNa brAhmaNane na choDuM, badhAnI AMkho phoDAvI nAkhuM tyAre jaMpu;' baMne ya marIne sAtamI narakamAM sIdhAvyA ! caDasa keI jAtanA hoya che. jugArano caDasa, saTTAthI lAkho kamAI levAno caDasa, paradArA bhogano caDasa, sAruM sAruM khAvAno caDasa, badhe ropha ja batAvavAno caDasa, sattA bhogavavAno caDasa,....kaI jAtanA caDasa hoya che. ahIM prazna thAya, pra.- to pachI koIne kSamA ja rAkhavAnI Teva hoya paropakAranI ja tamannA hoya, ahiMsA-satyanI ja dhagaza hoya, to zuM e caDasa na kahevAya ? u.- nA, e to tIvra zubha abhilASA che, sArI atyaMta ruci che, atizaya saprema ane sAga che, caDasa nathI. caDasa ane mamata to khoTI vastunA kahevAya, durguNa-duSkRtyonA kahevAya. vIra prabhu ghora tapa karyo gayA, te emane tapano zuM caDasa hovAnuM 1 4 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya ? nA, tapano atirAga kahevAya. tema pApI saMgama deva bhayaMkara upasargothI DagAvavA ghaNuM mathyo, chatAM prabhue kSamA-samatA na choDI, ne enI AgaLa namatuM na jokhyuM, te zuM prabhu mamatamAM carcA hatA ? nA, e to deDha pratijJa hatA, kSamA-samatAnI daDhatAvALA hatA. | mamata to kaSAyonA kahevAya che, asatyano mamata arthAt durAgraha kahevAya. vaDIlo, hitaiSIo ke, guruonI hitazikSAne avagaNI potAnI khoTI vAta vastu pakaDI rAkhe e mamata kahevAya. caDasa-mamatanAM phaLa : caDasa e abhyadaya-unnati mATe nAlAyaka banAve che tyAre mamata e hitazikSA ane sadvartAva mATe ayogya Therave che. caDasamAM puNyanI ghora barabAdI thAya che, kemake emAM AMdhaLiyA karIne ekaluM duniyAnuM meLavI levuM che, meLavavAmAM bAkI rAkhavuM nathI; tyAre mamatamAM dharma mATenI lAyakAtano nAza che. haThAgrahI, bhAre ahaMkArI, e dharma mATe lAyaka nathI raheto. tyAre pUrvanuM puNya bhogavAI gayuM ane navA puNyane lAvanAra dharma paNa gayo pachI kaI dazA ? khUbI to e che ke caDasamAM kAMI duniyAbharanuM dhana vagere maLI jatuM nathI, ane mamatamAM kAMI duniyAbharanI zAbAzI maLatI nathI, chatAM rAMka jIva A TUMkAzA prakAzamaya bhavamAM ghora aMdhArA karI mUke che ! A duniyAnI najare paNa halako Thare che, ane paralokamAM dIrghakALa paDe evI pApabuddhi daDha kare che ! pUrvavAsanAone puSTa na karAya ? jIvanamAM vicArI jo jo ke kyAM kyAM caDasamAM caDhavAnuM thAya che, ne kyAM kyAM mamatamAM paDavAnuM thAya che, nAnI paNa vastuno caDasa khoTo; emAMthI ya kaMI ne kaMI anartha Ubho thAya che; dA.ta. gharamAM jarA damAmathI bolavAno caDasa che. upalaka dRSTie jotAM lAge ke ethI kuTuMbIo dAbamAM rahe che, paraMtu kharuM jotAM aMdarakhAne e uipAdhi thI samAdhi tarapha 15 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika snehabharyuM AkarSaNa nathI dharatA hotA; kadAca viruddha valaNavALA paNa thAya che, tethI bIjAnI AgaLa ghasAtuM ya bole che. evA bIjA ya keI anartho caDasa pAchaLa UbhA thAya che. evuM ja mamatathI eka vastunI tAMta pakaDI rAkhavA jatAM ya nukasAna UbhAM thAya che, ne pAchaLathI pastAvo yAne zekyA kare che ! A jagatamAM AtmAne viSe anaMtAnaMta kALathI cAlI AvatI pUrvavAsanAonI kAramI asarano gaMbhIra vicAra thAya, to potAnA matAkiMmatI Atmadravyane binajarUrI caDasa ane mamata karI e kuvAsanArUpI DAkaNone poSavA-vadhAravAnuM kema ja karAya ? Ama to hajI bIjI keTalI ya vAsanA ane vikAro naDe che, je hAla chUTe ema nathI, paraMtu AvI caDasa-mamatanI vAsanAo to dhArIe to choDI zakIe. to eTaluM to karI ja levuM ghaTe ne ?. sAmAnya vastuomAM caDasa zA? : e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke kamamAM kama najIvI vAtavastunA to caDasa-mamata nahi ja rAkhavA; kemake jemAM bahu mAla nathI, jethI bahu moTo lAbha nathI, enA caDasa rAkhavAthI zuM ? enA mamata karyAthI zuM vizeSa khATI javAnuM ? dA.ta. roja enI e kALI cA pIvAnI, enI e roTI-dALa khAvAnI, ke dhoI dhoIne enA e sAdA cAra cIMtharA oDhavAnA, tema enA e sAmAnya makAnamAM rahevAnuM, e vastu najIvI che. have emAM bahu Tesano, bahu saphAIno, bahu zobhAno caDasa rAkhavAmAM muzIbata e UbhI thAya che ke pachI e caDasanI pAchaLa je coksAI, mahenata, dhana-samayAdivyaya ane vicArasaraNI karavAmAM Ave che, te dharmasAdhanAne dhakko pahoMcADe che. zAthI A badhuM? caDasane lIdhe. jo caDasa na hota to mana manAvI leta ke "A te zuM bahu sAruM kiMmatI maLyuM che ke emAM vaLI pAchA oratA ke AvuM ja joIe ne tevuM ja joIe ?' "e to jevuM maLyuM tevuM cAle.' bahu khaTapaTa karI jarAka sAruM banAvavA gayA, paNa pachI enA para divALI kone ? luccI indriyone ! ne lIdheluM harAma karanAra manane ! paNa 16 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA prANapyArA AtmAne zuM ? ene to navAM pAponI lotha UMcakavAnI ! je dharmabhAvanAnA akhaMDa srota ahIM vahevaDAvI zakAya e dharmabhAvanAmAM najIvI vAta-vastunA mamata-caDasa pAchaLanA saMkalpa-vikalpo AvIne bhaMga pADavAnA, aMtarAya karavAnA ! vicAravuM to e joIe che ke khoTA adhikAra zA bajAvavA ? vastu maLe che ApaNA puNya mujaba ja, vadhAre ochuM nahi. to je maLyuM temAM bahu mAnI levuM joIe. vicAravuM joIe ke duniyAmAM ghaNAne maLe che enA karatAM to A bahu che. to enA sAme najara rAkhIne je maLyuM tene vadhAvI levuM, paNa caDasa nahi rAkhavo. caDasanA nukasAna H jaDa ane te paNa najIvI vastuonA caDasa rAkhavAmAM to haiyuM enI bahu kiMmata AMkatuM bane che, tethI AtmAnI ane AtmahitanI vastunI kiMmata AMkatuM bhUlAya che. dAkhalA tarIke, chokaro jo potAnI paraNI lAvelI patnInI bahu kiMmata AMkato bane che, to mAtAnI kiMmata AMkavAnu bhUle che. svArthanA mUlyAMkana karanArAnA magajamAM paramArthanuM mahattva vicAramAM nathI AvI zakatuM. ramatiyALa chokarAne ramatanA caDasa hoya che to vidyAnA mahattvano kyAM vicAra ja Ave che ? durAcAranA caDavALo pavitra sadAcArI jIvananA mahAmUlyAMkana zuM karI zake ? basa, e ja vAta ahIM che. dunyavI vAta-vastunA jo caDasa-mamata rAkho to mana enI ja gaDamathalamAM rokAyeluM raheze ! enAM ja mahattva vicAryA karaze ! eTale svAbhAvika che ke AtmA, paramAtmA ane AtmahitanA vicArone ke enAM mUlyAMkanane magajamAM jagA nahi maLe, enA mATe samaya nahi rahe ! to pachI AvA suMdara bhavamAMthI pazu jIvana karatAM vizeSa zuM meLavyuM ? kartavyasAda : mATe ja, jo A ujaLA avatAranI sArthakatA karavI hoya, to vAre upAdhi thI samAdhi tarapha 17 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne vAre potAnA AtmAnuM mUlyAMkana karo, paramAtmAnuM mahattva vicAryA karo, AtmahitakArI vastuo, paramArtha-paropakAra, dayA, kRtajJatA, dayA, vizva vAtsalya vagere guNo ane deva-guru-dharmanI upAsanA, enI mahattA manamAM lAvyA karo, enI ja tIvra abhilASA sevyA karo. Adhi-upAdhi upara caDasa-mamata : bhUlazo nahi, A caDasa ane mamata eka prakAranI Adhi che, ane e dunyavI koIne koI upAdhi upara UbhA thAya che, Adhi ane upAdhinA tApa, kaho, kevA ? mANasa kalpI bhale le ke huM vadhu sukhI thaI rahyo chuM paNa Adhi-upAdhimAM dilane jaMpa, svasthatA, zAnti, prasannatA na hoya. emAM pAchA caDasa-mamata karAya eTale e ajaMpAazAnti vadhe che. mANasa keTalIya mAnasika kalpanAo ane ciMtAo upara caDasamAM caDe che. eTale mULa Adhi upAdhi che. to kaho, A Adhi-upAdhinA tApa AvI paDyA che ke UbhA karyA che ? mana ThagatuM hoya, manAvatuM hoya ke "zuM karIe A badhuM AvI paDyuM che," to evA manane oLakhI lejo, ane ThagAzo nahi. Adhi para keTaluM gumAvavAnuM? : zreSThIputra candra paradeza ane te paNa dariyApAra javAno caDasa laI beTho, mAnasika eka Adhi jAte UbhI karI, to pachI mAtA-pitAnuM bhaMgAtuM hRdaya jovA taiyAra nathI, emanI sonerI zikhAmaNa para paNa dhyAna devA taiyAra nathI. tyAre dharmakamAIno je ahIM aNamolo avasara AvI maLyo che eno to vicAra ja zuM kAma kare ? pitA pAsethI uchInI mUDI-mAla laI javA taiyAra thaI gayo. navI upAdhi UbhI karI to juo ke e kevA tApamAM tapaze. apazukano ane karmano saMbaMdha : - have e (zreSTiputra candra) nIkaLavA mATe jyAM Ubho thavA jAya che tyAM paganA aMgUThAmAM dhotiyAnI kinAra phasAI paDI. tyAM ja mAtApitA upAdhi thI samAdhi tarapha 18 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che, "bhAI jo, A apazukana thAya che, mATe A vAta rahevA de.' paNa mAnavuM che kone ? Adhi ane caDasanA haThAgraha bhAre ! cAlavA jAya che tyAM bahArano zabda saMbhaLAyo ke "zuM dhULa sAruM che ?" jarA AgaLa cAlyo ke umarAmAM Thesa vAgI. pAchuM tyAM snehIoe apazukana thayAno khyAla Apyo. paraMtu enI e paravA nathI karato. gharanI bahAra nIkaLatAM bilADI ADI utarI, to ya AgaLa cAlyo. sAmethI vidhavA bAI, rAkhoDI coLelo cipiyAvALo bAvo, gadheDuM, vagere apazukana sAmA AvatA maLyAM. vaLAvA AvelA svajano kahe che, bhAI ! AvA apazukanamAM javAnuM pariNAma sAruM nahi.' A kahe che, "apazukana zuM karatA hatA ? karmamAM lakhyuM haze te banyA vinA rahevAnuM che ? zuM apazukanathI kharAba thaze ?' "apazukanathI kharAba bane ema nahi, paNa apazukana kharAba karma udayamAM AvavAnI AgAhI kare che. mATe cetI javuM joIe.' paNa ApaNAM karma kharAba haze to to ahIM beThA paNa eno bhAva bhajavaze; ne kharI vAta to e che ke puruSArtha AgaLa karma rAMkaDA che.' vicArajo candranA kutarka ane biThThAI pAchaLa caDasa kevuM kAma karI rahyo che ! e ene eTaluM vicAravA nathI deto ke jIvanamAM evI keTalIya bAbato bane che ke jo sAvacetI rAkhIe to nukasAnathI bacIe chIe, ane na rAkhIe to nukasAnamAM utaravuM paDe che, azubha karmanA udayanA bhoga banavuM paDe che. zarIranI prakRtithI viruddha evI vastu khAo ke vadhAre paDatuM khAI nAkho, to azAtA udayamAM Ave che. thoDA pagAramAM pataze ema mAnI aprAmANika nokara rAkhyo to dhokhAmAM utaravuM paDe che. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivAra sAthe mijAsathI varte to enI aprIti-durbhAva UbhA thAya che. karmanA udaya be jAtanA : A badhuM zuM sUcave che ? alabata sAvacetI-sAvadhAnIthI vartavAmAM paNa kokavAra nukasAna Ave che, nathI AvatA ema nahi. paraMtu emAMthI e sUcita thAya che ke AtmAmAM evA keTalAMya karma hoya che ke jene nimitta maLe to udayamAM AvavAnuM thAya; tyAre keTalAMka evAM karma che ke je nimittanI apekSA rAkhyA vinA ja enA nirdhArita samaye udayamAM Ave ja. pra.- nimitta nahi maLavAnA abhAve udaya nahi AvatAM karmonuM zuM thatuM haze? u.- ciMtA karazo nahi. silikamAM rahelAM karma upara to ghaNI prakriyAo thAya che. enuM kAraNa e ke keTalAMya karma zithila baMdhavALA hoya che, ne emAMthI potAnI jAtanI bIjI prakRtimAM saMkramaNa thAya che. dA.ta. azAtA vedanIya karmanuM zAtA vedanIya karmamAM saMkramaNa; athavA zAtAnuM azAtAmAM saMkramaNa. ema, udvartanA apavartanAthI paNa karmanI kALasthitinA vRddhi-chAsa. ema keTalAka karma eno rasAnubhava karAvIne AtmA parathI kharI javAne badale mAtra pradezodayathI kharI jAya che. emAM enA rasano anubhava nathI thato. AvuM kAma cAlu ja che. hA, evA DhIlAM karmone tevA dravya-kSetra-kALa-bhAvanA nimitta maLI jAya to udayamAM AvI jAya. nahitara na Ave. jemake, jJAna meLavyA pachI jo enuM vAraMvAra Avartana na karyuM to jJAnAvaraNakarma udayamAM AvI jAya, ane bhaNeluM bhUlAI jAya che. ema, vairAgyAdithI kaSAya mohanIya, kAma mohanIya, ke hAsyAdi mohanIyane dabAvyA chatAM jo tevA khoTA nimittane sevyAM, ke bAdhaka saMyogomAM jaI UbhA, to kaSAya mohanIyAdi karma udayamAM AvavA taiyAra che ! upAdhi thI samAdhi tarapha Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra.- karmanI upara vividha prakriyAo thavAmAM mukhya kAraNa koNa ? u.- AtmAnA zubhAzubha adhyavasAya ane paristhiti. A eka mahattvanI vastu che ke jIva jevA jevA adhyavasAyamAM rame che, arthAt vicAro kare che, lAgaNI ane valaNa dharAve che, mAnasika bhAvamAM rame che, tevI asara karmanA baMdha, saMkramaNa, kALasthiti vagere para paDe che. adhyavasAya zubha cAlatA hoya, to (1) zAtA vedanIya, yaza nAma karma, ucca gotra vagere zubha karma baMdhAya che; ane (2) je jJAnAvaraNAdi avazya baMdhAnArA azubha karmo che, teno rasa maMda baMdhAya che, je maMda rasano udaya thAya tyAre te ugra rasa jeTalI pIDA nathI Apato. (3) vaLI baMdhAtI zubha karma prakRtiomAM tenI sajAtIya, azubha karmaprakRtiomAMnA keTalAMka karmanAM daLiyAM saMkramita thavAthI zubha jevA thaI jAya che. vaLI (4) zubha adhyavasAyanA baLe pUrvabaddha azubha karmonI sthitimAM tathA rasamAM maMdatA thAya che, hrAsa thAya che, ane zubhanA sthiti-rasamAM vRddhi thAya che. zubha adhyavasAyanI balihArI che, ane azubha adhyavasAya e to zrAparUpa che. mATe zubhano ja khapa rAkhavo. vaLI paristhiti e rIte kAma kare che ke jIvanI vartamAna paristhiti koI eka manuSyAdi gati bhogavavAnI cAlatI hoya to te vakhate bIjI narakAdi gatinA karma enA enA udaya kramazaH prApta thayethI emaja pradezodayathI bhogavAI jAya che. vaLI paristhiti jJAnAvaraNAdi karmanA kSayopazamanI UbhI karI hoya, to keTalAMya karmonI anudAya avasthA karAya che. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhuM sUcave che ke, avaLA puruSArthathI azubha karma jAgatAM thaI jAya ane zubha karma dabAI jAya; tema savaLA puruSArthathI ethI UlaTuM thAya, evuM banavA saMbhava che. upAdhi zuM kare che? : jagatanI Adhi-upAdhio A kAma kare che ke e keTalAMya azubha karmane jagADI ApI enA dvArA duHkhanA tApamAM tapavAnuM UbhuM karI Ape che, mATe ja, paisA vadhyA eTale kadAca lAge ke "cAlo, sukha-sagavaDanuM sAdhana vadhyuM, paraMtu kharI rIte to e upAdhi vadhI. te keTalAMya kaSAya mohanIyAdi karmane sateja karI krodhAdinA tApa varasAve che, amuka prakAranA ArogyanA niyamanA bhaMga karAvI sUtelA azAtAkarmane jAgrata kare che, ropha athavA kRpaNatAnA yoge apayaza jagADI Ape che, bIjAnI aprIti UbhI kare che. AvuM AvuM Adhi-vyAdhi-upAdhi karatI hovAthI, Adhi-vyAdhiupAdhimaya saMsArane jJAnIo tApa, azAMti ane duHkhanuM kAraNa kahe che. candra samudrapravAse : zreSThiputra candra caDasamAM caDyo che. mamatamAM phasAyo che, karmasiddhAntanA marmane samajato nathI eTale kutarka kare che ke "apazukana zuM karatA'tA ? karmamAM lakhyuM haze to avazya banaze, ane kharI vAta e ke puruSArtha AgaLa karma rAMkaDA che.' ema apazukana tathA vaDIlonI hitazikSAnI avagaNanA karI AgaLa cAlyo, te baMdare pahoMcI mAla bharelAM vahANa laI samudramAM musApharI karI rahyo che. 2 2 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhAbharyo sacoTa nirNaya karo : 'amane AtmAnI zraddhA che'- ema bolavuM saheluM che, paNa aMdarakhAne jayAre tapAsavAmAM Ave ke jagatanI vastu karatAM AtmAnuM mamatva keTaluM che, potAnA zarIra karatAM potAnA AtmA pratye pakSapAta keTalo che, ane e badhAnuM samAlavA jatAM Atmahita na ghavAya, Atmahita sAruM sadhAya eno vicAra keTalo rahe che, tyAre samajAya ke haiye AtmazraddhA kharekhara pharasI che ke mAtra bolavA pUratI che. hRdayano pradeza pradeza e zraddhAbharyA nirNayathI sacoTa raMgAI jAya che, 'ego me sAsao appA, NANadaMsaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // ' - mAro AtmA jagatathI taddana nirALo, jagata pAsethI koI AdhAra nahi pAmanAro, ane svayaM svarUpastha rahenAro che; zAzvata sanAtana che, temaja zuddha jJAna-darzanathI tadrupapaNe parivarelo che. bAkInA sarva jaDa-cetana bhAvo mArAthI bAhya che, ane e badhAM ja sAMyogika che, saMyogane lIdhe ja mArA saMbaMdhamAM AvelA che, paNa saMyoga to avazya nAzavaMta che, to mArA AtmasvarUpane enI sAthe zuM lAge-vaLage ?' 'saMjogamUlA jIveNa pattA duHkhprNpraa'bAhya saMyogane lIdhe ja A virATa bhavasAgaramAM mAre duHkhanI paraMparA cAlI AvI che, to evA vinAzI para padArthano dhaDo rAkhyAthI zuM ? huM to mArA sahaja jJAnadarzana-svarUpa upara ja nirbhara rahuM.." -Avo aTala vizvAsa AtmAnA tANevANe vaNAI javo joIe, pachI aNadhAryA azubha karmanA udaya jAge tyAre kAMI ja Azcarya na lAge, enA para mana valopAta na kare ke- "are ! A kevuMka bhAre duHkha AvyuM ! hAya ! zuM karuM ?.." tyAM to manamAM nizcitapaNe phuratuM hoya ke, upAdhi thI samAdhi tarapha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A Apattine mArA AtmasvarUpa sAthe kAMI saMbaMdha nathI, mArA AtmAno eka paNa pradeza e bagADI ke naSTa karI zakatI nathI. tema, AvelA aniSTano saMyoga TakavAno paNa nathI. to AvI badhI paristhitimAM mAre enA tarapha udAsIna rahI mArA AtmasvabhAvabhUta je rAgadveSa vinAnA zuddha jJAnadarzana, temAM ja lIna rahevAnuM..." AvI nirdhArita mAnyatA jAgatI rahetI hoya to bhAre upadravo paNa manane Akula-vyAkula karI zake nahi. mana nizcitapaNe joyA kare zuM thAya che,' vicAre ke, "A badhAM karmanAM nATaka che, emAM mAre zA sAruM harSa-kheda karavA ?" vahANa bhAMgyuM ! : zreSThiputra candranuM vahANa bhAMgyuM, aMdara beThelAnI ciciyArIno karuNa ArtanAda vAtAvaraNamAM guMjI rahyo ! candranA paNa hozakoza UDI gayA ! prayANa pahelAnI abhimAnanAM pUra saDasaDATa osarI gayA ! hAya ne voya karavA lAgyo ! vahANa bhAMgI jatAM paDyo vizAla samudramAM ! DUbuM DUbuM thaI rahyo che ! koNa bacAve ? UMce Abha ne nIce mahAkAya jaLanidhi ! vagara joItI upAdhi UbhI karI to A pariNAma AvIne UbhuM rahyuM ! paradezanI ApakamAInI mAnasika Adhi upAdhi UbhI karI to apazukananAM eMdhANa parakhAM nahi! Adhi ne upAdhimAMthI bacyo te bhAgyazALI ! AjanA jagatamAM UbharAI uThelA saMtApanA mULamAM, juo, zuM dekhAya che ? Adhi, vyAdhi ne upAdhi ke bIjuM kAMI ? pachI emAM vera ne jhera, asatya ne anIti, dama ne damAma, vagere keI avaguNothI mAnava jIvanane viDaMbavAnuM joramAM cAlI rahyuM che ! e to ja mITe ke samyajJAnadarzana-cAritranA pavitra mArga apanAvAya. pATiyuM maLyuM? candra bhara dariyAmAM paDyo chatAM puNya thoDuM jAgatuM che te enA hAthamAM eka pATiyuM AvI gayuM. tene jhaTa vaLagI gayo ! vaLage ja 'upa' thI dha ne Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne ? jyAM dariyAmAM DUbADUba sthitimAM hoya, ne pATiyuM hAtha lAge tyAM jIvavAno lobha tatkAla ene hAthamAM pakaDAvI ja de. paNa muzIbata ahIM e che ke saMsAramAM DUbADUba sthitimAM dharmanuM AlaMbana maLe che te pakaDavuM nathI ! kemake DUbADUba lAgyuM che kone ? pATiyAnA AdhAre candra samudrataTe koI dvIpanA kinAre Avyo. thAkyo che bhAre, eTale thoDI vizrAnti le che. candranI nirAzA : pachI vicAra kare che, "have zuM karavuM ? badhAnA nA kahevA para nIkaLyo, ane badhuM gumAvyuM, have to A sthitimAM emane mAM zuM batAvuM ? mAre ghera to javuM ja nathI. tyAre have AgaLa jaIne ya zuM karuM ? pAse kAMI ja rahyuM nathI to zenA para vepAra paNa thAya ? tyAre ApakamAinI TekavALo huM zuM koInI nokarI-gulAmI karuM ?.. arere ! mAre keTaluM badhuM duHkha AvyuM ! have kyAM jAuM ? zuM karuM ?' saMyogane paravaza : je candra eka vakhata bhAre gumAna karato hato e ja atyAre garIbaDo thaI gayo che. tame kahezo ke "saMyogo pharI gayA ne ?' to vicAravA jevuM che ke saMyogo para mANasano kAbU ke mANasa para saMyogonuM niyaMtraNa ? saMyoga mANasanA gulAma ke mANasa saMyogono gulAma ? saMyogane to AvavuM hoya tyAre Ave che, ne javuM hoya tyAre jAya che. jo mANasa saMyogono gulAma che, arthAt saMyogone dhAryA kAbUmAM rAkhI zakato nathI, iSTa saMyogone dhAryA kAbUmAM rAkhI zakato nathI, iSTa saMyogone dhAraNA mujaba nathI to UbhA karI zakato ke nathI TakAvI zakato, tema aniSTa saMyogone jo nathI haTAvI zakato ke nathI upAdhi samAdhi tarapha Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivArI zakato, to managamatA saMyoga para gumAna zA dharavA'tA ? ke enA zA oratA karavA'tA ? gumAna karyuM e thoDA ja Take che ? AzAo dharyuM e thoDA ja maLI jAya che ? evuM ja aNagamatA saMyoganA kheda karyuM ke e na AvavAnA valakhA mAryo thoDA ja aTake che ? to zA sAru kheda ke valakhAM mAravA ? jyAM gulAmI che, jyAM ApaNuM dhAryuM thavAnuM nathI, tyAM to udAsIna banI rahevuM joIe. paNa A samaja ke hoziyArI nathI eTale varaNAgI ke vihavaLa thavAya che; ane enI pAchaLa kaI pAzavI kRtyo AcarAya che, ghamaMDa-hiteSIonI avagaNanA, anyAya, irSyA, svArthodhatA, asahiSNutA vagere sevAya che. vicAro ke A badhuM zAnA upara ? bekAbU saMyogo para ja ne ? jo e jAgrati hoya ke "saMyogo to enI rIte vartavAnA-TakavAnA, mArI icchA pramANe nahi, to ema thAya ke to pachI zuM kAma huM maLelI mahAdurlabha mAnavatAne doSa-duSkRtyothI viNasADI nAkhuM? zA mATe saMyogonA gune mArA AtmAne pApothI daMDuM? to UlaTuM eja saMyogomAMthI Atmahitano kasa kheMcI lauM. enA ja dvArA pachI bhale e sArA ho, yA narasA, uttama sadguNo, sadbhAvanA ane satkRtyonI bharacaka kamAI karI levAnI." candra ApaghAta karavA jAya che : candra bicAro managamatA saMyoga baLajabarIthI UbhA karavA gayo to jAtanuM kamAvavAne badale bApanuM gumAvI beTho ! have pAchuM e ahatva naDe che ke- "huM sagAMne moTuM zuM batAvuM ? ke koInI nokarI kema karuM ?' eTale kaparA saMyogamAM samatAbhAva, hiMmata ane laghutAnuM sAruM tattva UbhuM karI zakato nathI. eNe to nakkI karyuM ke- 'have to mArAthI jIvatA rahevAya ema nathI. basa ApaghAta karI dauM !' nakkI karyuM eTaluM ja nahi, paraMtu tyAMthI thoDuM cAlI eka jhADa para caDhyo ane gaLe kapaDAno eka cheDo phAMsI bAMdhI bIjo cheDo jhADa para bAMdhI de che ! upAdhi thI samAdhi tarapha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhi-upAdhi ane caDasathI sattvano nAza : kaho, mAnavajIvanano Aja sAra kheMcavAno ? nA, tyAre Avo jhaTa pharI manuSyabhava maLe ? te ya nA. badhuM nA nA kahIe chIe kharA, paraMtu potAnA jIvana mATe vAraMvAra A jAgrati kyAM che ke jIvana to evuM jIvye jAuM ke je mane jarA ya pazcAttApamAM na mUke, parAdhIna ane vevalo na banAve ! ApaghAta karavAnI pravRtti sudhI pahoMcI jAya, enI pAchaLa keTalo hRdayakaleza na kare tyAM sudhI mArI zI kiMmata ?" ane caDasa-mamatamAM caDhI vaDIlonI salAhane Thokara mArI to saMyoga evA UbhA thayA ke eNe AtmAnuM sattva haNI nAkhyuM ! sattva hoya to kAyaratAthI maravAno vicAra zAno Ave ? sattvanAzanAM nukasAna : sattva haNAyAnI nukasAnI to aparaMpAra che. keTalI nukasAnI enuM lekhuM na maMDAya. ahIM ja juone ke A zreSThiputra candra ApaghAta karI nAkhe pachI, enI pAse zuM rahyuM ? ane keTakeTaluM gumAvyuM ? tathA, bhAvI bhava kevo ? ane, evA koI halakA bhavanI pApalIlA pachI zuM dekhavAnuM ? (1) ApaghAta pachI pAse zuM rahyuM ne keTaluM gumAvyuM. eno vicAra karo to dekhAze ke rahevAmAM mAtra potAno AtmA, karma ane saMskAro; gumAvavAmAM ahIMnI mAlamilakata, kuTuMba-parivAra ...yAvat varSonI mahenatathI pALelo-poSelo potAno deha ! ATaluM ja nahIM, mAnavabhava ane emAM rahelI satya, nIti, paropakAra, sajjanatA, saumyatA, vagere guNo keLavavAnI tathA dayA-dAna-zIla-tapa-bhAvanAdi anekavidha sAdhanAnI taka paNa gumAvavAnI ! devAdhideva, emanuM zAsana, sadguruo zAstro, ane kalyANamitro tathA dharmasthAno... A badhuM gumAvavuM paDe ! mahAna puNyopArjana ane vipula karmanirjarAnA sonerI avasara upAdhi thI samAdhi tarapha Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gumAvI devAnuM bane ! tyAre, (2) bhAvI bhava kevo? zAstra kahe che mohavaza ApaghAta karanAranI sadgati thatI nathI. ane durgatino bhava eTale duHkha, duSkRtyo, ane che, sAro bhava maLavA upara to keTalAya duHkha ane pApothI bacI javAya che; jyAre halakA bhavamAM saheje saheje tevA tevA pApobharyuM jIvana jIvavuM paDe che. bilADIno bhava ja evo ke uMdarA, kabUtarAne mAravAnI coMTa rahyA kare ! manuSyabhavanI sarakhAmaNImAM bIjA halakA bhavamAM pApakRtyo paNa bhAre ! pApabuddhi ya bhAre ! tema pIDA ane parAdhInatA ya bahu ! ATalI to pachInA bhavanI vAta thaI. have, (3) evA bhavanI pApalIlAnA pariNAme zuM dekhavAnuM e vicAro, halakA avatAramAM sevelAM pApavicAro ane pApakRtyothI AtmA para bhAre azubha karmanAM baMdhana ladAya; ne ethI dIrgha durgatinA du:kho utarI paDe e sahaja che. vaLI halakA bhavanI kAryavAhImAM keLavAyelA hiMsAdinA kusaMskAronI keTalAya bhavo paryata punarAvRtti thayA kare ! A badhI paristhitimAM devaguru ane dharmane dekhavAnI vAta ja kyAM maLe ? te nahi, to sArI vAta kyAMthI sUjhe ? mAnavabhavamAM karavA yogya zuM? A badhuM zAnI pAchaLa ? mohavaza ApaghAta karavA pAchaLa ja ne ? tyAre vicAro ke ApaghAta karIne kadAca ahIMnA koI trAsaapamAnathI chUTyA ya kharA, paNa bIjuM keTaluM bhayaMkara nukasAna ? A nukasAna paNa ekalA ApaghAta pAchaLa ja che ema samajatA nahi. jIvanamAM sevelA thokabaMdha pApAcaraNo, svArthodhatA, viSayAMdhatA, gumAnagussA-prapaMcAdi durguNo vagerenI pAchaLa paNa evAM ja nukasAno che;mAnava bhavanI kaI UMcI tako gumAvavAnI ! pachIno bhava halako ! ane enA pariNAme pArAvAra dIrgha AtmaviTaMbaNA ! 28 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ja, dayALu jJAnI bhagavaMto kahe che ke, mAnava bhavanAM UMcA mUlyAMkana karo." suMdara takone samajo ne saphaLa karo, "jaDanAM AkarSaNa paDatAM mUkI nijanA AtmAnAM AkarSaNa keLavo vadhAro.' Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApamAM tapyA rahevAne badale ene ghaTADatA Avo ane samyam jJAna-darzana-cAritranI zItalatAno anubhava karatA cAlo. ApaNI vAta e hatI ke sattva haNAI gayA pachI mANasa ApaghAta sudhI pahoMcI jAya che, ne aparaMpAra durdazAne notarI le che. sattvanA ghAta tAmasabhAvane vega ApIne keI apakRtyo-anarthone UbhA kare che. mANasa satya mUkI asatyane kema bhajavA jAya che ? jUThuM kema bole che ? nIti-prAmANikatA jevA suMdara guNane badale anIti kaho sattva haNAI gayuM che, ne tAmasabhAva joramAM Avyo che, mATe e badhuM bane che. tyAre hamaNAM kahelA A bhava-parabhavanA duHkhada pariNAmone vicAratAM sattvanAzanI pAchaLa bhayaMkaratA keTalI, ane enI sAme ahIM sevela asatya-anIti vagerethI kadAca paisA-TakA vagereno lAbha thayo dekhAyo to te zI visAtamAM ? jIvanamAM kaI IrSyA, gumAna, viSayAMdhatA, hiMsA-parigraha vagerenA kumArga para doDyA jAo cho, paNa jarA UbhA raho, thobho ane vicAra karo ke e IrSyAdi badhuM karavAnI koI ja jarUra nathI jo dilamAM sattva jAgatuM che, sAttvika bhAva salAmata che. e badhAM to tAmasabhAvanAM tophAna che. ekendriyAdi keI halakI yonio vaTAvI tyAre to A sattva sulabha bane evo rUDo mAnavajanma pAmyA ! have zuM ahIM ja sattvane haNI upAdhi thI samAdhi tarapha 29 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkhavAnuM ? ne tAmasIvRttine jagAvavA khIlavavAnI ? tAmasIvRttinA phaLarUpe zuM tAmasI halakA bhavonI hAramALA maLe ke sAttvika UMcA bhavanI hAramALA ? Aje pUrvanA rAjyAdhikArIo ane karmacArIo karatAM AjanA kALanA rAjayAdhikArIo ane karmacArIomAM lAMcaruzvatano saDo bhayAnaka vakarelo kema dekhAya-saMbhaLAya che ? eja kAraNa ke emanA dilamAMthI sattvanAM teja haNAI gayAM che, ne tAmasabhAvanAM ghora aMdhakAra prasarI gayAM che; tethI anIti-asatya vagere cAlI rahyA che. rahanemie sattva gumAvyuM : are ! itaradharmI to zuM, paNa zrAvaka ke sAdhu paNa jo sattva haNI nAkhe to e ya sanmArga, sadAcAra ane sabuddhi khoI bese che ! rahanemi munivara to tIrthaMkara prabhu zrI nemanAthanA bhAI ne ? chatAM sAdhvI rAjImatIne guphAmAM varasAdabhInAM vastra zarIra parathI utAratI joI kSobhAyamAna thayA ane sattva gumAvyuM, to enI AgaLa bhoganI mAgaNI karatAM khacakAyA nahi ! e to sAruM thayuM ke rAjImatI sAvadhAna hatA, sthitaprajJa hatA, to rahanemine pratibodha karI pAchA sattvavALA banAvyA ! ne mArgastha karyA ! bAkI sattva gumAvyAnuM khataranAka pariNAma kevuM ? AjanA keTalAya jainomAM paNa sattvahInatAnA kAraNe vikasatA durguNa-duSkRtyonAM nATaka dekhAya che ne ? tamAre ethI bacavuM hoya to sAttvika banyuM ja chUTako che. sattvanI rakSA karye ja nitAra che. eka sattvarakSA keI anarthothI bacAve che. kaDI dhyAnamAM rAkho : tyAre A paNa sAthe samajI rAkhajo ke sattva gumAvavAmAM moTuM nimitta Adhi ane upAdhi che, cAhIne notarelI vyAdhi che. eTale e AvyuM ke, A UMcA bhavanA mahAna lAbho gumAvavAnuM, parabhava bhAre karavAnuM, ne dIrgha durdazAnI paraMparA UbhI karavAnuM na khapatuM hoya, to durbhAvanA, 30 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durguNo ane duSkRtyothI baco. enAthI bacavuM hoya to tAmasIvRtti na AvavA do. e na AvavA devI hoya to akhaMDa sattvanI rakSA karo. sattvane sAcavI rAkhavuM hoya to Adhi-vyAdhi-upAdhine AmaMtro nahi; paNa ochI karatA cAlo. candrane bacAvanAra maLe che : zreSThiputra candra Adhi-vyAdhimAM phasAyo to ene sattva gumAvavAno avasara Avyo, ane ApaghAta karavA gaLe phAMso nAkhI jhADa parathI nIce laTake che. paraMtu hajI enuM sadbhAgya kAMIka jAgatuM che te tarata ja dUrathI A joIne eka dayALu brAhmaNa doDato AvIne jhADa sAthe bAMdhelo cheDo choDI nAkhe che ! candra heTho paDe che, ne A brAhmaNane kahe che, 'bhalA bhAI ! zA sAru mane maravAmAM vina kare che ?' A kahe che, "vipna ? are navajavAna ! A to huM tane sArAM kRtyo karavA bacAvI lauM chuM. zA mATe AvA suMdara mAnavabhavane, akALe mRtyune notarI, gumAvI rahyo che ?' "bIjAne mATe bhava suMdara haze, mArA mATe nathI, huM to ghaNo du:khI chuM. duHkhathI chUTavA marye ja chUTako che." are ! jIvato narabhadrA pAme; jIvato rahe, to koI di' duHkha cAlyAM jaze !' candra kahe che, "mAruM du:kha jIvatAM jAya evuM ja nathI, mATe huM to maravAno.' brAhmaNe joyuM ke- "A to nirdhAravALo che, to huM ene kyAM sudhI jhAlI besI rahevAno hato ? mArA gayA pachI e maryA vinA nahi rahe mATe ene yogya rasto batAvuM." zo rasto batAve che ? upAdhi thI samAdhi tarapha 31 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAhanA AdhAre kakSAnuM mApa : jo jo, mANasa koIne je rasto batAve che e parathI mApa nIkaLe che ke pote keTalI kakSAmAM che. salAhakAranI jevI kakSA tevA mArganI salAha maLavAnI. bIrabalane daMDa karavA enA kahevAthI bAdazAhe bhaMgIonI salAha mAgI, to emaNe sADI traNa koDI (arthAt sittera) rUpiyAno daMDa karavAnI salAha ApI; kemake bhaMgInI kakSA eTalI badhI nIcI hatI. nAgaketunA jIve pUrva bhavamAM zrAvaka mitranI salAha mAgI ke mane oramAna mAtA bahu herAna kare che, to huM zuM karuM ?' mitranI Atmika kakSA UMcI hatI to evA mArganI salAha dIdhI ke "jo, pUrva janmamAM te tapa nathI karyo tethI tAre A parAbhava sahana karavo paDe che. mAtA upara dveSa na karIza; tapa kara." ema kahIne paryuSaNamAM akramanI tapasyA karavAnuM batAvyuM. e salAha maLavAnA pariNAme to e nAgaketu tarIke zrImaMtaputra thaI janma pachI tarata pUrva janmanA smaraNavALo banI aThThama karanAro thayo ! ane dharaNendra enuM sanmAna karyuM !... yAvat nAgaketu te bhavamAM mokSagAmI banyA ! salAhanI to camatkArika asara che. ApaNe bIjAne avasare avasare kevI salAha ApIe chIe enA para ApaNI kakSAnuM mApa nIkaLe che. ApaNA hRdayamAM sAtvika bhAvanAo ane umadA Adarzo ramatA hoya to kakSA UMcI gaNAya, ane emAMthI bIjAne ucca mArgadarzananI salAha apAya, tyAre evuM paNa bane che ke dila kadAca eTale ucca na hoya paraMtu bIjAne salAha sArI umadA ApatAM ApatAM ya dilamAM uccatA AvatI jAya che. bhAgyanI sAbitI : brAhmaNe bicAre joyuM ke A candra ApaghAta karavAno nirNaya kahe che, to ene eno yogya mArga dekhADuM. eTale ? sArA ApaghAtano upAdhi thI samAdhi tarapha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArga, eja ne ? citta ane saMbhUti paNa lokono parAbhava pAmavAthI ApaghAta karavA ja jaMgalanA mArge doDyA jatA hatA, paraMtu bhAgyazALI hatA te emane muni salAhakAra maLyA ! jagatamAM badhuM ja che, paraMtu e maLavA mATe potAnuM bhAgya joIe. sakala padAratha hai jagamAMhI, bhAgyahIna nara pAvata nAhIM." bhAgyanI AthI zI sAbitI joIe che ? amukane vastu saheje maLI Ave che. bIjAne prayatna chatAM nathI maLatI, emAM bhAgya sivAya bIjuM zuM kAraNa kahI zakAya ? bhAgyanA vizvAsa karanArI Arya prajAmAM AjanA jevA ragaDA-jhagaDA ke bhAre durguNo ne apakRtyo nahotA. prazna thaze ke, pra.- zuM bhAgyanI zraddhA nirbaLatA nathI lAvatI? u.- nA, nirbaLatA to jayAM bhAgyanI zraddhA nathI tyAM hoya che; kemake zraddhAnA abhAve satkRtyo karavAnI tAkAta nathI, ne game tevAM ghora pApAcaraNa karatAM e acakAtA nathI. e nirbaLatA nahi to bIjuM zuM che ? tyAre yathecchapaNe pApa karavA e zuM bahAdurI che ? kharI rIte bhAgyanI zraddhA to jIvanamAM UbhI thatI keTalIya viSamatAo ane samasyAonAM samAdhAna karI Ape che. bhAgya para vizvAsa karanAro mANasa tevA tevA saMyoga ke paristhitimAM bahu AkuLa-vyAkuLa ane asahiSNu banavAne badale A to nizcita bhAgyanuM pariNAma che, ema samAdhAna zodhI le che, ne e samAdhAnavRttinA hisAbe vihaLatA, kuvikalpo, Sa vagerethI bacI jAya che. dhaMdhAmAM paisA gumAvyA, bhAgya para vizvAsa karanAro mana vALI le che ke- "ApaNuM bhAgya nahi tethI Ama banyuM. emAM bIjAno doSa nathI. hamaNAM bhAgya nabaLuM che to khoTuM sAhasa kheDavAnuM rahevA do. tema, bhAgyane sabaLa banAvanAra paramAtmA che, dharma che; mATe emanI vadhu upAsanA karavA do..' vagere. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre, bhAgya para jene vizvAsa nahi hoya, e to caDabhaDATa karaze ke "ANe mAruM bagADyuM... pelAe bagADyuM..' vaLI puruSArthanA abhimAnathI navuM kheDavA jaze ne vadhu gumAvaze. vaLI vakhata nabaLo che eTale hamaNAM bhagavAna, dharma vagerene bahu kyAMthI bhajAya ? UlaTuM e to TUMke patAvavuM paDe..." ema locA vALaze. ene samAdhAna karatAM nahi AvaDe. samAdhAnavRttino upAya : samAdhAnavRtti e to zAMti ane svasthatA jALavavA mATeno eka mahAna upAya che. gharamAM kadAca kaleza thayo, kuTuMbI koI caDabhaDyo, to e samAdhAnavRtti mana manAvI le che ke ApaNuM puNya ochuM hoya tyAM tadana kaleza rahita zAMta khuzanumAM vAtAvaraNa kyAMthI maLe ? vaLI e paNa vastu che ke jema huM ya koI vAra kaleza karuM chuM ane vAjabI mAnuM chuM, tema Amane paNa kaleza karavo vAjabI lAgato hoya e banavA joga che. Amane ya mArA jeTalA haka jarUra che.' athavA "Amane bicArAne kaleza karavo paDyo emAM ya durbhAgya moTuM kAraNa che tethI A to dayApAtra che. he bhagavAna ! Amane sabuddhi ane svasthatA prApta thAo." athavA ema paNa thAya ke "A to saMsAra che. emAM viSamatAo AvyA kare. mATe saMsAranA svabhAvanI sAme udvega zA karavA'tA ? hoya, sAruM-narasuM badhuM cAlyA kare.' athavA, 'bhavitavyatA baLavAna che. e enA bhAva bhajave ja che; to ApaNe AkaLA-utAvaLA zA sAru thAvuM ?' - AvI eka yA bIjI rIte paNa samAdhAna karI letAM AvaDe to pote kalezamAM nahi paDe; ne sAmAnA kalezane vadhArI nahi mUke. bIjI rIte badhI anukULatA hoya, chatAM jo kaleza thayo to e pelI anukULatAone visAtamAM nathI rahevA deto. badhAmAM jANe jhera paDyuM 34 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM thAya che. samAdhAnavRttivALAne evuM kAMI thatuM nathI. jene potAnA manathI samAdhAna karatAM nathI AvaDatuM ene to keTalIka vAra jiMdagIbharanA aMTasa UbhA thaI jAya che, uparApara kaleza jamyA kare che... keTaluM gaNavuM ? mana maryA pachI duHkha nathI : citta ane saMbhUtine UMcI kakSAvALA muni maLyA to emaNe UMcI salAha e ApI ke - mahAnubhAva ! tame jo ApaghAta karI kAyAno sarvanAza karavAnI zUravIratA dharAvo cho, to enA karatAM to kAyAne kaSTa paDe evI tyAgavRtti ane tapasyA AdaravAnI bahAdurI kAM nathI karatA?" ApaghAtathI to du:kha UbhAM raheze, ahIMnA du:kha karatAM bhAvI janmanA bhAre duHkhanA bhoga thavuM paDaze. tyAre, saMyama ane tapathI to du:khanA kAraNabhUta AtmAnAM pApa baLIne sApha thaI jaze. to AvI suMdara taka zA sAru gumAvo ? mAnajo ne ke- "marIne badhuM mUkavuM'tuM, 'dekhavuM nahi ne dAjhavuM nahi ema e bAbatanuM mana paNa mUkI devuM'tuM, to ahIM jIvatA rahI saMyama ane tapamAM caDhIne pUrvanuM mana visAre kAM na pADI dauM ?" je mana palaTAI gayA pachI duHkha kyAM rahevAnuM che ? mana marIne mUkAya to jIvatA na mUkI zakAya ? : vAta paNa sAcI che ke jIvanamAM moTuM paNa koI nukasAna UbhuM thaI gayuM chatAM jo pachI mana emAM na laI jAo to duHkha nahi lAge; tyAre, nAnA paNa nukasAnamAM jo mana gayA karaze to du:kha lAgyA ja karaze, to jo marIne manane mUkI zakAya, to zuM jIvatA na mUkI zakAya ? sukhamaya jIvana jIvavuM hoya ane ujjavaLa kAryo karatAM rahevuM hoya to A eka upAya che ke jUnI nukasAnanI vAtonA vicAra ke smaraNa mUkI devA. upAdhi thI samAdhi tarapha 35 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaghAtano bIjo rasto kahe che : munie to cittasaMbhUtine cAritra ane tapanA mArge caDhAvI dIdhA, paraMtu ahIM to brAhmaNa candrane kahe che, "jo tAre maravuM ja hoya to A sAme dekhAtA parvata para eka "kAmitapatana' nAmanuM patana sthaLa che, tenA uparathI je icchAno saMkalpa karIne mANasa paDatuM mUke che ne mare che, tene te icchA pachInA janmamAM saphaLa thAya che. mATe ApaghAta ja karavo hoya to tyAMthI paDIne kara." Dha, nirvikAra mana banAvavA zuM karavuM? candranA pagamAM A sAMbhaLIne jora AvyuM. brAhmaNe managamatuM kahyuM ne ? basa, A vAta che ke ApaNI icchAne anukULa koI kahe, ke anukULa koI varte to ApaNe khuzI-khuzI ! svArtha laganIno A nAca che. svecchAnI gulAmInuM A eka pradarzana che. ane icchAnI pUrti parano AnaMda e icchAnI saphaLatA na thavA para udvegane avakAza Ape ja che. "thayuM to vAhavAha ane na thayuM to ya vAhavAha," evuM mAnasika samatolapaNuM kyAre Ave ? manavAMchita banatuM AvyuM ke jhaTa enA para harakhAyA, ethI nahi. e to manane ghaDatA rahevuM paDe, TIpatA rahevuM paDe, ne evuM kaThina banAvatAM rahevuM paDe ke bAhya saMyoga-viyogo thavA para e levAI na jAya, AnaMda-udveganI pIgaLAmaNa na anubhave, ratiaratinA vikAre vikRta na thAya. varSonA satata abhyAsanuM A kArya che, eka be prasaMganuM nahi. anekAneka prasaMgomAM majabUta rahI rahIne manane pIgaLatuM, levAI jatuM, ne vikRta thatuM aTakAvavAno abhyAsa karyo javAya, tyAre evuM daDha mana, nirvikAra mana taiyAra thAya. candra parvata parathI paDavA jAya che ? candra brAhmaNano upakAra mAnyo, ne tyAMthI jaI parvata para jhapATAbaMdha caDhI jAya che. bhAre ucharaMga che paDatuM mUkI kuTAI chuMdAI javAno. kaho, AvuM parvata parathI khINamAM paTakAI maravAno utsAha 36 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya ? mahAmunionA tevA upasargamAM tamane jhaTa gabharAmaNa thAya che, "hAya ! A to kema sahana thAya ? ane AvuM bhayaMkara sahavAmAM te ucharaMga hoto haze ?' paraMtu duniyAnA paNa AvA candra jevAnA dAkhalA juo-vicAro to lAgaze ke, kaSTamAM ucharaMga kyAre thAya ? : koI cokkasa lakSyanI laganI lAgyA pachI e siddha karanArA upAya bhale ne kaThina hoya, bhAre kaSTa-trAsabharyA hoya, to ya e AdaravAnA ucharaMga che, AdaravAmAM jarAya gabharAmaNa nathI thatI. mokSaprAptinuM, AtmasaMzodhananuM, ane karmakSayanuM pAkuM lakSya baMdhAI enI laganI lAgI javI joIe. pachI enA upAyabhUta kaSTamaya anuSThAnomAM paNa bhAre utsAha ane khaMtathI prayatna thAya che. AtmAne khaDatala banAvo : jIvananI nadI vahI cAlI che. ene kadAca AkhI nahi to ya emAMthI amuka naherane mokSamArganI kaSTamaya sAdhanAnA kSetra para vahevaDAvavAnI jarUra che. e karavAthI AtmA khaDatala bane che. suMvALI sAdhanAmAM khaDatala nahi banAya. sAdhanA karatAM, tana, mana, dhana vagere je koI saMpatti maLI che teno bhoga Apavo joIe. jIvane ema thAya ke huM sAdhanA karI rahyo chuM temAM tana-mana-dhanano ghasAro upADI rahyo chuM, to AtmA khaDatala bane ane ethI UMcI UMcI sAdhanAonA parAkrama kheDI zake. A badhuM zakya che hoM, paNa mULamAM mukhya lakSyanI laganI lAgavI joIe. eka vAra samudramAMthI bacyAmAM saMketa : candrane laganI lAgI che tethI parvata para saDasaDATa caDhI jaI eka moTI zIlA para caDhI ApaghAta mATe nIce paDatuM mUkavAnI taiyArI kare che. kevI durdazA ! mAnavajIvanano sarvanAza sarjavA taiyAra thayo che ! ene e vicAra nathI Avato ke- "A huM, samudramAM vahANa bhAMgIne upAdhi thI samAdhi tarapha 37 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaTakA thaI javA chatAM taravAnuM pATiyuM pAmyo, bacyo ane samudranA kinAre AvI pahoMcyo, emAM bhAgyano mane jIvato rAkhavAno ane mAnavapaNAnA phaLa pamADavAno koI guDha saMketa lAge che !' nahitara tyAM ja kema DUbI na marata ? kahe che ne ke "aNI cUkyo so varasa jIve !" mATe ApaghAta nakAmo che ! A vicAra nathI mATe ApaghAta karavA taiyAra thaI gayo che. vastunA eMdhANa parakhIne cAlo : mANasa jo eTaluM dekhe ke- "amuka amuka bAbata banI gaI, agara banI rahI che, e A-A sArI-narasI vastunI sUcaka che,' to pachI sArI vastune anukULa ane narasIne pratikULa vartAva rAkhe, paNa ethI UlaTuM nahi. paraMtu A nathI jovAtuM mATe nukasAnakArI pravRtti karAya che. bAkI jIvanamAM banatA banAvo e to keTalIyavAra sArA-narasA rakhAya to keTalAya hitane vikasAvI zakAya ane ahitane saMkocI zakAya. saToDiyA pAyamAla kema thAya che ? : eka, be, cAra vAranA khovAnA prasaMgamAMthI kama bhAgyanI eMdhANI parakhatA nathI mATe. kyAreka koI sAro mANasa maLI gayA pachI sArA lAbhane anukULa vartavAmAM kema khAmI rakhAya che ? e jovAtuM nathI ke "mane Avo sAro mANasa acAnaka kema maLe ? ene akasmAtu kema mArI sAthe vAta karavAnuM bane ? jarUra AmAM koI zubha cina paDelA che. to Amane huM sArI rIte vadhAvI lauM.' zukana, muhUrta, aMgaphuraNa, sahaja trAhitanA sahaja zabdonuM zravaNa vagere keI nimitto zubha-azubhanI eMdhANI Ape che. pathArImAMthI savAre uThyA ane ajIrNano oDakAra Avyo, e zuM che? peTanI asvasthatAnuM sUcana. have jo enA para cetI jAya ane bhojanano tyAga kare to ajIrNanuM AgaLa pUchaDuM na cAle, paNa ThekANuM paDatuM Ave. 38 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema, paroDhe sAruM svapna AvyuM ane jAgyA, pachI sArI pravRtti rAkhe to lAbha sAro thavAnI vakI rahe. evI rIte snehI-kuTuMbInA mukhamAMthI jo arucibharyo zabda nIkaLyo, to tarata samajI levuM joIe ke AmanA dilamAM udvega, abhAva jevuM thayuM lAge che; mATe have e zamI jAya evI pravRtti karavI. ema jo karAya to mAmalo sudharI jAya.' vAta che ke jIvanamAM banatA banAvonA eMdhANa parakho, ane e parathI AgaLanI pravRtti-nivRtti ghaDo. ethI jIvana jIvavAnI majhA Avaze ! kemake keI anarthothI bacI javAze, ane keI kalyANanA dvAra khullA thaze ! jIvatara kaMTALAbharyuM kyAre lAge che ? Dagale pagale aNagamatuM banatuM hoya ane managamatuM thoDe aMze paNa na banatuM hoya to ja ne? alabata, emAM pUrvakRta karmanA udaya kAraNa hoya che, paraMtu pahelAM ApaNe kahI AvyA chIe tema keTalAMya karmone to nimitta ApIne jagADavAmAM Ave che, e na bhUlatA; ane mahAna nimitta A che ke banatA banAvo, ApaNI paristhiti, AjubAjunuM vAtAvaraNa, upasthita thatA saMyogo, snehI-saMbaMdhInA palaTAtA dila, ityAdinI sUcita thatA bhAvane ApaNe lakSamAM letA nathI ane UMdhI pravRttimAM doDyA jaIe chIe ethI pachI aniSTa UbhAM thAya che, ane ISTa dUra rahe che. ethI jIvana bhAre nirAzA, kheda ane kacavATabharyuM na thAya to bIjuM zuM thAya ? candrane rokavA "sabUra" !: zreSThiputra candra samudramAMthI bacI gayAnA saMketane nahi samajato atyAre parvata parathI nIce khINamAM paTakAI-buMdAI maravA taiyAra thayo che. tyAM pAchaLathI avAja Ave che, "sabUra !" Ane thAya che ke, vaLI A viDjha kyAM AvyuM !" upAdhi thI samAdhi tarapha 39 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchA ne maravA mAtrathI dhAryuM maLe ? : e to manamAM e kAmanA rAkhe che ke- "marIne AgaLanA jIvanamAM duniyAmAM mahAna nAma kADhe ! ne AkhI duniyA mane sanmAne !' kema jANe pharI tarata manuSyabhava maLaze, ane e puNyAIne yogya sukRta vinA ja khAlI icchavA tathA paTakAI maravA mAtrathI evI vizva vyApI nAmanA ane loka-sanmAna maLI jaze ! maLe ? ema maLatuM hoya to to jiMdagIbhara pApAcaraNa, julma, ne anADIpaNuM vagere karIne aMte ATaluM karI le eTale patyuM ! badhAM duSkRtyo mApha ! paNa evuM nathI. sukRta vinA dunyavI sukha-saubhAgya ane sanmAna-suyaza maLavA kyAM navarA paDyA che ? A badhuM khUba joItuM hoya to devaguru-dharmanI sAdhanAnA khUba khUba sukRto Acaro, paramArtha sevo, indriyo ane mananA svecchAcAra aTakAvo. paNa A badhuM na banavAmAM kAraNa jozo to pelI Adhi-vyAdhiupAdhinA tophAna ja dekhAze. tyAM eTalo vicAra nathI ke AdhivyAdhinAM tophAnamAM sukhanuM saMgIta bajI rahyuM che ke saMtApanA ArtanAda uThI rahyA che ? AnaMdanA sukhada zvAsa cAlI rahyA che ke uganA nisAsA naMkhAI rahyA che? candra zuM kare che, "sabUra !' evo avAja kono che, pachI zuM thAya che, e badhuM jovAnuM che, paNa te pahelAM eTaluM karavAnuM che ke Adhi-vyAdhi-upAdhi e saMtApakArI che, e barAbara haiye cI jAya, ane AjanI duniyAnI navI jAtanI Adhio, levA-devA vinAnI mAnasika ciMtAo, tathA vadhatI jatI upAdhio ane pAchAM enAM gavAtAM guNagAnamAM AkarSAI na javAya ! hisAba to tapAso! AvI Adhi-vyAdhi-upAdhinI bhaDabhaDa baLI rahelI javALAono tApa miTAvavAne jagatamAM darzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA sivAya bIjuM koI auSadha nathI. anubhavamAM hoya to lAvo, batAvo ! ratnatrayInI sAdhanAmAM kazI ciMtA nahi, dhArIe tyAre uMgha Ave, upAdhi thI samAdhi tarapha 4 ) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trividha tApanI pIDA nahi. ratnatrayInA zaraNa vinA jIvanamAM chUTako nathI, bIjo upAya nathI; hoya to batAvo ! ratnatrayI e auSadharUpa che. darzana, jJAna, cAritra, traNeya auSadharUpa paNa temAM joradAra auSadha kahetA hatA, Aje A juduM ?' juduM nahi ane juduM kharuM ! samyakatvane joradAra auSadha kahetA hatA e vAta sAcI. samyakatva eTale ?- "dharma para ananya zraddhA rAkho, saMsArane asAra mAno, sAruM je bane te banAvo, na bane te mATe akaLAmaNa anubhavo. pApane ya mAna, dharmanA guNagAna gAo." A samyakatva, emAM nA nahi paNa hisAba to tapAso ? 1010, 15-15 ke 20-20 varSathI ema sAMbhaLyuM, mAnyuM, have AdhivyAdhi-upAdhinA tApamAM ghaTADo thayo ke vadhAro ? jo ghaTADo nahi, to samajo ke have cAritra e joradAra auSadha sevavAnuM. cAritra eTale odho ja ema nahi, ogho levAya to sArI vAta; na levAya to vrata, paccakakhANa. virati. zAstra kahe che, keTalIkavAra enA sArA abhyAsa pachI nizcaya-samyakatva Ave. parigraha e AtmAnI pUMThe paDelI balA che : vyavahArathI to darzana-auSadha ghaNuM pIdhuM; paNa Adhi-vyAdhiupAdhinA tApa vadhI rahyA che ene zAMta karavAno upAya zrI haribhadrasUrijI mahArAja paMcAzakamAM cAritrathI batAve che. pahelA paMcAzakamAM vizeSarUpe cAritra lIdhuM; darzananI bahu vAta na karI, jJAnanuM ghaNuM piMjaNa na karyuM, paNa lagabhaga tratonI ja vAta karI. tyAM kahyuM, zrAvaka vrato le. A zuM samajIne ? yugonA Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApone zAMta karavA mATe aNamola auSadha virati che. e vastu najara sAme rAkhI vicAro. virati hoya eTale jhaTa thAya, paccakakhANa che, pAcho haTa' hiMsA-jUTha-corI-abrahmano cUlathI tyAga, parigaha parimANa, vrata na hoya to to Adhi-vyAdhi-upAdhinA anahada tApa avazya thavAnA, Adhi eTale mAnasika ciMtA. koIne bajAramAM sodAnuM valaNa upAdhi thI samAdhi tarapha 41 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAruM AvyuM, e vakhate parigraha-parimANa vrata kahe che : 'tAre e vicAra paNa na thAya ke sAruM thayuM. parigrahane pApa samajayo che, tyAre to parimANa rAkhyuM che.' parimANa pApanuM hoya, dharmanuM nahi ke AthI vadhu na karavo. dAnazIla tapa-bhAva e dharmamAM parimANa nathI kahyuM, 'vadhAre dAna nahi dauM, ATaluM ja devuM, tapamAM eka ja upavAsa karavAno, vadhAre nahi? zuM ema kahyuM ? nA. parigrahamAM kahyuM. parigrahanuM pramANa rAkhavuM e niSparigrahapaNAmAM pahoMcavA mATe che. parigraha e AtmAnI pUMThe paDelI balA che, DAkaNa vaLagI che DAkaNa ! DAkaNa lohI cUsI jAya! parigraha e AtmAnuM bhAva lohI cUsI jAya che. AraMbha-viSaya parigrahanA mUlya jeTalA pramANamAM vadhAre teTalA pramANamAM dAna, zIla, tapa bhAvanuM mUlya ghaTavAnuM. e ghaTe to A vadhe. mithyAtvanuM jora : bIjA pApo karatAM parigrahanuM pApa eka daSTie vizeSa che. eka AtmA hiMsAmAM rakta hoya, koI jUThamAM rakta hoya, corImAM rakta hoya, abrahmamAM rakta hoya, e AtmA kaMgAla jarUra che, paNa sAthe sAthe samajavAnuM ke eTalI adhama koTinA vicArano te na hoya ke jeTalo adhama vicAravALo jenA hRdayamAM parigraha vasI gayo hoya, te hoya. samarAIthya kahAnI zarUAtamAM kahyuM che, artha tathA kAma be ya adharma, paNa temAM ya kAma karatAM artha vadhAre adharma che. arthanI laganI kAmanI laganI karatAM bhUMDI che. kemake kAmanI vAsanAmAM teTalA krUra pariNAma ane kALI lezyA nathI jeTalI arthanI lAlasAmAM che. artha e lobhano bApa che ane lobha pApano bApa che : aDhAra pApa sthAnakamAM aDhAramuM mithyAtvazalya mahAna che. eka aDhAramuM hoya to sattara vApasthAnako khataranAka che, paNa jo mithyAtvazalya na hoya to AtmA eTalo saMsAramAM rUle nahi. 42 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaranuM jora : Ama jora mithyAtvazalyanuM che. paNa sattaramAM e jAtinuM jora che ke e sattara jIvanamAM jo vadhAre kUdatA-mahAlatA thAya, to e dUra beThelA aDhAramAne potAnI pAse lAvIne besADe. mithyAtva-zalya, salAmata hoya to sattare pApasthAnaka ke temAMnuM koI paNa AtmAnuM satyAnAza vALe. hiMsA hoya tathA sAthe mithyAtva hoya to zuM thAya ? bephAma leAma. jagata para hatyAkAMDa macyA te ethI. duzmanane zuM nabaLA mAtrane besADI devA, basa eka laganI ! mithyAmatinA yoge traNa lAkhanI vastivALA zaherano vasti sAthe boMbamArAthI saMhAra thayo ! mahattva mithyAtvanA tyAganuM che : mithyAtva hoya to sattara ke temAMnuM eka paNa pApasthAnaka AtmAno kaccaraghANa vALe. sattara hoya ke temAMnuM eka hoya paNa mithyAtva na hoya to eTalo kaccaraghANa na nIkaLe. hiMsA kharI paNa mithyAtva nahi evA daSTAMto vicAro. mahAzrAvaka ceDA mahArAjA jevA yuddhamAM utaryA che, bAhubalI jevAe bharata sAme saMgrAma khelyA che. vepAra hiMsAno ke bIjuM kAMI ? yuddhamAM sagA bhAInI sAme utarIne bAhubalI evA laDyA ke jonAranAM kALajAM kaMpI uThe. evI hiMsAmAM paDe chatAM mithyAtvazalya na hoya to pariNAma zuM ? e pApa AtmAnuM evuM satyAnAza na kADhe. UMdho artha na karatA, na samajatA ke mahArAje hiMsAnuM mahattva gAyuM. mahattva hiMsAnuM nathI, mithyAtvanA tyAganuM che. pApacAnakathI dharma na thAya : ema bAra mahinA sudhI bAhubalI kAussagga dhyAne rahyA. abhimAnathI ? nA. upadezamALAmAM zrI dharmadAsagaNi mahArAja kahe che, - jo dharma madathI thato hoya to bAhubalIne bhayaMkara jaMgalamAM tapa karavAnI jarUra nahotI, bIjA ghaNA prakAra hatA. e kAussagga dhyAne rahyA, TADha-taDako emaNe vekyo te pariNAma mithyAtvanA tyAgamAMthI janme upAdhi thI samAdhi tarapha 43 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM, nahi ke abhimAnamAMthI. mAnyuM ke- "mArA nAthe kahyuM che ke cAre AhArano tyAga karAya, jamIna para besavA sarakhAnI vAta nahi, ghora garamI ke kAtIla ThaMDImAM paNa kAussagga dhyAnathI na cUkAya, jagatanI mAyAno uttara paNa na devAya, koI mAravA Ave to casakAya paNa nahi, to kevalajJAna thAya.' kaho, bAhubalInuM kAussagga dhyAne rahevuM e abhimAnathI che ke mithyAtvazalyanA tyAgathI ? emaNe zuM karyuM, jarA vicAro ! bAra bAra mahinA kevI rIte UbhA rahyA ! zarIre velaDIo vIMTANI, dADhe vadhAryuM temAM cakalAe mALA ghAlyA, siMhAsane besanAra eka vakhatanA phakkaDalAla bAhubalInI kAyAmAM (dADhImAM) paMkherA mALA ghAle che. zarIranI zuzruSA karatA nathI, sArasaMbhALa letA nathI; zuM A abhimAnathI ? nA. abhimAna to pApasthAnaka che. eNe to mAtra nAnA bhAI pAse namavA javAthI aTakAvyA. bAkI cAritra laI kAussagga dhyAne UbhA, e to pracaMDa dharma-dhagazathI, garva to pApasthAnaka che, pApasthAnakathI dharma na thAya. dharma to mithyAtvanA tyAgathI thAya. tulanAmAM pApane mahattva na ApatA. bharate anyAya karyo tyAre bAhubalIe mUThI ugAmI hatI ! : eja bAhubalI yuddhamAM hiMsA karatA hatA paNa mithyAtva nathI, eTale hiMsAnA vyApAramAM paNa mithyAtvanA tyAge, enA tAla para Takoro mAryo, hRdayamAM jaIne bhaMbhA vagADI-hAM-hAM, bhAIne mAravA Ubho thayo ?" yuddhamAM e kevA samartha hatA ! chatAM mithyAtvazalya nathI to e bhAIne mAravA Ubho thayo ?' yuddhamAM e kevA samartha hatA ! chatAM mithyAtvazalya nathI to e bhAIne mAravA UbhA rahe ? karoDonI medanI joI rahI hatI, devatAo joI rahyA hatA, emane bhaya hato ke have bAhubalInI mUThIthI bharatanuM zuM thaze ! bharata na jIve !! bharatanA daMDe bAhubalIno mugaTa mAtra tUTe che, jyAre bAhubalInA daMDe bharatanA kavaca tUTe che. bharata paNa cakrI che, emanA phaTakAthI bAhubalI upAdhi thI samAdhi tarapha 44 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMghA sughI jamInamAM kheMcI jAya che. jayAre bAhubalInA phaTakAthI bharata kaMTha sudhI kheMcI jAya che. eja bAhubalI eja bharatane daDAnI jema AkAzamAM uchALe ane nIce paDatAM jhIle. AvA vijayI bAhubalIe bharate jayAre anyAya karI cakra pheMkyuM tyAre bAhubalIe mUThI ugAmI. zuM have kalpanA na Ave ke A mUThI parAkrama zuM karaze ? bharata bhUlyA bharose : pra.- samaju bharata cakra pheMkavAno anyAya kema karyo ? u. mATe ja jJAnI kahe che, moharAjAnA khela aneka prakAranA che. bharata bharose bhUlyA ! emaNe dhAryuM hatuM, cakra pAchuM nahi phare, ene joIne kAM to sAmo vaza thaI jaze, kAM cakra teno nAza karaze. lobhane laIne vizvAse rahyA, eTale bIjuM na sUjhayuM. cakra choDyuM ! zuM tArI mukti judI che? : pArzvanAtha bhagavAnanA cAra sAdhune koI kevaLI maLyA, temaNe pelAonA prazna uttaramAM kaheluM, "tame caramazarIrI cho, A bhavamAM ja mokSe jazo. hAthamAM rajoharaNa che evA A cAra sAdhune A sAMbhaLIne zuM vicAra Avyo ? karmanA melane jaladI dUra karavAno ? karmanA sadaMtara phuracA uDADavAno ? nA. 'cha mAsI to karI che, bAra mAsI karI levA de, jJAnIe A bhavamAM mukti kahela che, caramazarIrI kahela che, eTale kAyA paDavAnI nathI e to nirdhAra che." AvuM kAMI sUjhayuM ? nA. pote caramazarIrI hovAmAM, eja bhavamAM mokSe janArA hovAmAM, jJAnIe mahora chApa mArI che mATe cAra sAdhuoe zuM evo vicAra karyo ke, bAramAsI thaI jAya ? nA, tyAre ? "jJAnIe A bhavamAM mokSe janArA chIe, caramazarIrI chIe, evI mahorachApa mArI che, to pachI have saMyama pALavAnuM kaSTa veThavAnI jarUra zI ?" Avo vicAra karI e cAra sAdhu veza mUkI ghare gayA che, patita thayA che ! tyAre to rahanemine rAjimatIe kAmAsakta joI jayAre kahyuM ke, upAdhi thI samAdhi tarapha 4pa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "AvuM cAritra pAmIne, kiMpAka phala jevAM jherI viSaya-sukhonI kAmanA zI karo cho ?' tyAre enA javAbamAM rahanemie "ghare jaIne ya mokSa jaI zakAya che. evo javAba Apyo che. pote bhagavAna zrI neminAtha svAmInI dezanAmAM kadI sAMbhaLyuM haze ke- 'bhaviSyamAM pArzvanAtha bhagavAnanA cAra ziSyo, temane koI kevaLI bhagavAna caramazarIrI tathA taddabhava muktigAmI hovAnuM jaNAvaze, tyAre AvI kevaLInI mahora chApa jANI e saMsAramAM jaze. evA ya paNa pachI pharI saMyama laI aMte eja bhavamAM mokSe jaze. rahanemie rAjimatIne kahyuM. "zI karo to pArthaprabhu aNagAra jo, upadeza ghara ThaMDI thaze muni cAra jo, te bhava mukti suNIne kima jaI ghare vasyA cho ?' e A dRSTAMta AgaLa dharI kahe che, "AvAnI paNa mukti thAya, mATe mUkI de saMyama, tuM yuvatI, huM yuvAna ! moja karIe. mukti AthI kAMI aTakavAnI nathI.' mohanA prakAronA nATakono pAra pAmI zakAto nathI : prazna thaze ke-"caramazarIrI sAdhune, potAnuM caramazarIrIpaNuM tathA tabhavamuktigAmIpaNuM kevaLInA mukhe sAMbhaLI ghare javAnuM mana thAya, e kema bane ?' paNa mohanA udaya vicitra che eTale ema banyuM ! rahanemi eTale koNa ? tIrthakara bhagavAna nemanAtha svAmInA bhAI, ruDuM cAritra pALI rahyA che, caramazarIrI che, ene sAdhvI rAjimatI sAthe viSayasukha bhogavavAnuM mana kema thAya ? rAjimatI eTale uttama sAdhvI ! eTalA mATe ja jJAnI kahe che ke, mohanA nATakonA prakArano pAra pAmI zakAto nathI. duniyAmAM abhuta prakAro paDelA che. doSamAM beThelA mAnavIne asara thatAM vAra zI ? rAjimatI moharAjAnA nATakanuM rahasya samajanArI hatI, eTale rahanemie game tema lalacAvI paNa ene asara na thaI, UlaTuM upadeza daI rahanemine paNa pAchA mArgastha 46 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyA ! bharata jevA anyAyathI cakra mUke e paNa mohano prakAra, mohanA aneka prakAronA nATakomAMnuM eka che. ApaNe e bodhapATha levAno che ke dunyavI saMyogono vizvAsa karavA jevo nathI ke kyAre e kevA mohamAM phasAve. anyAyano mArga e nyAyasaMpannatA nAmanA prathama mArgAnusArI guNano ghAtaka che. TharAvelA yuddha karatAM dUra thaI, nyAyano parihAra karI cakra mUkyuM, anyAyano mArga lIdho te pariNAma zuM AvyuM ? e ja ke bAhubalI gussAthI mUThI mAravA doDyA ! e paNa mohavaza to thayA, paraMtu mithyAtva nahotuM to buddhi pheravI. e muSTithI keza loca karyo, kAussagadhyAne pote UbhA rahyA eTale emanA caraNe paDI bharatane rovuM paDyuM. bharata royA e sAruM, chatAM prazna e ke, A kema banyuM ? laDAI patI gaI, bharata bharatane ghera, bAhubalI bAhubalIne ghera, pagamAM paDIne rovAnuM kema banyuM ? kaho emane ya bhAna hatuM. anyAyanA mArgathI AtmAnA hitanuM lilAma che. samyakatva, dezavirati, sarvavirati-e traNa ratno che; mArgAnusArI guNonuM lilAma thAya to traNe ratnanuM lilAma thatAM vAra nahi lAge. A vAta na bhUlazo. dilhI hajI dUra che !: mArgAnusArInA guNo emane ema nahi sacavAya. e sAcavavA bhoga devo paDaze. tanano bhoga eTale ke kAyakaSTi uThAvIne guNa sevavAno. manano bhoga eTale ke garva, kaMTALI vagere dUra karIne ane buddhi kharacIne; tema lakSmIno, mAnapAnano bhoga ApIne guNa sacavAya. mAtApitAnI bhakti karavI, pUjA karavI e mArgAnusArIno guNa che. have mAtA-pitA jarA kaDavuM saMbhaLAve ane akkaDa thaI jAya to guNa Take ? guNa sAcavavo hoya to, eka ja vAta, mAtApitA kahe te sAMbhaLe, upakAra mAne ane pUjA-bhakti karavAnuM ya cAlu rAkhe. evo AtmA jo cAritra pAme, ene guru jarA ToNo mAre to mAne ke upAdhi thI samAdhi tarapha Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'phUlanA meha (megha) varase che !' zikSAvacanorUpI phUlanA meghathI pramAdarUpI durgadha dUra thAya che, ane AtmAmAM ArAdhakabhAvanuM sugaMdha sugaMdhamaya vAtAvaraNa bane che. gRhasthapaNAmAM e guNa khIlavyo na hoya ane ahIM AvIne bese, pachI bhUlecUke gurue kAMI kahyuM to jovA jevuM ja thAya ne? ratnatrayInI ArAdhanAmAM mArgAnusArI guNo mahAna madadagAra che. A bhAna hoya to ratnatrayInI jema mArgAnusArI guNono bhAre khapa kare. jo ema na bane to dilhI hajI dUra che. cAritra vinA Adhi-upAdhi maTe zI rIte ? : vAta e che ke Adhi-vyAdhi-upAdhinA trividha tApanI zAMti karavA mATe ratnatrayI samo ThaMDA pANIno jharo koI nathI. e ratnatrayImAM cAritra ghaNuM prabala auSadha che, bahu jarUrI che. samakita sAruM, prabala samakita hoya e vadhAre sAruM, paNa cAritra vinA Adhi-upAdhi maTe zI rIte ? eTalA ja mATe A vAraMvArano upadeza, ke vratomAM Avo, tapa karo, japa karo, tyAga karo, vrata-niyama-paccakkhANa karo, uttama prakAranA cAritranA bhAva keLavo, uzRMkhala jIvanano tyAga karo. vratAdinA baMdhana vinAnuM jIvana e jaMgalI jIvana che, game te AdhiupAdhinA jaMgalamAM game tema vicaranAruM jIvana che; tyAre baMdhanavALuM jIvana eTale zaherI jIvana che. vItarAganuM zAsana pAmIne to jIvana oche vatte aMze paNa vrata-niyamAdinI zRMkhalAthI baddha hoya; rakhaDatuM chUTuM na hoya. "aDhAramuM pApasthAnaka na hoya to sattara vApasthAnaka eTaluM nukasAna na kare,'- e vAtanI sAthe e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI ke- "vrataniyamAdi pavitra AcAronA abhAve jo sattara pApathAnakonuM jora vadhI jAya to nAsI gayelA mithyAtvane sahelAIthI notarI lAvIne besADe.' darzanathI cAritra ane cAritrathI darzana : jovA jevuM che ke cAritra vinA keIka samakitI cothe guNaThANethI upAdhi thI samAdhi tarapha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahele mithyAtve paTakAI gayA, ane samakita vinA keI cAritrI chake guNasthAnakethI pahele paTakAI gayA. jIvanamAM baMnenI jarUra che. samyaktva eTale darzana, enI pahelI jarUra. paraMtu e jagAvavA mATe paNa cAritranI vividha sAdhanAo karavI Avazyaka che. "mArAmAM hajI samyakatva ja jhaLahaLatuM nathI, to huM dharmasAdhanAo karIne zuM karuM ?' ema mAnI dharmasAdhanAone mUkI nathI devAnI. samyakatva mATe paNa e ArAdhavAnI che. samyagdarzananA udezathI sAdhelI dharmakriyAo ane vrata-niyamAdi saphaLa bane che, saMsAra TUMkAvI Ape che. Adhi-vyAdhiupAdhionA hallA moLA pADI de che. Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApa dUra karavA hoya to samyagdarzana jJAna-cAritrane sevo. e kramazaH ekeka ekekanuM auSadha che, ane traNeyanuM paNa auSadha che. eno ApaNe vicAra karIe. trividha tApanuM auSadha samyakatvAdi zI rIte ? : AdhinA tApamAM mAnasika ciMtAo, kalezo, kuvikalpo, durgAna...evuM badhuM Ave che. samyagdarzananI upAsanAmAM zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya Ave che. zama eTale kaSAyonA ukaLATanuM upazamana. enAthI ghaNA kaleza zamI jAya che. kRSNa vAsudevane jaMgalamAM jarAkumAranuM bANa vAgyuM che, ane maraNanI pIDA upaDI che. e mAnasika kaleza keTalo karAve ? paraMtu emanI pAse samyagdarzana che tethI kaleza na karatAM potAnA karmane javAbadAra gaNI karmanI niMdA kare che, ane jarAkumArane baLarAmajI AvI mAre nahi mATe kaustubha maNi laI tarata bhAgI javA kahe che. pra.- AvuM hatuM to pachI pAchaLathI bhAvanA kema pharI? samyagdarzana to hatuM ja. u.- samyagdarzana to hatuM ja paraMtu sAthe lezyA bagADI. kRSNa lezyAne UbhI karI. eTale kAma bagaDyuM. ema paNa kahevAya ke cAritrano upAdhi thI samAdhi tarapha 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsa nahoto tethI eTalI dIrgha kSamA kyAMthI lAve ? bAkI samyagdarzane eTaluM to kAma jarUra karyuM ke jarAkumArane mokalI devA sudhImAM cittakaleza na karyo. samyatvanA pAMcalakSaNathI Adhi kema maTe ? : samyagdarzana ja zama-saMvegAdi guNone avakAza Ape che, e cittamAM evI sacoTa samajo UbhI karI de che ke tyAM pachI tevI Adhine sthAna maLavuM muzkela bane che. zama eTale ke upazama bhAva AvavAthI krodhAdi kaSAyamaya Adhine moLI pADI de che. | saMvega eTale ke mokSa-prIti ane dharmaruci mokSa ane dharmanI ciMtA rakhAve che tethI bIjI ciMtArUpa Adhi kyAMthI kUdAkUda karI zake ? tyAre nirvedamAM bhavarAgya, viSayavairAgya Ave, e saMsAra ane indriyaviSayonA pakSapAtathI thatI Adhine zAnI UbhI rahevA de ? anukaMpAmAM to citta dayAthI taraboLa che, tyAM hiMsAdinA kaleza kyAMthI mahAlI zake ? ane AstiSpa guNamAM jinavacana para ananya zraddhA jhaLahaLe che, to jinavacane tyAjya batAvelI vAtonI kheMcatANa ke ziraphoDI zuM kAma kare ? ema AstikyamAM e pa (cha) sthAnano vizvAsa Ape che ke (1) AtmA che, (2) e nitya che, (3) karmano kartA che, (4) karelAM karma potAne ja bhogavavA paDe che, (5) eno mokSa paNa che, ane (6) mokSanA upAya paNa mojuda che,' AvAM par (cha) sthAnanI pAkI zraddhA beThI hoya, to vicAro ke e keTakeTalA cittakalezone arthAt keTakeTalI Adhine dUra rAkhI zake ! samyatvanAM Sa sthAna para Adhi kema TaLe ? : jIvanamAM jozo to dekhAze ke potAnA ne bIjAnA AtmAnA e upAdhi thI samAdhi tarapha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jasthAnanI kharekharI deDha pratIti asthimajjA nathI vasI hotI, eTale ja jaDa pudgalanA vizvAse jIvane kUTAI maravAnuM thAya che. "AtmA jevI svataMtra vastu che ane te pote che. temaja enI sAcI saMpatti to vizuddha jJAnAdi guNo che, bAkInuM badhuM dhanamAla vagere to bAhya ane pArakuM che AvI zraddhA beThA pachI to dhanamAla vagere aMgenI keTalIya Adhi ochI thaI jAya. manane thAya ke "konI veTha karuM ? mArA AtmAnI ke pArakAnI ?' (2) "AtmA nitya che, paralokamAMthI pharato pharato ahIM Avelo ane ahIMthI dIrgha bhAvIkALamAM avazya janAroA zraddhA upara paNa Adhi ghaTavAne avakAza che, kemake mAnasika Adhi mATe moTe bhAge vartamAna jaDa padArtho ane kAyA aMge thAya che. tyAre nitya AtmA para dRSTi kendrita thaI eTale pachI eno hisAba mukhya banI jAya ane vartamAna jaDa saMyoga to eka musApharakhAnAnA saMbaMdho jevA lAge.' (3-4) "AtmA karmano kartA-bhoktA che' e zraddhA to du:khamAM potAnA pUrvakarma tarapha najara nakhAvI eTaluM badhuM AzvAsana Ape che ke pachI bahAranI vastu vyaktinA vAMka kADhavAnuM ane enI AdhithI pIDAvavAnuM rahetuM nathI. tyAre sukhamAM paNa puNyakarma ane enA kAraNabhUta paramAtmA tathA dharmanI upara dRSTi laI jaIne ghamaMDI banatA aTakAve che, pApabuddhi nathI thavA detA-Ama, Adhi kAbUmAM Ave che, (5) "mokSa che,' e zraddhA svAtmAnI e anaMta unnata dazA para mustAka banAvI te pUrvanAM sukha-duHkhanI Adhi nathI karAvatA; ane mana-vacana-kAyAnI pravRtti mAtramAM e mokSanuM dhyeya jAgatuM rakhAvI keI bIjI AdhiothI bacAvI le che. tyAre (6) "mokSanA upAya che' e zraddhA jIvananAM sAcAM kartavya samajAvI keI khoTI AdhithI bacAvI le che. AtmajJAnanA abhAve duHkhada sthiti : Aje A AtmajJAnanI koI vAta zikSaNamAM nathI ne ? basa vAta che vijJAnanI. vijJAna zAnuM? jaDanuM ja ne ? emAM Adhi keTalI upAdhi thI samAdhi tarapha 5 1 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI vadhI gaI ? Aje vijJAnanI pAchaLa ATalI badhI ghelachA kema lAgI che ? enI navanavI zodho para kema ovArI javAya che ? AtmatattvanI zraddhA hota to A banata ? nA, kemake Atmatattva zraddhA to manAve che ke A jaDanI vadhAre paDatI lIlAmAM zuM ahIM ke zuM pachIthI paralokamAM, AtmAnI mahAna viTaMbaNA che; AtmahitakArI je paramAtmA ane AtmaguNo, je vairAgya, dayA, vagere guNo, tathA tyAgatapasyAdi dharmo, ene visaravAnuM thAya che ! e jaDalIlAmAM haiyAnAM hata zA UbharAya ? tene mATe cittanA kalezarUpI Adhi zA sAru vahorAya ? jIvanamAM jarUrI agara AvI paDelA game tevA UMcA jaDasaMyogone paNa AstiSpa guNavALo AtmA AtmasvarUpathI taddana aLagA parAyA samaje che, veTha ane viTaMbaNArUpa samaje che, vinazvara lekhe che, bhavavardhaka hovAnuM jANe che, pachI enI pAchaLa khoTI Adhi zuM kAma kare ? kadAca Adhi thaI jAya to ya te keTalI maMda hoya ! ane kevI alpa kALa TakanArI hoya ! dilamAM kharekharA AstikyanA vAMdhA hoya che mATe ja cittanI agaNita vihvaLatAothI viDaMbAvuM paDe che ! jaDanI kAramI tRSNA mUkAtI nathI, navanavA vilAsanAM sAdhano tarapha harakhI uThAya che ! ane jaDapadArtho pAchaLa hisAba vinAnA rAgadveSa, mohamada-matsara, mAnasika AMTIghUMTIo vagere keTakeTaluM thAya che ! samyagdarzana zuM zikhave ? : candrane juone, eTale ja jaDanAM cakkara caDyA hatA ne ? samyagdarzanathI tApadAyI Adhi ochI nathI karI eTale keTalA cakkare caDhavuM paDe che ! manane thAya che, jemanI AgaLa ThAMsa mArIne nIkaLyo hato, emanI AgaLa have daridra sthitimAM UbhA kema rahevAya ? atyAra sudhI trAsa veThyA e to vilApanA AMsu kaDhAve ja che, paNa have to mRtyune bheTavAnA khUnasa caDhyA che ! AMtarika vilApa paNa Adhi ! ane maravAnA khUnasa paNa Adhi ! 5 2 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse samyagdarzana hota to e zikhavata ke, (1) "khera ! pUrve karelI khoTI dhanalAlasA, caDasa ane mamatanI AdhimAM bhUlyo, paNa have zA sAru bhUlavuM ? have to mAnavuM ke sAru thayuM ke kameM mArI lAlasA, caDasa ane mamatane poSyA nahi ! nahitara to vaLI e khataranAka durguNomAM huM AgaLa kyAMno kyAM ya ghasaDAI gayo hota !' (2) "eTale je thAya te sArA mATe. bhavitavyatA baLavAna che ! eNe mane A avazya bhAvI vastu dekhADIne taka ApI, jANe kahyuM ke Ubho rahe Ubho, A prakAzabharyA mAnava avatAramAM UMdho kyAM cAlyo jAya che ? le pakaDa A sanmArge javAnI dizA." (3) "je avazya mUkIne ja maravAnuM, evA jaDa padArthonA kAramAM moha ane kALI mahenatamAM jakaDAI, je parabhave sAthe Ave evA AtmaguNo, sadbhAvanAo ane samravRttione kAM avagaNI rahyo che ?' (4) jaDanA guNo khIlavya, jaDanA sArA-narasApaNAnI bhAvanAo keLavyuM, ane jaDa pAchaLanI AMdhaLI doTa mUkya tAro potAno AtmA visarAI TaLavaLI rahyo che ! (5) ahIMno jaDa saraMjAma to eka di jaze, paNa tArA AtmAne bhAvI kALanI je maMjIla levI paDaze, e vakhate e jo sadaguNo, sabhAvanAo ane sampravRttiorUpI dhanavALo nahi hoya to e daridranI dazA kaI ? ahIM jaDanI pAchaLa keLavela laMpaTatA, moha, kaSAyo, vagere durguNo ane AhAra-viSaya-parigrahanI kuTevo parabhava AtmAnI sAthe lAgI jaIne kevI durdazA karaze? mATe, (6) "sAvadhAna bana, jAgrata thA, TaTAra thaI jA, hajI mAnavaAyuSyanuM mahAna puNya hAthamAM che enI kadara karI enA dvArA Atmadhana khUba khUba kamAI le...' bhavitavyatA A taka Ape che, ema samaja. (7) vizvanAM jIva, pudagala vagere dravyo para utpatti-vyaya-dhrauvyanI upAdhi thI samAdhi tarapha 53 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAsattAnAM niraMtara cAlI rahela abAdhita zAsanane oLakha. (8) jagatanuM koI ja dravya, koI ja vastu utpatti, nAza ane kAyamapaNAnAM varcasvamAMthI bAda nathI. to AtmAne saMpatti-daridratA vagere kyAM kAyama ja che ? (9) ekalo puNyodaya ja ke ekalo pApodaya ja mAtra AvyA ja kare evuM kyAM che ? ke mAtra vikharAI ja jAya evuM kyAM che ? Ave che, jAya che, Ave che, jAya che... evuM cAlyA kare che. to paNa jyAM sudhI jIve viSaya-kaSAyo ane kumati-kupravRttiomAM DULyA rahevAnuM rAkhyuM hoya tyAM sudhI. bAkI to, (10) enI lata mUkI daI vairAgya, tyAga, saNo, sadbhAvanAo, ane bAhya-Abhyantara tapabharyA jIvana banAvAya to e zubhAzubha karmanAM phiMdAmAMthI sarvakALa mATe chUTI javAya che. (11) "e na bane tyAM sudhI utpatti-nAza-prauvyanA mahAzAsanathI banatI ghaTanAo pAchaLa harSa-zokanI viTaMbaNA tuM kAM vahore ?...' samyagdarzana hota to AvI AvI kaI hitazikSA ane preraNAo ApI hota; ane Adhi-upAdhinI Adhi ochI karAvI hota ! paNa vo dina kahAM ke miyAM ke pAMu meM jUtI ? "sabUra" avAja pharIthI ? : candra to bicAro mAnasika AdhinA tApamAM tapI rahyo che, eTale "sabUra" avAja to sAMbhaLyo, jarAka khacakAyo ya kharo, paNa pachI pAcho vaLI jue che to koI dekhAtuM nathI, eTale pAcho pRpApAta karavA hAtha UMcA karI taiyAra thAya che. tyAM pharIthI tarata ja "sabUra' avAja Ave che. eTale pAcho camakyo, manomana vicAre che, A koNa bolI rahyuM che ?' pAcho vaLI cAre kora daSTi nAkhe che, paNa koI najare caDhatuM nathI. manane ema thAya che ke, 54 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candranI vicAraNA : eka to pelo brAhmaNa maLyo, maravAmAM vighna karanAro ! ne A pharIthI vaLI koNa aMtarAya karI rahyuM che ? tyAre zuM huM sabUrI pakaDIne na maruM ? na maruM to meM je gharethI nIkaLatAM "ApakamAI paradezathI karI lAvavAnA nirdhAra dekhADelA, te have mAre kuTuMbIsnehIone moM zuM dekhADavuM ? nAlezIbharyuM mukha dekhADavA karatAM ahatva jALavIne maravuM sAruM. mATe huM to marIza.' ema vicArIne pRpApAta karavA sajja thAya che. abhimAnanI johukamI : ahaMkAra ane abhimAna kyAM laI jAya che ! ahaMkAraabhimAnavaza bAhubalajI muThThI upADI bhAIne mAravA doDyA ! paNa sAthe ja bhAvanAno puruSArtha Adaryo to bAhubalajI adhavacce UbhA rahI gayA ! e sadUbhAvanAnA vegamAM je caDhyA, e prasaMga bahu vicAravA jevo che. mANasa ekAda vAra pApa karavA mATe prerAyo chatAM pAcho pharI zake che, jo koI sadvicArane manamAM jagA Ape. nahitara to abhimAna eTalI bUrI cIja che ke e anarthamAM kyAM ne kyAM sudhI tANI jAya eno patto na lAge ! peTa bharavA pUratAM ja pApa karavAM paDe e judI vAta, paNa mANasa abhimAnane panAre paDyo keTalAM ya nirarthaka naThArAM pApo Acare che ! moTe moTA kaleza ane laDAIo, jozo to jaNAze ke, abhimAnanA pAyA upara maMDAyA hoya che. mANasa lAkhonI kamAI karyA pachI paNa jo ahaMkAra kare che kehuM buddhimAna, mArA vepAra savaLA ja paDe che, bIjAne zuM AvaDe che ?" to pachI e moTA vepAranA jokhama kheDe che ane AvelA lAkho rUpiyA to zuM, paNa uparathI bIjA ya gAMThanA keTalAya gumAve che ! ema, samAjamAM jarA pratiSThA maLI enA para ahaMkAramAM caDhe upAdhi thI samAdhi tarapha 5 5 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che to e pratiSThAnA AdhAre e lokane UMdhe raste doravavAnA gupta anIti-durAcAra sevavAnA, zAstrane korANe mUkavAnA, guruo tathA vivekIjanone avagaNavAnA, vagere keTakeTalAya pApo karavA acakAto nathI ! ema, baLanAM abhimAna, vidyAnAM abhimAna, samRddhinAMparivAranAM-sattAnAM...vagere keInAM abhimAna jagatanA rAMka jIvane evo dhi karI de che ke pachI e dhRSTatAthI pApanAM parAkrama kheDavA doDe che. tyAM pachI e dharma, kuLa, guruo, vagere koIne gaNakArato nathI; caMdana samA mAnavabhavanI sugaMdha ane zItaLatA levAne badale ene bALIne kevI garamI levAI rahI che, ne rAkha karAI rahI che... evuM evuM e kazuM ja lekhAmAM leto nathI. abhimAnanI A kevI johukamI ! ene khabara nathI paDatI ke huM A kevA pizAcanI saMgati karuM chuM ! e mArI pAse kevAM kaniSTha pApa karAvaze ! abhimAna zAthI? : paNa mANasa ghaNuM kharuM to puNyAInI otha upara bhUlo paDI abhimAnanI johukamI mAthe vahore che ! ane enA para saravALe pelI puNyAIne to dhoI nAkhe dhoI nAkhe, paNa uparathI dIrgha bhavo sudhI cAle evAM aDhaLaka pApanAM thoka bhegAM kare che ! bhAna nathI ke- "je puNyAInI otha pakaDI A bhayaMkara sAhasa kheDI rahyo chuM, e puNyAI to eka Agantuka paradezI mArI sAthe thaI gayo che. enI othe mArI potAnI AtmasaMpatti kAM gumAvuM? mArA sAcA tAraNahAra dharmane kAM kADhI mUkuM ? zA sAruM navA pApa-pizAcone gharamAM ghAluM ?' dhyAnamAM rahe ke pUrve puNyAI kamAyo hato e pApanA sahAre nahi, paNa dharmanA sahAre, deva-gurunA sahAre. have emanI ApelI puNyAI para emano ja droha karavAno ? A kevI UMdhAI ? pa6 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sApa jema dUdha pInArane kATe, ne vAgha jema ene agnimAMthI bacAvanArane khAI jAya, tema hevAna banelo jIva puNyAI denArA devaguru-dharmano eja puNyAInA jora para sAmano kare che ! vizvAsaghAta kare che ! athavA emane sarAsara visAre mUke che ! UMcA mAnavabhavamAM nIcA kRtya zAthI ? : are, bIjI puNyAI to pachI, paNa eka mAnavabhava pAmavAnI puNyAI kyAM ochI che ? enA para vicAro ke zuM cAlI rahyuM che. e puNyAInI bakSIsa karanArA deva-guru-dharmane badale viSaya-kaSAyanI ane viSayI-kaSAyInI ja sevA ne ? ucca bhavanI puNyAI maLI che enA ja AdhAra para A ne ? kaho ne ke "e to janAvaranA avatAramAM paNa ame A ja karata !' paNa janAvaranA bhavo ya kyAM ekendriya-vikasendriyanA karatAM adhika puNyAI vinA maLe che ? chatAM ya tyAM to dharmanI samaja nathI, vivekazakti nathI. tyAre ahIM to e maLyAnI addabhuta vizeSatA chatAM A karAya che ! puNyAinA pApe - vaLI, pazunA bhava karatAM to A mAnavanA avatAre vadhAre puNyAIthI maLelI buddhi ane sAmagrInA jore viSayone keLavI keLavIne sevAya che, tathA kaSAyone hoziyArIpUrvaka ane jarUra paDye satkartavyano aMcaLo oDhADIne sevavAmAM Ave che, enuM zuM? mAnavabhava ane viziSTa sAmagrInI puNyAInA jora para A ja karavAnuM ? zuM koI vicAra Ave kharo ke "A puNyAI denArA mArA parama upakArI ane prANa pyArA devaguru-dharmanuM RNa mArAthI kema bhUlAya ?' are ! hajI ATalethI aTakatuM hota ke jIvanamAM maryAdita ane chAjatA viSayothI kAma patAvAya che, to to judI vAta hatI. paNa nA, A to maryAdA bahAra ane aNachAjatA viSayo bhogavavA upAdhi thI samAdhi tarapha 57 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe che ! nahitara zuM ruDA zrAvakanA khoLiye anAryanI jema guru, dharma, ane sAdharmikanI niMdAnA zravaNa ane uccAraNa, abhakSyanAM bhakSaNa, apeyanAM pAna, chAkaTAM gItonAM ane unmAdakArI vAtonAM zravaNa, bIbhatsa ane rAgadveSa poSaka chApAM-navalikAnAM vAMcana, parastrInA rUpanAM darzana, tathA durAcAra sevana vagere ubhaTa viSayanAM sevana cAlatAM hota ? tema, zrAvakanA avatAramAM je mana para vItarAganA adhikAra hoya, e manamAM vadhAre paDatA kaSAyo, jevA ke, verajhera, iSya-asUyA, tuccha vAta vastu para abhimAna, vaiSa ane kaleza, mAyA, prapaMca ane jUTha-anIti, bhAre tRSNA, mamatA, ne laMpaTapaNuM, koIno paNa droha ke kRtajJatA, vagere kacarA ghAlata ? AmAM mAnavatAne ya chAjatA guNo kyAM UbhA rahyA ? pachI jinAjJA-baMdhana, guruzarama ane dharmacustatAnI to vAte ya zI? A badhuM puNyAI para ja ne ? tyAre have vicArajo ke deva-gurudharma puNyAI ApI, e puNyAIthI zuM emanI ja sevAmAM A puNyAI navarI nathI ema ne ? bAkI pApo mATe taiyAra che ! kevI kRtajJatA ? paNa e to kaho bicArI kyAM sudhI e pahoMcaze ? puNyAI khUTyA pachI zuM ? jarA puNyAIne oLakhI lo ke e te sAdhu che ke zetAna? devI che ke DAkaNa? dharme e dIdhI che, to enAthI ja dharmano ghAta na thAya. sapuruSArtha vinAno e garIba kI joru jevo : bAhubala puNyAInA jora para abhimAna ane gussAthI bhAIne mAravA doDyA kharA, paNa adhavacce UbhA rahI gayA ! kema vAru ? hRdayamAM sadbhAvanA jagADI, zuM ? jAgI ema nahi kahetA jagADI kahejo, jethI puruSArtha yAda Ave. ApaNeya puruSArtha karIe to zubha bhAvanAne kaparA saMyogamAM paNa jagADI zakIe chIe. A to 'phalANAne bhAgyodaye ke bhavitavyatAthI sArI bhAvanA jAgI,' evuM yAda rAkhIe chIe mATe ja mAMDavALa thAya che ke, "bhAvanA ema thoDIja Ave ? 58 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAre to ApaNAthI zuM thAya ? jayAre bhavitavyatA pAkaze, jayAre bhAgyodaya jAgaze tyAre sArI bhAvanA jAgaze." A khoTuM che, kemake ethI puruSArtha karavAne to sthAna ja rahetuM nathI ! ne tethI viparIta saMyogo enuM tAMDava macAvye jAya che. azubha bhAvanAo, melI lAgaNIo, ane pApI kaSAyone A garIbaDAnA Atma gharamAM mahAlavA maLe che ! kahevAya che ne ke "garIbakI joru sabakI orata e bicArInI pAse sau vaitaruM karAve. ema, puruSArthanA camatkAra nahi samajanArA ane ethI ja puruSArthadhanathI rahita banelA daridra rAMkaDA jIvanI pAse saMyogo mAnasika azubha melA bhAvo sevavAnuM vaitaruM karAve che ! enA nadhaNiyAtA dilamAM e saMyogo malina valaNo ane durgAnane vinA rokaToka khuzamizAla kUdAkUda karavA de che ! hamaNAM jo puruSArtharUpI dhanathI mAladAra zrImaMta bano to e luccAonI zI deNa hatI ke AtmagharamAM game tema ghUsIne tAgaDadhinnA kare ? mokSanI cAvI ja A che ke azubha bhAvanAo-valaNo-lAgaNI ane durgAna vagerenI sAme, * zubha bhAvanAo ciMtavavAnA dharakhama puruSArtha Adaro. * zubha valaNa keLavavAnA mahAna udyoga karo. * sArI lAgaNIo dharAvavAnA athAga prayatna sevo. * zubha dhyAnamAM jhIlyA karavAnA bhAre udyama Adaro. * sArI bhAvanA mATe zuM karavAnuM : pAtaMjala sUtramAM paNa kahyuM che ke vairAgya bhAvanAnA abhyAsathI arthAt ene vAraMvAra sevavAnA puruSArthathI rAga-dveSa-abhinivezanA saMskArone nAbUda karI zakAya che. koI paNa kusaMskAra, kuvAsanAne dAbavA-haTAvavAno pahelo upAya enI pratipakSI bhAvanAone hRdayamAM ramatI karI devI, te che. ene ramatI karI devAnuM zI rIte bane ? puruSArthathI ja ne ? enI mahenata, enI gaDamathala, ne enI coTa upAdhi thI samAdhi tarapha 59 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgavAthI ja ne ? e jo nathI karavuM, ne bhavitavyatA ke bhAgyodayanI dayA upara choDavuM che, to zuM lAge che ke ApaNA puruSArtha vinA evI dayA varasI jAya ? bhALyA koI jagatamAM, je puruSArtha vinA sArA thaI gayA ? A puruSArthamAM paheluM to A karavAnuM Avaze ke, sArI bhAvanAne bAdha kare ane narasI bhAvanAne jagADe-poSe evA nimitto ane saMyogone zakya pramANamAM dUra karavA; athavA ApaNe emAMthI dUra rahevuM. evuM ja satsaMga, tIrthayAtrA, kalyANamitra yoga vagere sArI bhAvanAnA poSaka saMyogo ane nimittAnuM zakya pramANamAM sevana karavuM. mAdaka AhAra, tAmasI AhAra, prakRti viruddha AhAra ane adhika AhAra e paNa bhAvanAne bagADe che, to emAM na phasAvuM. bAkI, zubha bhAvanA mATe : * bhavano bhaya, paralokabhaya ane pApano bhaya joIe. * tattvajJAna ane uttama puruSonA caritra prasaMgo bharacaka pramANamAM yAda karavA joIe. * sadA dharmavAcana-dharmazravaNa joIe. * anitya bhAvanA, azaraNa bhAvanA, saMsAra bhAvanA vagere bAra bhAvanAonuM tathA maitrI Adi cAra bhAvanAonuM raTaNa joIe. * tattvonuM ciMtana to cAlyA ja kare. * mahApuruSonA uttama parAkramonuM ciMtana. * paramAtmAnuM svarUpa, jIvana, guNo, zakti ane upakAronI vicAraNA. * vividha vizeSaNo ane upamAothI paramAtmAnI aneka mAnasika upAdhi thI samAdhi tarapha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stuti karavAno prayatna. * ema pAMceya parameSThinA vividha svarUpe smaraNa. * parameSThi-jApa vagerenuM khUba AlaMbana joIe. have khAsa karIne narasI bhAvanAne dUra karavA mATe, mastaka para sukulapaNAno bhAra rahevo joIe. evo deva-guru-dharmano bhAra. dharmI tarIkenI javAbadArIno jAgato khyAla. pApakAryomAM Atma svarUpanI kevI viTaMbaNA che, uttama bhavanI kevI viTaMbaNA che. pApanAM natIjA kevA kevA Avaze, saravALe lAbhahAni zI zI, pApa kAryamAM je sAdhana sAmagrI vaparAya teno durupayoga kevo thaI rahyo che ne sadupayoga kevo gumAvAI rahyo che, vagere vagere vicAraNA karavI joIe. to zubha bhAvanA sulabha bane. bAhubalajIe zubha bhAvanAno puruSArtha karyo to emAM AgaLa vadhIne muThThI vaDe potAnA kezano loca karI sAdhu banyA ! mAnavanI keTalI mahAna zakti ! : mANasa dhAre to keTalA UMcA parAkrama sudhI jaI zake ? anAdinI ghora svArthodha buddhi, viSaya-tRSNA, ane kaSAya-kuzaLatAnI sAme, keTalI vizALa paramArtha buddhi ! kevo gADha viSayono tiraskAra ! kaI UMcI kSamAdinI kuzaLatA UbhI karI dIdhI haze ! bhAvI dIrghakALa sudhI dRSTinA phoksa kevA nAkhyA haze ! pArthiva jIvananA UMDA sAgaramAMthI ekadama ja UMce AvI jJAna vairAgyamaya AdhyAtmika bhAvonA gaganamAM viharavAnuM kevuMka karyuM haze ! tyAre ja dunyavI yuddhamAMthI karma sAmenA yuddhamAM jhukAvavAnuM hoya ! upAdhi thI samAdhi tarapha 61 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhya duzmana bharatane choDI AMtara duzmana rAgAdine kacaravA-pIsavAnuM hoya ! A to tame kahezo ke bahu UMcI divya jIvananI vAto kahevAya. paraMtu huM tamane pUchuM ke khera ! e nahi sahI, are ! ucca mAnavatAnIya nahi, paraMtu sAmAnya mAnavatAnI to bhUmikAe rahevAya ke nahi ? pra.- sAmAnya mAnavatAnI bhUmikA eTale ? u.- e ja, ke pazu je bhUmikAnuM jIvana jIve che enA karatAM sArI bhUmikA, UMcI bhUmikA. pazumAM nyAya, nIti, sadAcAra, savicAra, dAna, dayA bhAvanA, pavitratA, paropakAra, saumyatA, sajjanatA vagere je nathI hotuM e manuSyamAM hoya to mAnavatAnI sAmAnya bhUmikA AvI gaNAya. astu. ApaNI vAta zreSThiputra candranI tyAM UbhI che ke eno ahaMkAra ane be vAra "sabUra" sAMbhaLavA chatAM ApaghAtathI aTakavA deto nathI. kathAsAra : candra ApakamAI karavAnA, ane te paNa paradezamAM ApakamAI karavAnA gumAnamAM caDhI aneka apazukana thavA chatAM, samudra pravAse nIkaLyo, ane vahANa bhAMgyA pachI nasIba joge pATiyuM hAtha lAgyuM to bacIne kinAre AvavA pAmyo. paraMtu have ene svamAnanA cUrA thaI javAnuM dekhAvAthI jhADe phAMso khAI ApaghAta karavAno prayatna karyo, paNa emAM dayALu brAhmaNe phAMso choDI bacAvyo. to have parvata parathI jhaMpApAta karI maravA taiyAra thayo che. chatAM tyAM paNa pAchaLathI babbe vAra "sabUra" no avAja Avyo. ene uvekhIne jyAM nRpApAtano trIjI vAra prayatna karavA jAya che, tyAM vadhu josathI "sabUra"no avAja Avyo ! puNya jAgatuM hoya to bacAvanAra maLe ! ne puNya ja paravArI gayuM hoya to ghaNI salAmatI vacce paNa kaccaraghANa nIkaLe che. e mATe kahevAya che ke, puNyanI salAmatI khAsa rAkho. da ra upAdhi thI samAdhi tarapha Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAja Avyo tyAM candra coke che ! manane ema thAya che ke- "A zuM? ahIM koI AvatuM nathI, ane dUra rahyA rahyA avAja karatuM lAge che ! to zuM e koI daivI sahAya che ? zuM enI pAse koI maMtravidyAjaDIbuTTI haze ke jethI huM pAcho sArI rIte zrImaMta banI jAuM ? lAva, have to jovA de ke A koNa bolI rahyuM che ? kadAca vaLI daivI sahAya evI maLe ke pachI badhAnAM mukha baMdha karI dauM !' manoratha sukRtanA kharA?: juo, mANasane AzAnA zabda kyAM sudhInI madhalALa momAMthI jharatI karI Ape che ! kevA manoratho jagAvI Ape che ! jIvana AkhuM kevuM manorathothI bharyuMbharyuM rakhAya che ! paraMtu manoratha kevA ? koI paramArtha-paropakAranA sukRtanA kharA ? koI kSamAdinA kharA ? koI mahAna deva-guru-dharmabhakti ke vrata niyamanA, ne tyAga-tapasyAnA kharA ? cAritranA ke utkaTa parIsaha-upasarga sahavAnA kharA ? ane mAnavatAnA madhyama guNonA paNa manoratha kharA ? manoratha samajo cho ne ? jenA koDa thAya ke "A kyAre maLe ! maLe to kevuM sAruM ! kevI rIte maLe ! basa, maLI jAya to pachI huM Avo Avo bhAgyazALI banI jAuM ! to huM Ama karuM !..' AvA AvA koDa thAya e manoratha kahevAya. ApaNe koDa karavAnA che AvA hitakara vastunA, AtmAnA prAthamika saguNothI mAMDIne ucca koTinA sadgaNonA. mAnava jIvana viziSTa zAnA para ? : evA sArA manoratha kema nathI jAgatA ? zuM e jarUrI nathI ke evI AzA nathI ? sArA manoratha jarUrI nathI ema kahevA jatAM jaMgalI jIvana ke pazunA jIvana karatAM koI UMcA sArA jIvananI jarUra nathI ema mAnya gaNAze ! mAno cho AvuM? mAnava jIvanamAM jo dharma ane guNone sthAna na hoya to pazu jIvana ke jaMgalI jIvana karatAM vizeSatA zI? uccatA zI? majhA ucca jIvanamAM upAdhi thI samAdhi tarapha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. halakA pazu jevA jIvanamAM majhA mAnatA nahi. Dhorane nAgA pharavAnI chUTa che emAM majhA kahevAya ? zobhA kahevAya ? Ane majhA ane zobhA gaNazo to pachI DhAMkyA rahevAmAM majhA ne zobhA nahi gaNAya. majhA ane zobhA to DhAMkyA rahevAmAM che. basa, e ja nyAye majhA ne zobhA game tema DhAMkyAmAM nahi arthAt udbhaTa paheravezamAM nahi, paraMtu vivekabharyA suzIla paheravezamAM che. A viveka ane vezanI suzIlatA e guNa che, majhA ane zobhA mATe enI jarUra che. to zuM manoratha AvA guNonA ane sukRtonA karavAnA ke mATInI mAyAnA ? manorathanA jora para prayAsano vega : kaho, pAcho eja prazna che ke sArA manoratho kema nathI jAgatA ? jarUrI lAgyA nathI ? ke e phaLavAnI AzA nathI ? jarUrI to che ja, paNa phaLavAnI AzA nathI ema kahezo ? dunyavI to evA manoratho karo cho ke jenI saMbhAvanA ghaNIghaNI dUra hoya che. tyAre, ahIM to saphaLatAnI sArI saMbhAvanA che. hA, ekalA manorathathI phaLa nahi pamAya. te mATeno prayAsa paNa joIze. paraMtu vegavALo prayAsa manorathamAMthI janme che, e na bhUlazo. khUba kamAvAnA manoratha hoya che to e mATe doDAdoDI paNa joradAra thAya che ne ? kadAca Aje saphaLatAnI zakyatA na lAgatI hoya to ya sArA manoratha karavAmAM jAya zuM ? kharI rIte manorathane zakyatAnI sAthe bahu saMbaMdha nathI raheto. saMbaMdha rahe che ruci sAthe. Aja sImaMdhara bhagavAna ahIM padhAravAnI zakyatA nathI, chatAM manoratha sevAya che ke "prabhu ahIM padhAre to kevuM sAruM !' basa, eja rIte nAnI-moTI Atmahitakara vastunI ruci, ane tanamanATa rAkhazo to manoratha enA thayA karaze, ane AzAnuM kiraNa dekhAtAM ke AzAno zabda saMbhaLAtAM enI tarapha prayatna thaze. "sabUra" avAja kono ? : candrane ApaghAta mATe ApaghAta nahoto karavo, paraMtu sarAsara upAdhi thI samAdhi tarapha Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSphaLatA dekhAI tethI evuM mana thayuM hatuM. bAkI aMdarakhAne kaMcanakIrtinI ruci hatI ja, tethI jozathI trIjIvArano "sabUra" avAja saMbhaLAtAM koDamAM caDhe che ke koI maMtravidyA-jaDIbuTI maLe to kevuM sAruM ! have e cAlyo tapAsa karavA. tyAM aMdara jhADImAM tapAsa karatAM karatAM eka munine joyA. pUche che, "sabUra" avAja tame karyo ? muni kahe che, "hA, tuM zA mATe maravAnuM karI rahyo che ?' na karuM to zuM karuM ? mAre duHkhano pAra nathI." muninuM AzvAsana : duHkhanI davA : muni kahe che, "paNa te tAre zuM mArA jeTaluM duHkha che ? ane tane zuM ema lAge che ke Ama marI javAthI duHkhano aMta AvI jaze ? mRtyu e du:khanI davA nathI. mRtyu pachIno janma ja jo koI evo maLyo ke jayAM ahIM karatAM ghora kaSTa haze to tyAM zuM karIza ? ema mAnato mA ke tyAMya ApaghAta karIza; kemake tyAM to evo baMdhAyelo hoIza, ke tema nahi karI zake, ane rIbAmaNa aparaMpAra haze. zAstra kahe che ke AtmahatyAthI durgatimAM paTakAvuM paDe che. e yuktiyukta paNa che; kemake mananA bhAva evA kaluSita hoya che, ke ethI durgati thAya e sahaja che; ane durgatino avatAra eTale ? pApanAM phaLarUpe ghora trAsa-viTaMbaNAno pAra nahi, tema pApadAyI karaNI ya bharapUra ! mATe ApaghAta e duHkhanI davA nathI, duHkhano aMta to zuM paNa duHkhamAM ghaTADo ya karI zakato nathI, UlaTuM vadhAro kare che. tyAre e paNa jo je ke du:kha bIjAne nahi ane tAre ATaluM badhuM kyAMthI AvyuM ? "mArAM karma evAM,' ema kadAca kahIza, emAM to doSa jAtano jovAne badale karmano jovAnuM thAya che ! ethI eka to jAtane sudhAravAnuM sUjhatuM nathI; ne bIjuM, karma AgaLa lAcArI tathA dInatA anubhavavI paDe che. joyuM to e joIe ke, upAdhi thI samAdhi tarapha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIMnAM ghaNAM duHkha to ApaNe ja Adhi-upAdhithI UbhA karelAM hoya che. tane je koI duHkha ho, paNa e jo ke duHkha AvatAM pahelAM tuM koI upAdhimAM paDelo ke nahi ? upAdhi UbhI karelI ke nahi ? pachI vAMkuM paDatA te mAnasika Adhi jagAvelI ke nahi ? tyAre tuM ekadama ja du:khamAMthI bahAra kUdI paDavA cAhe che, paraMtu Adhi-upAdhimAMthI chUTavAno vicAra sarakho kare che ? are ! hajI eTale zuM samajAya paNa che ke duHkha Adhi-upAdhithI UbhuM karyuM che? eTalI samaja paNa nahIM hoya to pachI enA tarapha dhRNA ane ene choDavA tarapha dRSTi ja kyAMthI thavAnI hatI ?.. Adhi-upAdhi e zikArI che : muninA karuNAbhInA dilamAMthI nIkaLato tattvavANIno pravAha ekalA candra mATe ja samajatA nahi. ApaNe paNa emAM AtmajJAna karavAnA che. Adhi-vyAdhi-upAdhi to zikArI che; e jIva para duHkhanAM bANo varasAve che. zikArIno sAmano karavAne badale, bANane bacakAM bhaye, navAM navAM bANanA ja bhoga thavAnuM ne ? siMha ane kUtarAmAM A pharaka kahevAya che, kUtaruM patharo mAranArane badale patharAne bacakAM bhare che, patharA para gusse thAya che; tyAre siMha to sIdho mAranAra para ja hallo karI ene bhagADe che. ekaluM duHkha para dAMtiyA karavA, du:khanAM rodaNAM roye javAM, duHkhanAM tAtkAlika nivAraNa mATe mathavuM, e badhuM vadhAre duHkhI thavAno dhaMdho che ! kharuM to du:kha varasAvanAra je Adhi-upAdhi che, enA hallA nivAravAnI jarUra che; ene ja ochI karavAnI AvazyaktA che. sItAjIe upAdhi parakhI : sItAjIe divya karyA pachI loka page lAge che "jagadaMbA' kahIne 6 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAvI le che, kahe che, "aho ! kevuM emanuM niSkalaMka satItva ke agninI traNaso hAtha lAMbI pahoLI bhaDabhaDatI citAnuM ThaMDagAra jaLasarovara thaI gayuM !! rAmacandra, lakSmaNa, vagere samagra kuTuMba ovArI jaI have sItAjIne ayodhyAmAM svAgatabhera padhArI mahArAjJInA pade ArUDha thavA gadgada vinaMti kare che. gagada vinaMti ho. ! kAraNa che, ke sItAjIne pahelAM mahAsatI chatAM garbhiNI avasthAmAM vikarALa vana viSe ekalA aTulA tyajAvI dIdhelA hatA eno bhAre pazcAttApa che ! emAM vaLI divyano camatkAra najare nihALyo eTale to pUchavuM ja zuM ? bahu UMcA bhAvabharyA hRdaye kahI rahyA che ke, jyAre sItAjI rathamAM bese ? saune muMjhavaNa thAya che ke zuM sItAjInA manamAM rIsa haze ! AvA AvA mizra saMvedanomAM sau aTavAI rahyA che. kAraNa ke sItAjInA bhavya hRdayanI emane gama nathI, ane pharIthI sItAjIne vinave che, tyAre sItAjIe zuM kahyuM jANo cho ? Aja ke, "karmathI traNa traNa vAra ThagANI, have ThagAvAno mokha nathI. e mane kacare enA karatAM huM ja ene kacarIza ! e kacaravA mATe eka ja zreSTha upAyabhUta ane Adhi-upAdhi vinAnuM cAritra huM laIza.' sItAjI potAne 3-3 vAra ThagANI mAne che. jyAre janakarAjAne tyAMthI dazarathanaMdana rAmacandrajIne paraNI rAjazAhI sukhanI AzA rAkhatI hatI temAM ThagAI vanavAsamAM javuM paDyuM. tyAM ya chevaTe patinA sahavAse rahyAnA AnaMdamAM hatI paNa tyAM ya rAvaNe enuM apaharaNa karI sahavAsa toDAvyo. tyAMthI vaLI chUTI pAchI ayodhyA bhegI thavA pAmI, to garbhiNI dazAmAM vanavagaDe mUkAI javuM paDyuM ! tyAre have ya zI khAtarI ke vaLI ayodhyAmAM mahArANI-pade ArUDha thayA pachI kadAca evuM nahi sahI, to ya kAMI idaMtRtIya nahi jAge ? sItAjI samaje che ke "mULe Adhi-upAdhimAM phasAvAnI cIja ja khoTI che. e phasAmaNImAMthI ja AvI badhI karmanI ThagAI UbhI thAya che. mAre sArA rAmacandrajI jevA pati ! sArA rAjazAhI mahelavAsanA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukho ! patinI huMpha ! mahArANI-pade niSkalaMka kIrti !'... AvI AvI upAdhi UbhI karI to enI pAchaLa kaleza kaSTa UbhA thayA ne ?" upAdhimAM nAnA kalezano rAphaDo : A to moTA kaSTanI vAta che. bAkI nAnA-moTA to keTalAya klezakaSTa upAdhimAMthI janme che ane vadhe che. tame kahezo ke sukha paNa emAMthI ja maLe che ne ? paNa A eka bhramaNA che. upAdhithI nivRtta rahenArane pUcho to khabara paDe ke emane kevI mahAzAMti mahAsvasthatA, ane AMtarika mahA-AnaMdanA anubhava thAya che. dahADAmAM dasavAra AroganArane zI samaja hoya ke roja ekAzanamAM keTalI badhI majhA ane tAjhagI rahe che ? dasa TaMkanI pAchaLa kAMI eka jAtano kaleza Ubho thAya che ? nA, sattara jAtanA kaleza ! kalezano rAphaDo khaDakAya che ! "ochuM paDyuM, "vadhu dabAyuM,' "moDuM thayuM," "joIe tevI bhUkha nathI." "kharaco ghaNo thAya che,' "khAvA TANe kyAMthI vighna UbhuM thAya che ?," "jaMpIne jamavA ya detA nathI,' "masAlo ocho che,' 'ThaMDu thaI gayuM," "utAvaLa che, ne jhaTa ThaMDu paDatuM nathI," bolo, bolo, keTalAka kaleza ? to zuM ekAzanamAM A badhuM nahi, ema pUchazo; paNa e jojo ke TaMka ghaNA, mATe ja kAMI ne kAMI navA phatavA phUTI nIkaLe che ! AvuM eka bAbatamAM nathI, upAdhimaya DhagalAbaMdha bAbato AjanA jIvanamAM evI UbhI karI dIdhI che ke emAM kalezakaSTano rAphaDo UbharAyA che ! sItAjIe enAthI bacavA mATe cAritra-jIvana pasaMda karyuM. kemake Adhi-upAdhithI emAM lagabhaga dUra rahevAnuM. mATe ja rAjazAhI vaibhavavilAso dekhItA sukhabharyA chatAM upAdhinA ghara ! eTale kalezamaya ! Adhi-vyAdhi-upAdhimAMthI bacAvanAra samyagdarzana-jJAna-cAritra che, enI dAna-zIla-tapa bhAvanI vRttio ane pravRttio che. e to kudaratI che ke jIvanamAM sAro vyavasAya niyamita sthAna pAme to narasA vyavasAya para kApa paDe; sArI vRttio ane bhAvanAone avakAza maLe, to AdhirUpI nIcI manovRttio ochI thatI Ave. 68 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candrane muni eja kahI rahyA che ke, "tuM duHkhanI rADa pADe che, ane ApaghAtane enuM auSadha samaje che, paraMtu A tArI rADa paNa khoTI ane samaja paNa jUThI ! rADa pADavI hoya to e pADa ke A kyAM meM upAdhirUpI DAkaNane pagabhara karI ? kyAM meM upAdhirUpI zikArIne notaryo ? tema, auSadha samajavuM hoya to upAdhi vinAnI jIvanapaddhatine auSadha samaja. eja sAcuM auSadha che, enAthI ja duHkha dUra thAya che, ne pachI rADa pADavI paDatI nathI." bIjI vAta e che ke tAruM duHkha mArA duHkha AgaLa zA visAtamAM che ?' candra pUche che, "huM tamane duHkha ? ghaNuM duHkha ? dekhAo cho to masta !" "hA, mane duHkha, paNa te atyAre nathI, Aja jIvanamAM pahelAM hatuM.' evuM te tamane zuM duHkha hatuM ?' candranA A prazna para muni potAnI AtmakathA kahe che. bahu rasika che ho, sAthe emAM ghaNI ghaNI vAto zIkhavA maLe evI che. candrane munie kahela AtmakathA : anaMta upakArakArI anaMta guNanidhAna trilokanAtha zrI arihaMta paramAtmA samyajJAna ane samyaphacAritrarUpI ratnatrayIne mokSanA ananya sAdhana tarIke je pharamAve che, e eTalA mATe ke mokSa saMsAranA aMtathI nIpaje che, ane saMsArano aMta eTale Adhi-vyAdhi-upAdhimaya saMsAranA trividha tApano aMta. vyAdhine hajI kadAca pUrvanA karmathI nIpajatI kaho, paNa keTalIya Adhi ane upAdhi to jIva pote UbhI kare che. ema to game tema khAnArA, game tema vartanArA, ane AjanA zodhako paNa kahe che tema bhAre kAma, krodha, irSyAdinI lAgaNIne uttejita rAkhanArA, e ya vyAdhine jAte UbhI kare che. paraMtu Adhi eTale upAdhi thI samAdhi tarapha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasika ciMtAo vagere ane upAdhi eTale bahAranA saraMjAmo to jIva jAte UbhA kare che. e to dekho cho ne ? "e to karma karAve che." ema karmane ADe lAvatA nahi; nahitara enI sAmenA puruSArthanI sabaLatA manamAM nahi jaze. samyak puruSArthathI ghaNI ghaNI Adhi, vyAdhi, upAdhine dUra rAkhI zakAya che, ne ema karavAthI enA tApamAMthI ghaNuM bacI javAya che. ratnatrayathI Adhi-upAdhi kema mITe ? : Adhi-upAdhinA nivAraNa mATe ratnatrayIno puruSArtha e sapuruSArtha che. emAM paheluM samyagdarzana ja evI zraddhA karAve che ke Adhi-upAdhi e pApa ane duHkhanuM mULa che. tyAre mULamAM A zraddhA na hoya to Adhi upAdhine TALavAnI buddhi ja thavI muzkela che, pachI e TALavAnI pravRttinuM to pUchavuM ja zuM ? samyagdarzananA zama-saMvegAdi lakSaNo ane paramArtha-paricaya vagere bIjA vyavahAro Adhi-upAdhinA keTalAya vegane narama pADI de che. samyajJAna e vega narama pADavAmAM vizeSa AgaLa vadhAre che, ane samyaka cAritra Adhi-upAdhine lagabhaga miTAvI de che. Adhi upAdhine miTAvyA vinA duHkha maTADavAnI AzA phogaTa che. zreSThIputra candrane ApaghAta karavAmAMthI aTakAvI munie ene du:khanA kAraNa tarIke Adhi-vyAdhi-upAdhine samajAvI, pachI kahyuM. 'tane bahu duHkha eTaluM badhuM te zuM che ? duHkha to mAruM sAMbhaLa' ema kahI potAnI hakIkata kahe che. "jo huM Aja janmamAM pUrve rAjamaMtrI hato. rAjAne mArA para pUro vizvAsa ane khAtarI hatI ke A pramANikapaNe ane eka samartha buddhimAna zAsaka tarIke rAjya calAvaze. tyAre meM paNa eja vizvAsa ane khAtarIne barAbara vaphAdAra rahIne rAyataMtra saMbhALavAnuM rAkhyuM hatuM." zuM ? dhyAnamAM lIdhuM ? maMtrI rAjAnA vizvAsane barAbara vaphAdAra che. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAsa pratye vaphAdArI : tyAre, jIvanamAM vaphAdArI barAbara pALavAmAM sAmAnI prIti, kIrti vagere lAbha maLavA uparAMta mAnasika kevI sarasa svasthatA, AnaMda ane ucharaMga rahe che, e Aghe kyAM zodhavA jazo ? sAMsArika jIvanamAM juo ke suzIla patnI jo patinA vizvAsane vaphAdAra rahI varte che to e evA lAbha pAme che ke nahi ! paNa kuTila mohamUDhatAnI e avaLacaMDAI che ke AvA vaphAdAra snehI upara vizvAsa nathI karavA deto. mohamUDha mANasa patnInI vaphAdArI icchavA chatAM pote svAmI tarIkenI vaphAdArI bajAvavA taiyAra nathI hoto. samAja potAnA para vizvAsa rAkhe e joIe che. pote ene vaphAdAra rahevuM ke vartavuM nathI. jyAMthI svArtha sare che tyAM paNa jo Ama, to pachI bIjAonA vizvAsane vaphAdAra rahevAnuM to kyAMthI ja bane ? mUDhatAvaza mAne che ke "badhA mane vaphAdAra vartA, huM badhAnI pratye vaphAdAra na rahuM to ya gunegAra nathI. bIjA mane vaphAdAra na rahe to emanAmAM mANasAI nathI, huM vaphAdAra na rahuM chatAM mAtra mAnava nahi, sAro mAnava chuM !' kevI UMdhAI ! Avo UMdho hisAba koNa maMDAve che ? mUDhatA. e UbhI rAkhIne to, pachI vaphAdArI keTalAya kSetramAM cUkAya che ! koIe kaMIka khAsa vAta karI to evA vizvAsathI karI che ke "A vAta AnA peTamAM raheze;' paraMtu e vizvAsane vaphAdAra rahevAne badale eno bhaMga karIne bIjAne e vAta kahI devAya che ne ? athavA koIe potAnA doSanI vAta karI te e vizvAsamAM ke A kahevA para "sAmo gAMTha nahi vALe, kinno nahi le paNa vadhu snehALa banaze,' chatAM e vizvAsano bhaMga karIne zuM zuM nathI AcarAtuM ? pitA putrane dhanamAla sope che, e vizvAsa para ja ne ? are ! nAnethI moTo kare che e paNa vizvAsa para ja ne ? Aje chaDecoka eno bhaMga kevo thaI rahyo che ? guru-ziSya vacce keTalA vizvAsa ane enI vaphAdArI ? guru upAdhi thI samAdhi tarapha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSya para e vizvAsa mUke che ke A ziSya have pAko virAgI ane sAdhaka tathA samarpita che. ziSya guru para e vizvAsa mUke che ke A guru kevaLa niHsvArtha bhAve mane zuddha ArAdhanAmAM joDavAnA, ane jhINA paNa pApathI bacAvavAnA. to baMnee vizvAsa kevo adA karavo joIe ? chatAM kaLikALanI balihArI che ke evuM paNa jovA maLe che ke guru ziSyane cAritra virAdhanAnA pApamAM joDatA hoya, kaSAyamAM caDhAvatA hoya, ke ziSyanI sAdhanA, utsAha vagere pratye bedarakAra hoya ! tyAre ziSya paNa evA jovA maLe che ke gurune uThA bhaNAvatA hoya ! vairAgya, samarpaNa ane sAdhanAmAM daMbha, pramAda, ahaMta vagere sevatA hoya ! tAraka vaphAdArIrUpI mahAdevInI upAsanA karI levAnA A ananya bhavamAM enI viTaMbaNA, AzAtanAdi karavAnuM bane e kevIka mUDha avasthA ! pUcho, evuM koNa karAve che ? javAba mATe pAchuM eja Adhi-vyAdhi-upAdhi para javuM paDaze. e tripuTI jabarI che; evI e ADe Ave che ke ArAdhanAne aTakAvI AzAtanA karAve. ziSyane jAte guru banavAnI ne svataMtra vartavAnI lAlasA, ane gurune moTAI sattAdhIzapaNuM, sukhazIlatA tathA svArthanA anya kAmo vagerenI laganI ane layalInatA e Adhi upAdhi che, enAthI vaphAdArIno bhaMga thAya e sahaja che. evuM ja saMsAramAM pitA-putra, pati-patnI, svajanasnehI, zeTha-nokara vagerene evI koIne koI khoTI upAdhinA vaLagADa che, AdhinA raMga che, ke je bIjAnA vizvAsane vaphAdAra nathI rahevA detA. maMtrI para rAjAne prAmANika ane samartha tarIkeno vizvAsa hato, to maMtrI paNa e vizvAsane barAbara vaphAdAra rahIne vartato. UMcuM jIvana jIvavAmAM je majhA ane nizcittatA che, te adhama jIvana jIvavAmAM nathI. maMtrInI vaphAdArIthI rAjAno prema gADha banato hato; ane lokane paNa sArI prIti rahetI. jIvanamAM traNa mahAna guNa : pavitratA, vinaya, sevA. upAdhi thI samAdhi tarapha 7 2. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThiputra candrane muni AgaLa kahe che "mAre eka sarasvatI nAmanI patnI hatI. patnI suzIla, vinayI ane sevAbhAvavALI hatI. e kAraNe enA para mAro vizeSa karIne sneha hato." AvA guNa hoya tenA pratye kone AkarSaNa nathI thatuM? hA, bahu kAmAMdha hoya ke svArthI hoya ane bIjethI enI kAmavAsanA ke svArtha pUravAnuM maLatuM hoya to na AkarSAya e vAta judI, bAkI to pavitratA, vinItabhAva ane sevAno guNa cIja ja evI che ke e mahAna AkarSaNa kare. e mahAna vazIkaraNamaMtra che. sItAne rAmanuM, ke rAmane sItAnuM AkarSaNa zAnuM hatuM ? sauMdaryanuM ke vaibhava-hoziyArInuM samajatA nahi; AkarSaNa to pavitratA, vinaya-maryAdA ane sevAnuM hatuM mATe to vanavAsamAMya koI rodaNuM nahotuM. (1) pavitra jIvana : pavitra jIvana to keTalAya guNo ane paramArthano pAyo che. pavitra jIvana manane phoruM rAkhe che. jeno vyavahAra ane vicArasaraNI pavitra che ene magaja para ciMtA zenI? ciMtA to vAMkATeDA vartAvathI UbhI thAya che; manane dahezata rahe che ke "Ama varyo paNa enuM kharAba pariNAma AvyuM to ? copaDAmAM ghAlamela karI che, paNa khulAso karatAM pakaDAyo to ? ApavA-levAmAM polIsI karI che paNa sAmAne khabara sAmAne UlaTI asara thaI to ?...AvI AvI ri apavitra manane satAvyA kare che, saMtApyA kare che. pavitra mananI salAha : pra.- sIdho vartAva ane saraLa vANI rAkhe emAMya zuM keTalIkavAra ciMtA nathI rahetI ke nathI UbhI thatI ? u.- evI ciMtA kadAca thAya to enuM nivAraNa pavitra manathI thaI jAya che; kemake pavitra mana ema salAha Ape che . upAdhi thI samAdhi tarapha - 93 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe saraLa ane prAmANikapaNe vartavA karavAnuM, ne ema karavA chatAM koIne pasaMda na paDyuM to paNa ApaNe to ApaNA dilathI kazuM khovAnuM nathI. hA, saraLa vyavahAramAM aucitya ane viveka jarUra jALavavAnA. tema chatAM sAmAne khoTuM lAge to kAM ApaNAM puNya ochAM, agara sAmAnI kakSA ja teTalI haze ke ene ema lAge. pavitrapaNe vartAva chatAM ApaNane koI Apatti paNa Ave, to mAnavuM ke bhavitavyatA ja evI haze. agara, emAM javAbadAra ApaNAM pUrvanA karma che, ane e karma evAM che ke e eno bhAva eka yA bIjI rIte bhajavyA vinA nahi rahe. jUTha ke mAyA karIne paisA kamAI lAvyA, paNa jo pUrvanA karma bhUMDA haze to corI thaIne ke bhUlI jaIne athavA chokaro mAMdo paDIne ke bIjo koI prasaMga Ubho thaIne paisA to javAnA ja ! uparAMta peluM pApa mAthe caDhyuM. ne bIjI trIjI hAyavoya UbhI thAya e juduM ! tyAre saraLatA, prAmANikatAmAM kadAca paisA na maLyA to eTaluM ja pApa bhogavI lIdhuM ! koI paNa Apatti ke nukasAna e to ApaNAM potAnA ja durbhAgyano avasthaMbhAvI vipAka che. emAMthI bhalabhalA buddhi-vaibhavavALA, samartha ke bhAre AgaLa vadhelA paNa, jo bacI zakatA nathI. to ApaNe kyAMthI bacavAnA hatA ? 'bhagavAna tIrthaMkaradeva jevAne paNa pUrvanAM azubha karma kanaDyA vinA rahetA nathI to ApaNe koNa mAtra ? nahitara joIe to zuM e paramapuruSe pUrva jIvanamAM ane ahIM janmathI mAMDIne puNya ochA upAbharyA che ? kema eNe bacAva na karyo ? ApaNane jhaTa utAvaLa thAya che ke "huM ATalo dharma karuM chuM chatAM mane kema A duHkha AvyuM ?' melAM kapaDAMne game teTalo sAbu do, tethI kAco mela kapAya, paNa koI pAko 74 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gADAnI maLIno lITo hoya to te na jAya. ema, dharma bahu karavAthI kAcAM pApa dhovAI jAya, paNa pAkAM pApa na dhovAya. e pelA DAghanI jema kapaDAM jevA AtmAne Apatti-nukasAna dekhADIne ja jAya. eTale, jyAre Apatti to AvavAnI hoya to Ave ja che, to pachI vadhArAmAM apavitra vANI-vartAva ke vicAranuM pApa Atma ghare kAM ghAluM ? vyavahAra to pavitra ja rAkhuM," mananI AvI salAhathI ciMtA dUra thAya che. "mAnava jIvana pAmyAnI A lahANa che ke jIvanamAM pavitratA jIvIne jIvanane dhanya banAvAya ! apavitra jIvanamAM zuM khATI javAnuM che ? UlaTuM lokamAM apakIrti thAya che. Aje juo cho ne ke lAMciyA ane ghAlamela adhikArIonI keTalI halakAI bolAya che ? (2) vinaya maryAdA : pavitratA sAthe vinaya-maryAdA paNa bahu jarUrI guNa che. jIvana saraLa, prAmANika ane sadAcArI hoya paraMtu vinayabhaMga, maryAdAbhaMga ne aucityabhaMga vartato hoya, arthAt avinaya, ghamaMDa ke yatheccha ane bhogavavA paDe che. jIvanamAM pavitratA chatAM maryAdA-aucitya, nahi sAcavavAthI lokapriyatA maLatI nathI; ane lokamAM apriya thavA uparAMta UlaTuM ema mAnavAnuM mana thAya che ke ApaNe saraLasvabhAvI ane cokhkhAbolA, eTale bIjAne e rucatuM nathI. kaho, A sAcI vAta che ? boleluM-cAleluM na ruce emAM vAMka zuM bolavA-cAlavAnI saraLatAno che ke anucitatAno che ? durAgraha ane maryAdAbhaMgano che ? kono vAMka che ? moTA moTA mahApavitra puruSonA jIvana jozo to dekhAze ke e bahu maryAdAzIla ane ucita vANI-vartAvavALA hoya che. mAnavamAnasane je samaje che, e to bhinna bhinna jIvonI kakSA bhinna bhinna hovAnuM samajanArA hoya che, tethI ja e mAtra potAnI upAdhi thI samAdhi tarapha 75 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saraLatA-prAmANikatA ane hitaiiSitA ja nahi paNa sAthe sAthe sAmAnI kakSAsaMyoga vagerene dhyAnamAM laIne vartanArA hoya che. tamane manamAM thaze ke, pra.- badhe sAmAnuM mana joyA karIe ? to hitanI vAta ke vartAva zI rIte karI zakIe ? chokarAne to ramavAnuM mana hoya, uddhatAInI kuTeva hoya, have tenuM mana joI vartavAnuM eTale to kAMI Thapako ke tADanA tarjanA, kazuM karavAnuM nahi ne ?' u.- AvuM tamArA dilane thAya, paraMtu e juo ke ema aNaghaTatA avasare ane sAmo na pacAvI zake e rIte ThapakAravA karavAthI zuM pariNAma sAruM Ave che? zuM e sudharI jAya che ? nA, UlaTo e durAgrahI ane virodhI bane che. pachI to sAMbhaLavAnI lAyakAta paNa nathI rahetI, AvuM jo thAya, to tame enuM zuM hita sAdhyuM ? basa tame to tamArA manane saMtoSa mAnI lIdho ke "meM to mArI pharaja bajAvI. have e na mAne emAM enI nAlAyakatA, agara mAruM puNya kAcuM." jIvanamAM keTalAya prasaMgomAM Ama maryAdA bahAra anucita ane svAgrahabharyuM bolI cAlIne potAnI chAyA ane mobho gumAvAya che, saMbaMdho bagADAya che. tema bIjA paNa keI nukasAno vahoravA paDe che. (3) sevAbhAva : tamAre pavitratA ane aucitya-maryAdA che, paNa jo sevAbhAva nathI, ane enA badale svArthabhAva ke edIpaNuM che, to keTalAya anartha janme che, ne mahAmUlA mAnavajIvananA kharA lAbha kamAI levAnuM gumAvAya che ! sevAbhAvamAM akhADA kema thAya che ? kAM nItaratA svArthanI laganI che, agara edIpaNuM che. khUbI to vaLI e che ke evA mANasane pAchI bIjAnI sevA levI game che ! ane bIjA avasarocita sevA na Ape to pote sevA mAgavAno hakka paNa kare che. sAmAne Thapako de che kema ATaluM tamArAthI banatuM nathI ?' paNa potAne bIjAnAM pANIno pyAlo ya bharavo nathI ! upAdhi thI samAdhi tarapha Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ane bIjAnA kATalAM judA : ekalI sevAmAM A thoDuM ja che ? AtmAnA koI guNomAM AvuM bane che ke mANasa cAhe che, haka kare che ke mArI pratye bIjAoe guNano vartAva karavo ja joIe, na kare to na cAle, guNano vartAva kare to e sAro mANasa." Ama bIjA mATe kharuM paNa potAnA mATe nahi ! kevo vicitra nyAya ! potAnA mATenA kATalA judA ane bIjA mATenA judA ! bIjAe mArI AgaLa sAcuM ja bolavuM joIe. huM bIjA AgaLa jUThuM boluM to vAMdho nahi,' "bIjA mArI niMdA bilakula na kare, huM "bIjAnI niMdA bhArobhAra karI zakuM e karavAno jANe paravAno ! "bIjA mArI patnI upara najara na nAkhe; najaro nAkhyA kare to ene huM badamAza gaNuM, ane mAre parastrIo para daSTi nAkhavAnI chUTa ! tyAM huM badamAza nahi." "bIjAo mArI sevA karavA baMdhAyelA; na kare to e svArthI kahevAya. huM bIjAnI sevA karavA baMdhAyelo nahi !' jagatanA kevA UlaTA rAha che ! nA, tyAre tyAM ema haze ke mane bIjAo bicArA narakAdi durgatimAM na paDe enI dayA Ave che, mATe e sIdhA cAle ema icchuM chuM." ema ? ne jAtanI dayA nathI AvatI ? nA, vAta ja eka che svArtha sAdhutA ane jAtavaDAImAM macyA rahevuM. kiMmata mAtra potAnI; bIjA eTale kiMmata vinAnA ! mAnava jevA mahA avatAra chatAM keTalI kaMgALa ciMtharehAla dazA ! guNa keLavavAmAM kaThinAI paDe to ya kaThinAInA tApa veThIne potAnA AtmArUpI suvarNane guNonI zuddhi ApavAne badale anAdinA je doSa, je malinatA cAlI Ave che emAM vadhAro karavAno ? zuM nathI lAgatuM ke AvuM to anaMtA bhavomAM karyuM mATe ja rakhaDatA chIe ? eTaluM vicAro ke A avaLacaMDAI konI khAtara thaI rahI che. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlamilakata ane raMgarAga rUpI upAdhinI ja khAtara ne ? e upAdhi mAnasika AvI UMdhI Adhi race che. mATe ja kahevAya che ke AdhivyAdhinA trividha tApathI bharyo A saMsAra jIvanA hIra cUsI le che. enAthI jo na bacAya to AtmAnA teja khIlavAnA nathI. upAdhinA pahelAM to mUlyAMkana karavA ja khoTAM che. mUlyAMkana karo cho eTale ja "upAdhi pahelI, ane guNa ke dharma pachI,'- ema dhoraNa rAkho che. pariNAma e Ave che ke je guNo ane dharma AtmAne mahAzAnti arpanArA che, tAjagI ApanArA che, masta ane mAtabara rAkhanArA che, ene avagaNI mAlamilakata ane raMgarAganA bhoganI upAdhine mAthe caDhAvI keI ciMtAo, keTalIya azAnti, nirAzA, nisAsA vagerenA bhoga banavuM paDe che. sevAthI zA zA lAbha? : svArtha sAdhanAmAM racyApacyA rahevAthI saravALe AvuM ja badhuM jovA maLe che. tyAre sevA ane paropakArathI jIvanane suvAsita rAkhavAmAM mana praphullita rahe che, hRdayane AzvAsana rahe che ke cAlo kAMIka sukRta kamAyA ! Ama to tana-mana-dhana aMte badhA ja khovAI javAnA che. emAMthI jeTalA sevA ane paramArthanA kAryamAM vaparAyA, eTalA lekhe lAgyA" svArthabhAvane badale sevAbhAvane jIvanamaMtra banAvI devo joIe. eja vezyA rahe ke huM ane mAruM bIjAnA khapamAM kema AvIe !" jyAM enI taka dekhAya ke jhaTa jhaDapI levAya. sevA mATe hADakAM harAma nahi, paNa AkhAM, sevA mATe dhana moghuM nahi paNa sastuM." sevA karatAM karatAM to sevAno eka nAda lAge che, sevAmAM ja rasa Ave; sevA karavAnI maLyAthI AnaMda thAya, spharti Ave; rAta paDye dilane ThaMDaka vaLe ke Aje ATalI sevA karavAnuM kamAyo." jAte sevA karavAnI Adata kuTuMba para paNa evI AdatanI hoMza jagAve che. tyAre e paNa vastu che ke sevAbhAva lokapriyatAne lAve che. kaho cho ne name e saune game ? jo namavA mAtrathI A, to sevA karyAthI to ethIya vizeSa thAya emAM zI navAI ? upAdhi thI samAdhi tarapha Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to jIvanamAM A traNa guNano khUba khapa karo, pavitratA, vinayabhAva ane sevAparAyaNatA. maMtrI patnI raDe che : vAta A cAle che ke zreSThiputra candrane muni potAnuM caritra saMbhaLAvatA kahe che "huM rAjamaMtrI, mAre sarasvatI nAmanI suzIla, vinayI ane sevAparAyaNa patnI hatI. ekavAra e rAtanA jhabakIne jAgIne rovA lAgI. enA avAjathI huM paNa jAgI gayo. meM pUchyuM "kema Ama ekAeka raDe che ?' paNa eNe uttara na dIdho. ethI to mane lAgyuM ke A enA raDavA pAchaLa koI gaMbhIra kAraNa che. enA para mane athAga prema to hato ja, emAM ene koI gaMbhIra duHkha upasthita thayuM hovAnuM mane lAgyuM, tethI lAgaNI vizeSa UbharAI uThI ! mArA dilamAM bhAre duHkha UbhuM thayuM. mArA manane thayuM ke "are ! A bicArIne ATaluM badhuM duHkha ! teya huM jIvato jAgato ane sArI sthitimAM Ubho chuM toya jo ATaluM duHkha, to mArA marI gayA pachI to enA duHkhanI avadhi ja zI ?' kharekhara ! ene je duHkha haze enA karatAM mane vadhu duHkha UbharAI AvyuM. eTale meM vadhu Agraha karIne pUchyuM, paNa uttara maLavAne badale rudanano raNakAra maLyo tethI mAro udvega vadhato gayo. sAmAnA duHkhe duHkhI zuM dayAthI ja thavAya che? mahAnubhAva ! zuM A udvega mAro sAmAnI dayAnA gharano hato ? nA, ema to jagatamAM AthI paNa vadhu duHkhamAM kaI jIvo rIlAya che; are ! sAmAnA duHkha ApaNI najare caDhe che, chatAM kyAM e udvega thAya che ? mATe uga dayAne lIdhe nahi paNa mohane lIdhe thato hato, e vAta spaSTa che. A ya mane have samajAya che, te vakhate to mohanA kephamAM kAMI samajAtuM nahotuM. bAkI e jojo ke moha jIvane vagara joItA keTalAya duHkha-udvega khaDA karI Ape che ! jagatamAM mohanI upAdhi thI samAdhi tarapha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevI khUbI che ! ke bhalabhalA iMdra jevAne paNa gulAma banAve che ! jIvane eka yA bIjA prakAre duHkha saMtApamAM ghasaDe che ! pra.- to zuM snehInA duHkhathI duHkhI na thavuM ? u.- ahIM duHkhI na thavAnI vAta nathI. vAta e che ke duHkhI thatA ho emAM tapAsa karo ke enI pAchaLa kayuM tattva kAma karI rahyuM che ? moha ke dayA ? dayA kahezo to pAcho prazna e Ubho raheze ke dayA bIjA jIvanI kema evI nathI UbharAtI ? kahevuM ja paDaze ke tyAM dayAnI lAgaNI karatAM mohanI lAgaNI kAma karI rahI che. moha duHkhI kare che, moha rovaDAve che. e paNa vicAravA jevuM che ke duHkha ke mohanA rudana karavAnuM kayA kAraNe bane che ? zuM snehIne sAruM lagADavA ? to e du:kha karavAnuM ne rovAnuM pAchuM mAnAkAMkSArUpI mohanA gharanuM thayuM ! muninuM A kathana AtmanirIkSaNa karavA mATe samajavAnuM che. AvI vicAraNA Ave tyAM bhaDakavAnI jarUra nathI. tame potAnA AtmAnA ane vastutattvanA UMDANamAM utaro, juo, tapAso ke koI paNa pravRtti ke prasaMgamAM rahasya zuM che, kevI kevI lAgaNI vastunA kayA kayA aMzane sparzI che. e tapAsathI sAco kyAsa kADhatA kamamAM kama jAgRti ane sAvadhAnI prApta thaze. duniyAdArImAM paNa dekhAya che ke koIne ayogyaputra nabhAvavo paDato hoya, ene ema kahevAmAM Ave ke A tuM nAlAyaka putranI nAlAyakIne nabaLAIthI nabhAvI rahyo che, tyAre jo e kahe ke to zuM huM ene kADhI mUkuM ? to ene kahevuM paDe che A kADhI mUkavAnI vAta nathI, mAtra tame e jovo ke evo putra nabhAvavA pUMThe tamArI nabaLAI kAma karI rahI che ke nahi ? evI rIte muni ahIM kahe che ke strInA rudana pAchaLa mAruM duHkha mohanA gharanuM hatuM. samaja hoya to te e duHkhane mohane badale viveka ane bhAvadayAnA gharanuM karI zakata. paNa samaja lAvavI kyAMthI !' zreSThiputra candrane muni AgaLa potAnI maMtrI-avasthAnI hakIkata 80. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che, "jyAre meM bahu AgrahathI mArI patnI sarasvatIne pUchyuM Ama ekAeka rovAnuM zuM kAraNa che? zuM tamAruM koIe apamAna kareluM tamane koI pIDA thAya che ? che zuM ?' maMtrI patnI rovAnuM kAraNa kahe che : tyAre patnI kahe che, "nA, evuM kAMI nathI. mAtra mane eka svapna AvyuM, ane emAM meM tamane bIjI strI sAthe vAta karatA joyA !! A sAMbhaLatAM mArA manane thayuM ke aho ! A jo ATalI vAta mAtra enA upara, ane te paNa svapnAmAMnI vAta chatAM enA para ATalI udvigna bane che, to pachI kharekhara tema banatAM ane tethIya AgaLa kazuM banatAM enA dilane keTalo AghAta lAge ? strInA sneha ane zramanI kadara : vicAravA jevuM che ke je strI jAta ATalo sneha dharAve che, ane gharanuM keTaluMya vaitaruM kare che, te paNa vagara pagAre, enI puruSa keTalI kadara kare che ? tame kahevAnA ke "kadara to karIe ja chIe ne ? mATe to enA para rAga dharIe chIe, ene kharcanA nANAM kamAvI lAvIne daIe chIe. paraMtu, AnA baMne vastunI pAchaLano Azaya zuM kadara karavAno che, ke bIjo koI Azaya che, te tapAsajo . tema e kadAca kadararUpa hoya toya eTalethI patI jAya che ke ethIya vizeSa kAMI joIe che, e tapAsajo. patnI para rAga karo cho te kAmarAga che ke kadarano rAga che ? rAganI pAchaLano Azaya enA parano mohano ke vAsanAno kharo ke nahi ? kharcanAM nANAM kamAvI lAvI Apo te zuM enI kadara karavA mATe ke tamAruM ghara calAvavA, ane lokamAM AbarU, svamAna jALavavA ? upAdhi thI samAdhi tarapha Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadaramAM zuM karavAnuM? : hajIya sUkSmatAthI jozo to jaNAze ke moTebhAge hajI to tyAM svArthanI vAsanA kAma karI rahI hoya che, kadara to ethI UMce che. kadara to e kahe che, kadara to e mAge che ke "A jyAre ATalo rAga ane sevA kare che, to pachI mAre enI pratye saumya vANI-vartAva rAkhavo, enA dilano bhaMga thAya ene AghAta lAge evA zabda na bolavA, evI pravRtti na karavI. eno mArA pratye koI kaTu bola ke pratikUla vyavahAra mAre khamI khAvo. tema patnI pratye e paNa eka kadara che ke ene javAbadArIo upADavAmAM madadagAra thavuM. jIvanamAM dhArmikatA pavitratA rAkhI patnIne bahu pApamAM na joDavI. vAsanAtRptimAM ene na ghasaDavI; tema, enA sivAya koI strI pratye dRSTi sarakhI na nAkhavI. kadara nathI mATe kleza vagere : kadaramAM jo AvI AvI bAbata sacavAtI hoya to gharaphleza thAya ? patnIne AkarA zabdo kahI enA hRdayamAM bhaMga karAvI jAte to dharmasAdhanA nahIM karavI paNa patnI para badho bojo nAkhI eneya vrata-paccakhANa tathA dharmakriyAmAM aMtarAyabhUta thavAnuM karAya ? AryapatinI kadaranI UMcI kakSA : patnInI eka pati-niSThAnI kadara upara enuM khamI khAvAnI enuM sahI levAnI vAta rakhAya to Aje je ghara ghara kleza dekhAya che te hoya ? e to juo ke savArathI rAta sudhI e keTaluM vaitaruM kUTe che? keTakeTaluM e sahe che? keTakeTalI bAbato e saMbhALe che ? eno 8 2 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra hoya to enI pAchaLa mAtra sahAya ke sahiSNutA ja zuM, paNa uparAMtamAM eka Aryapati tarIke enA cittane samAdhi, dharma ane AdhyAtmika unnatikAraka preraNA-protsAhana apAya. AryapatinI kadaranI e UMcI kakSA che, paNa kahevAnA ke pahelAM amArA jIvanamAM AdhyAtmiktA bharacaka bharI hoya tyAre ne ? AdhyAtmikatA mATe zuM zuM karavAnuM AdhyAtmiktA eTale koI moTI sAdhutA arthAt municaryA samajatA mA. emAM eTaluM Avaze ke, tamAre have svAtmA para mohano adhikAra nahi rakhAya. adhikAra dharmano rAkhavo paDaze. jAta upara varcasva dharmanuM rAkhavuM joIe. jIvanane mAyA, prapaMca, viSayalaMpaTatA, svArthodhatA, aviveka, anucitatA, vagere doSobharyuM nahi rakhAya. svajana snehIne korI kaDakaDatI jaDanI vAto ane arthakAmanI rAmAyaNamAM nahi ghasaDAya. emane zuM ke potAnI jAtane zuM, paNa AtmA, paramAtmA ne sadguruonA mamatvavALA banAvavA joIe. saguNo ane sad AcAra-vicArono khUba khapa kare evA saMskArI karavA joIe. jIva mAtra pratye maitrIbhAva, saunA bhalAnI ciMtA, duHkhInI dayA, guNIyalanA guNanI anumodanA, paranA doSo pratye udAsInatA, vagere valaNamAM ramatA thAya evI ja vAtacIto ane protsAhana karavA joIze. AvI AvI AdhyAtmikatA uparAMta dhArmiktA jAtamAM ane patnImAM keLavavAnI dhagaza ane puruSArtha jo keLavo to enI pAchaLa kuTuMba svargIya AnaMdamAM mahAlatuM thaI jAya ! eka kalyANa snehI tarIke to e keLavavAnuM ja che, paNa kadara tarIke ya keLavavAnuM che. mANasane 83 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra nathI ke "AmanI mArA pratye keTakeTalI lAgaNI che ! e keTakeTaluM mArI pAchaLa sahana kare che ! kevo bhAre zrama uThAve che ! to e lAbha ane upakAra pAchaLa mAre koIka avasare thoDA kaThIna zabda sahI levA, thoDI agavaDa veThI levI, e to koI moTI vAta nathI, koI moTuM parAkrama nathI. kyAM emanA sneha ane zramadAna ! ne kyAM A sahavAnuM ! e to sahavuM ja joIe. uparAMtamAM mAre bhoga paNa devo joIe.' Avo vicAra nathI mATe khoTA ropha ane roSamAM ghasaDAI javAya che, kleza kaMkAsa maMDAya che, sAmAne nirAzA ane hRdayabhaMga karAya che. deva-gurudharmanI pAchaLa paNa AvuM ja bane che. emanA upakAranI amApa kiMmata vicArAtI nathI, kadara karAtI nathI, tethI jinanI AjJA uThAvavI bhAre paDe che, gurunI hitazikSA ke kaDakAI kaDavI lAge che, dharmanA kaSTa gamatA nathI, emane mATe bhoga ApavAnI urmio nathI uchaLatI. nahitara manane zuM ema na thAya ke kyAM emanA anaMta upakAra ane kyAM A kaSTa ! patnInA rUdananuM nivAraNa : muni kahe che, mArA maMtrIpaNA vakhatanI e patnInA kahevAno bhAva huM samajI gayo. tarata ja ene sAMtvana ApavA meM kahyuM, "mArA para tAre zaMkA karavAnI jarUra nathI. le huM AjathI pratijJA karuM chuM ke A jIvana paryata tArA sivAya bIjI koI paNa strIno mAre tyAga che." | mArI A pratijJAthI enA mukha upara AnaMdanI urmi chavAI gaI. te pachI to anyonyano prema bahu vadhyo. paraMtu enuM eka khataranAka pariNAma je AvyuM te jANatAM tane thaze ke tAruM du:kha te zA visAtamAM che ? banyuM evuM ke keTalAka vighnasaMtoSIone amArI A premanI vastu para kArastAna karavAnuM maLyuM. 'candra ! tane lAgyuM haze ke meM A pratijJA karI ane baMneno upAdhi thI samAdhi tarapha Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema vadhyo e sarasa thayuM. tane zuM, mane paNa emaja lAgatuM. paraMtu e to jyAre enA bhayaMkara pariNAmanI paraMparA joIe tyAre ja samajAya che ke jJAnIoe Adhi-upAdhine keI anarthonI khANa kahI che te taddana yathArtha che. prema vadhAryo e upAdhi ja vadhArI hatI, Adhi ja vadhArI hatI. emAM kAraNabhUta mArI jIvanabhara ekapatnIvratanI pratijJA hatI. paNa te tuM samajato haze ke sadAcAranI bhAvanAmAMthI janmI hatI ? nA, sadAcAra-premI to huM pahelethI hato ja, paraMtu eka patnI maryA pachI paNa bIjI patnI ya na karavI evuM kAMI meM nakkI nahotuM karyuM, te nakkI karyuM temAM A patnI upara athAga moha ane tenA rudanathI levAI javApaNuM hatuM. to A ya eka Adhino vadhAro ja ne ? he bhAgyavAna ! mATe e jo ke dekhItA keTalAka guNo paNa doSanA gharanA hoya che, eTale ja e doSamAM pariName che ! pariNAme doSarUpa nIvaDe che ! jIvanabhara ekapatnI vrata e guNa che; paraMtu e mAre snehALa patnI uparanA gADha moharUpI doSamAMthI janmyo hato, mATe e adhika snehanA baMdhanarUpI doSamAM pariNamyo. have e ATalethI aTakavAno nathI. paNa adhika anarthamAM ne mahAduHkhamAM pariNamavAno che, e tane AgaLanuM sAMbhaLIza eTale samajAze." | munie samajAvela A tattva bahu vicAravA jevuM che. Aje jaDa padArthonAM saMzodhana, jaDanI khAsiyatonAM pRthakkaraNa vagere bahu cAlI paDyuM che. paraMtu AtmavRttionA UMDANamAM utaravAnI jarUra che. enA pRthakkaraNa ane saMzodhana karavAnI ja khAsa jarUra che. zuM ApaNe guNarUpa mAnI lIdhela vRttio kharekhara guNasvarUpa che ? ane che to e koI doSanA lIdhe to nathI janmI ne ? e tapAsavAnI jarUra che. saMsAramAM rahyA eTale sneha to thavAnA ane karavAnA, paNa e snehane jo mohanA snehane badale aucityanA sneha banAvI do, dharmanA sneha karI do, maitrI, karuNA ane pramodabhAvanA sneharUpa banAvI do, upAdhi thI samAdhi tarapha Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to e doSarUpane badale guNarUpa banI jAya, kuTuMbane ApaNI chAyA jhIlanArA sAdharmika tarIke snehanA pAtra banAvI zakAya; athavA enA vaDerApaNAnA aucityano sneha dAkhavI zakAya. tyAre mohapAtra kuTuMbI tarIkeno sneha na karo, ane Avo sneha karo, ethI kAMI vyavahAramAM vAMdho na Ave. UlaTuM ema kaho ke, vyavahAra sAro cAle, kemake dharmasneha ane aucityasnehamAM viveka jAgato rahe che dila udAra ane gaMbhIra rahe che, svArtha gauNa thaI parArthavRtti mukhya bane che, svArthakuzalatA maTI parArthakuzalatA Ave che. Arya rakSitanI mAtAne putrasneha karatAM dharmasneha vadhu hato to e bhaNIne Avyo ane nagara AkhAe tathA anya kuTuMbIoe vadhAvyo, paNa mAtAe vizALa ane dIrgha dRSTithI vicAra karI vadhAvavAne badale putranI daSTi vikasAvI, ane mahAna zAsanaprabhAvaka ane pUrvadhara mahAjJAnI AcArya banavAnA paMthe vALyo ! madanarekhA mahAsatIe pati uparanA dharmasnehane lIdhe ja maratA patine enI ane potAnI hAya baLatarAmAM, ne mAranAra jeTha para kaSAyanI AgamAM saLagAvyo nahi, UlaTuM mahAkSamA ane samatAsamAdhimAM jhIlato karI dIdho ! ane e samAdhi maraNa pAmI pAMcamA devalokamAM devatA thayo ! kaSAya to evo bhayaMkara uThyo hato ane raudra dhyAna evuM bhayaMkara bhabhUkI uThyuM hatuM ke e rahyuM mRtyu thatAM naraka jevAmAM jaI paTakAvuM paData ! enA badale devagati; ane te paNa bhavanapati-vyaMtara-jayotiSkanI nahi, paNa UMcA vaimAnika devaloka, ane tyAM paNa pAMcamA devalokamAM janma maLyo ! eTale UMce pahoMcADanAra madanarekhAno dharmasneha, gaMbhIra dRSTi ane udAratA sAthe parArthakuzaLatA kevI ! potAno pati mare che eTale patinA khUnI jeTha rAjAnI cuMgAlamAM phasAI paDavAnuM che ! pAcho e potAnI upara Asakta banyo che ! ene jo pote vaza na thAya to potAnA putrane vacamAM lAvI e rAjA kaI duSTatA para jAya teno koI patto nathI. badhI jAta paranI vikaTa upAdhi thI samAdhi tarapha Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paristhiti vacce A rAjAnI hakumatamAM bacAvanAra koNa ? eTale, patinA maraNa vakhate potAnA A badho svArtha bhaMgAto najare caDhe evo che; chatAM e badhAno hamaNAM koI ja vicAra na karatAM, atyAre to tatkALa upasthita thayela patinA paralokano vicAra ja eNe mukhya ryo ! e paNa eka maharSine chAje evI bhavya tattvavANI suNAvIne, ne duSTa jeTha pratye paNa bhArobhAra kSamAnA dAna karAvIne ! | muni kahe che, "he candra ! badhI paMcAtI mohanA gharanA snehamAMthI UbhI thAya che. moha-sneha viTaMbaNA ane kaleza kalpAMta vinA kazuM sAruM ApI zakato nathI. tyAre dharmasneha to dharmanA mamatva jagAvIne sAmAnA vizeSa AtmahitanuM lakSa UbhuM kare che, enI ja ciMtA karAvIne e mATeno puruSArtha karavAmAM tatpara rAkhe che, ane sukhada pariNAmanI paraMparAno svAmI banAve che. paNa A badhI samaja te vakhate mArAmAM nahotI ane mohAMdha snehamAM huM taNAyo ! pariNAma e AvyuM ke vijJasaMtoSIoe rAjAne caDhAvavAnuM karyuM. "A maMtrI to enI patnImAM bahu Asakta che, ane patnI paNa enAmAM atyanta Asakta che. be kadI chUTA na paDI zake," vagere vagere kAna bhaMbheraNI emaNe karI ane amArA para mahAna Apatti varasavAnA vAdaLa UbhA karyA ! asahiSNutA ane IrSAnI nAgaNa : he candra ! A jagatamAM mANasane kAM sAcI pravRtti AkhA divasabharanI hotI nathI, agara hoya che to ene khorabe rAkhIne paNa asahiSNu dilanI khoTI khaNajane lIdhe AvI irSAbharI galIcA pravRttimAM rAce mAce che, emAM ene potAne zuM maLavAnuM hoya che ? kAMI ja nahi. paraMtu jherIlI nAgaNa jevI A jherIlI daSTi duSkRtyonA jhera okAvya ja rAkhe che. kahe che ne "sApa khAya ne mukhaDuM thothuM,' koIne sarpa Dese tyAre gAmaDAmAM kahevAya che ke "Ane sApe khAdho.' have jo sApa khAto hoya to sApanA momAM kAMI AvavuM joIne ne ? paNa nA, upAdhi thI samAdhi tarapha Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM to enuM mukhaDuM thothuM eTale ke khAlI ja rahe che, momAM kAMI ja AvatuM nathI, ne moMnuM jhera bahAra jAya che. basa, eja rIte asahiSNu ane IrSyAbharyA mANasone potAne kAMI lAbha na thato hoya chatAM potAnuM IrSAdaSTi ane adhama vicAranuM jhera adhama pracAra dvArA ane adhama yojanAo mAraphate bahAra phelAya che. vAta paNa barAbara che ke asahiSNutA ane irSyA keTalA badhA jherIlA bane che ! mAnava jIvanano je amUlya kALa to anAdinI khoTI Adato, duSTa vRttio ane doSa-durguNone bhUMsI nAkhavA mATe maLyo che, mahA puNyayoge maLyo che, ene e ja nabhAvavA-poSavAmAM vaparAya e keTaluM badhuM khataranAka ! ApaNI bhUlabhAlanI vAta Ave tyAre bacAva to karIe chIe ke "zuM karIe, anAdinA saMskAra che, paraMtu e jotA nathI ke (1) AvA bacAva pUrvabhavomAM zuM nahi karyA hoya ? khera, A janmamAM to kyAranAya bacAva karatA AvyA, to zuM sudhAro thaI gayo ? (2) vaLI, AvA UMcA Atma-saMzodhana-sudhAraNAno bhAva pUro thayA pachI zuM pachI Avo UMco bhAva jhaTa maLaze ? ane kadAca jo maLaze to manano khoTo bacAva karavAnI Adata tyAM zuM sAthe nahi Ave? manane nirdhAra kema na thAya ke "A bhava jyAM sudhI hAthamAM che tyAM sudhI mArI kuTevo, duSTa vRttio ane durguNone toDI nAkhavA mathIza ! duHkha-nAnama-Apatti veThIne paNa A mahAna kArya karIza ! A na karuM to mAnavamagaja ane mAnava zaktio pAmyo zA mATe ? zuM paTapaTArA bharavA ane jaDa viSayo pAchaLa nAcavA ? muni kahI rahyA che ke jyAre vijJasaMtoSIoe rAjAne jaIne amArA gADha premanI vAta karI, tyAre rAjA kahe che, "prema to hoya. kayA suzIla pati-patnine prema nathI hoto ? 88 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pelA kahe che, "mahArAja ! A prema judo. ekabIjAno viraha khamI zake nahi evo e che. tamAre pArakhuM karI jovuM hoya to juo, virahamAM avanavuM jovA maLaze !' rAjAnI yojanA : rAjA, vAjAM ne vAMdarA, traNeyanI eka sthitinA zA bharosA ? maMtrI para athAga prema ane vizvAsa chatAM eNe eka potAnA manathI sAdI paNa kharekhara je bhayaMkara nIvaDI evI parIkSA karavAnI yojanA manamAM ghaDI kADhI; ane te anusAra mane rAjaya vyavasthA soMpIne pote yuddha javAnuM nakkI karyuM. yuddhabuddha zAnuM ? khoTo petaro ja hato, chatAM mAre javAnuM nahotuM tethI mane AnaMda thayo. zAthI e tuM samajI zake che ne ? mohane panAre paDelA jIvanI kevI durdazA hoya che ! atizaya rAgamAMthI anartha : he candra ! adhika paDatA rAganI moTI moMkANa che ! evA rAgAMdhanA haiyAM eTalA badhA nabaLAM pocalAM bane che ke pachI tyAM umadA sAttvika vicAraNAo mATe avakAza raheto nathI, sArI vAto jIvanamAM utAravA mATe puruSArtha jAgato nathI." Aje zuM che ? lakSmI ane hoddAnA adhika paDatA rAga ja malina vicAraNAone adhama kRtyo AcarAve che ne ? muni kahe che "he candra ! dila to eTaluM badhuM vizAla ane dharAyeluM banAvavuM joIe ke kuvicAra ane kuyojanAone emAM sthAna na maLe. paNa e kyAre bane ? rAgamUDhatA ochI thAya to ne ? sujJa yuvaka ! bhUlato mA, bhaviSyanA dIrgha kALapaMthe hajI je prayANa karavAnA che, te sukhada ane zAbAzIbharyA to ja banaze ke jo ApaNe saghaLA doSonA mULabhUta A rAga para bhAre aMkuza mUkIzuM. badhAya anartho mULabhUta atizaya rAgamAMthI janme che. duniyAnI sArI sArI cIjo, dhanasaMpatti, gharadukAna, kuTuMbaparivAra, mAnapAna vagere para vadhAre paDatA AkarSaNa thAya che to upAdhi thI samAdhi tarapha 8 9 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAMthI keI anartho ane keI asad AcaraNo UbhA thAya che. he candra ! AvA samajadAra ane sazakta mAnavarUpI mahAprANI banyA pachI zA mATe eTalA badhA lahevAI javuM joIe ? paNa jo je ke upAdhi cIja ja evI che ke sAmAnya jIvane saheje saheje potAnA tarapha nirvicAra AkarSaNa, AMdhaLo rAga, ane palaTo pAmato karI de che, mATe upAdhithI jeTalA AghA rahyA teTaluM e AkarSaNa, e rAga ane e lahevAmaNathI bacAze. nahitara to samajaje ke upAdhi A rAgAdi AdhinA bhAre tophAna jagAvI keI duHkha-saMtApanI Aga saLagAve che. maMtrIne teDAve che : rAjA to lazkara laIne bahAra gayA pachI eNe eka mANasa mokalIne mane kahevaDAvyuM ke "laDAI aMge tamArI khAsa jarUra che mATe tarata AvI jAo." have ? rAjAno hukama eTale bIjo vicAra karavAno nahi. tethI huM patnI sarasvatIne AzvAsana daI rAjA pAse pahoMcI gayo. rAjAe badho dekhAva evo rAkhyo hato ke mane koI vahema paDyo nahi. be cAra divasa emaja pasAra thayA pachI rAjAe mArAthI guptapaNe eka khAsa mANasa mArI patnI pAse mokalyo." maMtrInA maraNanA khabara ? eNe jaIne udAsa cahere ene kahyuM ke "maMtrI laDAI bahu bahAdurIthI laDyA paraMtu duzmanano sIdho ghA lAgavAthI marI gayA !" "mANasa kahevA janAro A tUta jANato hato. ene joyuM hatuM ke have mArI patnI zuM kare che. paNa mArA para athAga premabharI patnI patinA ekAeka mRtyu ane teya potAnI gerahAjarImAM thayelA mRtyunA samAcAra sAMbhaLIne kyAM UbhI rahe ?' "he candra ! jagatamAM bIjI kaSTa-takalIpha sahavI hajI sahelI che, paraMtu jyAM athAga prema che enA viyoganA ane teya kAyamI viyoganA 90 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcAra paNa sAMbhaLavA du:saha che. emAMthI je mAnasika Adhi uThe che eno saMtApa pArAvAra pIDA Ape che ! mANasa e bIjAmAM najare jue che paNa kharo, chatAM pAcho potAne evI Adhino zikAra banAvanArI upAdhine hoMzapUrvaka vahore che ! e enI kevI ajJAna ane mUDha dazA !" "he candra ! jyAre jagata para zrI vItarAga sarvajJa bhagavAnanuM kalyANazAsana mojUda che, ane e samyagdarzana-jJAna cAritranA bhavya sAdhanApaMthane prakAzamAM mUke che, evo ke je Adhi-vyAdhi-upAdhinA trividha tApane miTAvI zakavA, taddana nAbUda karI devA samartha che, tyAre jIva e sAdhanA-paMthe vaLI javAne badale upAdhionA majUra banI ene mAthe UMcakI UMcakIne phare e enI kevI kaMgAliyata ! baMne tripuTInAM vaheNa judI tarapha : samyagdarzana-jJAna-cAritra e Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApa miTAvanArA zAthI ? kAraNa spaSTa che. Adhi-vyAdhi-upAdhinAM vaheNa jaDa vastunI tarapha che, ane AtmAne e tarapha ghasaDAvuM paDe che. pachI jaDanA saMparkamAM AtmA taNAyo eTale tApa sivAya bIjuM kAMI jovA maLe ema nathI. kemake jaDa viSayo AtmAthI tadana para vastu che, AtmAne parAdhIna ane pAmara banAvanAra che. jIvanA kahyAmAM e nahi, jIvanA kabajAmAM e nahi, jIvanI sAthe e kAyamI nahi, jIvanI icchA karatAM savAyAM to nahi paNa haMmeza adhUrAM, pachI e saMtApa na Ape to bIjuM zuM Ape ? duniyAmAM dekho cho ne ke patnI ke putra jo kahyAmAM nahi, kabajAmAM nahi, kAyamI nahi, icchIe evA nahi balka iyA karatAM upAdhi thI samAdhi tarapha 91 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ! basa evo A jaDasaMyoga che. Adhi-vyAdhi-upAdhi e jaDa viSayonA mArge vahenArA che, eTale e ya zAMti, svasthatA ke ThaMDaka kyAMthI Ape ? tyAre, samyagdarzana vagere AtmAnA mArge vahanArA che, ne jaDanI phasAmaNamAMthI AtmAne choDAvatA Ave che; eTale sahaja che ke e jaDagAmI Adhi-vyAdhi-upAdhinA trAsa-tApamAMthI mukta kare ja. jaDanAM ne AtmAnAM sagAM : A sAyansa, A vijJAna barAbara UMDA vicArapUrvaka lakSamAM utAravAnI jarUra che. jaDanA tarapha jeTalA tame vahI jAo eTalA saravALe saMkaTasaMtApamAM utarazo, ane AtmA tarapha jeTalA cAlyA Avo eTalA zAMti, ThaMDaka ane phurti tarapha cAlyA Avazo. bIjA zabdamAM kahIe to, Adhi-vyAdhi-upAdhinI phasAmaNa saMkaTa-saMtApa Ape che, tyAre samyagdarzana-jJAna-cAritrano satsaMga zAMti, spharti ane ThaMDaka arpe che. kemake Adhi vagere, e jaDanA sAgrIta che, ane samyagdarzanAdi e AtmAnA sagAM che. AtmA jaDathI alipta hota to koI paMcAtI nahotI, paraMtu A to jaDanA gADha saMparkamAM che, mATe jaDanAM tophAne ene sahavuM paDe che. sArA gharano paNa chokaro jo jugArI vagere vyasanIonA saMgamAM bhaLe che, to e tophAnIonA yoge ene sahavuM paDe che. evuM jaDanA chaMde caDhavAmAM samajavAnuM che; ahIM jaDanAM tophAna Adhi-vyAdhiupAdhi che, e pArAvAra muzIbato ane baLatarA UbhI kare che. pelA chokarAne potAnA ghara tarapha vALanAra samajupaNuM, zikhAmaNa ane zarAphI vepAra vagere sArI cAla che, ema ahIM AtmAne Atma-ghara tarapha vALanAra samyagdarzana-jJAna-cAritra che. samyagdarzana eTale samajupaNuM, samyajJAna eTale zikhAmaNa ane samyakracAritra eTale sArI cAla. mATe e ja Adhi-vyAdhi-upAdhimaya saMsAranA trividha tApane miTAvanAra che. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha dharma : A samyagdarzanAdi e zuddha dharma che. melA dharma jagatamAM ghaNA; paNa zuddha dharma A, ane zuddha dharmathI ja saMsAravAsano aMta Ave ema jaina darzana kahe che. paMcasUtramAM lakhyuM che ke saMsAra kevo ane kema mATe : 'aNAI bhave dukkharUve dukkhaphale dukkhANubaMdhI eassa NaM vucchittI suddha-dhammAo / ' saMsAra anAdino che, e du:kharUpa che, duHkhanuM kAraNa che, ane duHkhano pravAha vahevaDAvanAro che. eno uccheda zuddha dharmathI thAya che. saMsAranuM svarUpa paNa duHkhamaya, enuM kArya paNa duHkha, ane enuM marma paNa duHkhanI paraMparAnuM dAna. (1) saMsAra duHkharUpa kema ? : eLiyAne game te bhAgamAM tapAso to ya kaDavo ja jaNAya, ema saMsArane koI paNa bhAgamAM juo to e du:kharUpa ja jaNAze. jotAM AvaDavuM joIe. moha-mUDhatArUpI kamaLAnI AMkhe juo to UMdhu jaNAya; bAkI cokhI dRSTithI dekho to du:kha sivAya bIjuM kaMI nahi jaNAya. pra.- baMgalA, bagIcA, vaibhava, vilAsa, vagere badhuM saMsAra ja che ne ? e badhA to sukharUpa dekhAya che, evuM kema ? u.- jotAM bhUlyA ! sukharUpa zAthI dekhAya che? eTalA ja mATe ke enI pAchaLa "mAre baMgalo vagere joIe" e jhaMkhanAnuM, e valavalATanuM du:kha UbhuM thayuM, che. vaLI "A baMgalo vagere rahe to sAruM evI ciMtAnuM du:kha beThuM che mATe e sukharUpa bhAse che. bAkI mAthe devuM caDhI gayuM hoya, baMgalA para rUpiyA vyAje lIdhA hoya, vyAja paNa moTuM caDhatuM hoya, baMgalAnA kharacA bhAre paDatA hoya to to ema thAya che ke sArI kiMmatamAM jo baMgalo vecAI jAya to sAruM, have baMgalo upAdhi thI samAdhi tarapha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavAnI ciMtA, valavalATanuM duHkha gayuM tethI e baMgalo sukharUpa nahi paNa duHkharUpa lAge che. mATe kaho ke e zuM ke bIjuM zuM, saghaLo ya saMsAra asalamAM du:kharUpa che, kemake e mULe valavalATa, ciMtA vagere duHkhanA pAyA para sukhano AbhAsa karAve che. tRSNA, mamatA ane rAga, icchA, AturatA ane Azcarya vagere khaMjavALa jyAM sudhI pahoMce che tyAM sudhI ja viSayonA saMparkarUpI khaNavAnuM sukharUpa lAge che. ane e khaMjavALa khasa, kharajavAnI jema du:kharUpa ja che. pra.- kharo aMdarano saMsAra, AtmA sAthe ekarasa banelo saMsAra, A tRSNA-mamatA-rAgAdirUpa che. to ekalo e ja duHkharUpa che, bAhya viSayono saMsAra kyAM duHkharUpa banyo ? u.- e paNa duHkharUpa eTalA mATe ke bAhya saMsAranA viSayo A tRSNA-mamatA-rAgAdine ukheLe che, sUtelA jagADe che, ane jAgelA pagabhara tathA puSTa kare che. are ! kaho ke viSayo jANe tRSNAdimaya bane che, mATe e paNa duHkharUpa che. tAvano roga che ja, paNa zrAvaNa bhAdaravAnI kAkaDI paNa rogarUpa gaNAya che. jugAranI hAra to nikaMdana kADhanArI che ja, paraMtu jugAra paNa nikaMdana kADhanAruM ja gaNAya che. jhera to jherI kharuM ja, paNa jharamizrita lADu paNa jherI ja kahevAya che. basa, e ja pramANe AMtara tRSNAdi to du:kharUpa kharA ja, paNa enA sthAnabhUta bAhya viSayorUpI saMsAra paNa duHkharUpa che. e baMnenAM ja rUpako che. aneka prakAranI mAnasika Adhio, zArIrika vyAdhio ane bAhya upAdhio, e badhA ja jyAre du:kharUpa hovAnuM samajazo tyAre enI mohamAyA para tiraskAra chUTaze ! ane ene nivAranArA samyagdarzana-jJAna-cAritra para atyaMta ruci ane prIti, zraddhA ane abhilASA jAgaze, kyAre ane kema kema e sAdhuM, e talavalATa jAgato raheze. 94 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra sArabhUta mAnyo che mATe : vicArI juo ke AvA saMsAramAMthI koNe sAra kADhyo che te tame kADhI jazo. moTA camarabaMdhI cakravartIo ane iMdro paNa koI ja sAra kADhI zakyA nathI. "nA, ame emAMthI sAra nIkaLavAnuM to samajatA nathI.' ema kahetA mA; sAra nIkaLavAnuM na samajatA ho to kadAca kama tAkAte ene choDI na zako. paNa e to kaho ke enI pAchaLa mAnavatAnA guNo kema gumAvAya che ? asAra lakSmI lAvavA pAchaLa keTa-keTalA prapaMca ane jUTha DaphANa haMkAryo rakhAya che ! keTalI kAramI tRSNA ane anIti sevAya che ! upakArI mAtA-pitA ane bhAI-bhAMDu sAthe paNa kevA jhaghaDA karAya che ! sAdharmika ne sAdhu para paNa kevo abhAva keLavAya che ! zuM lakSmIne sArabhUta ane jIvana-sarvasva mAnyA vinA ja e tuccha ne kSaNika mATI pAchaLa nijanuM jIvana ane AtmA mATI jevo karAya che ? zuM zarIrane maLatA mAnasanmAna ane bhoga sukho sArabhUta ane kiMmatI mAnyA vinA enI pAchaLa daMbha, IrSA, johukamI vagere ziyALiyA, kUtarA vAgha-varu AdinI ramata karAya che ? alabatta mANasane jIvana-nirvAha mATe vyavasAya karavo paDe tethI adhikano paNa lobha thAya, kintu enI pUrti karavA pAchaLa mANasAI gumAvAya ? mANasAIno ghAta karanArA e asatya, anIti, jIvaghAtaka dhaMdhAdhApA, mada, mAyA vagerethI pApo paralokamAM kevAM jIhAcheda, hastacheda, jIbha, dAMta, mukha, hasta vagerenA roga, pazu-paMkhInA ke kIDA maMkoDAdinA avatAra vagere kAramAM phaLa nIpajaze te bhUlAya ? paNa kaho ke lakSmIrUpa saMsAra sArabhUta mAnyo che mATe badhuM bhUlAya che. kSudratA-ahaMkAra ane svArthaparAyaNatA, irSyA, verajhera ane niMdA, zaThatA, jUTha ane anIti, viSayalaMpaTatA ane kaSAyapriyatA, ityAdi durguNo pazunI mAphaka ke tethI adhika mAtrAmAM jenI khAtarI karavAmAM Ave che; ene sArabhUta mAnyA mATe ja karAya che ne ? ene tuccha mAnyA hota, duHkharUpa mAnyA hota to karAta? upAdhi thI samAdhi tarapha (9pa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIo kahe che, ane viveka cakSuthI joI zakAya che ke saMsAra nissAra che, du:kharUpa che. (2) saMsAra duHkhaphalaka : saMsAranuM kArya paNa du:kha UbhuM karavAnuM che. mATe ja saMsAra e ekalo duHkharUpa nahi paNa du:khaphalaka paNa che. ahIM paNa pariNAme duHkha dekhADe, ane paralokamAMya duHkhanA thoka varasAve. saMsAra zuM che ? bAhya saMsAra viSayorUpa ane AMtara saMsAra kaSAyarUpa. have juo viSayarUpa saMsAranI viTaMbaNA : saMpatti, sagAMvahAlAM, priyapadArtho vagere viSayonA saMgamAM ahIM rogo ne ragaDA kyAM ochA thAya che ? iSTa viSayono viyoga thatAM kevA kaleza, kaSTa ane kalpAMta janme che ! Aje duniyA trAhi-trAhi pokAre che e zA kAraNe ? viSayonA lIdhe ja ne ? sagAM-snehI sAthe paNa koraTomAM jhagaDavAnuM ne emanA taraphathI bIjA trAsa janmavAnuM mULa to viSayonA-dunyavI padArthonA kAraNe ja ne ? gharasaMsAramAM ekabIjAnA UMcA mana, kaDavA bola, ane kaTu vartAva, A badhuM viSayonA hisAbe ja thAya ne ? ema, kaSAyarUpa saMsAra paNa kyAM ochI viTaMbaNA Ape che? krodha karatAM to karI nAkhyo paNa pachI pastAvAno pAra raheto nathI; sAmAnA prema-sarbhAva khaMDita thAya che; ne kadAca AgaLa vadhIne jIvanabharanA yA bhavobhavanA vaira-virodha UbhA thAya che. agnizarmAe upAdhi thI samAdhi tarapha Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhanI pAchaLa keTaluM bhogavyuM ? ahIM paNa anartha ochA che ? ApaNA krodhanI pAchaLa sAmAnA mana bagaDI gayA pachI e ApaNI viruddha paNa vartavA saMbhava che, ne tethI ApaNe nukasAna ApattinA bhoga banavuM paDe che. krodha karanArane potAne paNa enI zArIrika yaMtra para asara paDe che ne vicitra rogo janme che, ema AjanA vicArako ane zodhako paNa kahe che. roga thayo eTale enI pAchaLa paisAnA AMdhaNa, pIDAnA kaleza ane keTalAya kAryo sadAvA uparAMta dharmasAdhavAmAM Dakhala, ityAdi saheje AvI UbhA che. tyAre krodhilAnI AbarU kevI ? samAjamAM sthAna kevuM ? sArI salAha levA lAyaka ke netA thavA tarIkenI lAyakAta keTalI ? Ama krodha kaSAyarUpI saMsAra phaLamAM duHkha sivAya bIjuM zuM sAruM dekhADe che ? to abhimAna kaSAya paNa, sAmethI zerane mAthe savAzeriyo maLavo joIe. tyAM samajAya ke kevAM apamAna, ne kevI rIbAmaNa Ape che ! kadAca bIjAo sahI le toya emanA dilamAMthI abhimAnInuM sthAna ghaTe to kharuM ja. "huM kAMI rAMka ke bhoTa nathI' evuM huMpada, huM barAbara vicAruM-karuM chuM. evI Apamati, "mAruM te sAruM ane sAcuM ja Avo haThAgraha, A badhA mAna kaSAyanAM rUpako che; enI pAchaLa jagatamAM ne jAtamAM joI vaLo, keTakeTalA anartho janme che ? huMpada, Apamati ane haThAgrahanA pariNAme bhAre nukasAna thayAnI hakIkatonA to A jagatamAM moTA grantho bharAya ! huMpadanI pAchaLa vAtavAtamAM potAnI ja vaDAI, caturAI ane cokkasatAnA gIta gAvA to mAMDyA, paNa sAmAnA magaja para enI kevI UMdhI asara thAya che ane enA pariNAme UlaTI potAnI kiMmata kevI ghaTatI jAya che e kyAM jovuM che ? tema, evA koI avasare potAnI gAyelI vaDAI caturAI kevI upAdhi thI samAdhi tarapha 97 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAthe paDe che, agara mUrkhatAmAM utare che, e badho vicAra karAya to anarthano khyAla Ave. tyAre ApamatimAM taNAvAthI to keTalIya vAra Thokara khAvI paDe che ne nukasAnamAM mUkAvuM paDe che ! jIvanamAM maLatI durlabha sonerI takone ApamatimAM gumAvavAnuM thAya che, ne manamAnyA paNa avaLA raste, avaLI pravRttimAM caDhavAthI bhAre AgaLa vadhavAnuM cUkAya che, ne potAnI kiMmatI zaktio mAmUlI vAtamAM veDaphAI jAya che, tema nukasAna vahoravuM paDe che e juduM. to, haThAgrahamAM rAvaNe Ijjata khoI ! mahAmUluM mAnavajIvana gumAvyuM ! Aje navI prajA Apamati ane haThAgrahamAM kyAM anartho nathI anubhavatI ? tamArA jIvanamAM ya saMpattinAza, roga, snehabhaMga, hAyabaLatarA vagere du:khada pariNAmo joyA che ne ? badhAno sAra e che ke cAhya huMpada ho, Apamati ho ke haThAgraha ho, e badhA je mAnanA rUpako che, e mAna kaSAyarUpI saMsAra duHkhaphalaka che. tyAre zuM mAyA kaSAya eTale ke vakratA, daMbha, bhedanIti, zaThatA, dAvapeca vagerenA pariNAmamAM sukha maLe che ? daMbhI ane vakra mANasa bIjAno vizvAsa gumAve che, prema gumAve che, pratiSThA gumAve che. tyAre jenI pAsethI svArtha che, eno vizvAsa gumAvyA pachI duHkha zuM ochuM lAge che ? premane badale aruci-dveSa dekhavA maLe tyAM mana keTalI vyathA anubhave che ? pratiSThA khalAsa thaI tyAM keTakeTalI vipadA UbhI thAya che ? badhuM mULa daMbharUpI AMtara saMsAranA hisAbe ja ne ? bhedanIti karavA jatAM, zaThatA ramavA jatAM, ne dAvapeca khelavA jatAM pAsA UMdhA paDye TAMTiyA kevA gaLAmAM bharAya che ! kevA kevA mAra khAvA paDe che ! e badhuM jagatamAM jovA maLe che ne ? kadAca pAsA sIdhA paDe to ya AgaLa jatAM keI navA du:khada lapharA UbhA thAya che ! evuM ja lobha, tRSNA, mamatA, rAgAMdhatA, Asakti vagere paNa, sArI rIte duHkha, pIDA, saMtApanA khADAmAM utAre che, e darekanA anubhavano viSaya che. saToDiyAnA behAla, bhAgIdAra ke nokarono upAdhi thI samAdhi tarapha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goTALo, bhAvamAM uthalapAthala, levAnA devA, sarakArI TekSomAM phasAmaNa, A badhuM mULa to lobha, tRSNA vadhArI enA para ja ne ? jenA para rAga, mamatA bahu karyA e avasare vAMkA thaI bese tyAre khedano pAra nathI raheto ! zokanAM rodaNAM cAlu thaI jAya che ! are, e vAMkA na thAya paNa koI roga ke bIjI viTaMbaNAmAM AvI jAya to ya e keTaluM duHkharUpa bane che ? ane nathI ne enuM mRtyu thayuM to to enA para jIMdagIbhara kaleza-kalpAMtamAMthI ugAro kharo ? tyAre mANasane koI ne koI vastunI Asakti vaLagI, laganI jAgI to enI pAchaLa zuM e sukhI ane svastha bane che ? A vizALa pRthvI para najara nAkhazo to dekhAze ke nAnI nAnI ke moTI moTI duHkhanI poka paDe che te vadhAre paDatI AzA, Asakti, mamatA, tRSNA vagerenA mULamAMthI ja uThelI hoya che. TUMkamAM, krodha-mAna-mAyA lobharUpI AMtara saMsAra enA nAcanA pariNAme du:khonI AgamAM saLagAve che ! mATe saMsAra duHkhaphalaka che e vAta nirvivAda che. A to ahIMnA duHkhanI vAta thaI, paraMtu pachI paralokanA du:khano to vicAramAtra paNa kamakamATI upajAve che. bolo cho ne "suNI kaMpe samakitavaMta re...' ? mAnazo nahi ke paralokamAM koNa jovA gayuM che. tamArI najara sAme kaI kIDI-maMkoDA vagere nAnA jaMtuo ane pazu-paMkhI vagere moTA prANIo du:khI du:khI dekhAya che, tamAre nahi ne ene evI duHkhamaya sthiti kyAMthI UbhI thaI ? jIva to e paNa che ne tame paNa cho chatAM kema ATalo badho pharaka ? samajavuM ja paDaze ke pUrva bhavanA khelelA bAhya ane Abhyantara saMsAranA e duHkhada pariNAma che. to pachI ema paNa nahi kahetA ke- "haze, joIzuM paDaze evA devAze, je banaze te banaze, AvuM kema nahi kahevAnuM ? kAraNa che, e ja tiryaMca sRSTinA duHkho joyA jAya evA nathI hotA. upAdhi thI samAdhi tarapha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paralokanA trAsa : moTA rAjAno khAsa mAnIto ghoDo paNa rAta paDye tabelAmAM pUrAya che tyAM rAtabhara DAMsamaccharanI pIDAmAM rAta kevI rIte kADhato haze enI kalpanA che ? pAchuM zobhA mATe enA pUMchaDAnA vALa kApI nAkhIne TUMkA karI nAkhyA hoya tyAM e DAMsamaccharanA krUra DAMsanI sAme zuM rakSaNa ? evI sthitine eka rAta paNa sahavAnuM gajuM che ? nA, to zuM samajIne kaho cho ke joyuM jAze ? A to mAmUlI duHkhanuM dRSTAMta; te sivAyanA AjanA vijJAnanA akhatarA ane davAonA utpAdana mATe pazu-paMkhI-kIDAone kevA rIbAvI-rIbAvIne kacaravAmAM Ave che, pIDavAmAM Ave che, amerikAnA kackhAnAmAM yaMtro dvArA pazuonI cAmaDI ujharaDavI, mAMsa, lohI, kalejA vagere chUTA pADavA vagere kevI kevI krUratAthI thAya che, jIvonI kevI karuNa cIsonA ArtanAda vAtAvaraNamAM guMjIne karuNatA sarjI rahyA hoya che, ne bhayaMkaratA pradarzita karI rahyA hoya che, e badhuM jANo cho ? sAMbhaLatAM paNa kamakamATI vachUTe evuM e citra che ! bolavuM saheluM che ke "paralokamAM joI laIzuM' paNa A hatyAkAMDanI rIbAmaNo ane trAsa kalpanAmAM lAvo to samajAya ke AvuM sahavuM keTakeTaluM muzkela che ? tyAre narakanI pIDAonuM to pUchavuM ja zuM? tema, pRthvIkAyAdi jIvonI to vaLI koI oraja yAtanAo che ! ane nigoda-kaMdamULa lIlaphuga vagere eka zarIramAM anaMta jIvonI jakaDAmaNamAM to naraka karatAM ya anaMtagaNuM du:kha che. A badhuM zuM che ? viSaya-kaSAyarUpI saMsAra khelavAnA paralokamAM du:kha mATe paralokadaSTie paNa saMsAra du:khaphalaka che. (3) saMsAra duHkhAnubaMdhI che. saMsAranA du:khasvarUpa ane du:khada phaLe patatuM nathI. saMsAra e pachI paNa duHkhanI paraMparA calAve che. ahIM eka prazna thaze, pra.- saMsAranA yoge bAMdhelA karma to potAnuM phaLa ekavAra ApI ravAnA thAya, pachI du:khanI paraMparA cAlavAnuM kyAM rahyuM ? upAdhi thI samAdhi tarapha 100 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u.- viSaya-kaSAyarUpI saMsAranuM phaLa mAtra pApa karma ane enuM du:kha nathI; paraMtu e e pApa karmanI sAthe viSaya-kaSAyanA kusaMskAro paNa saMsAra sevavAmAMthI janme che. e kusaMskAra sahitanA pApa karmone anubaMdhavALA pApa karma kahe che. e anubaMdha eTale jhera. jhera sAthe e pApa karma udayamAM Ave tyAre duHkhanA Agamana to hoya che ja, paraMtu sAthe sAthe pelA kusaMskAra kaho mohanIya karma kaho, ke jhera kaho, enA lIdhe dukha buddhi, duSTa vRtti, duSTa valaNa jAgatuM rahe che. e tarata ja navAM pApakarmanI phoja UbhI kare che ke je pAchI AgaLa upara du:khanI poTha UbhI kare che. tyAMya duSTa buddhi AdithI navAM pApa ane navuM duHkha ane emAMya kusaMskAra ne viSaya-kaSAyanI bhArobhAra laganI cAlu rahe che. mATe kahevAya che ke saMskAra mahattvanA che, evAM puNya pApa nahi : A janma pachI puNya-pApa sAthe Ave che e to mAmUlI cIja che, kemake ekavAra phaLa ApI de eTale patyuM, paNa kusaMskAra ke susaMskAra je sAthe lAgI paDe che, e mahattvanI cIja che; kemake e keTalAya janmo sudhI cAlyA kare che. e sAthe lAgyA eTale enuM duSTa kArya thayA ja karavAnuM. tethI ja khAsa puruSArtha to A karavAno che ke(1) kusaMskAra sAme zuM? anAdinA cAlyA AvatA kusaMskArone maMda pADatA Avo, ene jarAya poSaNa na Apo, e mATe ene yogya bhArobhAra vicAro karavAnuM choDo, enI poSaka vikathA-kUthalI na karo, ene sateja karanArA nimittomAM javAnuM ochuM karI nAkho. (2) susaMskAra mATe zuM ? : AnI sAthe sAthe susaMskaraNa karatA raho, susaMskAro UbhA karo, pagabhara karo, vAraMvAra enuM poSaNa karo. e mATe "jagatanA padArtho saMyogo anitya che, jagatamAM jIva azaraNa nirAdhAra che, saMsAranA upAdhi thI samAdhi tarapha 101 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdho vicitra vicitra thayA kare che, AtmA ekalo janma-mare che, ekalo karma kare- bhogave che..vagere vagere bhAvanAo, temaja maitrIkaruNA Adi bhAvanAo bhAvatA raho. tattvadaSTi keLavatA raho, adhyAtmanA zAstronuM zravaNa-manana karatA raho, prabhubhakti-sAdhusevAdharmasAdhanAone jIvananuM mukhya kArya banAvyA karo. AvuM badhuM thAya to enA susaMskAro je paDaze e keTalAya janma sudhI ane yAvat mokSa pAmavA sudhI sAthe raheze, ne e uttarottara UMcI UMcI sAmagrI-sagati ApavA sAthe saMpuruSArtha karAvyA karaze. A jo na AvaDyuM to jIvana che eTale kAMI ne kAMI vicAra, vANI, vartAva rahevAnA; e sArA nathI AvaDatA mATe adhama cAlyA karavAnA; ne kusaMskAro ethI puSTa banyA karavAnA. pachI AnuM dIrgha pariNAma zuM? e ja ke e lotha UMcakIne durgatinA paMthe paDI javAnuM ! emAM duHkho bhogavyA karavAnuM ne hiMsAdi pApo karyA karavAnuM banaze ! duHkhanA anubaMdha cAlyA karaze ! A badhuM viSaya-kaSAyarUpI bAhya-AMtara saMsAranA kAraNe ja ne ? mATe kahyuM ke saMsAra duHkhAnubaMdhI paNa che. A duHkhAnubaMdhitAnA hisAbe ja moTA tIrthakaranA jIva jevAne dA.ta. mahAvIra prabhunA jIva vizvabhUtine cAritra pAmyA chatAM saMsAranI AkAMkSA karavAnA pratApe bhavasAgaramAM bahu bhamavAnuM thayuM. jIvamAtranI dharmakriyAo anaMtIvAra saMsAra-lAlasAne lIdhe ja niSphaLa gaI, mokSanI avasthA tarapha pagalA mAMDanArI na thaI ! zuM mithyAdharmanI oLakha e niMdA : paMcasUtrakAra kahe che ke saMsAra Avo du:kharUpa, duHkhaphalaka ane duHkhAnubaMdhI anaMtAnaMta kALathI cAlyo Ave che, chatAM eno paNa zuddha dharmathI aMta AvI zake che. ahIM "dharmamAM zuddha evuM vizeSaNa lagADyuM, zuM kAraNa? eja ke jagatamAM sonuM, motI, hIrA vagere kiMmatI vastunI 102 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema nakalo cAle che, tema mahAkiMmatI dharmanAmanI cIjanI nakalo cAle che. emAM azuddha dharma na pakaDAI jAya, enAmAM saMsArano aMta karavAnI zaktinA vizvAse na rahevAya, e mATe zuddha dharma lIdho. dhyAnamAM rAkhajo koI dharmanI niMdA nathI karavAnI, paraMtu azuddha dharma ane zuddha dharma vacce viveka jarUra karavAno che. kema ke eka dharma saMsArano aMta karanAra nahi ane bIjo kharo, e samajavuM joIe. jagatamAM paNa eka sAcuM sonuM ane bIjuM kathIra, ema bheda pADIe te zuM kathIranI niMdA karIe chIe ? eka samajadAra ghoDuM ane bIjuM abujha gadheDuM, ema oLakha karIe, tyAM zuM gadheDAnI niMdA che ? nA, haragIjha nahi, to pachI eka zuddha dharma ane bIjo azuddha dharma, e rIte dharmanAM lakSaNa joIne viveka karIe emAM azuddha dharmanI niMdA nathI. evuM ja azuddha deva-guru bAbatamAM paNa oLakha mAtra che, nindA nathI. jo ATalI ya oLakha karavAnI na hoya, viveka karavAno na hoya, to duniyAmAM je hiMsAnA dharma cAlyA, vyabhicAranA dharma cAlyA, ene paNa nindAnA bhayathI azuddha nahi kahI zakAya. eTale ke ene ya Adeya ane mokSasAdhana tarIke mAnavA paDaze ! paNa hRdaya tema mAnavA nA pADe che. zuddha dharma kayo? : duHkhAnubaMdhI saMsArano uccheda zuddha dharmathI thAya. eno bhAva e che ke azuddha dharmathI saMsArano uccheda na ja thaI zake. tyAre, pra- A AvIne Ubho rahe che ke zuddha dharma kone kahevo ? u.- jaina darzanano e che, samyagdarzana-jJAna-cAritra e zuddha dharma che. dharmanA Ama be vibhAga Ave che; eka zrata dharma ane bIjo cAritra dharma. emAM zrata dharma tarIke samyagdarzana ane samyajJAna AvavAnA ane cAritra dharma to samyaka cAritra che ja, ahiMsA, saMyama upAdhi thI samAdhi tarapha 103 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tapa e tripuTIne paNa dharma kahevAya che, eno samAveza samyagdarzana jJAna pUrvakanA cAritra dharmamAM thavAno. dAna-zIla-tapa-bhAvanA rUpa dharmano paNa emAM samAveza karAze. zrAvaka dharma ane yatidharma paNa emAM ja samAveza karAze. tAtparya, samyagdarzana-jJAna cAritra, e zuddha dharma che. saMsAranA Adhi-vyAdhi-upAdhinA trividha tApa miTAvavA che ne ? te AnAthI miTaze. have ahIM. jarA UbhA rahevAnuM che, vicAra karavAno che. tame to janmathI jaina cho jaina kuLamAM ja janmI gayelA cho eTale ema mAnI ja lo cho ne ke amane to zuddha dharma ja maLI gayo che ? 'hA' kahetAM pahelA jarA khamo, ane e vicArI juo ke darzana-jJAna-cAritra tamArA aMtarAtmAmAM dravya darzana, dravya jJAna, ane dravya cAritra rUpe utaryA che ke bhAva darzana, bhAvajJAna ane bhAva cAritra rUpe ? vaLI kahezo ke A pAchuM dravya darzana zuM ne bhAva darzana zuM ? cAra nikSepA : duniyAmAM vastu mAtra cAra nikSepa eTale ke cAra rUpe hoya che, nAma rUpe, sthApanA rUpe, dravyarUpe ane bhAvarUpe. chokarAnuM nAma pADyuM "indra, tyAM e chokaro indra tarIke oLakhAya che, paNa zuM e sAcesAca indra che ? nA, mAtra nAmarUpe indra che. ema indranI mUrti ke citra, e sthApanA rUpe indra che. tyAre khuda indra paNa jayAre sabhAmAM siMhAsana para besI indrapaNAnI ThakurAI bhogavavAnI avasthAmAM nathI, tyAre e dravya indra che. dravya eTale bhAvanuM kAraNa. indra barAbara siMhAsane ArUDha thaI devasabhAnA netA rUpe indrapaNAnA pUrA damAmanI avasthAmAM hoya tyAre e bhAva indra che. bhAvadarzanAdi darzanAdino bhAva : basa, A rIte darzana-jJAna-cAritramAM samajavAnuM che. nAma rUpe upAdhi thI samAdhi tarapha 1 /4 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne sthApanA rUpe to samajAya evuM che, darzanAdi dravya rUpe eTale bhAvadarzanAdinA kAraNarUpe samajavAnA che. ApaNe mukhya kAma che bhAvadarzanAdinuM; kemake e zuddha dharma tarIke banI saMsArano uccheda karanArA che. e bhAvadarzanAdi lAvavA mATe darzanAdinA bhAva keLavavA paDaze. bhAvadarzana mATe darzanano bhAva lAvo, bhAvajJAna mATe jJAnano bhAva lAvo, tathA bhAva cAritrane mATe cAritrano bhAva lAvo. bhAvadarzana eTale darzananuM mukhya asalI svarUpa. zuM che ? e ja ke sarvaze kahelA tattvanuM yathArtha darzana thayuM hoya, e tattvo pratye AtmAmAM te te tattvane yogya pariNati thaI hoya. AvuM bhAvadarzana pragaTAvavA mATe darzanano bhAva lAvavo eTale jIvAjIvAdi nava tattvane jJAnIe jevA svarUpavALA kahyA che, tenI pratye te svarUpane maLatI lAgaNI dharavI. jIva-ajIva e zeya jAtanA tattva che, udAsInatA rAkhavA yogya tattva che. to AtmAmAM ene yogya pariNati thaI hoya. udAsInatAne yogyabhAva : haiye sacoTa vasI gayuM hoya ke jIva-ajIva pratye rAgadveSa karavA jevA nathI, paNa udAsIna bhAva ja rAkhavA jevo che. koI jIvo mane game tevA dunyavI sukha denArA dekhAtA hoya, nehI saMbaMdhI hoya, toya e rAganA viSaya banAvavA jevA nathI; tema koI jIvo mane game tevAM duHkha denArA dekhAtA hoya, duzmana jevA lAgatA hoya, toya e dveSano viSaya, aruci-itarAjIno viSaya banAvavA jevA nahi.' arthAta jIvo para rAgadveSa karavA yogya nahi. emaja sukhada ke du:khada jaDa padArtho paNa rAga ke dveSathI nirakhavA yogya nathI. e badhA ja jIva ane jaDa pratye udAsIna vRtti ja rAkhavI jarUrI che. mAruM hRdaya mAnatuM hoya ke "tame badhA jIva ane jaDa mArA sukha-duHkhanA karanAra nathI, mArA upakArI apakArI nathI. mAruM kAMI bagaDe to e mArA rAgadveSa bagADe che, mAruM sudhare to e mArA deva-guru-dharmanA pratApe sudhare che. upAdhi thI samAdhi tarapha 105 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe tamArA pratye zA harakha-zoka dharuM ? jIva ke jaDa mATe tame bahu sArA agara kharAba" evuM zA sAru mAnuM-samajuM ? tamAre ne mAre koI levAdevA nathI. basa, AvuM mAruM dila kyAre bane, ! AvI je tamannA, e jIva-ajIva tattvanI zeyatA, udAsIna viSayatAne yogya pariNati karI kahevAya. pariNati ane saMvedanano taphAvata : ahIM eka vastu samajI rAkhajo ke samyagdarzana tattva pariNati rUpa kahyuM che. te pariNati tattvanA zraddhAnubhava, ruci-anubhavarUpe levAnI che, paNa nahi ke tattvayogya amalarUpe; amala to saMvedanamAM jaze. tattvanI sAthe saMbaMdha traNa rIte thAya, 1. pratibhAsarUpe, 2. pariNati rUpe ane 3. saMvedana rUpe. mithyAdaSTi jIva koI dunyavI lAlasAvazAt cinokta tattvano bodha to kare, paraMtu ene enI hArdika zraddhA na hoya; tethI ene tattvano pratibhAsamAtra thayo, pariNati nahi. paNa jene enA upara hArdika zraddhA thaI, haiye sacoTa vasI gayuM, arthAt have aMtarAtmAno AMtarika nAda uThe che ke "A tattva barAbara A rUpe ja che' tyAre e pariNatirUpa kahevAya. paraMtu A ATaluM ja; arthAta hajI zraddhA thaI, paraMtu tene anurUpa amala nathI karI zakato, jayAre amala karaze tyAre e amala saMvedana koTimAM jaze. tattvano zraddhA anubhava judo. ane amala anubhava judo. tyAre ahIM prazna thaze. pra.- tattva to jIva-ajIva vagere che, enI zraddhA ane amalamAM zo phera ? jIva-ajIvamAM zraddhA uparAMta amala zo karavAno ? u.- jIva, ajIva vagere tattvonA traNa vibhAga che. jIva ane ajIva e zeya tattva che. pApa, Azrava ane baMdha e heya (tyAya) tattva che, tyAre puNya, saMvara, nirjarA ane mokSa e upAdeya tattva che. upAdhi thI samAdhi tarapha 106 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) tattvano pratibhAsa : zeya, heya, upAdeya-traNeya prakAranA tattvano to pratibhAsa eka jAtano ja. enuM jJAna mAtra hoya, paraMtu AtmA para tenI koI yogya asara nahi; UlaTI UMdhI asara hoya. dA.ta. jIva, ajIva jANavA chatAM mana kabUla na karatuM hoya ke "A jIva-ajIvanI je vyavasthA sarvajJa zrI jinezvaradeve batAvI che te tevI ja che, barAbara che." UlaTuM manane lAgatuM hoya ke Ama te hotuM haze ? ema, pApa-Azrava-baMdha tattvanuM jJAna mAtra thayuM, paNa rUci nahi, zraddhA nahi, ane yogya asara nahi. ema nahi ke A pApa vagere tarapha dhRNA thAya, enA taraphathI koI bhaya lAge. emAM akaLAmaNa na thAya, hRdaya kaMpe nahi, ciMtA na rahe ke "are ! A pApa vagere sevye jAuM chuM paNa emAM mArA AtmAnuM zuM thaze ? AvA UMcA bhAvamAM AvuM kArya karavAnuM ?' vagere vagere koI lAgaNI, koI asara, koI coTa na lAge. basa korekoruM jANI lIdhuM ke "jaina dharmamAM Ane Ane pApa kahyAM, ATalA Azrava, A A baMdha." evI rIte puNya, saMvara, nirjarA ane mokSanuM koruM jJAna mAtra hoya, enA para yathArthapaNAnI zraddhA nahi. "puNya e jinendradeve varNavyA mujaba che, dharmasAmagrI tarIke upayogI che; jinavacanAnusArI saMvara-nirjarA e ja AtmahitakArI pravRtti che, mokSa sarvajJa bhagavaMte kahyo te ja pramANe che; ane e ja mAruM aMtima lakSya che. aho A badhuM kyAre maLe !" saMvara vagere pratye AvI koI ja lAgaNI nahi, enA pratye koI ja harakhanuM, emAM ja AzvAsananuM, nizcittitAnuM valaNa nahi ! UlaTuM enAthI bIe, "A saMvara, nirjarAthI to ApaNe duHkhI thaI jaIe ! AnAthI te sukha maLatuM haze !..." Avo Avo bhrama rahyA kare. A sthitimAM tattvo sAthe kadAca bodha thavA dvArA saMbaMdha thayo, paNa te mAtra pratibhAsarUpa saMbaMdha kahevAya. (2) tattvanI pariNati : tyAre tattva sAthe pariNatirUpa saMbaMdha thavAmAM jJAna uparAMta tattvanI upAdhi thI samAdhi tarapha 107 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ruci, zraddhA, pratIti joIe. aMtarAtmAmAM ema thAya ke "A A tattva sarvajJa bhagavAne kahyA te yathArtha che, te mujaba ja che; emAM paMca mAtra pharaka nathI, khoTApaNuM nathI. emAM keTalIya vastu mAre pratyakSa nathI, chatAM vItarAga sarvajJa kahI che mATe badhI barAbara sAcI che, vistRta kathana karyuM che te aNIzuddha sAcuM che." A hRdayathI sAcuM lAgyAnuM pratIka che ke te te tattvonI pratye tenAM svarUpa pramANe valaNa ghaDAya, svarUpane anurUpa lAgaNI UbhI thAya. hajI amala kadAca na karI zakato hoya, paNa mananuM anAdinuM dhoraNa pharI gayuM hoya. pahelAM te te tattva pratye pratibhAsamAM kahyuM tevuM je dhoraNa hatuM, te have UlaTuM thaI gayuM. AnuM nAma tattvanI pariNati. (i) zeyatattvanI pariNati eTale? : jIva, ajIva e zeya tattva che, nahi heya, nahi upAdeya, eTale ke "jIva, ajIva pratye zuddha jJAtR dRSTibhAva rAkhavAno che; zuddha eTale koI rAgadveSanA saMmizraNavALuM jJAna-darzana nahi, paNa udAsIna jJAna darzana, taTasthabhAvanuM jJAna darzana. to jIva ane ajIva e AvA zuddha zeya tattva che. enI e rItanI zraddhA banI tyAre kahevAya ke A vastu-sthitine yogya pariNati, ene yogya valaNa potAnA AtmAmAM UbhuM thayuM hoya. ene yogya valaNa e, ke aMtarAtmA kabUla kare ke "mAro AtmA mULamAM vItarAga svabhAvano ane jaDa-cetana jagatathI taddana nyAro che, alipta che. mULa svabhAve mAre enI sAthe koI levAdevA nathI. hA, atyAre huM koIne rAganI ne koIne dveSa-arucinI najarathI jouM chuM kharo, paraMtu te badhuM mAro vibhAva che. dhIre dhIre mAre to svabhAvanI najIka thavAnuM che, ane jIva-ajIva mAtrane mAre zuddha ya rAkhavAnA che;' AvuM valaNa jAgI jAya e jIva-ajIva tattvanI pariNati. tapAsajo, moTA indranA ThATha ke moTI narakanI bhaThThIo pratye koI rAga dveSa karyA vinA ene zuddha ya tarIke udAsIna bhAvathI ja jovA navAjavAnA koDa thAya che ne ? to zeya tattvanI pariNati AvI. 108 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ii) heya tattvanI pariNati : have juo, sarvajJa bhagavAne pApa, Azrava ane baMdha tattvane heya kahyAM che, to e potAnA dilane barAbara heya lAge, e tyAjya ja bhAse, enI pratye heyatAne yogya valaNa UbhuM thAya. jema koI ayogya zeThane tyAM koIne kadAca nokarI karavI paDe, paNa ene e nokarI hoya arthAt tyAjya ja lAge che, choDavA jevI ja lAge che, to ene yogya mAnasika valaNa evuM rahe che ke ene dilamAM sadA enA tarapha dhRNA ane enA saMtApa rahe che, zeThanI ayogyatAnA bhAvI vartAvamAM anarthano bhaya rahe che, ciMtA rahe che, nokarI jo lAga maLe to choDavAnI tamannA rahe che ! basa, evI rIte A pApa Adi kharekhara heya lAgyA, to enI dhRNA ane enA tarapha saMtApa rahyA kare ! enA anarthanI ciMtA rahyA kare ! bhaya rahe ! emAM akaLAmaNa thAya ! haMmezA ema taravarATa thayA kare ke "kyAre lAga maLe ne A pApa, Azrava vagere choDI dauM !' moTarovALA dhorI raste cAlatAM kevo bhaya rahe che ! garIbI jIvavI paDe chatAM kevo saMtApa haiyAne bALyA kare che ! kAMI ajugatuM bolAI-calAI gayuM pachI nukasAnanI kalpanAthI kalejuM kevuM kaMpe che ! kaleza-kaMkAzavALA kuTuMbIomAM rahevuM paDe chatAM keTakeTalI akaLAmaNa thAya che ! A badhAthI chUTavAnI kevI tAlAvelI rahe che ! basa, A rIte pApa, Azrava ane baMdhanA gherAvAmAM gherAyA bhaya, saMtApa, kaMpa, akaLAmaNa vagereno anubhava thayA kare, emAMthI chUTavAnI tamannA rahyA kare; enuM nAma e heya tattvonI pariNati. (i) upAdeya tattvonI pariNati : have puNya, saMvara, nirjarA ane mokSa e cAra tattvo upAdeya che, to enA para evI aTala ruci, zraddhA, pratIti, ke "jIvanamAM eja kharekharA kartavya tarIke zrI sarvajJa prabhue che ane jevA jevA pharamAvyA che, te yathArtha che. emAM mIna-mekha pharaka nathI. enA sivAya bIjuM kartavya ja nathI, upAdeya ja nathI, bhale enA ruDAM phaLa ApaNe kadAca upAdhi thI samAdhi tarapha 109 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyakSa joI zakatA na hoIe, chatAM e hitakArI ja che, e ja hitakara che. enA jhINA jhINA prakAro ane enI upayogitA keTalIka pratyakSa na hoya chatAM e emaja che." AvI aTala zraddhA joIe, A zraddhAnI asara e thAya ke e tattvonI kartavyatA-grAhyatAne anurUpa valaNa AtmAmAM UbhuM thaI jAya. zuM Ave e valaNamAM ? eja, ke e saMvara, nirjarAdi pAmavAnI lAlasA ane pAmyAno gaLacaTo svAda dilane rahyA kare. lakSmIne grAhya samajanArane lakSmI pAmavAnI kevI madhalALa chuTe che ? evI madhalALa A khAsa saMvara-nirjarA pAmavAnI jharyA kare, mananuM valaNa evuM UbhuM thaI gayuM hoya ke AmAM ja kalyANa, ane jIvananI sArthakatA lAgyA kare. emAM ja AzvAsana ane hUMpha lAge. A sivAyanA jIvanamAM kAMI mAla nathI ema sacoTa bhAse. saMvara, nirjarA, mokSanI pratye premanI daSTi rahe. puNya pratye paNa dharma sAmagrI tarIke ja mIThI najara rahe. AvuM badhuM valaNa mananuM ghaDAI jAya e upAdeya tattvanI pariNati. bhAvadarzana mAtra bolavAmAM nathI paNa hRdaya palaTo karavAmAM che : bhAvasamyagdarzana lAvavA mATe darzanano bhAva keLavavAno che. emAM A zeya-heya-upAdeya tattvonI pariNati ghaDavAnI che, ghaDavA mATe satsaMga ane khUba khUba jinavANInA zravaNa uparAMta jinabhakti, tIrthayAtrA, jApa, paMca parameSThInuM dhyAna-smaraNa, tema bIjI dharma sAdhanAo dA.ta. dAna-zIla-tapa-bhAvanA, vrata-niyama, jJAna-dhyAna vagere keTalIya carcA paNa AdaravI paDe. evA paNa jIvo jagatamAM hoya ke je TheTha sarvavirati sAdhu-dIkSA sudhInI carcA pALyA pachI bhAva-samyagdarzananI pharasanA jovA pAme. Ano artha e che ke tattvapariNati yAne bhAvadarzana pAmavuM saheluM nathI. tattvanI pratye tAretAra jhaNajhaNI uThe, anAdinI UMdhI mAnyatA ane valaNa sadaMtara bhUMsAI jAya, taddana palaTAI jAya, avaLI daSTimAM Akho palaTo AvI jAya tyAre bhAvadarzana astitvamAM Ave che. e, 'tattva sAcuM, atattva khoTuM' evI kevaLa mAnasika 1 10 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAravALI gaNavAthI nathI AvatuM. "saMsAramAM zo sAra che ? bhagavAna kahe che te sAcuM che,' ema ema mAtra bolavA-mAnavA para nathI AvatuM; paNa enI pAchaLa to hRdayanAM valaNa ane dhoraNa pheravavA joIe che. jagata nissAra lAge, jina ane jinavacana ja sAra, mahA sAra lAge, haiyuM emanA para ovArI jatuM hoya ! AvuM badhuM kyAre bane ? samyagdarzanane pragaTAvanArI ane vadhu vadhu nirmaLa karanArI pravRttione jIvanamAM jhagamagatI rAkhavAmAM Ave. sarvajJa bhagavAna zrI jinezvaradeva upara haiyAmAM athAga prIti ubharAtI karavI paDe, bhArobhAra bhakti uchaLatI rAkhavI paDe. jinaprItino AkAra : ema thAya ke "aho ! mArA prANa, mArA svAmI, muja jIvanabhUta he jinezvaradeva ! nAtha tAro kevo aciMtya anaMta prabhAva ! tArA kevA anaMtAnaMta guNaratna ! kevo, prabhu !, tAro jagata para ane A rAMka muja sevaka para anaMto upakAra ! kevuM lokottara vizvaprakAzI tAruM zAsana ! he devonA paNa deva ! yogIonA paNa yogIzvara ! zAsakonA paNa zAsaka ! manane thAya che ke, tArA mUlyAMkana rUpe ane tuja upakAronI kRtajJatArUpe huM tArI zI zI sevA karI lauM ? mAruM zuM zuM tane na samarpI dauM ? he mArA netra ! he muja hRdaya ! tuM to yogIone paNa akala, jJAnIone paNa agocara, tane huM zuM kaLI zakuM ? zuM stavI zakuM ? vahAlA vibhu ! basa, huM to tArA caraNe mArA AtmAne arpaNa karuM chuM, mAre tuM ja zaraNa che, tAruM samasta pravacana ja sAMgopAMga zaraNa..." AvA AvA aMtaramAM nAda gAje. enI sAthe e nAtha, ane emanA munionI bhAvabharI sevA-bhakti, tathA jIvadayA, tIrthasevA, saMghasevA, namaskAra maMtranI upAsanA, zAstra lakhAvavA, enI vAcanAo karAvavI, vrata-niyamo, tyAga-tapasyA, jJAna-dhyAna, vagere kaI zubha pravRttio hoMze hoMze AdaravI joIe. tattvapariNati na AvI hoya to e lAvavA mATe AnI jarUra che, ne AvI hoya to e AnI AnI ja preraNA kare che. upAdhi thI samAdhi tarapha 1 1 1 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tattva-saMvedana : tattvapratibhAsamAM to tattvanuM koruM jJAna hatuM, zuSka bodha mAtra hato; tattvapariNatimAM jJAna pariNativALuM eTale ke AtmA para enI asaravALuM banyuM. have tattva-saMvedanamAM jJAna amalavALuM bane che. pariNatimAM tattva pariNata thayuM, TharyuM, 'e barAbara ema ja che," ema sacoTarUpe AtmAnI ArapAra utarI gayuM eTaluM ja, jayAre saMvedanamAM tattvane AtmAthI kharekhara saMvedavAnuM che. e kyAre thAya ? amala thAya tyAre. dA.ta. zeya tattvano amala : zeya tattvanA amalamAM zeyatA anubhavavA mAMDavI paDe. temAM jIva-ajIva pratye rAgadveSa rahita arthAt udAsIna dRSTithI jovAnuM karavuM joIe. AmAM kAMI pahele tabakke vItarAgabhAva na AvI zake, chatAM iSTa-aniSTa viSayo ane vyaktine rAgadveSanI najare jovAnuM ochuM karAtuM jAya, vastu darzanamAM rAgadveSanuM mizraNa moLuM moLuM paDatuM jAya, kramazaH AgaLa vadhatAM amuka amuka binajarUrI bAbatomAM to rAgadveSa lAvyA vinA jANe ApaNane kAMI lAgatuM vaLagatuM ja nathI e rIte taTastha bhAvanuM jJAna ke darzana keLavatA javAya, to vItarAga darzananI dizAmAM javAya. tyAre jagatamAM juo ke evI DhagalAbaMdha cIjo che, ke je kAM ApaNI najare caDhe che, athavA jANavA-sAMbhaLavAmAM Ave che, paraMtu enI sAthe ApaNA cAlu jIvanane nukasAnano ke upayogono koI saMbaMdha nathI. bajAra vaccethI tame pasAra thaI rahyA cho, sArI-narasI koI vastu najare caDhe che, tamAre e levI mUkavI nathI, pachI ene jotAM jotAM zA sAru rAgadveSa karavA ? zA mATe ene rAgadveSanI najare jovA ? arthAt hRdayanA khIlavA-karamAvA sAthe, athavA AMkha-moDhuM ullasita ke bagaDeluM karIne jovAnI zI jarUra ? ThIka che, samULaguM e baMdha na karI zakIe, paraMtu emAM kApa to mUkI zakIe ne ? ochuM ochuM to karI zakIe ne ? thoDo thoDo udAsIna bhAva to keLavatA jaI zakIe ne ? upAdhi thI samAdhi tarapha 1 1 2 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamane thaze ke, pra.- anAdino abhyAsa ja rAgadveSathI jovAno paDI gayo che, tyAM e zI rIte bane ? u- paNa muMjhAzo nahi. anaMtA mahApuruSo e karI gayA che, eTale azakya nathI e siddha thAya che. rAgadveSa vinAnA udAsIna darzanano upAya e che ke je kAMI dekhAya enA tattvamAM UMDA utaro. e juo ke jaDa pudgalo mAtra parivartanazIla che, Aje ujaLA, to kAle kALA; ghaDImAM mIThA, to pachI kaDavA; hamaNAM sArA sugaMdhI, eja pachI durgadhavALAM. Ama jayAre e palaTA pAmyA ja kare che, to enA para rAgadveSa zA karavA ? hA, jo sAruM e sadAnuM sAruM hota to to hajI ene sAruM mAnI khIlyA hota e sahetuka gaNAta. paraMtu jo e pAchuM narasuM thavAnuM ja che, to enA para khIlavAmAM zI buddhimatA che ? rAga-aruci karavAmAM zo artha saravAno che ? baraphInA pudgala peTamAM gayA pachI gaMdA ane pariNAme viSThAnA pudgala banI jAya che, pachI zA mATe baraphI para rAganI dRSTithI jovuM ? tema, enA e ja sArA pugalanA varNa-rasa-gaMdha pharI jaI bagaDI gayA pachI enA pratye zA mATe moDhuM macakoDavuM ? tame kahezo, "e bagaDI gayA eTale manane ema thAya che;' paraMtu mahAnubhAva ! e to vicAro ke, e bagaDe emAM ApaNe bagaDavuM ? havA bagaDe che chatAM mANasa potAnuM zarIra na bagaDavA devAnI pUrI kALajI kare che. to jaDa bagaDe emAM ApaNA AtmAnuM zuM bagADavuM ke ApaNe karamAI javuM, ne e sudhare emAM AtmAnuM zuM sudharyuM ke ene joIne malakAI javuM ne Akho nacAvavI ? are ! vyavahAru daSTie paNa ApaNA tAbAnI nahi evI seMkaDo hajAro cIjo jovA sAMbhaLavA maLe che, e sArI mAnI khIlyA, tethI ApaNane thoDI ja kAmamAM Ave upAdhi thI samAdhi tarapha 1 1 3 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? UlaTuM ene rAgathI sArI tarIke joyA pachI to e na maLyAnA oratA thAya che ! ane "maLe to sAruM, kema meLavuM' evA evA manane saMtApa thAya che, to vyavahArathI paNa zuM sAruM pariNAma nIpajAvyuM ? UlaTuM na joI hota to citta je svastha rahe te rAganI najare joyA pachI azAMti-saMtApanI haiyA-hoLI UbhI karI ! mATe ja rAga vinA udAsIna bhAve jovAmAM majhA che. evuM ja ApaNA tAbAnI vastuo paNa jeTaluM rAgadveSanI najarathI jovAnuM karAze eTalo saMtApa ane duHkha thavAnuM che. vastu maLI to rAkhI lIdhI, maLI che to vAparI lIdhI, paraMtu rAga-dveSanI AMdhIo caDhAvavAthI koI ja lAbha nathI. A mAtra jaDa aMge ja samajatA mA. jIvo mATe paNa e ja udAsIna daSTi rAkhavAnI che. parAyA mANaso game tevA rUpALA mIThAbolA, sevAbhAvI ityAdi hoya, tethI ApaNane zuM ? athavA kUbaDA, kaDavAbolA, ke svArthI hoya, tethI ya ApaNe enI sAthe zI levAdevA ? emane rAga-dveSathI jovAnI koI jarUra che ? tattva saMvedanamAM AvavA mATe ahIMthI zarUAta karavAnI che, ke ApaNane nisbata nathI tevA lokone rAga-dveSathI nihALavAnuM ochuM karatA AvIe. bhale tamane A UMcI kakSA lAge, paraMtu kaMIka kaMIka paNa abhyAsa pADavAnI jarUra che. nisbata vinAnAmAM ya nahi pAlave to to pachI jenI sAthe nisbata che, arthAt ApaNA svArthanA sAdhaka yA ghAtaka che, ene rAgadveSa vinA udAsInabhAve jovAnuM A janmamAM to zuM paNa parabhavamAM ya saMbhavita che kharuM ? AtmahitakArI jIva-ajIva pratye kevuM valaNa ? : ahIM eTaluM dhyAna rAkhavAnuM che ke jayAM sudhI vItarAga dazA nathI prApta thaI tyAM sudhI AtmahitakArI tattvo para bahumAna daSTi rAkhavAnI che, anahada nirmala rAga dharavAno che. to ja emanuM hArdika AlaMbana levAze; anyane choDI emanuM ja AlaMbana karAze. evuM ja AtmahitanA ghAtaka ane ahitamAM nimittabhUta tattva pratye aruci upAdhi thI samAdhi tarapha 1 14 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagamo barAbara Ubho rAkhavAno che. to ja enAthI dUra rahevAnuM karAze. jayAM sudhI sAdhaka avasthA che, tyAM sudhI vItarAgatA siddha nathI thaI, eTale kyAMka ne kyAMka rAga ane aruci rahevAnA to kharA. have jo AtmahitakArI pratye ati rAga, bhAre bahu mAna nathI rAkhatA, to sahaja che ke ahitakArI tattva uparano rAga cAlu raheze; ema ahitakArI vastu para aruci jo nathI, to hitakArI para dila coTaze nahi; tema e ahitakArIne choDavAnuM mana nahi thAya. dA.ta. vezyAmAMsa-madirA vagere upara jo bhArobhAra aruci nathI to enAthI dUra rahevAnuM kyAMthI karAze ? saMyama upara anahada rAga nathI to ene vaLagI rahevAnuM zI rIte banavAnuM hatuM ? devAdhideva ane saguNa upara bhArobhAra prIti haze, bahumAna haze, to ja emanI upAsanA ane emanA vacananI ArAdhanAmAM lIna banyA rahevAze. evuM ja jinamUrtimaMdira-tIrtha-dharmapustaka vagere aMge samajavuM. A sUcave che ke jIvaajIva tattvanI aMtargata ja AtmahitakArI ane AtmahitaghAtaka vastuo paNa che, paraMtu enA pratye udAsInabhAvanI vAra che, kyAM sudhI ? jayAM sudhI AtmA rAga-dveSathI sarvathA vimukta nathI banyo tyAM sudhI. alabatta AmAM aprazasta eTale ke AtmahitaghAtaka je jIva padArtha, dA.ta. vezyA, dharmadrohI, pApopadezaka, vagere jIvothI bacavA emanA para je bhArobhAra aruci rAkhavAnI che, te emanI pApaprerakatAne lIdhe rAkhavAnI che, paNa nahi ke koI aMgata vyaktigata dveSa-duzmanAvaTane lIdhe; kemake ema to "jIva mAtranuM eTale emanuM paNa bhaluM thAo, emane ya subuddhi sujho'- ema emane "para hita-cintA maitrI nI e maitrI bhAvanAno viSaya banAvavAnA che. to jIvarUpe to emanA para dveSa rakhAya ja zAno ? Avo saMpUrNa tattvapariNatino bhAva-darzana nAmano dharma e zuddha dharma che. have bhAvajJAna ane bhAvacaritranI vAta karavAnI che. paraMtu te pahelAM pelAM muni zreSThIputra candrane potAnI pUrva maMtrI-avasthAnI hakIkata kahI rahyA che te jarA joIe. munine e batAvavuM che ke Adhi upAdhi thI samAdhi tarapha 11 5 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAdhi upAdhimaya saMsAra kevA kevA saMtApa Ape che, ane ene miTAvanAra jo koI hoya to te samyagdarzana-jJAna cAritrano zuddha dharma che. mATe ApaNe zrI paMcasUtranA vacanano AdhAra laI ATalI bhAva-samyagdarzananI vicAraNA kahI. maMtrInI patnI AghAtamAM mare che !: muni potAnI hakIkata kahetAM kahe che, candra ! jo, rAjAe patnI upara adhika premanI upAdhi karI to rAjAne pArakhuM karavAnuM mana thayuM, ane huM laDAImAM marI gayo, evA samAcAra mArI patnI sarasvatIne pahoMcADyA ! patnI e sAMbhaLIne kyAM UbhI rahe ? enA dilane eTalo badho AghAta lAgyo ke e tyAM ne tyAM prANano nAza thavAthI maDaduM thaIne paDI ! mahAnubhAva vicAraje ke ApaNA prANanI AsapAsa keTalA zikArI bhame che ? jema jaMgalanA haraNiyAnI AsapAsa zikArI pazu ghUmatA hoya che, chatAM e ajJAna prANIne hajI viSaya-sukhonI ArAdhanA sUjhe che, paNa AtmahitanI sAdhanA sUjhatI nathI; tema A mAnava prANIne paNa jo svAtmahitanI paDI na hoya ane eno koI prayatna na karavo hoya tyAre e vanavagaDAnA haraNiyA jevuM mUrakha prANI kahevAya ke bIjuM kAMI ? rAjAnA kaheNane kahevA janAro mANasa to sarasvatInA mRtyune jotAM gabharAI ja gayo ! have to bIjo vicAra karavAne avakAza ja nahoto, eTale sIdho tyAMthI AvIne rAjAne A hakIkata kahe che. rAjAne pazcAttApa : rAjAne Azcarya to thayuM paNa sAthe pazcAttApa ane kalezano pAra rahyo nahi ! manane thayuM ke "are ! A meM bIjAonA caDhAvyAthI kevuM bhayaMkara sAhasa karyuM ! baMneno prema hato emAM mAre pArakhuM karavAnI zI jarUra hatI ? ane mAre pArakhuM karavAno haka paNa zo hato ? upAdhi thI samAdhi tarapha 116 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arere ! bicArI maMtrI patnInA meM prANa lIdhA ? have mArI naraka sivAya bIjI gatiya zI hoya ? tyAre mAre maMtrIneya have mAhita kevI rIte karavo ? kemake enoya prema patnI para athAga che, to e ya patnI marI gayAnA samAcAra kevI rIte sAMbhaLI zake ? kadAca saMbhaLAvI dauM, toya e sAMbhaLatAM kyAMthI jIvI zake ? pApano InkAra e adhamatA : rAjAne kalezano pAra nathI, maMtrI pratye prema ane sadbhAva khUba che, tema hRdayano komaLa che. eTale enuM dila valovAI rahyuM che. potAnA kautukanA hisAbe eka mAnava prANInuM mota nipajAvyAno bhayaMkara guno enI najara sAme taravarI rahyo che. moTo rAjA che, banavAnuM banI gayuM, evA zoka zA sAru kare ? mana vALavuM hoya to zuM na vALI le ke "emAM kyAM meM zastra calAvarAvyuM che ke jhera devarAvyuM che ? potAnA hRdayanI nirbaLatAthI eka samAcAra mAtra upara mANasa mare emAM ApaNe zuM karIe ?' athavA zuM DhAMkapichoDo karavA khAnagI mANasane zAnta pApa karI devA na kahI de ? paNa nA, enI uttamatA evuM karavA detI nathI. evuM karanArI to kSudratA che, adhamatA che. sAhasathI eka to pApa karI nAkhavuM, pAchuM enA para mAnI levuM ke meM kAMI evuM pApa nathI karyuM athavA pApano DhAMkapichoDo karavo e adhamatA nathI to zuM uttamatA che ? mAnavanA avatAre ATaluM to hRdayabaLa joIe ja ke kadAca pApa thaI gayuM to eno inkAra ke DhAMkapichoDo nahi ja karavo. adhamamAMthI uttama banavA mATe pApano svIkAra, bhUla kabUlavI, e paheluM pagathIyuM che. pachI, pApa ja na karavuM e uparanuM pagathiyuM che. rAjAe kevI bhUla karI e have na juo, rAjAnI vicArasaraNI juo. 'baMnenA premanuM pArakhuM karavAnuM mAre prayojana zuM ke haka zo ?' alabata pahelAM Avo vicAra karavo'to ne ? ema prazna thAyaparaMtu eTaluM khUba samajI rAkho jIvana jIvatAM jIvatAM jene sAra sAra grahI upAdhi thI samAdhi tarapha 1 17 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levAnI ja paDI che, e baneluM na banyuM nahi thanArI vastu para AvA prazna na uThAve; kemake e vicAraNAothI sAra kAMI na maLe, sAra levo hoya to rAjAnI pachInI vicAraNA juo. jIvavAnI kaLA eTale sAragrahaNa : jIvanamAM A bahu zIkhavAnI vastu che ke asAra asArano vicAra choDI devo ane sArabhUtano ja vicAra karavo. bane tyAM sudhI bhASaNa ane vartana paNa evuM karavuM ke jemAMthI sAra nIkaLe. TUMkamAM manuSya tarIke jIvavuM hoya to sAragrAhI ja banavuM joIe. manamAM Ano nirdhAra karIne thoDuM to vartI juo, camatkArika asara dekhAze. mana phoruM ane praphullita banI jaze. anubhava thaze ke "aho ! asAragrAhI vAto ane vicAraNAmAM mAro keTalo badho amUlya mAnava samaya vahI jato hato ! mAnavazakti ane tako keTalIya barabAda thatI hatI ! mananI zaktio veDaphAI kevI jatI hatI ! tyAre adazya pApanA bhAra ane kuvAsanAonA daDhIkaraNa vadhe e to juduM ! jagatamAM jema bIjI bIjI kaLAo che, ema jIvavAnI paNa kaLA che. tamane koI pUche che ke jIvana jIvavAnI kaLA kone kahevAya ? to A TUMko uttara che ke evuM jIvAye javAya ke Dagale ne pagale sAra sAra grahaNa karyuM javAya, ane asAranI upekSA thAya, enuM nAma kaLAbharyuM jIvana gaNAya, jIvana jIvavAnI kaLA hastagata thaI kahevAya. basa, jIvavAnI kaLA eTale sAragrahaNa. jIvana jIvavAmAM zuM Ave che ? A ja, ke koI ne kAMI vicAro karavA, vANI uccAravI-sAMbhaLavI, indriyothI dekhavuM-suMghavuM cAkhavuM vagere, hAthapagathI kAMI ne kAMI pravRtti karavI, bIjAonI sAthe vyavahAramAM AvavuM, prema, itarAjI, prazaMsA-TIkA, svAgata-Thapako AvuM ja badhuM ne ? evI rIte paisAno Aya-vyaya karavo, parivAranI sarabharA levI-devI, khAvuM pIvuM, paheravuM, oDhavuM vagere, mAla-milakata, AbarU ityAdinI pravRtti, AvuM AvuM e tamAruM jIvana che ne ? basa, 1 18 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI A badhI AITamo (items) rakamomAM asAra taraphanuM durlakSa rAkhI sAra sAra tarapha dRSTi rAkhavAnI che, sAra sAranuM grahaNa karavAnuM che. pra- asAra zuM ane sAra zuM ? u.- paheluM to najIkanA sAra tarIke e, ke jemAMthI dunyavI daSTie paNa kAMI lAbha na thavAno hoya, artha na saravAno hoya, e asAra; ane kAMI lAbha thAya, koI prayojana sare ema hoya, e sAra. dA.ta. snehInuM mRtyu thaI gayuM yA koI vastu bhAMgI phUTI gaI, enA parano zoka ane uga tathA vilApa ane vikalpo e asAra che. zo lAbha thAya enAthI ? ema karavAthI zo artha sare ? DahApaNanI vicAraNA to che ke "AvI ugabharI vicAraNA karavAnA ne bIjAnI AgaLa enAM rodaNAM rovAnA asAramAM paDI, jIvana-samaya ke jIvana-zakti kAM bagADuM ? emAMthI kAMI sAra nIkaLavAno nathI. hajI ya nehInAM mRtyumAMthI sAra grahavo hoya to e grahuM ke mArA ya" jIvanano bharoso nathI ke kyAre pUruM thAya, mATe atyArathI ja sAvadhAna thaI jAuM, ane AtmaciMtAmAM lAgI jAuM ! ema, e vicAruM ke mArA premanuM eka pAtra phUTI gayuM e mAro svArtha bhaMgAyo enuM rudana karuM chuM, paNa maranArano svArtha bhaMgAyo kema joto nathI ? e vicAruM ke jIvato hato tyAM sudhI meM ene paralokanuM bhAtuM zuM baMdhAvyuM? dAvo to gADha snehI-hitaiSIno rAkhyo, paNa e bicAro jayAre paraloka jAya che, tyAre tyAM kAMI huM enI sAthe nathI javAno, to tyAM ene otha konI e na vicAryuM. enA jIvatAM paraloka-hitakArI sukRto ane sadbhAvanAmAM ene joDuM, AvI vicAraNA meM kAMI ja na karI; ne e to uThIne cAlato thayo. to have bIjA jIvaMta snehIone to paraloka hitamAM pravartAvuM, temaja e bhayaMkara bhUlanA prAyazcitta rUpe paNa ATalI ATalI tapasyA karuM, ATalo ATalo rasa tyAga karuM, ATaluM dAna, zIla AcaruM...' vagere vagere jagAvAya to e sAra grahaNa karyo kahevAya. ema, maranArane pIDatA doSo-durguNo ane kharAba svabhAva upAdhi thI samAdhi tarapha 119 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagerene potAnA jIvanamAMthI dUra karavA ane sadgatanA saguNo vagerene potAnA jIvanamAM utAravA mATe enA tarapha dRSTi nakhAya to e sAra tarapha daSTi thaI. bIjo sAra : A uparathI bIjA muddA tarIke sAramAM A Avaze ke A lokanI dRSTie paNa jaza apAvanArA AtmAnA guNo, AtmahitakArI AcAra, sukRto ane AtmAnA sArA svabhAva, e sAra che. enuM bane teTaluM grahaNa karyo javuM. bIjAnI pratye ApaNe kaThoratA-nirdayatA karIe, jUTha bolIe, aprAmANikatA ramIe, e bIjAne nathI gamatuM, ApaNane emAM e jaza nathI ApatA, sArA varyA ema e nathI kahetA. evI rIte mAyAvI bola bolIe ke dAva khelIe, kRpaNatA karIe, bIjAne utArI pADIe ke emanI niMdA karIe e emane nathI gamatuM. ApaNo dhULa jevo svabhAva ne tAmasI prakRti-ApaNo svArthI svabhAva ane IrSyAkhora prakRti bIjAne nathI gamatI; evA svabhAva vagere badhuM asAra kahevAya. enI sAdhanA karavAne badale sArabhUta tarIke dayA, satya, nIti, udAra vyavahAra, paropakAra, sevA, dulo svabhAva, saraLa prakRti, vagerenA khapI banavuM joIe. "mAre Ano khapa che, asArano nahi, asAra to meM bahu bahu ane bahu-bahuvAra lIdhuM, paNa ethI eka kSudra jaMtunI kakSAthI kAMI AgaLa vadhyo nahi ! have to pratyeka vicAraNAnuM jIvana, vANInuM jIvana, vartAvanuM jIvana, ane duniyAnA jaDa ke cetananI prasaMgamAM AvavAnuM jIvana, e badhAmAM sAra sAra ja grahaNa karuM. A dhagaza, A tAlAvelI ane Ano ja puruSArtha paralokadRSTie sAra : A to hajI A lokanI daSTie sAranI vAta thaI, paNa paralokanI dRSTie to ethI ya upara keTalo ya sAra kheMcavAno che. jayAM jayAM bane tyAM yogyatAnA guNo, mArgAnusArI vagerenA AcAro, vrataniyama, prabhubhakti, dharma-kriyAo, e badhuM AdaravuM e sAra, 120 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ are ! jarA navarA paDyA athavA bIjI trIjI koI niSphaLa agara pApa baMdhAvanArI vAtacIta, vicAraNA ke ciMtAmAM paDyA, emAMthI zo sAra nIkaLavAno ? to enA badale umadA bhAvanAmAM manane lagADIe, pUrvanA ane vartamAna tevA koI uttama puruSonA jIvana prasaMgane vicArIe, emanA satparAkramo para ciMtvana karIe, to sAranuM grahaNa thAya. are ! bIjuM kAMI na AvaDe to ya namaskAra mahAmaMtrano jApa karyo jaIe, te paNa dA.ta. 3,6,9 vagere saMkhyA yAda rAkhatAM gaNIne, jethI citta emAM ja rahe, ane ATalA ATalA navakAra gaNAyA, enuM AzvAsana maLe, to ya te eka mahAna sAra-grahaNa che. ema covIsa jinezvaronAM nAma ekavAra, bIjIvAra, trIjIvAra... ema ema smAryo jaIe, to te paNa ubhaya lokanI daSTie sArabhUta kamAI che. AvuM badhuM choDIne magaphaLInA photarA khAMDavA tulya ADI avaLI nissAra vicAraNA karye javAmAM zo lAbha ? zI unnati ? ema sAra joIe che ne ? svArthanI pravRtti vacce paNa kamamAM kama vadhu pApanI pravRttithI bacIe, abhakSya tyAga, avAcya tyAga, anyAyatyAga, Avezano tyAga, huMpadano tyAga, ayogya sthaLane asatsaMgano tyAga,.... vagere to karI zakIe ne ? to ja sAra hAthamAM AvavAno che e samajI rAkhajo . sAra, asAra to jagatamAM nizcitapaNe vaheMcAI gayelI vastu che, phaLamAM gala sAra, to photarAM asAra; choDa para gulAba sAra, to kAMTA asAra; khANamAM sonuM sAra, to mATI asAra; zarIramAM dhAtu sAra, to maLa mUtrAdi asAra; ema, jIvanamAM nirarthaka ke nukasAnakAraka vicAra vANI-vartAva e asAra, ane sArthaka hitakArI vicAraNAdi e sAra, Avo vibhAga kema khyAla bahAra rahe ? doSa-durguNo asAra ane guNo eja sAra, pApa asAra ane dharma eja sAra, kartavyamAM zUnya-magaja ke bedarakArI e asAra, ane jAgRti, upayoga ane coksAI-cIvaTatA e sAra, e kema nizcita na karI rAkhIe ? upAdhi thI samAdhi tarapha 1 2 1 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananA prasaMga-prasaMgamAM vaira-virodha asAra, mitratA-prema sAra; manane khoTuM lagADavuM asAra, sAruM mAnavuM sAra; prasaMgane kaSAyavardhaka banAvavo e asAra, ane karmakSayanA sAdhaka tarIke lekhavo e sAra. basa, jIvana jIvavAnI A kaLA che ke sAra sAra graho ane asAra asAra paDatuM mUko. are ! eka jarA najara paNa kyAMka paDI, to emAMthI Atmahitane upayogI sAra kheMco, sAra grahaNanA dRSTAMto : rAjA guNasane maDaduM jotAM emAMthI jamarAjanI johukamI, jIvanI pAmaratA, jagatanA saMyogonI vinazvaratA, vagerenI vicAraNAno ane vairAgya, javalaMta vairAgyano sAra kheMcyo ! vaizravaNa rAvaNathI hAryo chatAM eNe emAMthI AtmajAgRtino sAra kheMcyo ! vAlIe rAvaNane jItyo, chatAM vAlIe emAMthI puNyanI AtmA para thatI ThagAI vicAravAno ane cAritrano sAra grahaNa karyo ! jIvana jIvavAnI kaLA sAra grahaNa karavAmAM che, e vastu pUrvanA mahApuruSonA jIvana prasaMgamAMthI kevI kevI sArI jovA maLe che. mahArAjA kumArapALa kuberazeThanI saMpatti jovA gayA che. kema ? enI aDhaLaka saMpatti che, ane paradeza gayelA kubera zeTha marI gayAnA samAcAra AvyA che. mahAjana AvIne kahI gayuM ke "nAmadAra ! zeThane putra nathI, eTale saMpatti rAjAnI mAlikInI thAya che, mATe pahelAM Apa kabajo levarAvo, pachI ame zeThanuM maraNakArya karIe." kumArapALa manamAM saMkalpa karIne kuberazeThanI mahelAto tarapha AvI rahyA che. havelIo para dUrathI dhajAo pharakatI batAvatAM amaladAro kahe che mahArAja ! A zeThanI havelIonI dhajAo pharakatI dekhAya che.' kumArapALa kahe che "aho ! A dhajAo to kahI rahI che ke jema ame sthira nathI ema saMpatti paNa sthira nathI !' upAdhi thI samAdhi tarapha 1 2 3 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amaladAro cakita thaI jAya che, kahe che, "mahArAja ! A to ApanI ja buddhi pahoMce ! amArA jevAne to ema thAya che ke aho keTalI badhI mahelAto ! kubera zeTha kevoka bhAgyazALI !' ahIM kumArapALamAM jIvavAnI kaLA dekhAya che. eNe eka vastu jovAno prasaMga Avyo emAMthI sAra grahaNa karyo, tattva-daSTine eja prasaMgathI siMcana karyuM ! tyAre, amaladArone maLavAnuM kAMI nathI, vaLavAnuM kazuM nathI, e mahelAtomAM eka rAta sUvA ya nahi maLe, chatAM emaNe asatkalpanAno asAra kheMcyo ! kemake je kubera zeThane bhAgyazALI kahI rahyA che te zeTha bicAro to marI gayelo jAhera thayo che ! to have saMpatti zuM enI sAthe gaI ? nA, to e bhAgyavALo zuM rahyo ? AgaLa jatAM amaladAro kahe che. "A badhA sapheda baMgalAo UMcA UMcA mALanA, keTalA ya jokha-jharUkhAvALA, aMdara jhagamagatA divya divAnakhAnA vagerethI zobhatA dekhAya che ne ? te kubera zeThanA !' rAjA kahe che, "ema? to A jANe sapheda baMgalA to ema kahI rahyA che ke jema ame bIjA trIjA raMga vinAnA chIe ema amArAmAM mUrkha mAnava zuM joIne raMgarAga kalpatA haze? ame baMgalA nathI bagalA chIe, kedakhAnA chIe !' A sAragrahaNa. saMpattimAM raMga joIne mANasa e maLI hoya to pAgala bane che. ane na maLI hoya to na maLyAno saMtApa kare che, e asAranuM grahaNa karyuM kahevAya. baMgalAnA kaMpAunDamAM pesatAM amaladAro kahe che, "mahArAja A hArabaMdha hAthIo sUDho jhulAvatA dekhAya te badhA kubera zeThanA !' rAjA kahe che, "are ! hAthIo to sUMDha halAvIne jANe nA kahI rahyA che ke "ame kAMI kAyama rahevAnA nathI, to mANasa zuM joIne evI akAyamI vastumAM bhUlo paDI potAnA kAyamI Atmahitane sAdhI levAnuM mokUpha rAkhato haze ?' upAdhi thI samAdhi tarapha 1 23 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jo A sAra-grahaNa. vastu to enI eja dekhAvAnI che, chatAM buddhimAna dRSTA emAMthI asAra pakaDIne khoTA saMtApa Ubho karavAnuM nathI karato, paNa sAra grahIne manoratnane rAgadveSathI meluM thatuM aTakAvI le che. e mahattvanuM che. mATe amaladAro bolI uThe che ke "mahArAja ! evuM to Apa ja vicArI zako. ame to pAmara chIe. hAthIo amane maLavAnA nathI e nizcita chatAM, lobhAIe chIe.' rAjAnuM AzvAsana : badhuM jotAM jotAM baMgalAnI aMdara gayA tyAre kuberanI mA ane patnI bephATa raDI rahyA dekhAya che. rAjA samajI jAya che raDavAnuM kAraNa. emane rAjA kahe che. have raDavAthI zuM? A jagatamAM e nakkI thoDuM ja che ke paheluM koNa maraze ane pachI koNa maraze. kasAIe bakarAM bhegAM karyA hoya, emAMthI e koI bakarAMne pahelo mAre tyAM bIjo bakaro rue ke "hAya ! mArA bhAIne mAryo ! e kevuM nirarthaka che ! jANe ene e khabara nathI ke "mAro paNa vAro AvavAno che." mATe raDo nahi; ane saMpattinI ciMtA karazo nahi. mAre saMkalpa che ke "aputriyAnuM dhana levuM nahi." huM zA mATe evA jeTalA mare enuM dhana khAvA mATe chokaro thAuM? vananA dAvAnaLamAM pazupaMkhIo baLI rahyA hoya enuM mAMsa khAvA to gIdhaDA-ziyALiyA doDe ! tame putra zokathI baLI rahyA cho tyAM tamArA prANatulya dhanamAlane zuM huM khAu ? nA, A badhI ya saMpatti sukhethI tamArI mAlikImAM raheze." juo kumArapALanI jIvana jIvatAM jIvatAM sAra grahavAnI dRSTi ! aputriyAnA vArasadAronA keInA haiyAM jIvanabhara zekI khAya evuM dhanagrahaNa e sAra ke asAra ? kadAca marelo manAto jIvato pAcho Ave to dhana pAchuM daI vilakhA thavuM paDe, e sAra ke asAra ? upAdhi thI samAdhi tarapha 1 24 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bApa banIne nahi, paNa chokarAM banIne dhana je khAvuM paDe, ene zuM kahezo, sAra ke asAra ? are ! potAnAmAMthI dAna ke sukRta karavAnuM to dUra rahyuM, paNa bIjAnuM cAluM karavAnuM karAya e sAra ke asAra ? pachI to rAjAnA A AzvAsana para kuberanI mA ane patnI svastha thayA, ane potAno mukhya mahela rAjAne batAve che. emAM gRhamaMdira joIne rAjA kahe che, "gharamAM A ja kharekharA prANa che, zobhe che, sArabhUta che.' najare to kaI sAruM sAruM caDhe, paraMtu sAra grahaNa karavAnI ja AvaData hoya, to Atma hitakArI muddA para ja khAsa daSTi jAya, haiyuM tyAM ovArI jAya, ane enI anumodanA kare. kubera jIvato Ave che : ahIM to eTalAmAM khuda kubera jIvato AvIne Ubho rahe che ! maryAnA samAcAra khoTA hatA. rAjA kumArapALa ene AvuM samRddha jinamaMdira ane zrAvakanA suMdara vrato rAkhavA badala dhanyavAda Ape che. A paNa mulAkAtamAMthI sAra grahaNa. | vimaLazA maMtrIe, rAjA bhImadevane thayelI bIjAo dvArA maMtrIviruddha kAnabhaMbheraNI upara rAjAne bhAre ItarAjI thaI to, enuM maMtrIpada ane rAjaya choDI dIdhuM, ane AbunI taLeTImAM candrAvatI nagarIne rAjadhAnI karI svataMtra rAjya sthApyuM. paraMtu tyAM AjJA bhImadevanI manAvI ! kema ema ? jIvavAnI kaLA sAragrahaNa; eNe eno khapa . rAjA sAthe aNabanAva thayo, emAMthI virodharUpI asAra na grahyo, paNa enA upakAranuM smaraNa arthAt kRtajJatAno sAra lIdho. ethI kevo mahAna lAbha ke potAnuM mAkiMmatI mana bagADyuM. nahi, paNa ene praphullita ane kRtajJatA bajAvavA vadhu prasanna karyuM ! tyAre bhImadevanA hRdayamAM ya keTalI sarasa chApa paDI haze ! upAdhi thI samAdhi tarapha 1 2 5 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumALa vagere mahAmunioe maraNAMta upadrava karanArAnI krUra pravRttimAMthI paNa e ghAtakone karmakSayanI anukuLatA karI ApanAra hitaiSI tarIke mAnavAno sAra kheMcyo ! to jhaTa anaMta bhavonAM paraMparAne miTAvI pAra pAmI gayA ! rAjA maMtrIne samAcAra Ape : ApaNI vAta e cAlatI hatI ke rAjAe maMtrInI patnInA pati-premanuM pArakhuM karavA ane maMtrI-maraNanA khoTA samAcAra apAvyA to maMtrI-patnI bicArI AghAtathI tyAM ja maraNane zaraNa thaI ! have rAjA muMjhAya che, vicAre che ke "are ! A bIjAnA paraspara premanuM pArakhuM karavAnuM mAre zuM prayojana hatuM ke zo haka paNa hato ? aho, kevuM meM ghora pAtaka karyuM !' nirarthaka ane hakarahitamAM jIvana na viNasADo : mANasa jo pahelethI ATaluM ja vicArI le ke, para saMbaMdhI pravRttinuM potAne koI zubha prayojana che ? tema potAne te karavAno haka che ? ATaluM vicArIne pachI AgaLa pagaluM mAMDe, arthAt prayojana ane haka na hoya, ke prayojana hoya paNa haka na hoya, yA haka hoya paNa prayojana na hoya to e pravRtti nahi karavAnI. to keTalAya anartha ane pazcAttApathI bacI jAya. mANasa jevo mANasa thaIne eTale ke buddhimAna prANI thaIne niprayojana yA kautuka-mazkarInI pravRtti kare, to e vyartha ane vinAzaka kuTevano aMta kayA janmamAM AvavAno ? zuM mahAhitakArI ucca takothI bharelA A jIvananI kiMmata nathI ? tema e paNa vAta che ke bIjAnA para khoTA haka karavAmAM kaI mANasAI che ? UMcI mAnavatA to e, ke ApaNA para bIjAnA haka cAlavA daIe, ane ApaNA vAjabI paNa haka zakyatA hoya tyAM sudhI na vAparIe. paNa A moMghuM che, chatAM nirarthaka ane hakarahita pravRttimAM jIvana na viNasADIe. upAdhi thI samAdhi tarapha 1 26 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhi kevA trAsa gujAre che : rAjAne ema thAya che ke "A sUtelA sApane jagADavA jevuM meM zuM karyuM ? juo, premanuM pArakhuM karavAnI upAdhi eNe UbhI karI to maMtrInI strInA mRtyuno ane potAnA hRdayadohano kaleza vahoravo paDyo ! ane have ATalethI thoDuM ja patavAnuM che ? hajI to maMtrIno mahAna prazna ane lokamAM AbarUno moTo savAla Ubho che ! kaho, upAdhi kevA kevA trAsa gujAre che ! upAdhi UbhI karavI sahelI che paNa enA prahAra sahana karavA bhAre che ! mANasane saMtoSavALI upAdhio na vadhAravAmAM jIvana muMjI jevuM lAge che, paNa e enI sarAsara ajJAna ane mUDha dazA ke bIjuM kAMI ? upAdhi eTale saMsAra-pAradhInI jALa : paraloka-daSTi jAgrata nathI hotI, Adhi, vyAdhine badale tattvadRSTi ane tattva-saMvedana dvArA kevuMka bhavya jIvana jIvI zakAya che, enuM bhAna nathI hotuM eTale e ochI upAdhimAM mUDhatAthI mananuM mAneluM muMjIpaNuM TALavA mATe hAthe karIne saMsArarUpI pAradhInI upAdhi rUpI jALane pote ja pahoLI karI Ape che, ne jAte emAM phasAya che ? pachI emAM pAradhInI jALamAM phasAI paDelA mUDha paMkherAnI mAphaka karuNa hAla sivAya bIjuM zuM pariNAma Ave ? Aje juo to dekhAze ke jIvanamAM tattva-daSTi ane tattvasaMvedanane visArI kaI jAtanI upAdhi UbhI karAya che, to enI pAchaLa keTa-keTalA prapaMco ane lobha, mada, anIti asatya vagere mAnavatAnA vinAzaka durguNo sevavAmAM Ave che ! keLavAyelA gaNAtAne tRSNA vadhatI jAya tyAre vicAravuM paDe ke te keLavaNI arthAt saMskAritA thaI che ke asaMskAritA ? dezasevAnA dAvA heThaLa maLatA hoddA para besI lAMcarUzvatathI pApI peTa-paTArA bharavAnuM hicakAruM jIvana jIvAya tyAre pUchavuM paDe ke e te deza-sevA upAdhi thI samAdhi tarapha 1 2 3 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke deza-bhakSaNa che ? sudhArAvAdamAM vahI jaI pavitra bhAratabhUminA gabharu jIvone apavitra vicArasaraNI, bIbhatsa raheNIkaraNI ucchaMkhalatA vagere malina ane pAzavI jIvanamAM ghasaDavAnuM thAya tyAre AhvAna karavuM paDe ke A tamAro sudhAro che paNa satyAnAza nathI e puravAra karo. prajA-sudhArAnA upAya : A badhA pApo to vagara joItI upAdhio UbhI karavAthI janme che. pachI emAM saravALe kaleza, kaMkAsa sivAya bIjuM kAMI jovA maLatuM nathI. to juo Aje A comera phelAyA che ke nahi ? mAnavatAnA keTalAya guNono abhAva dekhAya che ! anIti, aprAmANikaanyAyI vyavahAra, jUTha, mAyA, nirdayatA, svArthalaMpaTatA, vilAsI vRtti ISya vagere kevA kevA durguNono josa dekhAya che ! mAnavatAnA A badhA durguNo sudhAravA enA mULa tarapha jovuM joIe. (1) adhika upAdhinA moha mUkAvavA joIe. (2) jIvananA sAcA AnaMda svastha ane prasanna manamAM che e batAvavuM joIe. (3) jIvananI uccatAnI pArAzIzI zakya nirupAdhitAnI uccatAmAM batAvavI joIe. (4) paralokadaSTine jIvaMta ane javalaMta banAvarAvavI joIe. (5) jaDa karatAM svAtmAnA, ane kAyA karatAM mananA mahAmUlyAMkana karAvavA joIe. (6) jIvanamAM ane keLavaNImAM sAragrahaNa dharmane kendra sthAna ApavuM apAvavuM joIe. (7) pUrvanI bhavya Arya saMskRtimaya jIvananA gaurava vadhArI paramAtmA ane saMta maharSionI upAsanA ne emanA upadezanI upAdhi thI samAdhi tarapha 1 28 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanA vikasAvavI joIe. maMtrI pAse rAjA : muni zreSThiputra candrane karI rahyA che ke "he candra ! rAjA samajI le che ke A maMtrIne patnInA mRtyunI khabara to paDavAnI ja, te vakhate vaLI pAchI enA motanI pAtakI vAta na banI jAya e mATe e uThIne mArA taMbUmAM Ave che. rAjAne koI kArya hoya to mane bolAvI le, ene badale pote uThIne mArI pAse Avyo ethI huM sahasA Ubho thaI gayo. ' kahyuM "mahArAja ! kAM A takalIpha lIdhI ? mane ja ApanI pAse bolAvI levAno hukama karavo hato ne ?" rAjA kahe che, "eka agatyanI vAta karavI che, paNa tame kabUlAta Apo ke e sAMbhaLIne huM ApaghAta nahi karuM." huM vicAramAM paDyo. patnI maryAnI to kalpanA ja zAnI hoya ? tyAre, bIjuM kAMI haze to ciMtA nahi, ema mAnIne meM kabUlAta ApI. pachI rAjAe mane nikhAlasa dile potAne thayela kautuka ane karelI parIkSA-vidhi vagere, te TheTha sarasvatI mRtyu pAmI tyAM sudhInI badhI vigata kahI. "he candra ! bhale ne koI rotA hRdaye nikhAlasatAthI vAta kare, paraMtu jene sarvasva nAza pAmyA jevuM lAge che, ene ethI thoDuM ja AzvAsana maLe che ? maratA patine rotI-kakaLatI kahetI hoya ke hAya ! nAtha, meM ajJAnatAthI tamArI sevA-saMbhALa na karI, te A roga vadhI gayo ! huM kevI paththara ! kevI pApiNI DAkaNa !' paraMtu patine tethI zuM ? zuM ethI kAMI nirAMta vaLe jyAM mota DokiyA karatuM hoya, jyAM roganI bhayaMkara vedanAo hoya ? "he candra ! emaja AtmAne jyAre mAnavatAno uttama janmAro khoI nAkhyA no, upAdhi thI samAdhi tarapha 1 29 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama ane tapanI sAdhanA nahi karIne pUrvanA asaMkhya karmanA vipula bhAra emaja rAkhyAno, uparAMta aDhAra pApasthAnakanI AcaraNA karI pApanA gaMja vadhAryAno, temaja krodhAdi kaSAya, indriyalapaTatA, vagere durguNo daDha karyAno, bhAre kheda anubhavAto hoya, te vakhate snehIonAM rotAM dilanAM game tevA savAlA paNa zuM kAma lAge? maMtrI kabUlAta mAge che : mahAnubhAva ! mane to patnInA akALa ane AvI rIte thayela mRtyuthI khedano pAra na rahyo ! rAjAne meM kahyuM ke AvI vastusthitimAM huM jIvI ja kema zakuM ? chatAM hA, kabUlAta ApI che, eTale zuM thAya ? A to mAre to marAya paNa nahi ne sahevAya paNa nahi, evuM thayuM che. paraMtu have tame kabUlAta Apo ke mane pharI lagna karavAnuM muddala nahi kaho." A kabUlAta levAnuM kAraNa tuM samajI gayo hoIza. patnIne vacana ApyuM hatuM. rAjAe karelI mahAna bhUlanA pratApe enAthI bIjuM bolAya evuM nahotuM eTale eNe mane kabUlAta ApavI paDI. maMtrI ghera : dhAraNA dhULamAM : "pachI to huM ekadama sIdho ghera pahoMcyo. manane ema ke chelluM chelle enuM mukha joI lauM paNa tyAM gayo to meM zuM joyuM ? he candra ! vidhinI gati vicitra che. mANasa Aveza ane AturatAthI koI kArya karavA doDato jAya, paNa rUThelA karma dhAryuM zAnuM thavA de ? bane che ne A jagatamAM, ke cokkasa dhAraNA karIne doDanArA ane bhAre parizrama karanArAnI dhAraNA dhULa bhegI thaI gaI ? chatAM mANasa icchAo karyuM jAya che, enI siddhi pAchaLa kaI pApo ane durguNo Acarye jAya che ! navA navA taraMgo ane navI navI dhAraNAo dharyuM jAya che ! mAkhIoe lAMbA parizramathI UbhA karelA madhapUDAnI aMte dazA zI ? karoLiyAe bhAre parizramathI bAMdhelA jALAnA jhADuvALAnuM jhADuM pharatAM kaI avasthA ? ema manuSyanI dhAraNA saphaLa thAya to ya 1 30 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI aMtima dazA to mRtyu kALe nakkI ja ne ? pachI e kUDI dhAraNAo siddha karavAnI khAtara ayogya rAha levAmAM tathA mAyA, prapaMca, jUTha, DaphANa vagere AdaravAmAM zI buddhimattA che? tema dhAraNAnI pAchaLa bahu Aveza-AturatA rAkhavAno ya zo lAbha che ? | muni kahI rahyA che ke mane gharamAM na to patnInuM maDaduM ke na patnI jovA maLI. AkuLa-vyAkuLa thaIne AjubAju pUchatAM mAlUma paDyuM ke ene to bALavA laI gayA che. eTale huM sIdho smazAna bhUmi para pahoMcyo. paNa tyAM jaI jouM chuM to ceha bhaDabhaDATa saLagI rahI che ! manane tethI khedano pAra na rahyo ! ema thayuM ke "are ! rAjAe TheTha ATale sudhI vAta pahoMcADI ! marelI patnInA darzana paNa mane nahi ? A te rAjAnI kevI jANe ugra vairabuddhi ! agara keTalI mUrkhatA ! ene mArI patnInA mRtyuthI mane thatA duHkhamAM ochAza lAgI, te enA maDadAnA darzanathI mane vaMcita rAkhI atizaya duHkhanI AgamAM mane jhIMkyo ? ApaghAta e mUDhatA che : "he candra ! A badhI hakIkatano bahu vicAra karaje duHkha tAruM vadhAre ke mAruM? chatAM meM ApaghAta nathI karyo ane te ApaghAta karavA icche che? e samaja ke meM ApaghAtanuM sAhasa nahotuM karyuM to ja Aje A bhavya sthitimAM chuM, duHkhanA mAryA ApaghAta karI nAkhavo e to sarAsAra mUDhatA che ! A UMcA jIvanamAMnI mahAmUlyavatI takono ane bhAvI sadgatino saMhAra karavAnI mUrkhAI che ! duniyAnA kadAca eka khUNAmAM duHkha lAgatuM hoya to bIjA khUNe kyAM jaI zakatA nathI ? eka prakAranA jIvanamAM hoIe to bIjA prakAranA jIvanane apanAvI kyAM na apanAvI zakIe ? ApaghAta zA mATe karavo ? rAjA krUra hato : he bhAgyavAna ! e to mane Aje samajAya che ke mane e upAdhi thI samAdhi tarapha 1 31 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhate mohano kAramo unmAda hato eTale ja patnInA maDadAnA darzana pAchaLa paNa ghelo banIne keI ne kaMI vicAre caDhyo hato ! ane rAjAne mahA mUrkha mAnato hato ke eNe mane ATaluM maDadAnuM ya darzana karavAnI sthiti mArA mATe na rAkhI. e to have mane lAge che ke rAjAe dUraMdezIpaNAthI ja maDaduM tarata ja bALavA mokalI dIdhuM hatuM. tuM ya camakaze ke emAM te vaLI krUratA ke dUraMdezIpaNuM? paNa tuM jo pachI zuM banyuM e, ethI dUraMdezItA barAbara samajAze. citA zAMta : maMtrInuM rudana : rAjAnI mUrkhAIno bahu vicAra na karatAM tarata ja meM pANI maMgAvI citA olavAvI nAkhI, ane zeSa rahelAM hADakAM bhegAM karI enI AgaLa huM dhrusake dhrusake rovA lAgyo ! AMkhamAMthI pANInI dhArA vahI rahI che, ane mukhamAMthI pokano gadgada karuNa svara cAlI rahyo che ! ahAhA ! keTalA UMDA du:khanA sAgaramAM huM paTakAyo ! mArA e rudanathI tyAM AvelA lokonAM paNa haiyAM A mArAM duHkhathI vadhu dravita thaI gayAM ane e ya badhA rovA lAgyA ! are ! vananAM paMkherAnA paNa karuNa ArtanAda bharyA kalpAMta vAtAvaraNa vadhu karuNa karI dIdhuM ! bIjAnAM ya duHkhanuM chAtI phATa rudana kone nathI pIgaLAvatuM ? hADakAnuM poTakuM ghera : rAjA duraMdezI : loko bicArA gabharAI gayA ke A maMtrInuM zuM thaze ! emaNe mane ghaNuM ghaNuM AzvAsana ApyuM, paNa zokanA meru-bhAra ema ze" mITe ? aMte e hADakAMnuM poTaluM huM ghera laI Avyo, ane roja enI huM darzana-pUjA karavA lAgyo. mahAnubhAva ! have vicAra, ke jo maDaduM ja mane darzana karavA maLyuM hota to huM ene bALavA deta ? enI pAchaLa evo pAgala thAta ke covIseya kalAka enI AgaLathI huM khasata nahi ! ane kadAca koI parANe ene bALavA laI jAta to huM jIvato enI citAmAM kUdI kema na paData ?'... Avo badho dIrdhadaSTino vicAra rAjAe kema na karyo hoya ? mATe ja huM to have mAnuM chuM ke upAdhi thI samAdhi tarapha 1 32 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe dUraMdezIpaNAthI ja maDadAno tarata ja nikAla karAvavAnuM karyuM haze. soLa varasa pAgala : basa, huM to roja A dhaMdho ja laI beTho ke marelI patnInAM hADakAM pUjavA, ane enI AgaLa rovuM ! rAjA ghaNo ya muMjhAya, hADakAM choDAvavA kaI prayatna kare, tema ene zaMkA ke mAro uga vadhatAM vadhatAM kadAca huM kAMI avanavuM karI na besuM eTalA mATe chUpA rakhevALo pharatA goThavI rAkhe, paNa huM kyAM hADakAM mUkuM ema hato ? Amane Ama soLa varasa meM pAgala jevI avasthAmAM kADhyA ! pUjana ane rudana konAM : "he candra ! tuM jo ke A mArI pAgalatA koNe karAvI ? saMsAranI upAdhi ane Adhie ja ne ? pAgala kevo ? 16-16 varasa sudhI bAyaDInAM hADakAM pUjayA ! ane ene yAda karI karIne royo ! evAM pUjana paramAtmAnAM karyA hota ane roja ne roja e nAthanA viyoga para ane potAnA AtmAnI anekAneka doSa-durguNomaya durdazA para royo hota, to emAMthI kevo ya AtmAnA uddhArano mArga lAdhyo hota ! zuM gadgada dile prabhunAM pUjana karI keTalI ya Atmazuddhi karI na hota ? paNa A sUjhe kyAre ? saMsAranI Adhi upAdhi AtmAnuM lohI cUsanArI ane ekAMte du:khadAyI tarIke oLakhAya, e akArI lAge, ane ene saMpUrNapaNe nahi to kramasara paNa choDatA AvavAnuM bane tyAre ne ? paisAthI dharma thAya?? he mahAnubhAva ! ema samajato mA, ke pra.- upAdhinI sagavaDa pAse hoya to dharma thAya che ne ? lakSmInI upAdhi saMgharI hoya to dAna thAya che ne ? u.- nA, dharma e upAdhinA mahimAe nahi, paNa dharmabuddhinA upAdhi thI samAdhi tarapha 1 33 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAve thAya che. dAna lakSmInA saMgrahathI nahi, paNa enA tyAgathI thAya che ! jIva bhramaNAmAM paDIne e jovuM bhUlI jAya che ke paisA hoya to dharma thAya ema mAnIne to pote dharma karatAM upAdhine ja vadhu mahattva ApI rahyo che ! ane mATe ja upAdhinI khAtara vacana-kAyAthI kaI kUDAM karma kare che ! ane sAthe hRdayane keI mAyA-tRSNA, huMpada vagerethI gaMduM karI bhAvI durdazAne notarI rahyo che ! bhArobhAra dharmazraddhA, tIkSNa dharmabuddhi, ane ullasita tyAgabhAvanAthI dharma thavAnuM mAnato hota to upAdhine to jherasamI dekhata ! ene vadhArIne khuzI na thAta, paNa bhayabhIta thAta ! upAdhi vadhAravAnA koDa na rAkhata ! upAdhimAM ja pUruM thatuM jIvana to sarAsara niSphaLa samajata ! ethI mAnavabhavamAM eka AMTo thayAnuM samajata !" munino upadeza vastunA TheTha mULa sudhI pahoMcI rahyo che. AdhiupAdhine eno nagna svarUpamAM nirakho to tyAM pahoMcavuM kaThina nathI. eka maMtrI jevo mahAbuddhimAna mANasa, juo ke, keTalo garIbaDo thaI gayo che ! bIjA khAsa kartavyone badale hADakAM pUjavA ane rovAnuM gheluM kAma karI rahyo che ! mohanI lAgaNIo kyAre kaMI kema ghasaDI jaze eno vicAra karavo hoya to juo bhUtakALa ane vartamAnakALanA thoka dRSTAMto paDyA che ! maMtrI gaMgA kAMThe : muni potAnA pUrva jIvananI vigata AgaLa kahe che, "he candra ! pachI to mane vicAra Avyo ke A bicArI sarasvatI to marI paNa enI rAkha paNa gaMgAjIno saMskAra na pAmI ! to have A hADakAMne gaMgAjImAM padharAvI AvuM to kaMIka puNya to e pAme ! candra ! kevI A mUDhatA ke jIva to maryo ke tarata koI yonimAM dAkhala thaI gayo ane potAnAM karmanA vipAka bhogavavA lAgyo, chatAM have enI rAkhanA gaMgA-saMskAra ane piMDadAna ene puNya ane anna pahoMcADaze ema mAnavuM ? khera ! e vakhate to huM ya mUDha ja hato, eTale eka 134 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtanA gupacupa hADakAMnuM poTaluM upADI tyAMthI nIkaLI gayo, ane cAlato cAlato pahoMcyo gaMgAkAMThe. gaMgAnA kAMThA upara besI meM poTakuM choDyuM. jo have e hADakAM gaMgAmAM padharAvI dauM to balAmAMthI chUTuM ema hatuM, paNa balA manAya to ne ? jeNe mane soLa soLa varaso rovarAvyo hato e hajI paNa balArUpa lAgatuM nahotuM ! te UlaTo huM padharAvavAnI hiMmata na karI zakyo, ne enI sAme joI hajI paNa dhrusake rovA lAgyo ! paNa te keTaluM raDAya ? pAchuM mana vALyuM ke huM to roIne A rAkhI mUkuM chuM, paNa ene gaMgAjInA pavitra saMskAranuM zuM? eTale pAcho laIne Ubho thayo padharAvavA ! vaLI tyAM eno prema, enI lAyakI, enA guNo, ityAdi badhuM evuM mana sAme UbhuM thaI gayuM ke pAcho hADakAM laIne nIce besI gayo, ane maMDyo rovA ! vaLI pAcho mana vALI Ubho thayo, pAcho phera pUrvanuM vadhAre yAda AvI jatAM nIce besI gayo, ane maMDyo rovA ! vaLI pAcho mana vALI Ubho thayo, pAcho phera pUrvanuM vadhAre yAda AvI jatAM nIce besI huM karuNa kalpAMtamAM caDhyo ! "he candra joje saMsAranI upAdhinA khela ! upAdhi vahoravA mATe paNa jIvanA keTalA dhamadhamatA oratA ! sAthe kema maLe, kema maLe, enAM lohI zekaNAM upAdhi vasAvyA pachI ya emAM saMsAranA svabhAva mujaba ochuM vadhatuM to thavAnuM, eTale keTa-keTalI ya lohI-pItI ciMtA, hAyavoya ane saMtApa ! tyAre upAdhi TaLyA pachI to tuM A mArI sthiti jue che ne ? chatAM tuM ApaghAta karavA taiyAra thayo che ? mArA hAlahavAla tArA khyAlamAM Ave che ne ke kevA thaI rahyA che ? hADakAM padharAvI devA Avelo chatAM vAraMvAra "padharAvuM ? nA, kema padharAvAya ? nA, nA paNa enAM saMskAranuM zuM ? to padharAvI dauM tyAre. nA, nA. chevaTe ATalA hADakAMno ya viyoga khamAya ?' ema karI karI karuNa rudana karI rahyo chuM ! mahApuNyanA A zarIrane lohI bALI bALI rAkha karI rahyo chuM ! upAdhi thI samAdhi tarapha 13pa. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavadeha, dhyAna rAkhaje, puNyano che. puNyano eTale ? puNyathI maLelo ane mahApuNyanA thoka UbhA karavA mATe bahulAyaka ! mAtra eka vakhatanAM ja puNya nahi, paNa puNyanI paraMparA sarjI levA mATe anupama deha ! ene huM mUrkha-ziromaNi e vakhate patnI rUpI upAdhi marI khUTyA bAda paNa soLa soLa varasanA ane e pachInAM paNa kALAM rudanathI viNasADI rahyo hato ! upAdhi TaLyA pachI paNa anaMta puNya maLelA mAnavadehathI paramAtma-bhakti ane paramAtmAnI AjJAnuM pAlana karI thoka puNya UbhuM karavAnuM to dUra rahyuM, UlaTuM ene pApI zokamAM bALI zekI rahyo hato ! upAdhinA Agamana, TakAva ane nAza, e traNeya sthitimAM AtmAnI mahAkaMgAla ane karuNApAtra durdazA samajAya che ne ? | muni candrane samajAve che, e tamArI samajamAM paNa utare che ne ? e maMjura karo cho ? "hA sAheba ! samajAya to che paNa zuM thAya, upAdhi laI beThA eTale ?'- ema tame kadAca kahevAnA, paNa zuM AvuM ekaluM kathana niSphara dilanuM nathI ? nahitara to komaLa bhAvuka dilanuM zravaNa-kathana hoya ne, to to upAdhinA traNeya kALanA tApa-saMtApa to kharAM ja, uparAMta enAthI UbhA thatAM DhagalAbaMdha pApa karmonAM bhayaMkara kaTu vipAka najara sAme taravare ! ane ethI bhaDakI uTho ! ema thaI jAya ke hAya ! A balA jhaTa mUkIne bhAguM ! jo nathI mUkAtI to mArI e kevI dhiThThAI ! kevI hajIya bebhAna avasthA ! upAdhi mUkavAnA bhavamAM A ? khera ! upAdhi bahu vadhAravAnA koDa na karuM, upAdhinI khAtara kALA kaSAya, jUTha-daMbha, irSyA-asahiSNutA, ropha, jahAMgIrI vagere durguNo to na levuM ! upAdhinA guNagAna to na karuM," ATaluM to thAya ne ? Ajano mAnava kema bahekI gayo che? kema anIti-asatyane ane ragaDAjhaghaDAne kaThora dile AcarI rahyo che ? jenI pAchaLa e badhuM che evI upAdhine pApa nathI samajato, balArUpa nathI dekhato, mAnavatAmAMthI pazutAmAM bhraSTa karanAra pralobhana tarIke nathI lakhato, ne enA AvavA 136 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAM, pachI, ane gayA bAda paNa lohI cUsanArI DAkaNa tarIke nathI dekhato, mATe ja enI khAtara game tevAM hiMsA-AraMbha samAraMbhAdi pApo ane duSTatA AdaravAmAM AMcako nathI anubhavato ! muninI maMtrIpaNAnI upAdhi pAchaLanI durdazA hajI vadhAre AvavAnI che juo. rAjakumArIno yoga : muni kahI rahyA che, "he candra ! e mAruM vAraMvAra patnInAM hADakAM UMcakavA-mUkavAnuM joI ane rovAnuM joI tyAM pharavA AvelI eka rAjakumArInuM hRdaya bharAI AvyuM ! bicArI mArI pAse AvIne dilanA darda sAthe pUche che, "bhAI kema raDo cho ?' bena zuM karuM ?' meM kahyuM, "A choDAtuM nathI ne sahevAtuM nathI, raDuM nahi to bIjuM kazuM ya zuM ?' 'paNa evuM te eTaluM badhuM zuM duHkha che tamane ?" mane duHkha pUche che ? te sAMbhaLa,' ema kahIne e kumArI sAruM mANasa lAgavAthI mAruM du:kha ene huM kahevA lAgyo !" rAjakumArI bebhAnaH bApa gusse ? muni zreSThiputra candrane kahI rahyA che, "meM TheTha sarasvatIne vacana ApyAthI mAMDI mArI badhI hakIkata rAjakumArIne kahI te e sAMbhaLIne huM jouM chuM to tarata bebhAna ja thaI gaI ! enA nokaro tarata enA pitA rAjAne bolAvI lAvyA. eNe eka bAju kuMvarIne svastha karavAnA upAya karAvavA mAMDyA, ane bIjI bAju mArA para e gusse thaI gayo ke meM kuMvarI para zo prayoga karyo ? he mahAnubhAva ! joje A saMsAranI viTaMbaNA ! eka to huM mArA nisTrIma duHkhane raDI rahyo hato, tyAM A paDatA para pATu AvyuM ! kumArI AgaLa dila ThAlavavAnI upAdhimAM paDyo to A navI upAdhi UbhI thaI ! paNa tyAMya ApaNane khabara nathI hotI ke emAMthI ya upAdhi thI samAdhi tarapha 1 37 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI kevA phaNagAM phUTaze ! mATe ja upAdhi e viTaMbaNA rUpI vRkSanuM bIja che. maMtrIne marelI patnI maLe che ? rAjAne huM kAMI khulAso karuM te pahelAM rAjakumArI jAgrata thaI gaI, rAjAne kahe che "pitAjI ! konA para gusso karo cho ? mAre to emanI sAthe lagna karavAnA che.' rAjA kahe che "A tuM zuM bole che ? gAMDI thaI gaI zuM ? ke A mANase tArA para kAmaNa-TumaNa karyuM ? tArA mATe to koI mahAna rAjavI rAjakumAra pasaMda karIzuM.' kumArI kahe che, "nA bApujI mane gAMDapaNe ya nathI thayuM, ne AmaNe koI kAmaNaTumaNa paNa nathI karyuM. mAre A jIvanamAM AmanA sivAya bIjAne nahi varavAnI pratijJA che. pati karIza to Amane ja !' rAjA kahe che, "are ghelI ! A zI utAvaLa kare che ? AvI vicAra vinAnI vAta karAya ?' kumArI uttara kare che, "tAta mArA ! sAMbhaLo. A mArA pUrvabhavanA pati che. tyAM paNa huM emanI patnI sarasvatI hatI, ane ahIM paNa bhAgyayoge nAma sarasvatI maLyuM che. juo e ahIM A mArA pUrva zarIranA hADakAM laIne AvyA che. tenA para 16-16 varasa e royA che. ahIM emaNe mane badhI vigata kahI tethI mane uhApoha thayo ane pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM; tethI huM mUchita thaI gaI. amAro parasparano gADha prema ane mArI pAchaLa emanuM A 16-16 varasanuM duHkha mane kema vihvaLa na kare ?' "he candra ! jue che ne rAganI AdhinAM tophAna ? polAdI beDInAM baMdhanane TapI jAya evA A rAganAM baMdhana che. bakarIne kasAI laI jato hoya chatAM snehanI dorIthI baMdhAyeluM enuM baccuM pAchaLa pAchaLa cAlyuM Ave che ! motanA mukhamAM ja praveza ne ? kumArInI upAdhi thI samAdhi tarapha 1 38 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta sAMbhaLI huM to cakita thaI gayo, du:kha bhUlI gayo ane pAcho snehanA AnaMdamAM jhaLaboLa nahAvA lAgyo. paNa hamaNAM mAre bolavA jevuM nahotuM tethI mauna rahyo. kumArI bicArI harakhaghelI thaIne rAjAne kahe che ! tyAre rAjA vadhAre zaMkAmAM paDyo ke A kumArI para bhAre vazIkaraNano maMtra prayoga thayo lAge che ! paraMtu kare zuM ? kumArIne pratijJA che. eNe mArga kADhayo. putrIne khAnagImAM mArAM ne enAM pUrva jIvananI bIjI bIjI vigato zI che e pUche che. kumArI ghaNI ghaNI vigato kahe che. pachI rAjA mArI pAse AvIne e vigatonI satyatA parakhavA mane prazno pUche che. emAM mArA rAjAnuM nAma, kuTuMbIonAM nAma, gharano AkAra-sthAna, gharanI mAlamilakata, khAna-pAna-paheraveza vagerenI khAsiyato koI koI banelA banAvo vagere vagere keTaluMya mane pUchyuM. mAre asatya bolavAne koI kAraNa nahotuM, Ameya rAjAno mArA mATeno khoTo khyAla to dUra karAvavo ja hato, tema eja patnI pharI pAchI navA dehe maLe che eno AnaMda to tuM samaje che ne ke keTalo hoya, eTale meM e praznonA uttara ApyA. eTale have rAjAne zuM bolavAnuM rahe ? vizvAsa paDI gayo, eTaluM ja nahi paNa huM eka sAmAnya mANasa nathI paNa bAhoza rAjamaMtrI chuM ethI ene bhAre AkarSaNa paNa thayuM ane e bhAva enI mukhamudrA, AMkho ane zabdomAM huM joI zakyo." juo A saMsAramAM kevI kevI vicitra ghaTanAo bane che. kyAM maMtrIno deza ane kyAM sarasvatInuM bIjA janmamAM avataravuM ! te paNa A rIte baMneno bheTo thAya evuM banAvanAra nimittonuM kevuM sahaja bhAve banI AvavuM ! Ane koNa goThavavA jAya che ? karma, kALa ane bhavitavyatAnI vicitratA ja AvuM aciMtya ane durghaTa paNa sarjI de che. jIvanuM tevuM puNyakarma kAma karatuM hoya to ja kuMvarIne Avo janma ane maMtrIne Avo lAbha thAya. tema, tevA prakAranI bhavitavyatA ja upAdhi thI samAdhi tarapha 1 39 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rItanA vicitra saMyogamAM beno bheTo karAvI de. tyAre barAbara rAjaputrInA nadI para pharavAnA kALe ja maMtrInuM tyAM hAjara thavAnuM hoya to ja e kALa baLe A ghaTanA sarjAya. jagatanI vastunA saMyoga banI AvavAmAM mANasa kALa-karmAdinI zraddhA nahi paNa puruSArthanA gumAna rAkhe emAM zuM vaLe ? "basa, meM A rIte ahIM AvavAno puruSArtha karyo to huM A pAmyo,'- ema mAnavuM ajJAnatAbharyuM nathI ? ajJAnatA eTalA mATe ke te kyAM Ama banAvavAnuM dhArIne puruSArtha karyo hato ? mATe puruSArthanAM gumAna khoTA che. hA, AtmAnA dayA, satya, maitrIbhAva, prAmANikatA, kSamA-samatA, namratA-nikhAlasatA, vairAgyanisTaMgatA, sudevaguru-bahumAna ane tattvaruci, tyAga tathA tapasyA vagere guNonA uddezathI puruSArtha to AnA ja karuM,' ema thAya. maMtrIno game teTalo puruSArtha hoya chatAM e kumArIne pUrva janmanuM smaraNa zuM karAvI zake ? to te vinA je bane che te kyAMthI banI zake ? maMtrI pati ne rAjA thAya che paNa zarate : muni AgaLa kahe che, "he candra ! pachI to rAjA khuza thaI kahe che mane, "huM tamane A kumArI paraNAvuM, paNa eka zarate." tyAre vaLI huM muMjhAyo ke A paNa pelA rAjAnI jema zuM e kabUlAta to nahi mAge ke nathI ne kadAca kAMI bane to tamAre ApaghAta nahi karavAno ? vahemIluM ke ati dAjheluM mana jIvane zaMkAmAM ne zaMkAmAM ja athaDAve che. zaMkita mana e saMyogo ruDA maLyA hoya chatAM ajaMpo, asvasthatA ane keTalIkavAra ajugatuM karI besavAnuM sAhasa karAve che ! zA mATe vahemIlA banyA rahevuM ? ke zA mATe koI aniSTa banI gayuM tethI manane bhAre zokamagna karI devuM ? he candra ! rAjAne meM pUchayuM, 'zI zarata ?" rAjA mane kahe che ke "e ja, ke mAre A eka putrI ja che, putra nathI, to tamAre paraNIne mAre tyAM ja rahevAnuM, ane mArI pachI mAruM rAjaya saMbhALavAnuM.' hA pADI, kema ? Avo rAjavI banavAno mahA lAbha maLe che mATe nahi, paNa prANapriyA maLe 140 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che mATe. kAmadevanI keTalI kAramI zRMkhalAo jIvane jakaDI le che ke kAmanA pAtranI AgaLa kazuM visAtamAM na gaNe, ane kAmanI siddhi khAtara badhuM karI chUTe. A zRMkhalAonAM baMdhana ochA karyA vinA kAma pAtranAM AkarSaNa kyAMthI moLA paDe ? ne te vinA paramAtmA ane saMtanA AkarSaNa kyAMthI janme ke vadhe ? he candra ! pachI to dhAmadhUmathI rAjA mane enI rAjadhAnImAM laI gayo ane amArAM lagna karAvyAM ! vicArajo hastameLApa vakhatanA mArA AnaMdanuM gAMDapaNa ! ahAhA ! jIvane paramAtmAno meLApa thatAM ke saguruno yoga thato Avo AnaMdAnubhava kharo ? thAya to khyAla ja thaI jAya ne ? pachI to tyAM rahIne AnaMdamagna thaI gayo ane AgaLa jaIne rAjA paNa banI gayo." kaho, pahelAM kahyuM tema bahAra mATenA puruSArthanAM gumAna kAma lAge evA che ? maMtrIe AvI koI dhAraNAthI puruSArtha karyo hato ? to zuM 16-16 varSa rovA ane hADakAM pUjavAno ne pachI nadImAM padharAvavA AvavAno puruSArtha e marelI patnI pAchI meLavavA tarIkeno ane rAjA banavA tarIkeno puruSArtha gaNAya ? jo hA kahezo to to pachI e mATe ema ja karavA mAMDavuM paDaze ! Thokara lAgatAM kyAMka IMToDuM ukhaDI nIce daTAyela paisA nIkaLyA, to zuM paisA kADhavA mATeno puruSArtha eTale Thokara mAratAM cAlavuM ema kahevAya ? nA, e eno puruSArtha ja nathI. evuM ahIM maMtrIne bane che. tyAre tame kahezo ke chatAM ahIM maMtrIe je karyuM te to sArAmAM utaryuM ne ? ekadama hA kahevAnI utAvaLa karatAM nahi. kemake have juo zuM sAruM-narasuM bane che te. bhAvanI khabara nathI eTale tatkAla lAbha upara ovArI javAya che. maMtrI ApaghAta karavA : muni kahe che "he candra ! pachI to ekavAra mArI patnI evI bimAra paDI ke koI upAya ja kAragata thAya nahi ! mArI dhIraja khUTI. mane ema thayuM ke nathI ne jo AnuM mRtyu thaze to pachI to mAre jIvavuM upAdhi thI samAdhi tarapha 141 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muzkela thaze, have karavuM zuM ? divase divase Ane bagaDatuM dekhAya che. mahAnubhAva ! AvA avasare jIvana jIvavAmAM kendra sthAne paDelo patnIno rAga bIjo koI vicAra nahi AvavA de ! e zuM, ke lakSmI vagereno rAga zuM, e mANasane ucca mAnava bhavanI vizeSatA, kiMmata ane kartavya sUjhavA deto nathI. huM to caDhyo UMcA mahelanI agAzI upara ! zuM karavA ? basa, patnI mare e pahelAM nIce bhUsako mArI AtmahatyA karavA ! muninuM Agamana : he candra ! vipula rAjya, khajAno, parivAra, hoziyArI e badhuM mane atyAre bacAve ema nahotuM, kemake have huM paDuM eTalI ja vAra hatI. hA, pAse dharma hota to e hiMmata Apata ke "che zuM ? patnI jaze to pachI jIvana prabhunA mArge laI javAze." tyAre Aje mane samajAya che ke dharma e kevo tAraNahAra che ! banyuM evuM ke huM jyAM paDavAnI taiyArImAM chuM tyAM ociMtA eka AkAzagAmI muni AkAzamAMthI jatAM jatAM tyAM agAzI upara utarI AvyA ! huM to camakyo ! mAre to maravuM ja hatuM eTale mane to ema thayuM ke "pahelAM rAjA naDyo'to, emAM pAchuM vaLI A vighna kyAM AvyuM ?' | muni mane kahe che, "mahAnubhAva ! A zuM karI rahyo che ? akALe AvA suvarNabhavano nAza ?' meM kahyuM "paNa zuM karuM na maruM to ?' ema kahIne mArA duHkhanI rAmAyaNa meM emane kahI saMbhaLAvI. dukhiyArAne bIjuM zuM sujhe ? tyAre e kahe che, "bhAgyavAna ! paraMtu Ame ya tArA maryA pachI paNa tArI patnI tane maLavAnI kyAM khabara che ? viyoga to rahevAno !" ' kahyuM, 'paNa mAre je ahIM jIvate enA viyoga yAda karI karIne rovAnuM te pachI to nahi ? | muni kahe che "are ghelA ! jo patnInI yAda bhUlavI hoya to upAdhi thI samAdhi tarapha 1 42 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to vairAgyanA mArge caDhI jA. jarA daSTi pheravIne jo ke jIvanamAM A badhuM tophAna saMsAranI upAdhi karAve che. upAdhimAMthI manoduHkha, ciMtA, zoka, kumati vagere keTalIya Adhio janmI jIvane herAna parezAna karI nAkhe che. tyAre upAdhiothI mukta thavAmAM keTalo gajaba AnaMda ane svasthatA sAthe samyagdarzana-jJAna-cAritranI upAsanA karIne, e to jo ke, bhISaNa bhavabhramaNanA anaMta duHkha pAra karI javAya che ! mAnava jIvanamAM ja A zakya che, ne mAnava jIvana A mATe ja che. pAchuM Avo bhava pharI pharI maLavo sahelo nathI. to ene UMcA Atma-parAkramane badale A upAdhi pAchaLanI kAyara, kaMgALa ane khataranAka kAryavAhImAM kAM viNasADI nAkhe?.. maMtrI ane sarasvatIno saMsAra tyAga : muninI vedhaka vANIe mAro moha bhedI nAkhyo. "he candra ! meM emanA ekeka zabda para gaMbhIra ane vistRta vicAra karyo, nakkI karyuM ke upAdhimaya saMsAra tyajI havenA jIvanano paMtha samyagdarzanAdinI upAsanA karavAno ja mane khape. muni pAsethI meM enI samaja lIdhI, ne ethI to huM khUba ullAsamAM AvI gayo. vaLI patnI paNa kAMka tattva pAme e mATe huM munine prArthanA karIne nIce laI gayo; ane AvA pavitra mahAtmAnA darzanano camatkAra e thayo ke patnI tarata UbhI thaI gaI ! roga-boga palAyana ! e muninA caraNe paDI. munie ene paNa pratibodha karyo. eTale ame baMnee rAjaya bIjAne bhaLAvI daI A asAra saMsArano tyAga karI cAritra lIdhuM. khattA khAdhA pachI saMsAranI Adhi-upAdhimAMthI chUTyA, eja huM Aje samyagdarzanAdi ratnatrayInI sAdhanA karato munipaNe tArI AgaLa Ubho chuM. have kahe duHkha tAruM moTuM ke mAruM ? dhyAna rAkhaje, saMsAranI AdhivyAdhi-upAdhinA tApa ja jIvane duHkhI duHkhI kare che. ene miTAvavA bhagavAna zrI jinezvaradeve pharamAvelo samyagdarzana-jJAna-cAritra tapano mArga eja sacoTa eka ja upAya che. ethI janma-maraNa bhavabhramaNa upAdhi thI samAdhi tarapha 1 43 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere aparaMpAra duHkhamaya saMsArano aMta thaI jIva mokSa pAme che, ane zAzvata kALa mATe anaMta sukhano bhoktA bane che.'' candra AtmakalyANanA mArge : candrane A badhuM sAMbhaLIne mana palaTAI gayuM ! manamAM hiMmata AvI gaI ! prakAza thayo ! saMsAra tyAga karavAnI hajI zakti na lAgavAthI samyaktva sahita ahiMsAdinA aNuvratovALo zrAvakadharma eNe svIkAryo. pachI paradeza jaI bhAgya khulavAthI dhana kamAyo. paNa have ghera pAcho jAya che te ApakamAI karanAra ahaMkArI tarIke nahi, paNa eka dharmAtmA puruSa tarIke ! potAnI hakikata kahI eNe keTalAyane dharmaniSTha karyA ! AgaLa jaIne eNe paNa cAritra laI AtmakalyANa sAdhyuM. samyagdarzanathI saMsAranA Adhi-vyAdhi ane upAdhimaya trividha tApa kema mITe e vicAryuM. samyajJAna ane sammacAritrathI paNa e kevI rIte dUra thAya che e vistArathI vicAravA jevuM che. 1 44 upAdhi thI samAdhi tarapha Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnu ensAIkalopIDiyA bhAga-1 thI 75 nI vigato bhAga - 1 thI 10, agralekhAmata bhAga - 11, agralekhAmRta + divyadarzana + gaNadharavAda bhAga - 12, sAdharmika bhakti - jIvananA Adarza + anaMtanA pravAse bhAga - 13 / 14, zrI yogadaSTi samuccaya bhAga - 15, zrI yogadaSTi samuccaya + nizcaya ane vyavahAra bhAga - 16, anAthI muni + madanarekhA + kalyANa mitra + namirAjarSi bhAga - 17, saMsAranI jaDa + jIvanamAM dizAnuM parimANa + saMsAranA trividha tApa bhAga - 18, gRhastha dharma kema dIpe? + darzananI Savidha kalA + arihaMta paramAtmAnI oLakhANa + jainazAsanamAM bhAgavatI dIkSAnuM sthAna + saMskRtinA saMrakSaNa bhAga - 19, dhyAna ane jIvana bhAga - 20, dhyAna ane jIvana + ciMtA cAra prakAranI bhAga - 21/12/23, zrI samarAditya kathA bhAga - 24/25, zrI samarAditya kathA, bhAga - 26, zrI samarAditya kathA + amIcaMdanI amIdaSTi + mahAsatI devasikA + rUpasena ane sunaMdA bhAga - 27, paryuSaNa parvanA pravacano bhAga - 28/29, AtmAno vikAsa ane mahAsatI sItAjI bhAga - 30, lalita vistarA + satI damayaMtI bhAga - 31, zrI zAMtinAtha bhava - 1 thI 4 bhAga - 32, zrI zAMtinAtha bhava - 4 thI 6 bhAga - 33, zrI zAMtinAtha bhava - 6 thI 8 bhAga - 34, zrI zAMtinAtha bhava - 8 thI 10 bhAga - 35, zrI zAMtinAtha bhava - 8 thI 10 + prArabdha para puruSArthano vijaya + ubuTTo mA puNo nibuphijjA bhAga - 36, zAMtasudhArasa ane RSidattA - 1, bhAga - 37, zAMtasudhArasa ane RSidattA - 2 bhAga - 38, vIsasthAnaka-arihaMta pada-devapAlanI sAdhanA + tAmasabhAvanA tAMDava bhAga - 39, vIsasthAnaka-siddhapada - hastipAlanI sAdhanA + rAgadveSa karAve kaleza bhAga - 40, rAgadveSa karAve kaleza + narasiMhanI kathA + dAnadharma bhAga - 41-42 zrI kuvalayamALA-caritra vyAkhyAna 1 - 2 bhAga - 43, zrI kuvalayamALA-caritra vyAkhyAna -3 + kaSAya roko chUTavAno moko bhAga - 44, kaSAya rokoH chUTavAno moko bhAga - 45, zrI paMcasUtra-1 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 46, zrI paMcasUtra bhAga-2 + bhavAbhinaMdI jIvanA 8durguNa + jIvanasaMgrAma bhAga - 47, saMdezo prabhuvIrano + kAmalatAnI karuNa kahAnI bhAga - 48, sulasAcaritra + bhogopabhoga parimANavrata bhAga - 49, taraMgavatI-1 bhAga - 50, taraMgavatI-2 + asakhaya jIviyaM mA pamAyae bhAga - 51/52, rumirAjAnuM patana ane utthAna-1/2 bhAga - 53 rAjaputra AdrakumAra bhAga - 54 AnaMdaghanajI kRta stavana rahasyArtha -1 thI 5 bhAga - 55 AnaMdaghanajI kRta stavana rahasyArtha -6 + upA. yazovijaya kRta covisI rahasyArtha 1 thI 7 bhAga - 56 upA. yazovijaya kRta covisI rahasyArtha 8 thI 15 bhAga - 57 paramateja sAroddhAra bhAga - 58 arihaMta-siddha-AcAryapada pUjA bhAga - 59 upAdhyAya-sAdhupadapUjA+mArgAnusArI jIvana+SoDazaka+gaNadharavAda (2thI1 1) bhAga - 60 dhyAnazataka + zrI tattvArtha uSA + namaskAra granthano upoddhAta bhAga - 61 uccaprakAzanA paMthe bhAga - 6 2 zrI bhagavatIsUtra vivecana bhAga-1 + upadezamAlA bhAga - 63 dharma kema ane kevo ArAdhya ? + prakaraNa dohana + paLamAM pApane pele pAra, + prakIrNa prasAda bhAga - 64 zraddhAMjalI-1 bhAga - 65, zraddhAMjalI-2 bhAga - 66, samAcAra-1 bhAga - 6 7, samAcAra- 2 bhAga - 68, samAcAra-3 bhAga - 69, samAcAra-4 bhAga - 70, samAcAra-5 bhAga - 71, zAsana prabhAvanA-1 bhAga - 72, zAsana prabhAvanA-2 bhAga - 73, zAsana prabhAvanA-3 bhAga - 74, zibira-1 bhAga - 75, zibira-2 bhAga - 76, prakIrNa prasAda-1 bhAga - 77, prakIrNa prasAda-2 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAnta mahodadhi pa.pU.AcArya nyAyavizArada pa.pU.AcArya zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA zrI vijya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA saraLa svabhAvI pUjya munirAja zrI dharmaghoSavajayajI ma.sA. tapAgacchabhUSaNa suvizAlagacchAdhipati pa.pU.A. zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bira , adhaad i.saM.196 tAdA t962 thI i.sa i.sa. 20 prinTIMgaH jaya jinendra amadAvAda mokala850 24204