Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zikA paropakArAya satAM vibhUtayaH ___ mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI viracitA / zAMtasudhArasa bhAvanA che 1 ane 223zrImat cidAnaMdajI viracitA praznottara ratnamALA. mULa ane saraLa vyAkhyA. bhavAgnimAM baLatA bhavyAtmAone parama zAMta amRtarasanuM pAna karAvavA nimitte. * zrI verAvaLabaMdara nivAsI zeThAkarazI jeThAbhAI taraphathI bheTa. aadd vNpu sNdu daanN chapAvI prasiddha karta. zrI jaina zreyaskaramaMDaLa-mahesANuM. All Rights Reserved. 8 amadAvAda-zrI satyavijayaprinTIMga presamAM sAMkaLacaMdaharIlAlechApI di saMvata 1967. vIrasaMvata ra437. sane 19. ki phI,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUcanA. A pustakane jyAM tyAM jema tema rakhaDatuM mUkI AtanA karavI nahi. ughADe mukhe vAMcavuM nahi. tvameva duHkhaM narakastvameva tvameva zarmApi zivaM tvameva / tvameva karmANi manastvameva jahIhyavidyAmavadhehi cAtman // 1 // tameva sevasva guruM prayatnA-dadhISva zAstrANyapi tAni vidvan / tadeva tatvaM paribhAvayAtman yebhyo bhavet saamysudhopbhogH||2|| samagrasacchAstramaharNavebhyaH samuddhRtaH sAmyasudhAraso'yaM / nipIyatAM he vibudhA labhadhva-mihApi mukteH sukhavarNikA yt||3|| adhyAtmapakuma. he Atmana tuja dukha, tuMja naraka, tuMja sukha, ane mekSa paNa tuMja, vaLI tuMja karma, ane mane paNa tuMja, avighAne tajI de ane sAvadhAna thA! teja gurUnI prayatnathI sevA kara, teja zAstrone abhyAsa kara ane he Atman teja tattvanuM tuM ciMtavana kara ke jenAthI tane samatArUpa amRtane svAda Ave. A samatA amRtane rasa moTA moTA samagra zAstra samumAMthI uddharyo che. he paMDita jane? tame te rasapI ane mekSa sukhanI vAnakI paNa meLave ! " prasiddha kartA zrI jaina zreyakara maMDaLa taraphathI, zA veNucaMda suracaMdamesANA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha - ekavAmAjika pravRttinA ubharAthI uchaLatA ane nAdi ane te saMsAramAM mokSa sukha kevuM haze tenI kalpanA ane gara pratIti thavI jyAre azakya che tyAre A kALamAM te prApta thavAnI to vAta ja zI? A pramANene pratyAghAta pitAnI samukha raju thAya tyAre bhava bhIrU Asanna siddhi Atmahitecchu bhavyajanone sahaja kheda te thAyaja ke A janma, jarA ane maraNanA cakaDoLamAMthI kyAre chUTI AtmAnuM anaMta sukha meLavIzuM! samiarahaTamALa jevI ApaNI sthiti joI A paNe kAMI nAzI pAsa thavAnuM nathI kemake mokSanI vAnakI tUlya ane paraMparAe tene pradhAna kAraNa rUpa je AdhyAmika sukha pUjyapAda jJAnI purUSoe aneka graMthomAM varNaveluM che, te tarapha najara karI tenuM vAMcana, manana ane nididhyAsana karyuM karIzuM te ane mokSa sukha karAmalakavat thaze ? teTalAja mATe jJAnane vizeSe phelA thAya ane te dvArA pUrvokta prayAsa jArI rahe tevA udezathI pUrva mahApurUSanA banAvelA uttama graMthe tenA gurjara bhASAmAM anuvAda sAthe tathA cAlu samayanA vidvAna purUnI kasAyelI kalamathI lakhAyelA graMthe chapAvI, tene udAra dIlanA sagRhasthonI sahAya vaDe maphata yA najIvI kIMmate te graMthanA abhilASI janene ApavAne amArA A prayAsa 7-8 varSa thayAM cAlu che. aramAna adhikAra apathAramana AtmAne uddezIne je je dharma zeSe phulAlapa3nA banAvela nA vidvAna para
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nuSThAna karavAmAM Ave te ja zuddha kiyA kahevAya che. zrImad yazevijayajI upAdhyAya kahe che ke zAnazuddha ziyA gAmama eTale jJAnavaDe karIne zuddha karAyelI kiyA teja adhyAtma che. A uparathI ema spaSTa thAya che ke samyaga jJAna hoya te ja zuddha kiyA thAya che. ekaluM jJAna agara ekalI kriyA phaLadAyI nathI paNa jJAnayukta kriyAja mokSanuM prabaLa sAdhana che ane teja adhyAtma kahevAya che. A adhyAtma havAmAM killA bAMdhavA mAphaka vAte karavA mAtrathI ja agara guihitya jhaLakAvavAthI prApta thatuM nathI paraMtu je je zubha anuSThAne che tenA hetu rahasya gurUgamya dvArA samajI te te hetune lakSIne ja zuddha aMta:karaNathI nirdabhapaNe karavAmAM Ave ane pitAnI kaheNI pramANe raheNI thAya tevI pravRttimAM svAtmAne prabaLa purUSArtha vaDe preravAthI AdhyAtmika sukhanI sanmukhatA thatI Ave che. ane jema jema Atmika ane pAgalika bhAvene jANI viSaya kaSAyAdi pigalika bhAvane tyAga karI je je aMze Atmika bhAva tarapha vRtti thatI jaze tema lakSyabiMdu najIka AvatuM jaze. A badhA kAryane preraka tarike prathama satra vicAraNAnI jarUra che kemake saddavicAraNA vinA keI paNa kArya thatuM nathI. je kAryanA saddavicAra remaroma vyApI gayA hoya te kArya karavAmAM AtmA ghaNeja purUSArtha, utsAhI ane zuravIra thAya che eTale kArya thayuM ja samaje. A sadavicAraNAne bhAvanA kahevAmAM Ave che. cAra mAdhanA tharatha siddhimavAra tAdA A bhAvanAnuM kAMIka diggadarzana thAya ane jana svabhAvanuM valaNa te kArya tarapha thAya teTalA mATe ame amArI graMthamALAnA 18 mA maNakA tarIke upAdhyAyajI zrI vinayavijayajIkRta zAMta
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhAsa bhAvanAnAmane the temanA mULa ane bhASAMtara sAthe pragaTa karyo che. A graMthanI zarUAtamAM uparokta zAMtasudhArasa bhAvanA nAmane graMtha dAkhala karyo che tenAM 16 prakAza pADIne anityAdi bAra anuprekSA (bhAvanA) ane mitrI Adi cAra bhAvanA maLI 16 bhAgamAM vahecaNI karI che. prathama dareka bhAvanA dITha mULa ane tenI vyAkhyA dAkhala karavAmAM AvI che, tyAra bAda A bhAvanAene puSTI Ape tevI bAra bhAvanAnI cida DhALa vALI sajajhAya agAunA keI uttama purUSa (nAma jANavAmAM nathI) nI banAvela dAkhala karavAmAM AvI che. A zAMtasudhArasa bhAvanA eTalI te rasika ane hRdayaMgama che ke tenuM dattacitte zravaNa karatAM dareka sahRdaya janene suMdara lAgaNI skurAyamAna thayA vinA raheze nahi. A zAMtasudhArasa bhAvanAne kartA vyAkaraNa tathA nyAyanA viSayamAM pAraMgata hovAthI A bhAvanAo temaNe banAvI che je ke saMskRtamAM te paNa gujarAtI bhASAnI DhALanA jevI rAgarAgaNa vALA kAvyamAM tenI saMkalanA karavAthI tenuM dareka adhyAtmI purUSe muktakaThe prItipUrvaka vAraMvAra raTaNa karyA kare che. tyAra bAda zrImad cidAnaMdajI urphe kapUracaMdajInI banAvelI praznotara ratnamALA dAkhala karavAmAM AvI che jemAM prathama duhAvaDe 114 prazrana karelA che ane te pachI duhADeja te praznanA uttara ghaNu TuMkamAM varNavelA che. te graMtha paNa mULa ane tenA bhASAMtara sAthe dAkhala karela che tyAra bAda zrImad yazavijayajI upAdhyAyajIkRta pratimAsthApana sajhAya mULa dAkhala karIne graMthanI samApti karavAmAM AvI che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthanI saraLa vyAkhyA zAMtamuti muni mahArAja zrI zrI zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanA ziSya muni mahArAja zrI kaSuravijayajIe banAvI ApI amone tathA jena kemane AbhArI karyA che te khAte ame te mahAtmAne zuddha hadayathI AbhAra mAnIe chIe ane A prakAre teo sAheba navA navA graMtha banAvI agara pUrvAcAryanA graMthanuM bhASAMtara karI ApI amene ane jaina kemene vizeSa AbhArI karaze! A graMthe chapAvavAmAM je je dhanike e dravyanI sahAya ApI che te gRhasthane zuddhAMta:karaNathI AbhAra mAnavA sAthe temane ane temanA jevA dhanikane AvA uttama raste pitAnI zubha kamAInAM dravyane vyaya karavAne namra vinaMti karIe chIe. graMtha chapAvavAmAM matimaMdatAthI ke pramAdathI je kAMI bhUla cuka thaI hoya tene mATe mAphI mAgI tene sudhArIne vAMcavA mATe sajajanene vinavIe chIe. A graMthanuM je I bhavya prANI vAMcana manana ane nididhyAsanadvArA sevana karaze te seMkaDe game sukRtanA bhAgI thaI aMte parama pada pAmaze! sarva keIne te prApta thAo eja mahadAkAMkSA Ityalama. zubhaM syAt sarva satvAnAm zArdUlavikrIDitam. vairAgyAmRtapUrNapUrvamuninA, granthIkRtaH saddhiyA / AtmAnandamayo bhavArNavapathe, kRcchAnvite nAvitaH // zreyaskAriNimaMDale matimati, prAptaprAsaddhirbhRzaM / grantho'yaM vyanubhUyatAM bhavijanainirvANalIlecchubhiH // 1 // lI. gaikAto...
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. na bhara. viSaya. pRSTa. 1 zAMtasudhArasa bhAvanA. 1 thI 106. 1 prastAvanA. 2 maMgalAcaraNe. 3 pahelI anitya bhAvanA. 4 bIjI azaraNa bhAvanA. 5 trIjI saMsAra bhAvanA. 6 thI ekatva bhAvanA. 7 pAMcamI anyatva bhAvanA. 8 chaThI azuci bhAvanA. 9 sAtamI Azrava bhAvanA. 10 AThamI saMvara bhAvanA. 11 navamI nirjarA bhAvanA. 12 dazamI dharma bhAvanA. 13 agyAramI lakasvarUpa bhAvanA. 14 bAramI badhI durlabha bhAvanA. 15 maitrI bhAvanA. 16 prameda bhAvanA. 17 kArUNya bhAvanA. 18 mAdhyacca bhAvanA. 98 19 upasaMhAra 2 anityAdi bAra bhAvanAonI sajhA. 107 thI 129 zrI cidAnaMdajIkRta pratira ratnamALA 130 4 pratimA sthApana sajhAya. 218 103
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha zAntasudhArasa bhAvanA. prastAvanA. mAranA mavanA . zAstra prasiddha dvAdaza anuprekSA (bhAvanA) temaja maMtrI pramukha cAra bhAvanA ane dareka mahAvratanI pAMca pAMca maLIne pacIsa bhAvanA athavA e bhAvanAmaya jJAna AtmAne atyaMta hitakArI che, tevuM jJAna yazovijayajI mahArAja kahe che tema samudramAMthI nahi utpanna thayeluM amRta eTale abhinava amRta che, oSadha vinAnuM rasAyana che, ane koinI apekSA nahi rAkhanArUM advitIya ezvaryA che ema zAstrakAra (paMDita purUSa) no abhiprAya che. - zAstrokta-dvAdaza bhAvanAnuM ati saMkSipta paNa gaMbhIra arthagaNita zabdavaDe prazamaratikAre (vAcaka mukhya zrIumAsvAtijIe) A pramANe nirUpaNa kareluM che. 1. "aniya, I jana saMga, samRddhiyukta viSayasukha saMpadA, tathA Avya, deha, vana ane jIvita e sarve anitya che ( gAthA 151 ) 2. "azaraNa, janma, jarA ane maraNanA bhayathI vyAsa ane vyAdhi vedanAthI jharata evA lokane viSe zrIjinezvara bhagavAnanA vacana thakI anyatra kayAMya zaraNa nathI. (15) 3. "ekatva, saMsAracakamAM pharatAM ekalAne janma maraNa karavAM paDe che, ane zubhAzubha gatimAM javuM paDe che, tethI AtmAe ekalA pote ja potAnuM akSaya Atmahita sAdhI levuM. (13)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4, "anyAya, huM svajanathI, parajanathI, vaibhavathI ane zarIrathI judo chuM. evI jenI nizcita mata che tene zeka-saMtApa saMbhava nathI. (154) 5. "azucitva, azucithI utpanna thayelA, azucithI vRddhi pAmelA ane anyane paNa apavitra karanAra evA dehane azucIbhAva dareka sthAne ciMtava. (155) 6. "saMsAra, mAtA thaine putrI, bahena ane bhaya A saMsArane viSe thAya che, temaja putra thaIne pitA, bhAI ane zatru paNa thAya che. (156) 7. Azraya, je mithyASTi, avirati, pramAdI ane kaSAya vegane viSe rUcivaMta che, tenAmAM karmano pravAha cAle Ave che te mATe tene nirodha karavA yatna kare. (157) 8. "saMvara, punya pApane nahi grahaNa karavAmAM je mana, vacana kAyAnI vRtti te Ata purUSoe upadezele atyaMta samAdhivALo ane hitakArI saMvara sArI rIte ciMtavavA gya che. (158) 9 nirjara, jema vRddhi pAmele doSa laMghanathakI yatnavaDe kSINa thAya che, tema ekaThAM thayelAM karma saMvarcyukta purUSa tapavaDe karI kSINa karI nAMkhe che. (159) - 10, lakasvarUpa, urva, adhe ane tIrachI lekanuM svarUpa, tene viratAra, sarvatra janma maraNarUpI dravya ane upaganuM ciMtavana karavuM. (160) 11. "saddharmasvarUpa ciMtana, jemaNe aMtaraMga - one jItyA che evA jinezvaree jagatanA hitane mATe A
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritradharma sArI rIte prarUpela che. temAM je rakta thayelA che te saMsArasamudrane lIlAmAtramAM pAra pAmelA samajavA. (11) 1ra. samyakatvAdhi durlabhatA, manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, uttama kuLa, ArogyatA, ane dIrghAyuSya prApta thaye chate temaja zraddhA, sadagurU ga, ane zAstrazravaNa Adi sAmagrI vidyamAna chate paNa samyakatva ati durlabha che. (12) seMkaDo bhave evuM durlabha samyakatva pAmIne paNa mehathI, rAgathI, kumArga dekhavAthI ane gauravanA vazathI cAritrapAtra thavuM ati durlabha che. (13) te cAritraratna pAmIne Idriya, kaSAya, nairava ane parIvaharUpa zatruthI viphaLa thayelA jIvane vairAgya mArgamAM vijya meLavo e atyaMta kaThina che. (164). - temaja maMtrI pramukha cAra bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa adhyAtma kalapakuma kartA zrI munisuMdarasUrIzvara mahArAjAe tathA yogazAstrakAra zrImana hemacaMdrasUrIzvarajI pramukhe A pramANe kaheluM che. ' maitrIpramukha bhAvanAcatuSTaya. 1, he Atmana ! tuM jagatanA samarata jaMtuo upara mitratA dhAraNa kara, samarata guNIjane upara pramoda-muditA bhAva dhAraNa kara, saMsArasaMbaMdhI duHkhothI pIDita prANIo upara sadA karUNabhAva dhAraNa karI ane nirguNa-duSTa jane upara paNa sadAya madhyastha bhAvane dhAraNa kara. 2, samasta anya prANIvarga upara hitabuddhi dhArI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhavI te maitrIbhAva, guNIjane upara guNa pakSapAta-daDha guNAnurAga te amedabhAva, saMsArika pIDAthI pIDita jananAM duHkha kApavAnI samIhA te karUNubhAva ane asAdhya devavaMta jane viSe upekSA (rAgadveSa rahita buddhi) te madhyasthabhAva jANa. - 3, parahita ciMtavavArUpa maitrI, paraduHkha vinAza karanArI karUNa, parasukhathI saMtoSa dhare te muditA ane paSanI upekSA karavI te madhyasthabhAva samaje. 4, koI paNa prANa pApa na karo! koI paNa prANI duHkhI na thAo! ane A AkhuM jagat samasta duHkhathI mukta thAo. evI mati maitrIbhAva kahevAya che. 5, prANIonA mana, vacana ane kAyAnA hakArI rAgaropAdika rege upazAnta thAo ! matalaba sarvane trividha zAnti saMprApta thAo ! sarva keI samatA rasane AravAda kare ! ane sarve sarvatra sukhI thAo ! 6, sarva jagatanuM kalyANa thAo ! prANIvarga pAkArarasika bane ! doSamAtra dura thAo ! ane loke sarvatra sukhI thAo! - 7, sarva jIvavargane huM khamAvuM chuM, sarve jIve mane kSamA kare! sarva prANa varga sAthe huM mitratA-maitrI dhAraNa karuM chuM, mAre kaI sAthe vera virodha nathI. 8, aDhAra purANanA sAramAMthI sAra uddharela e che ke paropakAra puNyane mATe che, ane parapIDA te pApane mATe che, matalaba ke paropakArathI puNya prApti, ane parapIDA-parahathI pApavRddhi thAya che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9, jemaNe samarata doSane dUra karyA che ane je vastusvarUpanuM (yathArtha) avalokana karanAra che evA guNIjanA guNamAM je pakSapAta (daDhAnurAga ) te pramoda yA muditAbhAva kahevAya che. - 10, dIna Ata ( duHkhI) bhayabhIta ane jIvitanI yAcanA karanArA chanAM te te duHkha TALavAnI je buddhi te karUNabhAva kahevAya che. 11, je bhavyajano evI rIte paraduHkha chedavA pitAnA hadayamAM egya vicAra kare che te pariNAme ati suMdara nirvi kA2 sukha pAme che. 12, nirdaya kAryomAM niHzaMkapaNe pravartanAra upara, temaja deva gurUnI niMdA karanAra upara, ane ApavakhANa karanAra upara rAgadveSarahitapaNe samabhAva rAkhavAmAM Ave te madhyastha. bhAva kahyo che. mahAvratanI pavitra bhAvanAo AcArAMga sUtra pramukhamAM kahelI che, evI rIte aneka uttama zAstrAne pavitra Azaya laI zrImAna vinayavijayajI mahArAjAe A zAnta sudhArasa graMthamAM pUrvokata dvAdaza ane cAra maLI 16 bhAvanAo seLa prakAza vaDe nirUpI che. dareka bhAvanAnI zarUAtamAM keTalAka lokethI tenuM varNana karI pachI eka eka uttama gIta-rAga vaDe te te bhAvanAnuM hadayavINathI evuM te uttama gAna karyuM che ke tethI sahadaya vidvAna ane upara tenI ajaba asara thAya che. * sadaya-vedhaka-vivekapaMta.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ - A zAMtasudhArasagraMtha kartAe gadhAra nagaramAM saMvat 1723 mAM nirmANa karela che ItyAdika bIna graMthanA aMte spaSTa jaNAvelI che. kartanuM jIvana caritra tathA temaNe karelI aneka kRtio mATe anya graMthomAM ullekha thayela che tyAMthI joI levA bhalAmaNa che. ukta saMpUrNa graMtha saMskRta padyabaddha hevAthI vapara hita arthe tenuM sarala gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara karyuM che, jethI bhAvanAprodhane IcchanArA anya bhavyajane paNa tene lAbha levA bhAgyazALI banI zake. je zubha AzayathI A kArya karavAmAM AvyuM che te zubhAzaya sara siddha thAo ! (tathAstu.) lekhaka-sanmitra karavijayajI. mu--siddhakSetra.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahopAdhyAya zrImad vinayavijaya viracitA zAMtasudhArasabhAvanA vyAkhyAsametA. ____ zArdUlavikrIDitaM vRttaM nIraMdhe bhavakAnane parigalapaMcAzravAMbhodhare / nAnAkarmalatAvitAnagahane mohAMdhakAro'dhure // bhrAntAnAmihadehinAM hitakRte kAraNya puNyAtmabhistIthezaiHprathitAH sudhArasakiro ramyA giraH pAtu vH||1|| // drutavilaMbitaM vRttaM // sphurati cetasi bhAvanayA vinaa| na viduSAmapi zAMtasudhArasaH // na ca sukhaM kRzamapyamunA vinaa| jagati mohaviSAdaviSAkule // 2 // yadi bhavabhramakhedaparAGmukhaM / yadi ca cittamanaMtasukhonmukhaM // zRNuta tatsudhiyaH zubhabhAvanAmRtarasaM mama zAMtasudhArasaM // 3 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 sumanaso manasi zrutapAvanA nidadhatAM dayadhikAdaza bhAvanAH // yadiha rohati mohatirohitAdrutagati viditA samatAlatA // 4 // rathodhyatA vRttaM. - ArtaraudrapariNAmapAvaka -1 pluSTabhAvukavivekasauSThave // mAnase viSayalolupAtmanAM / ka prarohatitamAM zamAMkuraH // 5 // vasaMtatilakA vRttaM. yasyAzayaM zrutakRtAtizayaM viveka-1 pIyUvavarSaramaNIya ramaMzrayaMte // sadbhAvanAH suralatA nahi tasyadUre / lokottara prazamasaukhya phalaprasUtiH // 6 // anuSTup vRtta. anityatvAzaraNate, bhavamekatvamanyatAM /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaucamAzrayaM cAtman , saMvaraM paribhAvaya // 7 // karmaNo nirjarAM dharmasUktatAM lokapaddhati / vodhidurlabhatAmetA, bhAvayanmucyase bhavAt / / 8 // maMgalAcaraNa. * 1, jemAM pAMca ArUpa megha avicchinnapaNe varSa rahyo che, ane je vividha karmalatAnA viratArathI gahana temaja maha aMdhakArathI ugavALuM che, evA A ghATA bhavanamAM bhUlA paDelA prANIonA hitane mATe karUNAthI pavitra aMtaHkaraNavALA tIrthakoe upadezelI, amRtane jharanArI ramaNika vANIo tamArUM rakSaNa kare. ! ' "thaprayajanAdi 2, zubha bhAvanA vinA vidvAnanA paNa manamAM zAnta sudhArasa kurato nathI, ane e zAnta sudhArasa vinA meha vipAdarUpa viSathI AkuLa evA A jagatamAM lezamAtra sukha nathI. - 3, je, tamArUM citta bhavabhramaNujanya khedathI uddhi thayuM hoya ane (kSasaMbaMdhI) anaMta sukha meLavavA tatpara thayuM hoya te zubhabhAvanA (rUpa amRta) rasathI bharelo A amAre zAnta sudhArasa graMtha sAMbhaLo. 4, pavitra manavALA (vidvAna ja) zravaNa karavAthI pAvana karanArI dvAdaza (bAra) bhAvanAo pitAnA aMtaHkaraNamAM dhAraNa kare! jethI aMtaHkaraNamAM prasiddha samatA-latA ke jenI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ adbhuta gati mehavaDe AcchAdita thaI gaI che tene prAdurbhAva thAya eTale pragaTa bhAvane pAme. pa, Arta, raudradhyAnanA mAThA pariNAmarUpa arivaDe jemAMthI vedhaka vivekanuM zenikapaNuM naSTa thaI gayuM che evA viSayalepI AtmAnA manamAM samatAne aMkura zI rIte ugI ja zake? - 6, zruta-siddhAntanA abhyAsathI unnati pAmelA ane vivekarUpa amRtavRSTithI suzobhita thayelA jenA aMtakaraNano sabhAvanA Azraya kare che tenAthI elekika prazama sukharUpa phaLane prasavanAra kalpalatA dUra nathI. matalabake jemanA pavitra hRdayamAM sadbhAvanA sakurI rahI che temanuM sarvottama samIhita sadhAvuM sahaja che. svarga ane mela paNa temane karatalagata che. 7, anityatva, azaraNatva, saMsAra, ekatva, anyatva azuci, zrava temaja saMvara, bhAvanAne he Atman ! tuM vicAra. - 8, karmanirjarA, dharmasukRta, lekavarUpa ane dhidurlabhatA e (dvAdaza) bhAvanAone bhAve te tuM bhavaprapaMcathI mukta thaIza. 1. , puSpitAyAvRttaM. vapurikha puridaMvidabhralIlA-paricitamapyatibhaMguraM narANAM tadatibhidurayauvanAvinItaM,bhavati kathaM viduSAM mahodayAya
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zArdUla vikrIDitaM. AyurvAyutarattaraMgataralaM lamApadaH saMpadaH / sarvepIMdriyagocarAzva caTulAH saMdhyAbhrarAgAdivat / mitrastrIsvajanAdisaMgamasukhaM svapnaMdrajAlopamaM / takiM vastu bhave bhavediha mudAmAlaMbanaM yatsatAM // 10 // prAta tarihAvadAta rucayo ye cetnaacetnaa| dRSTAvizvamano vinodvidhuraabhaavaaHsvtHsuNdraaH|| tAMstatraivadine vipAka virasAn hA nazyataH pazyatavetaH pretahataM jahAti na bhavapremAnubaMdha mama // 11 // "nityamApanA" prathama zarIranuM anityapaNuM batAve che. 9, A manuSyanuM zarIra ati unmAdanI lIlAnA paricayavALuM chatAM paNa pANInA parapoTA jevuM jota jotAmAM vinAza pAmavAvALuM che. te zarIra ati capaLa yauvana vaDe avinIta (unamAdA vALuM hevAthI) vidvAna lokonA mahadayane mATe zIrIte thAya? ve sasAnu manityA matAve che.' 10, ( jagatamAM prANuonuM) AyuSya pavanathI caMcaLa thayelA jaLanA taraMga jevuM, saMpadA vipadA sAthe maLelI,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 IdrinA sakaLa viSa saMdhyAnA raMga jevA capaLa, temaja mitra, strI ane ravajanAdika saMgamanuM sukha svama ke iMdrajALa jevuM (asthira) jaNAya che. te pachI A saMsAramAM evI kaI vastu che ke je purUSane harSanA sAdhanarUpa thAya ? 11, he bhAI! prabhAtamAM je sajIva-nirjIva padArtho dedIpyamAna kAntivALA prANIonA manane pramoda karanArA ane svataH zuMbhanika jaNAyA teja padArtho jotajotAmAM naSTa thatA jotAM chatAM mArUM mUDha mana saMsAra saMbaMdhI rAgaraMgane tajatuM nathI te khareara khedanI vAta che. prathama bhAvanA'STakam rAmagiri rAgeNa gIyate. mUDha mUhyasi mudhA mUDha mRhyasi mUdhA dhruvapadam / vibhavamanuciMtya hRdi saparivAraM // kuzazirasi nIramiva galadanikaMpitaM / vinayajAnIhi jIvitamasAraM // mU0 // 1 // pazya bhaMguramidaM viSayasukhasauhRdaM / pazyatAmeva nazyati shaasN|| etadanuharati saMsArarUpaM rayA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ %3D jaladajalabAlikAruci vilAsaM // mU0 // 2 // haMtahatayauvanaM pucchamiva zauvanaM / kuTilamati tadapi laghudRSTanaSTaM // tena bata paravazAparavazA hatadhiyaH / kaTukamiha kinna kalayaMti kaSTaM // mU0 // 3 // yadapi piNyAkatAmaMgamidamupagataM / bhUvanadurjayajarApItasAraM // tadapigatalajamuSati mano nAMginAM // vitathamati kuthitamanmathavikAraM // mU0 // 4 // sukhamanuttarasurAvadhi yadatimeduraM / kAlatastadapi kalayati virAmaM // kataraditarattadA vastu sAMsArikaM / sthirataraM bhavati ciMtaya nikAmaM // muu0|| 5 // yaiH samaMkrIDitA ye ca bhRshmiidditaa| yaiH sahAkRSmahi prItivAdaM // tAn janAn vikSya bata bhasmabhUyaMgatAn / nirvizaMkAsmaH iti dhik pramAdaM // mU. // 6 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 asakRdunmiSya nimiSati siMdhU / mivaccetanAcetanAHsarvabhAvAH // iMdrajAlopamAH svajanadhanasaMgamAsteSu rajyaMti mUDhasvabhAvAH muu0|| 7 // kavalayanna virataM jaMgamAjagamaM / jagadaho naiva tRpyati kRtAMtaH // mukhagatAn khAdatastasya karatalagataina katha mupalapsyate'smAbhiraMtaH // mU0 // 8 // nityamekaM cidAnaMda mayamAtmAnorUpamabhirUpya sukhamanubhaveyaM // prazamarasa nava sudhApAna vinayotsavo / bhavatu satataM satAmiha bhave'yaM // muu0|| 9 // ..vyAcyA.. 1. bhudha mAtman ! tu (tArA) manabhA potAnA (pita) parivAra sahita vaibhavane vAraMvAra ciMtavIne vyartha meha pAme che. he Atmana ! tuM pitAnuM jIvita-AyuSya jevuM DAbhanA agrabhA gaupara raheluM jaLabiMdu pavane kaMpAvyuM hatuM jaladI TapakI jAya tevuM asAra-kSaNika jANu. matalaba ke tene bhare na rAkhIza. 2. tuM tapAsI je viSayasukhane saMbaMdha ke kSaNabha
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 che ! gura che? te jotajotAmAM hAthatALI daIne jAya tema jatuM rahe A saMsAranI mAyA vegathI vIjaLInA jhabakArAnA vilAsane anusare che, arthAt sa sAra prapaMca vIjaLInA vilAsa jevA 84 naSTa thaI jAya che tethI te vizvAsa karavA cegya nathI. 3. khedanI vAta che ke (A) huchyu cAvana kutarAnI puchaDI jevu ati kuTila hatuM paNa jotajotAmAM vege vinAza pAmI jAya che. te yAvanavaDe (kAminI) strIone paravaza thayelA naSTa buddhivALA (lo) jagatamAM kaTuka rasavALA kane kema kaLI zakatA nathI ? A eka bhAre Azcarya nI vAta che. 4. jo ke A deha jagatamAM ati durjaya jarAthI satvahIna thayA chatA kSINa thaI gayA (hAya) tApaNa prANIonuM nirlajaja mana kubuddhivALA ane kutsita evA kAmavikArane tajatu nathI. e mahu zaramanI vAta che. 5. anuttara vimAnanA deva sudhInAM je ati bhAre sukha che te paNa kALe karIne pUrAM thaI jAya che teApachI bIjI kaI sasArIka vastu sthiratara hoI zake tene pukhta vicAra karI jo. 6. jemanI saMgAthe ApaNe ramyA, jemane ApaNe bahuja vakhANatA ane jemanI sAthe ApaNe prItivAda karatA te loko bharama thayelA joine (paNa) ApaNe niHzaMkapaNe vartIe chIe e AzcaryanI vAta che. mATe evA pramAdane dhikkAra ho. 7, samudranA kallolanI pere sakaLa sajIva ane nirjIva padArthA vAraMvAra upaje che ane vilaya pAme che. IMdrajALanI jevA ravajananA ane dravyanA sayoga maLelA che temAM mUDhajAja ra gAI jAya che. matalaba ke kSaNika dRSTa naSTa thatA satyogomAM mu
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 AI na javu eja sAra che, vastu varUpa vicArI je tevA sa'ceAgamAM mujhAtA nathI te purUSo dhanya che. 8. ahA AzcaryanI vAta che ke jagama ane sthAvara jagat mAtrane sadAya bhakSaNa karatA kALa ( kadApI ) tRpta thA ja nathI. petAnA mukhamAM rahelA sahune bhakSaNa karatA evA kALanA hAthe caDhelA ApaNA ( paNa) chuTA thavAno nathI. e kALa ApaNA kALIyA karI na jAya eTalAmAM cetI zakAya to cetI levAmAMja sAra che. pachI hArI Aja hAtha rahI zake tema nathI. huM ( temATe ) nitya eka ane cidAna da maya evu. AtmAnuM svarUpa lakhI-( lakSI ) oLakhIne mAre (svAbhAvika kRtrima nahi eva: ) sukhano ja anubhava karo joI e (ema graMthakattA zrI vinayavijyajI mahArAja kahe che ane AzivAda Ape che ke) prazamarasa rUpa abhinava amRta-pAnavaDe vinayotsava Aja savamAM satpurUSone sadAya hojo ! Iti mahopAdhyAya zrI kItivijayagaNi ziSyApA dhyAya zrI vinayavijayagaNi viracite zAMtasudhAra sageyakAvye anityabhAvanA vibhAvanAma prathama prakAzaH // dvitIyA'zaraNa bhAvanA'STakam zArdUlavikrIDitaM vRttaM. ye paT khaMDa mahI mahIna tarasA nirjitya babhrAjire / ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medu mudA medurAH //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 tepi krUra kRtAMta varadanai rnidalyamAnAhaThAdatrANAH zaraNAya hA dazadizaH prekSaMta dInAnanAH // 1 // svAgatA vRttaM. tAvadevamadavibhramamAlI, tAvadevaguNa gauravazAlI | yAvadakSamakRtAMta kaTAkSai- naikSito vizaraNo narakITaH // 2 // zikhariNI vRttaM. pratApairvyApinaM galitamatha tejobhiruditairgatadhairyodyogaiH zlathitamathapuSTena vapuSA // pravRttaM taddavyagrahaNaviSaye bAMdhavajanaijaine kInAzena prasabhamupanIte nijavaMzaM // 3 // 1, je atula parAkramavaDe SaTjhaDa pRthvIne jItI sa'puhuM zAlI rahyA hatA evA cakravartI rAjAo ane je bhujAkhaLanA bhAre maDhavALA devatAo harSathI puSTa chatAM AnaMdamagna rahetA teo paNa alAtkArathI nirdaya yamanA dAMtavaDe lAyamAna thayA thakA hA! chAMta khede zaraNarahita chatA zaraNane mATe dIna mukhe daze dvize tAkIne jotA rahyA, tApaNa temane yamanA pa'jAmAMthI "" "mIla azaraNa bhAvanArtha. '
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUkAvavAne kaI samartha thaI zakayuM nahi, temaja thaI zake paNa nahiM. - 2, jyAM sudhI dusaha evA yamanA kaTAkSavaDe zaraNarahita narakITaka jevA nathI, matalaba ke jyAM sudhI azaraNa manuSya upara jamanI daSTi viSama thaI nathI tyAM sudhI ja te madanA vilAsavALe ane guNanA gauravavALo jaNAya che, pachI te tene mada ane guNa gairava kayAMya nAzI jAya che. keI tenuM rakSaNa karI zakatuM nathI. 3, jyAre yama balAtkAre prANIone pitAnA kabaje kare che tyAre temane) pratApa naSTa thaI jAya che, udaya pAmeluM teja asta thaI jAya che, dhIraja ane purUSArtha naSTa thaI jAya che, puSTa kareluM zarIra paNa zithila thaI jAya che ane svajane tenuM dravya kabaje karavAne pravarte che. (paNa koI tene yamana mu. khamAMthI mukta karavAne zaktivAna thatA nathI. azaraNa jIva camane zaraNa thAya che.) mAruNIrAgeNagIyate. khajanajano bahudhA hitakAmaM prItirasairabhirAmaM / maraNadazAvazamupagatavaMtaM rakSati kopi na saMtaM // vinayavidhIyatAM re zrIjinadharmazaraNaM / anusaMdhIyatAM re zucitaracaraNasmaraNaM // 1 // dhruvapadaM.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 turagarathemanarAvRttikalitaM dadhataM balamaskhalitaM / harati yamo narapatimapi dInaM mainika iva laghumInaM vi02 pravizati vajramaye yadi sadane tRNamatha ghaTayati vdne| tadapi na muMcati hatasamavartI nirdayapauruSanartI // vi03 vidyAmaMtramahauSadhisevAM sRjatu vazIkRtadevAM / rasatu rasAyanamupacayakaraNaM tadapi na muMcati maraNaM // vi04 vapuSi ciraM niruNaddhi samIraM patati jaladhiparatIraM / zirasi gireradhirohati tarasA tadapi sa jIryati jarasA vi0 sRjatI masitaziroruhalalitaM manujaziraH sita plitN| ko vidadhAnAM bhUvanamarasaM prabhavati rodhuM jarasaM ||vi06 udyata ugrarujA janakAyaH kaHsyAttatra shaayH| eko'nubhavati vidhuruparAgaM vibhajati kopi nabhAgaM vi07 zaraNamekamanusara caturaMgaM parihara mamatA saMgaM / vinaya racaya zivasaukhyanidhAnaM zAMtasudhArasapAnaM vi08 itizrI zAMtasudhArasageyakAvye azaraNabhAvanA vibhAvano nAma dvitIyaHprakAzaH //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 dvitIya bhAvanASTaka '' ' 1, kAya paNa svajana varga, dhaNu' karIne (pAtAnA) hita-svI ane prItiprAtra sArA mANasane maraNa dazAne prApta thatAM rakSI zakatA nathI. tethI huM Atman ! tuM mahA maMgaLakArI zrIsarvajJa vItarAgapraNIta ahiMsA, sayama ane tapalakSaNa dharmanuja zaraNa kara, ane nirmaLa-vizuddha cAritranu smaraNa kara, teja tane saMsArasamudrathI tArI zakanAra che. tenAja prabaLa AlaMbanathI aneka jIvA nistarI gayA che. 2, gheADA, ratha, hAthI ane pALAthI paravarelA temaja askhalita maLane dhAraNa karavAvALA narapatine paNa yama jema machImAra nAnA macchane (jota jotAmAM) pakaDe che, tema pakaDI le che; tenI pAse koInu ka'Ie cAlatuM nathI. 3, hAya teA kAi vajramaya jIvanamAM pezI jAya athavA to koI mukhamAM tRNane dhAraNa kare teApaNa sahune ekasarakhI rIte haNI nAMkhanAra evA nirdaya kArya karI khuzI thanAra kALa koine mUkatA nathI. vhAya deva dAnava mAnava game te hoya paNa temAMthI kAI chaTakI jaI zakatu nathI, tethI koIe khATA garva karavAnuM kazuM kAraNa nathI. game tevA akharva garvane dhAraNa karanAranA paNa garva yame gALyeAja che. 4, jene devatAe AdhIna che. evI vidyA, maMtra ane oSadhInI sevA karo, athavA puSTikAraka rasAyana Aroge tApaNu maraNu mUkavAnu nathI, matalakha ke prabhAvika vidyA, maMtra, Apa
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 dhIonI sevAthI ke rasAyaNanA prayAgathI paNa mRtyu aTakI zakatuM nathI. mRtyujayanA upAya tA Araja che. 5, chAya te! koI zarIramAM cirakALa vAyune rokI rAkhe, samudrane pele pAra jaI rahe, athavA parvatanA zikharaupara jorathI jaI caDhe tApaNa te jarAthI jIrNa thAya che. matalama ke kALakrame zarIra jAjarU* thayAvinA rahetu Mja nathI. dR, kALA kazAthI zAbhatA manuSyanA mastakane phreta- kezavALuM karatI ane zarIrane zuSka karI nAMkhanArI jarAne rokavAne kANu samartha che ? matalaba ke vastusvabhAvane rokavAne kAI samartha thaI zakatuM nathI. cha, jyAre manuSyanI kAyA ugra rAgothI vyApta thAya tyAre tene kANu sahAya thAya ? cadra ekaloja rAhunI pIDA sahe che. kAI paNa tenA bhAga pADI letA nathI. matalaba ke jIva jevI sArI naratI karaNI kare che tevAM tenAM phaLa paNa poteja bhAgave che. 8, (ema samajIne) huM Atman ! ! dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra 4 prakAranA dharmanu Mja eka zaraNu tu agIkAra kara ! samatAnI zatrurUpa mamatAnA sagatuM tajI de ane zivasukhanA nidhAnarUpa zAnta sudhArasanuM pAna karyA kara ! ema zrI vinayavijayajI mahArAja bhavya jIvane upadize che. atha tRtIyabhAvanA. zikhariNI vRtta trayam / itolobhaH kSobhaM janayati duraMto dava ivolasallAbhAMbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayituM //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ itastRSNA'kSANAM nudati mRgatRSNeva viphlaa| kathaM svasthaiH sthairya vividhabhayabhIme bhavavane // 1 // galatyekAciMtA bhavati punaranyA tddhikaa| manovAkkAye hA vikRtirtirossaattrjsH|| vipadrtAvarte jhaTiti patayAloH pratipadaM / na jaMtoH saMsAre bhavati kathamapyativiratiH // 2 // sahitvA saMtApAnazucijananIkukSikuhare / tato janma prApya prcurtrkssttkmhtH|| sukhAbhAsai ryAvat spRzati kathamapyativiratiM / jarA tAvat kAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI // 3 // upajAti vRttaM, vibhrAMtacitto bata baMbhramIti, pakSIva ruddhstnupNjregii| nunnoniyatyA'tanukarmataMtusaMdAnitaHsannihitAMtakautuH anuSTub vRttaM. anaMtAna pudgalAvartAnanaMtAnaMtarUpabhRt / anaMtazo bhramatyeva jIvo'nAdi bhavArNave // 5 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjI saMsArabhAvanA 1, eka tarapha duraMta dAvAnaLanI je lebha vadhatA jatA lAbharUpa jaLa vaDe kaI rIte zamAvI zakAtuM nathI. ane bIjI tarapha mRgatRSNA (jhAMjhavAnAM jaLa) nI jevI beTI viSayatRSNA prANIone pIDA karI rahI che. AvI rIte vividha bhayathI bhayaMkara bhavavanamAM zI rIte svastha-nizcita thaI rahI zakAya? 2, ati roSathakI rajoguNane pAmelA ane pagale pagale ApadAnA UMDA khADAmAM jaladI paDI janArA jaMtunA duHkhane zI rIte aMta Ave? (tenI) eka ciMtA maTe che tyAM tethI adhika anerI ciMtA ubhI thAya che ema mana, vacana ane kAyAmAM vikRti (vikAra) sphare che e khedanI vAta che. 3, azucimaya mAtAnA udaramAM aneka saMtApane sahI pachI anukrame meTAM moTAM kaSTane veThI janma pAmI kSaNika ane kalpita sukho vaDe jevAmAM pote koI koI rIte duHkhane Are Avye mAne che tevAmAM mRtyunI benapaNI jarA avasthA AvIne kAyAne keLIo karI jAya che.-tethI bApaDA saMsArI jIne kayAMya paNa karIne ThAma besavAne vakhata AvatA ja nathI. 4, bhavitavyatAvaDe prerAyale, bhAre karmarUpI dorathI baMdhAcele ane kALarUpI bilADAnI samIpe rahele jIva digamUDha chatA paMkhInI pere deha-paMjaramAM bhamyA ja kare che. 5, anaMtAnaMta dehane dhAraNa karate jIva anaMta pudgala parAvartana paryaMta anAdi bhava samudramAM anaMtI vAra bhramaNa karya-- ja kare che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 tRtIya bhAvanASTakaM kedArArAgeNa gIyate / zAMtasudhArasakuMDamAM e dezI. // kalaya saMsAramatidAruNaM jnmmrnnaadibhybhiitre| moharipuNeha sagalagrahaM pratipadaM vipadamupanItare // ka01 svajanatanayAdiparicayaguNairiha mudhA badhyase muuddhre| pratipadaM navanavairanubhavaiH paribhavairasakRdupagUDhare // k02|| ghaTayasi kacana madamunnateH kvacidaho hInatAdInare / pratibhavaM rUpamaparAparaM vahasi bata krmnnaadhiinre|| k03|| jAtu zaizavadazAparavazo jAtu taarunnymdmttre| jAtu durjayajarAjarjaro jAtu pitRptikraayttre||k04|| brajati tanayopi nanu janakatAM tanayatAMvrajati punressre| bhAvayavikRtimiti bhavagatestyajatamAMnubhavazubhazeSareka yatraduHkhArtigadadavalavairanudinaM dahyase jIvare / haMta tatraiva rajyasi ciraM mohamadirAmadakSIbare // k06|| darzayan kimapi sukhavaibhavaM saMharastadatha sahasaiva re / vipralaMbhayati zizumiva janaM kaalbttuko'ymtraivre|| 07
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakalasaMsArabhayabhedakaM jinavaco manasi nivadhAnare / vinaya pariNamaya niHzreyasaM vihita zamarasasudhApAnare ka08 itizrI zAMtasudhArasageyakAvye saMsArabhAvanAvibhAvano nAma tRtIyaH prakAzaH // trIjI bhAvanA aSTaka 1, meharipue ahi (pragaTa) gaLe pakaDIne pagale pagale vipadAne pamADelA he jIva! tuM A saMsArane janma maraNAdika bhayathI bharele ati bIhAmaNe samaja. 2, he mUDha Atmana ! svajana putrAdikanA paricayarUpa baMdhanathI tuM zA mATe vyartha baMdhAya che? pagale pagale nava navA anubhavavaDe ane parAbhavavaDe tuM vAraMvAra vyApta thayela che. (te tapAsa !) 3, ahe kavacita tuM saMpattine mada kare che ane kvacit dAridrathI dIna bane che, (vaLI) khedanI vAta che ke pratibhava kame vazavatI tuM nava navA rUpane dhAraNa kare che. matalaba ke A saMsAra rUpa raMgabhUmimAM tuM karmane AdhIna banI navA navA prakAranA nATakIyAnA jevA veza dhare che. - 4, kavacita tuM bAlya avasthAne AdhIna hoya che, kavacit tarUNa vayanA madathI mAte hoya che, kavacit durjaya jarAthI jarjarita thayeluM hoya che, ane kavacit yamanA hAthe caDhela hoya che. Ama tArA vidhavidha rUpa raMga thayA kare che. 5, putra paNa (devavazAta) kharekhara pitApaNe upaje che. ane pitA vaLI putra paNe avatare che, evI rIte saMsAra
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitinI viSamatA bhAva chate he bhAI! A manuSya bhavarUpa zubha sAmagrI pAnI karI (have saMpUrNa purUSArtha vaDe) saMsAranAM ane tuM tilAMjali de. 6, re jIva! jemAM te aneka prakAranAM duHkha saMbaMdhI ciMtA ane aneka prakAranA raMgarUpa arivAlA vaDe pratidina pacAya che, (banyAja kare che, temAM ja tuM meha madirAnA madathI matta thaye thake lAMbe vakhata rAga dhare che; e mahA khedanI vAta che. catura mANasane evI duHkha dedilIthI mukta thavA eka kSaNa paNa pramAda kare nahiM, saMpUrNa purUSArthathI samasta duHkhane aMta karavA yatna kare. taddana kaDI sthitimAM kevaLa kAyara banI pramAda sevanAra te gamAraja gaNAya. jJAnI-vivekI te aDaga vIryathI pitAnA AtmAne AvI duHkhadAyI sthitimAMthI prathama (pade ja) mukta kare. ane anyane paNa yathAyogya sahAya Ape. 7, A kAlabaTuka ahIM ja kaMIka sukha samRddhi batAvI, te ja sukha samRddhine (ekI ja) sAthe saMharI laIlekene eka bALakanI jema ThagI le che. 8, sakaLa saMsAra saMbaMdhI bhayane bhedI nAkhanArAM jina vacanane tuM tArA manamAM dhAraNa kara ane zamarasa rUpa amRtapAna karI he Atman ! tuM samasta duHkhanA saMpUrNa vilayarUpa ane ekAMta sukhanA sthAna rUpa mekSane prApta kara ! ema zrImAnuM vinaya vijyajI mahArAja upadize che. ititRtIya bhAvanAtha
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 atha caturthabhAvanA. svAgatAvRttaM eka eva bhagavAnayamAtmA, jJAnadarzanataraMgasaraMgaH sarvamanyadupakalpitametat vyAkulIkaraNameva mamatvam 1 // prabodhatA vRttatrayaM. abudhaiH prbhaavlaalsaalsdjnyaandshaavshaatmbhiH| paravastuSu hA svakIyatA viSayAvezavazAdadhikalpyate 2 // kRtinAM dayiteti ciMtanaM paradAreSu yathA vipattaye / vividhArtibhayAvahaM tathA parabhAveSu mamatvabhAvanaM // 3 // adhunA parabhAvasaMvRti hara cetaH paritovayaMThitaM / kSaNamAtmavicAracaMdanadrumavAtomirasAH spRzaMtu mAM // 4 // __ anuSTub vRttaM. ekatAM samatopetAmenAmAtman vibhAvaya / labhasva paramAnaMdasaMpadaM namirAjavat // 5 // "yothI vAcanA." 1, jJAna, darzana taraMgathI zobhate e A AtmA ja eka (ArAdhana karavA gya ] bhagavAna che. bAkInuM A badhuM upakalpita (kalpI lIdheluM) sukha te vyAkuLatA karanAra mamatva mAtra che, matalaba ke sAratatva te AtmA ja che, te zivAyane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhe prapaMca kevaLa bhramajALa yA mehALa rUpa mamatvanI vRddhi karanAraja jaNAya che. 2, paravastu pratyenI lAlasAthI jAgatI ajJAna dazAne vaza paDelA abuddhajane hA ! Iti khede viSaya saMbaMdhI Aveza (abhiniveza-Agraha.) ne vaza thaI javAthI para pudgalika vastuomAM pitApaNAnI buddhinI kalpanA karI le che. 3, jema puNyavaMta AtmAne parastrIne viSe "svadArA" evuM ciMtavana vipattine mATe thAya che, temAM vividhaciMtA ane bhayane utpanna karanAra paravatu pratyene mamatvabhAva vipattine mATe thAya che. ka, have! he citta! cAre bAjuthI vIMTaLAelI evI parabhAvanI saMvRtti tuM harI le jethI kSaNavAra Atma vicArarUpa caMdana vRkSanA pavananI laherInA rasamane sparze. 5, samatAthI vyApta evI A ekatva bhAvanAne he Atmana tuM vicAra! ane namirAjarSinI pere paramAnaMda saMpadAne prApta kara ! caturthabhAvanASTakaM parajIyA rAgeNa gIyate. vinaya ciMtaya vastutatvaM jagati nijamiha kasya kiM / bhavati matiriti yasya hRdaye duritamudayati tasya kiM / vi. eka utpadyate tanumAneka eva vipadyate / eka eva hi karmacinute saikakaH phalamabhute |vi0||2||
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasya yAvAn paraparigrahaHvividhamamatAvIvadhaH / jaladhivinihitapotayuktyA patati tAvadasAvadhaH // 3 // svasvabhAvaM madyamudito bhuvi vilupya viceSTate / dRzyatAM parabhAvaghaTanAt patati viluThati juMbhate, vi04 pazya kAMcanamitarapudgalamilita maMcati kAM dazAM kevalasya tu tasya rUpaM vidita meva bhvaashaaN| vi0 5 // evamAtmani karmavazato bhavati rUpamanekadhA / karmamalarahite tu bhagavati bhAsate kAMcanavidhA vi0 6 // jJAnadarzanacaraNaparyayaparivRtaH paramezvaraH / ekaevAnubhavasadane sa ramatAmanizvaraH // vi0 7 // rucirasamatAmRtarasaM kSaNamuditamAsvAdaya mudA / vinayaviSayAtItasukharasaratirudaMcatu te sdaa||vi08|| itizrI zAMtasudhArasajJeyakAvye ekatvabhAvanAvibhAvano nAma caturthaH prakAzaH // "turtha bhAvanA" - 1, vinaya vijayajI mahArAja kahe che ke he Atmana ! tuM tArA vastasvarUpane vicAra karo ke A jagatamAM kaNa kenuM
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 che? AvI mati jenA hadayamAM upaje che tene durita (dukha) ne udaya kema thAya? (arthAt na ja thAya.) 2, dehadhArI (jIva) eka ja upaje che, ane eka ja eve che (maraNa pAme che.) te ekaleja karma bAMdhe che ane ekale ja tenAM phaLa bhogave che. 3, vividha prakAranI mamatArUpa bejAvALo jene jeTalo parigraha hoya che te samudramAM rahelA vahANanI yuktithI eTale nIce (taLIye) jAya che. - 4, jema madirApAnathI unmatta banele jIva svasvabhAva (mULa prakRti)ne tajI daIne judA ja prakAranI ceSTA karavA maMDI; jAya che tema parabhAvanA saMgathI jIva svabhAva cUkIne saMsAra cakamAM paDe che, leTe che (araho parahe athaDAya che-ragadoLAya che ane) bhavRddhi kare che. 5, je! kAMcana (suvarNa) bIjI dhAtunI sAthe maLyuM chatuM kevI dazAne pAme che? ane kazA prakAranA bhega vagaranA vizuddha kAMcananuM svarUpa te tamArI jevA sUksane suvidita che. 6, ema AtmAne viSe karmanA saMyogathI aneka prakAranAM rUpa thAya che, ane karmamaLa rahita AtmA-paramAtmAne viSe te vizuddha kAMcananI je ja anubhava thAya che, arthAt vizuddha AtmAnuM te eka ja akhaMDa, avicaLa-nivikalpa-rUpaja hoya che. 7, jJAna, darzana ane cAritraguNathI vyApta evA A avi
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ +52 (akSaya) vItarAga 52mAtmA mesA ( svataMtra paNe.) anubhava sahana ( bhaDesa) mA 24 42 / ! 8, he! Atmana A saheje prApta thayelAM mane hara zAnta sudhArasanuM tuM prema pUrvaka pAna kare ! ane tene viSayAtIta (atIndriya) sukha rasane svAda levAmAM rati sadA udaya pAme jAgRta raho! Iticaturtha bhAvAnArtha. atha paMcama bhAvanA. upajAti vRttaM. paraH praviSTaH kurute vinAzaM / lokoktireSA na mRSeti manye // nirvizya karmANubhirasya kiM kiM / jJAnAtmano no samapAdi kaSTaM // 1 // - svAgatA vRttaM khidyase nanu kimanyakathArtaH sarvadaiva mmtaaprtNtrH|| ciMtayasyanupamAnkathamAtmanAtmano guNamaNInna kadApi // 2 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zArdUlavikrIDitaM. vRttadvayam yasmai tvaM yata se vibheSi ca yato yatrAnizaM modase / yadyacchocasi yadicchasi hRdA yatprApya peprIyase || snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nilavya lAlapyase / tatsarvaM parakIyameva bhagavannAtmanna kiMcittava // 3 // duSTAH kaSTakadarthanAH kati na tAH sodAstvayA saMsRtau / tiryaG nArakayoniSu pratihata cchinnavibhinno muhuH // sarvaM tatparakIya durvilasitaM vismRtya teSveva hA / rajyanmuhyasi muDha tAnupacaran nAtman na kiM lajjase 4 anuSTup vRttam. jJAnadarzanacAritra ketanacetanAM vinA / sarvamanyadvinizcitya yatasva svahitAptaye // 5 // " yAMyamI anyattva bhAvanA ? 1, 'parAyA. ceDavinAza kare e lokokti satya che, ema huM mAnu chuM kemake karmanA paramANuoe aMdara pesArI karIne jJAna svarUpI AtmAne zuM zuM kaSTa upajAvyuM nathI? tA kamANuo vaDe ja tenA vinAza thayelo che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 3 2, he Atmana ! tuM nice mamatAne parataMtra rahI sadA ' sarvadA parapugalika kathAthI kadarzita chata zAmATe kheda pAmyA kare che? tArA anupama guNaratnane kadApi kema vicAra karato nathI? nijaguNaratnano ja vicAra sadA sarvadA kartavya che, teja kalyANakArI sarva duHkhathI sarvathA mukta karanAra che. 3, he priya! Atmana, tuM jenA mATe yatna kare che, jenAthI bIhe che, jemAM sadAya AnaMda mAne che, jene jene zAca kare che, jene jene Icche che ane jene pAmIne prItine paravaza thaI jAya che, ane jemAM snehathI raMgAye chato tArA nirmala svabhAvane mUkI daI jema Ave tema asamaMjasa bele che, te sarva parAyuM ja che. temAMnuM kaMIpaNa tArUM nathI ja, tene tuM uDe utarIne vicAra karI je. ! 4, saMsAracakamAM paribhramaNa karatAM te keTalI badhI mAThI kaSTakadarthanAo sahI che? tema ja naraka tiryaMca saMbaMdhI eniomAM tuM vAraMvAra viDaMbita thaye chate chedana bhedana pAme che. te sarva parapugalasaMgane duSTa anubhAva visarI jaIne temAM ja rAga dharate he mUDha! tuM muMjhAI jAya che, ane tene ja sevato chato kema (lagAre) lAjato nathI. 5, jJAna, darzana ane cAritra lakSaNa cetana vinA bAkInuM badhuM para che, e daDha nizcaya karIne he Atmana ! tuM svahita prAptine mATe prayatna karo! paMcama bhAvanASTakam, zrIrAgeNagIyate // tujaguNa pAra nahi sUaNo e dezI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinaya nibhAlaya nija bhavanaM tanudhanasutasadanasvajanAdiSu / kiM nijamiha kugatevanaM // vi0 1 yena sahAzrayase 'tivimohAdidamahamityavibhedaM / tadapizarIraM niyatamadhIraM tyajati bhavaMtaM dhRtakhedaM // vi02 janmani janmani vividhaparigrahamupacinuSe ca kuTuMbaM / teSu bhavaMtaM parabhavagamane nAnusarati kRzamapi suNb| vi03 tyaja mamatAparitApanidAnaM prpricyprinnaam| bhaja nissaMgatayA vizadIkRtamanubhavasukharasamabhirAmaMvi4 pathi pathi vividhapathaiHpathikaiHsaha kurute kaH pratibaMdhaM / nijanijakarmavazaiHsvajanaiHsaha kiM kuruSe mamatAbaMdhAvi05 praNayavihIne dadhadabhiSaMgaM sahate bhusNtaapN| tvayi niSpraNaye pudgagalanicaye vahasi mudhAmamatAtApavida tyaja saMyogaM niyataviyogaM kuru nirmalamavadhAnaM / nahividadhAnaH kathamapi tRpyasi mRgatRSNAghanarasapAnaM vi7 bhaja jinapatimasahAyasahAyaM zivagatisugamopAyaM / piba gadazamanaM parihatavamanaM zAMtasudhArasamanapAyaM vi08
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 iti zAMtasudhArasageyakAvye anyatvabhAvanAvibhAvano nAma paMcama prkaashH|| paMcama bhAvanASTaka." 1, he Atmana ! tuM pitAnuM ghara saMbhALa! zarIra, dhana, putra, ghara ane svajanAdikamAM tAruM zuM che? ke je durgatithI tAro bacAva karI zake. , ati mohathI e te huM evA abheda saMbaMdhathI jenI sAtheja sadA vase che te zarIra paNa nice capaLa chatuM khedayukta tane tajI de che. chatAM te tenA upara keTale meha rAkhe che ? 3, janma janmamAM vividha prakAranA parigrahane ane kuTuMbane tuM paDyuM che paraMtu parabhava jatAM temAMthI eka talamAtra paNa tane hAyarUpa thatuM nathI. 4, mATe parasparicaya pariNAma ke je mamatAyege paritApaneja pedA kare che tene tuM taja ane niHsaMgapaNe nirmaLa ane AlhAdakArI anubhava sukha rasanuM tuM sevana kare eja tane atyaMta hitakArI thaze. 5, judA judA mArge janArA vaTemArguo sAthe ThekANe ThekANe kaNa pratibaMdha kare? koI na kare. tema sva svakarmavaza vata svajane sAthe tuM zA mATe mamatA bAMdhe che. te mamatAbaMdhana tane atyaMta duHkhakArI thaze. da, rAgarahita mANasa upara Asakta thanAra jema bahu saMtApane sahe che, tema tAre viSe rAgarahita evA jaDa padArtha
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara phegaTa mamatA rAkhI tuM zA mATe saMtApane sahe che. te jaDa padArthothI ane tArUM kazuM vaLavAnuM nathI ja. 7, (ema samajIne) jene nice viga thavAne ja che evA saga (sogikabhAva-vastuo) ne tuM tyAga kara ane nirmaLa Atma lakSya dhAraNa kara ! (te vinA) mRgatRSNA (jhAMjhavA) nAM jaLanuM pAna karate (karavA mathata) tuM kadApi tRptine pAmI zakIza nahi. 8, dInabaMdhu evA jinezvarane tuM bhaja ane sukhe zivagati Ape, sakaLa ApadAne kApe ane sarva vyAdhione zamAve evA zAnta sudhArasanuM tuM rUcipUrvaka pAna kara! iti paMcama bhAvanAthe. atha SaSTha bhAvanA. zArdUlavikrIDitaM vRttaM. sacchidro madirAghaTaH prigltlleshsNgaashuciH|| zucyA mRdyamRdA bahiH sa bahuzo dhautopi gaMgodakaiH // nAdhatte zucitAM yathA tanubhRtAM kAyo nikAyo mahAbIbhatsAsthipurISamutrarajasAM nAyaM tathA zudhyati // 1 // ___ maMdAkrAMtA vRttaM. snAyaM snAyaM punarapi punaH snAMti zuddhAbhiradbhiriMvAraM bata malatanuM caMdanairarcayaMte //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDhAtmAno vayamapamalAH prItimityAzrayate / no zudhyate kathamavakaraH zakyate zodhumevaM // 2 // ___ zArdUlavikrIDitaM vRttaM. karparAdibhirarcitopi lazuno no gAhate sauramaM / nAjanmopakRtopi haMta pizunaHsaujanyamAlaMbate // dehopyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI visratAM / nAbhyaktopi vibhUSitopi bahudhA puSTo'pi vishvsyte||3|| ___ upendravajrA vRttaM. yadIyaM saMsargamavApya sadyo, bhvecchuciinaamshucitvmuccaiH| amedhyayonepuSosya zaucasaMkalpamohoyamaho mahIyAn / / svAgatA vRttaM. ityavetya zucivAdamatathyaM, pathyameva jagadekapavitraM / zodhanaM sakaladoSamalAnAM, dharmameva hRdaye niddhiithaaH||5|| ___ "cha! azuzilAna." 1, jema chidrayukta madirAne ghaDe temAMthI TapakatA madirAnAM TIpAMnA saMgathI azuci thayela hovAthI bAhiranA bhAgamAM pavitra mATIthI masaLIne tene gaMgAjaLathI bahAra che chatAM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 te pavitra thaI zakato nathI, tema prANIonI kAyA mahA bibhatsa (durgachanIya) hADakAM, viSTA, mUtra ane rajanA DhagalArUpa hovAthI game teTalA upacArathI paNa zuddha thaI zakatI nathI. 2, 3, mehamUDhaprANIo vAraMvAra zuddha jaLathI atyaMta snAna kare che, ane malathI bharelA dehane caMdanathI carace che ane ema karIne ApaNe nirmaLa thayA ema mAnI khuzI thAya che, paNa te zuddha thaI zakatA nathI, kemake ukaraDe ema zI rIte sApha thaI zake? jema kapUra vigere suMgadhi dravyathI vAsita kareluM paNa lasaNa sugaMdhi thatuM nathI ane janmaparyata upakAra karyA. chatAM paNa durjana sanatAne pAmate nathI, tema A manuSyone deha paNa pitAnI svAbhAvika azucine taja nathI. bahu pare sugaMdhi tela vigerethI masaLyA chatAM, vastrAlaMkArathI vibhUSita karyA chatAM ane khAnapAnathI puSTa karyA chatAM, te vizvAsa karavA thatuM nathI. matalabake game teTalA upacArathI paNa deha. pitAne jAtisvabhAva taja nathI. ja, jene saMsarga ( ga) pAmIne pavitra vastuo paNa jaladI apavitra thaI jAya che, tema chatAM aho ! evA azucinA kAraNarUpa zarIrane zuci karavAne bhrama chene ke bhAre pIDAkAraka che ! 5, evI rIte zarIrazecane pakSa beTa jANIne sakaLa deSarUpa maLane sApha karanAra, pacya (hitakara) ane jagatamAM parama pavitra evA dharmaneja he Atmana ! tuM tArA hRdayamAM nizcayapUrvaka dhAraNa kara! gaI. ) pAmatA evA pIDa kAraNa apavitra thaI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThabhAvanASTakaM AsAvarIrAgaNa gIyate / kAgA re tanu cuni cuni jAve ( edezI) bhAvaya re vapuridamatimalinaM, vinaya vibodhaya mAnasanalinaM / pAvanamanuciMtaya vibhumekaM, paramamahomayamuditavivekaM // bhA0 // 1 // dampatiretorudhiravivarte, kiM zubhamiha mlkshmlgrte| bhRzamapi pihitaH stravati virUpaM, ko bahumanute'vaskarakUpaM // bhA0 // 2 // bhajati sacaMdraM zucitAMbulaM, kartuM mukhamArutamanukUlaM / tiSTati surAbhi kiyaMtaM kAlaM, mukhamasugaMdhijugupsitalAlaM // bhA0 // 3 // asurabhigaMdhavoMtaracArI, AvarituM zakyo na vikArI /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ vapurUpa jighrasi vAraMvAraM, hasati budhastava zaucAcAraM // bhaa0|| 4 // dvAdaza nava raMdhrANi nikAma, galadazucIni na yAMti virAmaM / yatra vapuSi tatkalayasi pUtaM, manye tava nUtanamAkUtaM // bhA0 // 5 // azitamupaskarasaMskRtamannaM, jagati jugupsAM janayati hnnN| puMsavanaM dhainavamApa lIDhaM, bhavati vigarhitamati janamIDhaM / bhA0 // 6 // kevalamalamayapudalanicaye, ashuciikRtshucibhojnsicye| vapuSi viciMtaya paramihasAraM, shivsaadhnsaamrthymudaarN|| bhA0 // 7 // yena virAjitamidamatipuNyaM, taciMtayacetananaipuNyaM / vizadAgamamadhigamya nipAnaM, viracaya zAMtasudhArasapAnaM // bhA0 // 8 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ itizrI zAtasudhArasageyakAvye azaucabhAvanAvibhAvano nAma SaSThaH prakAzaH "SaSTha bhAvanASTaka. 1, he Atmana ! A deha ati apavitra che ema tuM vicAra ane tArA hRdayakamaLane vikasita kara jethI sakala ApadAne vamI tuM parama mahadayane pAmI zakIza. 2, strI purUSanA rUdhira ane viryane vikAra-pariNAmarUpa Amalamaya azuci khADamAM zuM sAruM che, bahu yatnathI tenuM mukha baMdha karyA chatAM temAMthI durgadha nikaLyAja kare che. AvI azucithI bharelA kuvAne kaNa ati Adara kare ? jJAnI-vivekI te naja kare. kevaLa mUDha-gamAra hoya te ja kare. ' 3, mukhane sArUM sugaMdhita karavAne koI kapUrayukta tAMbula khAya che, te paNa dugaMchanIka lALathI yukta te phiphpha mukha keTalAka kALa sugaMdhi rahe che. 4, zarIranI aMdara pharate kharAba vikArI vAyu ema kaMI rekI zakAtuM nathI, tema chatAM tuM vAraMvAra zarIrane sugaMdhi dravya lepI sudhdhAM kare che. A tAre cAcAra ( apavitra dehane pavitra banAvavAno prayatna) sujJa vivekI jane hasI kADhe che, kemake te badhuM tAro phegaTa prayatna che, athavA te te kevaLa brama rUpaja che. 5, je zarIramAM atyaMta azucine vahetAM strInAM dvAdaza ane purUSanAM nava dvAra kSaNavAra paNa virAma pAmatAM nathI, te
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zarIrane tuM pavitra gaNe che; e tAro keI abhinava (vicitra) abhiprAya jaNAya che. - 6, aneka jAtanA upacArathI nIpajAveluM anna khAdhuM chatuM viSTArUpa thaI jagamAM jugupsA ( durgachA) upajAve che ane vIryane vadhAranArUM majenuM dUdha pIdhuM chatuM bhAre dugachanika mUtranA pariNAmane pAme che. che, mATe he Atmana ! pavitra vastra jojanane apavitra karI nAMkhanArA kevaLa maLayukta pugaLanA paMjavALA dehamAM je mekSa sAdhananuM udAra sAmarthya raheluM che tene ja paramasArabhUta samaja! 8, jenA vaDe zobhituM chatuM A zarIra ati pavitra bane evI nipuNatAne he cetana ! tuM vicAra kara ! ane nirmaLa siddhAntarUpa jaLAzaya pAmIne tuM zAnta sudhArasanuM pAna kara! eja tane kalyANakArI che. itiSaSTha bhAvanAtha. atha saptama bhAvanA. bhujaMgaprayAtaM vRttaM. yathA sarvato nirjarairApatadbhiH, praparyaMta sadyaH pyobhistttaakH| tathaivAzravaiH karmabhiH saMmRtoMgI, bhavedvyAkulazcaMcalaH paMkilazca // 1 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 zArdUlavikrIDitaM vRttaM. yAvakiMcidivAnubhUya tarasA karmeha nirjIyate / tAvaccAzravazatravo'nusamayaM siMcaMti bhUyopi tat // hA kaSTaM kathamAzravapratibhaTAH zakyA nirodhuM myaa| saMsArAdatibhISaNAnmama hahA muktiHkathaM bhAvinI // 2 // praharSaNI vRttaM. mithyAtvaviratikaSAyayogasaMjJAzcatvAraH sukRtibhirAzravAH prdissttaaH|| karmANi pratisamayaM sphuttairmiibhirvdhNto| bhramavazato bhramaMti jIvAH // 3 // rathodhdhatA vRttaM. iMdriyAvatakaSAyayogajAH paMca paMca caturanvitAstrayaH / paMcaviMzatirasakriyAiti netrvedprisNkhyyaa'pymii||4|| iMdravajrA vRttaM. ityAzravANAmadhigamya tatvaM, nizcitya satvaM zrutisannidhAnAt /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSAM nirodhe vigaladvirodhe, sarvAtmanA dAga yatitavyamAtman // 5 // "sAtamI AzravabhAvanA.' 1, jema sarva bAjuthI AvI paDatA pANInA nijharaNA vaDe taLAva tarata bharAI jAya che tema satata AvatAM kavaDe vyApta thayele jIva vyAkuLa caMcaLa ane pApapakathI cIkaNe thAya che. 2, jeTalAmAM DuMka karma anubhavine huM kSaya karuM chuM ke tarata Azrava zatruo samaye samaye te karmane punaH pAchAM siMce che. hA ! kaSTanI vAta che ke A Azravazatruone mAre zI rIte aTakAvavA ? ane hA ! hA ! A ati bhayaMkara bhavaaTavI, thakI hAre zI rIte chuTake thaI zake ? 3, mithyAtva, avirati, kaSAya ane vega (mana, vacana ane kAyA saMbaMdhI vyApAra ) nAmanA cAra Azra paMDitoe kahyA che. e pragaTa cAra hetuo vaDe bhramavazataH prati samaya karmabAMdhatA ja bhramaNa kare che. ka, Idriya, avrata kaSAya ane emanA (anukrame) pAMca, pAMca, cAra, ane traNa temaja ra5 (pacIsa) asat kyiA maLIne AzcanA kara bheda thAya che. ' 5, evI rIte AnuM tatva jANI, zAstra paricayathI temanuM astitva nirdhArIne virodharahIta temane nirodha karavAmAM he Atmana tuM sarva zaktithI zIdhra yatna kara..
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 saptamabhAvanASTakaM dhanAzrIrAgeNagIyate bholiDA re haMsAre viSaya na rAciye ( e dezI) pariharaNIyA re sukRtibhirAzravA / hRdi samatAmavadhAya // prabhavatyete re bhRshmucchRkhlaa| vibhuguNavibhavavadhAya // pari0 // 1 // kuguru niyuktAre kumtipriplutaaH| zivapurapathamapahAya // prayatate 'mI re kriyayA duSTayA / pratyuta zivavirahAya // pari0 // 2 // aviratacittAre vissyvshiikRtaa| viSahaMte vitatAni // iha paraloke re karmavipAkajAnyaviraladuHkhazatAni pari0 // 3 // karijhavamadhupA re zalabhamRgAdayo / viSayavinodarasena / haMta labhaMte re vividhA vedanA bt| pariNativirasena // pari0 // 4 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ uditakaSAyA re viSayavazIkatA / yAMti mahAnarakeSu // parivarttate re niytmnNtsho| janmajarAmaraNeSu // pari0 // 5 // manasAvAcA re vapuSA cNclaa| durjayaduritabhareNa // upalipyaMte re tata aashrvjye| yatatAM kRtamapareNa // pari0 // 6 // zudhdhAyogA re yadapi yatAtmanAM / sravate zubhakarmANi // kAMcananigaDAM stAnyapi jAnIyAt / hatanittizamANi // pari0 // 7 // modasvaivaM re sAzravapApmanAM / rodhe dhiyamAdhAya // zAMtasudhArasapAnamanArataM / vinaya vidhAya vidhAya // pari0 // 8 // itizrI zAMtasudhArasageyakAvye AzravabhAvanAvibhAvano nAma saptamaH prakAzaH
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 "saptama bhAvanA aSTaka " 1 puNyazALI-paMDita purUe hRdayamAM samatA dhAraNa karIne A pariharavA gya che kemake e (A ) atyaMta uchuM khela chatA AtmAnI guNa lakSamIne lepa karavA. samartha thAya che. * 2, kugurUe joDelA ane kumatithI prerAelA e Ave mekSa mArgane tajI duSTa kiyAvaDe ulaTA saMsAra vRddhine mATe adhika yatna kare che. - 3, viSayane vaza thayelA virati zunya ja A lekamAM temaja paralekamAM karma vipAka janya avicchinna vistAra pAmelAM seMkaDe duHkhane sahyAM kare che. , hAthI, maccha, madhukara, ane mRgAdika bApaDA pariNAme virasa evA viSaya vinedamAM rasavaDe vividha vedanAne sahana kare - che. jyAre te bApaDA eka eka IdriyanA viSayane vaza para viDaMbanA pAme che te je pAMce Idrine AdhIna banI rahyA che temanA kevA hAlahavAla thaze ? ema vicArI vicakSaNa bhavabhira janone viSaya sukhamAM Asakta thavuM ghaTatuM nathI. 5, viSayane vaza thaelA prANIo kaSAyathI vyApta banI (mahAnarakAdikamAM) jAya che ane nice anaMtI vakhata janmajarA ane maraNanI ghaTamALAmAM bhamyA kare che. 6, mana, vacana ane kAyAvaDe caMcaLa thayelA che A karAM pApa paMkathI ce tarapha lepAya che mATe ( catura) mANase Azrava jaya karavA yatna kare. bIjA kAryathI saryuM.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 che, jo ke saMyamI jInA zuddha mana, vacana kAyAnA yoga ( vyApArI ) zubha meM (Ythya 31) mA che to 555 temane mekSa sukhanA pratibaMdhaka senAnI beDI jevAM jANavAM, eTale ke tevAM zubha karmamAM paNa mujhAvuM nahi, mumukSu janee samasta karmanI nirjarArUpa kevaLa mokSaja zuddha sAdhya rAkhavuM. 8, evI rIte Azrava yukta pApane nirodha karavAmAM budvine sthApI zAMta sudhArasanuM satata ( avicchinnapaNe) pAna karI karIne he Atman ? tuM AnaMda pAma! iti saptama bhAvanAthI atha aSTama bhAvanA. svAgatA vRttaM dvayam. yena yena yaihAzravarodhaH saMbhavenniyatamaupayikena // Adriyasva vinayodyatacetAstattadAMtaradazA pribhaavy||1|| saMyamena viSayAviratve darzanena vitathAbhinivezaM // dhyAnamArtamatharaudramajasraM cetasaHsthiratayAca nirNdhyaaH||2|| zAlinI vRttaM. krodhaM zAMcyA mArdavenAbhimAnaM hnyaamaayaamaarjvenojvlen| lobhaM vArAMrAziraudraM niraMdhyAH saMtoSeNa prAMzunA setunev||3
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 svAgatA vRttaM. guptibhistisRbhirevamajayyAn / trIna vijitya tarasA 'dhamayogAn // sAdhusaMvarapathe prytethaa| lapsyase hitamanAhatamiddhaM // 4 // _maMdAkrAMtA vRttaM, evaM rudhdhessvmlhRdyairaashrvessvaaptvaaky-|| zraddhAcaMcat sitapaTapaTuH supratiSThAnazAlI // zuddhaioge vanapavanaiH prerito jIvapotaH // srotastIrkhA bhavajalanidheryAti nirvANapuryAM // 5 // __ " bhAbhI mAnA" - 1, he! Atmana je je upAvaDe jarUra Azravane re thAya te te upAya aMtaradaSTivaDe vicArI ullasita bhAvathI tu mA62. 2, saMyamavaDe viSaya ane aviratine nigraha kara, samyakavavaDe beTA haTha kadAgrahane nirodha kara ane cittanI sthiratAvaDe ArtadhyAna tathA ridra sthAnane tuM nigraha kara. - 3, kSamA adhane, nabhratAvaDe malibhAnane, bhane Gorqn
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 Arjava (saralatA) vaDe mAyAne haNI nAMkha, temaja samudra jevA dustara lebhane uMcA setu (pAja) jevA saMtoSavaDe nirUdhI le. matalaba ke te te sadupAvaDe kodhAdika cAre viSama kaSAno vinAza kara. 4, vaLI traNa guNiovaDe ja durbhaya evA adhama traNa vega (mana vacana kAyA) ne satvara (zIgha) jItI laIne sAdhu gya saMvara mArgamAM tuM pabaLa prayatna kara ! jethI tuM akhaMDa ane uMcA prakAranuM hita (mokSa-sukha) meLavI zakaza (e vAta jokkasa samaja.) 5, AvI rIte zuddha hRdayavaDe A ne repa karyo te Asa (sarvajJa) vacanamAM zraddhArUpa zobhatA veta vastra (saDha-vAvaTA) vaDe suMdara ane majabUta pratiSThAna (sthabha) vALuM jIvarUpa jahAja zuddha garUpa caMcaLa pavanavaDe prerAyeluM A saMsArasamudranA pravAhane tarI meza purImAM jAya che. matalaba ke zuddha hRdayathI samasta Azravane rUMdhI, pavitra jinavacanamAM zraddhAyukta kharo zvetAMbara zuddha karaNIthI bhavajaLa tarIne mekSapurImAM jAya che. aSTamabhAvanASTakaM, naTarAgeNa gIyate. mahAvIra mero lAlana (e dezI) zRNu zivasukhasAdhana sadupAyaM sadupAyare sadupAyaM zRNu zivasukhasAdhanasadupAyaM // jJAnAdikapAvanaratnatraya
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 . paramArAdhanamanapAyaM // shR0|| 1 // viSayavikAramapAkuru duurN| krodhaM mAnaM saha mAyaM // lobhaM ripuM ca vijitya sahelaM / bhaja saMyamaguNamakaSAyaM // zR0 // 2 // upazamarasamanuzIlaya mnsaa| roSadahanajaladaprAyaM // kalaya virAgaM dhRta parabhAgaM / hRdi vinayaM nAyaM nAyaM // shR0||3|| Ata raudraM dhyAnaM maarjy| daha vikalparacanA naayN|| yadi yamaruddhA maansviithii| tatvavidaH paMthA nAyaM // 10 // 4 // saMyamayogairavahitamAnasazudhdhyAcaritArthaya kAyaM // nAnAmatarucigahane bhuvne| nizcinu zuddhapathaM nAyaM // shR0|| 5 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmavratamaMgIkRta vimalaM / bibhrANaM guNasamavAyaM // uditaM guruvadanAdupadezaM / saMgRhANa zucimiva rAyaM // shR0|| 6 // saMyamavAGmayakusumarasairatisurabhaya nijamadhyavasAyaM // cetanamupalakSaya kRtalakSaNajJAnacaraNaguNaparyAyaM // shR0|| 7 // vadanamalaM kuru pAvanarasanaM / jinacaritaM gAyaM gAyaM // savinaya zAMtasudhArasamenaM / ciraM naMda pAyaM pAyaM // shR0|| 8 // itizrI zAMtasudhArasageyakAvye saMvarabhAvanAvibhAvano nAma aSTamaHprakAzaH " mama AvanAma" 1, he Atmana ! zivasukha meLavI ApanAra upAya tane jaNAvuM chuM te tuM sAMbhaLa! sAMbhaLa.! tAre nirdoSa jJAnAdika pavitraratnatrayInuM utkRSTa ArAdhana karavuM( A pramANe kALajI rAkhavI)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 2, he bhavya ! tuM viSayavikArane dUra kara, temaja mAyAsahita krodha, mAna, mAyA ane leAbha ripune jaladI jItI laI niSkaSAya thai sacamaguNanu sevana kara! 3, krodharUpI agnine zamAvavA meghasamAna upazama rasa ( zAnta-samatArasa ) nuM tuM sadbhAvathI sevana kara! ane huM bhavya ! tArA hRdayamAM dhArI rAkhelA para ( pudgalAdi ) sagane vaLI TALIne tuM vairAgyane dhAraNa kara! matalaba ke samatAvaDe krodhAgnine dvAra ane kheATI mamatAne mUkI vairAgyane Adara ! 4, he bhadre ! AntadhyAna ane rIdradhyAnanu tuM mArjana kara, tevA mAThA dhyAnanA parihAra kara, temaja sauMkalpa vikalpAnI jALane bALI nAMkha. kemake manane mokaLuM mukavuM e jJAnInA mArga nathI. paraMtu prabaLa cAgabaLathI mananA rAdha karI nivikalpa sukhasamAdhi prApta karavI eja hitakara che. pa, saMyama yogavaDe prApta thayelI manazuddhithI kAyAne tuM kRtArtha kara ! matalaba ke zuddha manathI tapa japa tu niyamAnu sevana karI svadehane sArthaka kara, ane vividha mananI rUcithI vyAsa A jagatamAM pramANa yukta (zuddha sanAtana) mArganA tu nizcaya kara 6, guNa gaNune dhAraNa karatuM ( mahAguNavALuM ) nirmaLa brahmavrata ( brahmacarya ) ne tu agIkAra kara, ane sadgurUnA mukhathI nIkaLelA sadupadezane pavitra nidhAnanI jema sAcavI rAkha ! jema nidhana potAne prApta thatA nidhAnanI upekSA na kare tema sadgurUnA apUrva sarvoyanI tuM upekSA karIza nahIM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 7, navyAtman ! sayabhane puSTi mApanArI sarvajJanA vynirUpa puSpanA rasavaDe tArA adhyavasAyane suvAsita kara! ane jJAna caraNa (cAritra) guNa paryaya lakSaNavALA cetana (sva AtmA) ne tuM sArI rIte oLakhI le! 8, jinezvara prabhunA guNa gAI gAIne pavitra rasanA yukta vadanane tuM alaMkRta kare ane A zAnta sudhArasanuM vinayayukta pAna karI karIne he bhavyAtmana ! tuM cirakALa sukhI thA eTale paramAnaMdamAM nimagna thA! Itizama, Iti aSTama bhAvanArtha atha navama bhAvanA. iMdravajrA vRttaM. yanirjarA dvAdazadhA niruktA tat dvAdazAnAM tapasAM vibhedAt // hetuprabhedAdiha kAryabhedaH svAtaMtryatastvekavidhaiva sA syAt // 1 // anuSTup vRttadvayam kASTopalAdirUpANAM nidAnAnAM vibhedataH // vahniryathaikarUpopi pRthag rUpo vivakSyate // 2 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarApi dvAdazadhA tapobhedai stathoditA // karmanirjarANAtmA tu saika rUpaiva vastutaH // 3 // upeMdravajrA vRttaM. nikAcitAnAmapi karmaNAM yagarIyasAM bhUdharadurdharANAM / vibhedane vajamivAtitInaM namostu tasmai tapase'dbhutAya // 4 // upajAti vRttaM. kimucyase sattapasaH prabhAvaH kaThorakamArjitakilbiSopi / dRDhaprahArIva nihatya pApaM yato'pavarga labhate cireNa // 5 // yathA suvarNasya zucisvarupaM dIptaH kRzAnuH prakaTIkaroti / tathAtmanaH karmarajo nihatya jyotistapastadvizadIkaroti // 6 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ sragdharA vRttaM. bAhyenAbhyaMtareNa prathita bahubhidA jIyate yena zatruzreNIbAhyAMtaraMgA bharatanRpativadbhAvalabdhaDhimnA / yasmAtprAdurbhaveyuH prakaTitavibhavA labdhayaH siddhayazca vaMde svargApavargArpaNapaTu satataM tattapo vizvavaMdyaM // 7 // navamI nirjarA bhAvanA" 1, nirjarAnA je bAra prakAra kahyA che te tapanA bhedathI samajavA kemake kAraNa bhedathI kArya bheda lekhAya che. svataMtrapaNe te nirjarA eka ja prakAranI che. 2-3, kASTa ane pASANAdika kAraNonA bhedathI jema eka prakArane agni paNa aneka prakArane lekhAya che, tema tapanA bhinna bhinna prakArathI nirjarA paNa bAra prakAranI kahI che. paNa vastutaH karmanirjarA svarUpa te eka ja prakAre che. 4, bhAre moTA durdhara parvatane vidAranAra vajUnI pere nikAcita karmane paNa teDavA je ati tIkSaNa che te ati AkarA adbhuta tapane amAre namaskAra che. 5, e tapane prabhAva keTale kahIye? ke jethI kaThora karmavaDe nibiDa pApavALA evA daDhaprahArI jevA paNa pApane kSaya karIne zidhra zivapadane pAme che. 6, jema prajavalita karelo agni suvarNanA zuddha svarUpane prakaTAve che, tema AtmAnI sAthe lAgelI karmarAja sarvathA kSaya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 karI ( tIvra ) ta5 Atmatine pragaTAve che-AtmAne nirmaLa kare che. 7, prasiddha evA bahu prakAranA bAhya ane atyaMtara je tapa vaDe kharI daDhatAthI bharata mahArAjAnI pere bAhya tathA aMtaraMga zatravarga jItI zakAya che, tathA jenAthI pragaTa prabhAvavALI aneka labdhio ane siddhio pragaTe che te svarga ane me sukha ApavAne pravINa jagat vaMdya tapane sadA huM vaMdu chuM. atha navama bhAvanASTakaM-sAraMga rAgeNa gIyate jiNaMdarAya saraNa tihAre Ayo (e dezI) vibhAvaya vinaya tapomahimAnaM dhruvapadaM bahubhavasaMcitaduSkRtamamunA labhate laghulaghimAnaM vi.1 yAti ghanApi ghanAghanapaTalI kharapavanena virAmaM / bhajati tathA tapasA duritAlIkSaNabhaMgurapariNAmaM vi02|| vAMchitamAkarSati dUrAdapi ripumapi vrajati vayasyaM tapa idamAzraya nirmalabhAvAdAgamaparamarahasyaM ||vi0 3 // anazanamUnodaratAM vRttihAsaM rasaparihAraM / bhaja sAMlInyaM kAyaklezaM tapaiti bAhyamudAraM ||vi0|| prAyazcittaM vaiyAvRtyaM svAdhyAyaM vinayaM ca kAyotsarga
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhaM dhyAnaM AbhyaMtaramidamaMca // vi0 // 5 // zamayati tApaM gamayati pApaM ramayati mAnasahaMsaM / harati vimohaM dUrArohaM tapaiti vigatAzaMsaM ||vi0 6 // saMyamakamalAkAmaNamujvalazivasukhasatyakAra ciMtitaciMtAmaNimArAdhaya tapa iha vAraMvAra ||vi07|| karmagadauSadhamidamidamasya ca jinapatimatamanupAnaM / vinaya samAcara saukhyanidhAnaM zAMtasudhArasapAnaM ||vi08|| itizrI zAMtasudhArasageyakAvye nirjarAbhAvanAvibhAvano nAma navamaH prakAzaH "nama ni| paTa" 1,-2, 3 mAtman ! tu tapano bhaDimA ne ! methI maI bhava saMcita pApa jaladI halakAM paDI jAya che. jema prakhara pavananA vege ghATI paNa meghaghaTA vikharAI jAya che tema tapa vaDe ( game tevI ghATI) pApa paMkti kSaNavAramAM visarALa thaI jAya che. 3, je dUra thakI paNa vAMchita arthane kheMcI lAve che, ane tethI zatru paNa mitra thaI jAya che, te AgamanA parama rahasya rUpa tapane nirmaLa bhAvathI tuM bhaja ! 4, anazana, harI, vRttisa 5, ( niyamita mAna pAnAdika) rasatyAga, saMlInatA (kurma-kAcabAnI pere aMge
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 pAMgane sa'kAcI rAkhavA te. ), ane kAyakaleza, ( jANI joine dehadamana karavuM te ), evI rIte cha prakAranuM udAra bAhya tapa kahela che. pa, prAyazcitta ( doSa zuddhi karavI te ), vaiyAvRtya ( sata susAdhu pramukhanI sevA cAkarI ) svAdhyAya ( zAstra paThanAkrika ), vinaya ( sadguNI pratye bahumAnAdika ), kAryAtsarga ( zarIrAdika uparanI mUrchAne tyAga ), ane zuddha dhyAna e cha prakAranA abhyatara tapanI he Atman ! tuM sevA kara ! 6, koI paNa prakAranI IcchA ( spRhA ) rahita karelA tapa ( trividha ) tApane zamAve che, pApanA laya kare che, mana rUpa haMsane AnaMda Ape che, ane duadhya mAhune dUra nivAre che. 7, je saMyama lakSmI vaza kare che ane nirmaLa zivasukhane sATe Ape che tevA ciMtAmaNiratna sadeza tapanI vArvAra he bhadraM tu ArAdhanA kara ! 8, huM Atman ! karma rogane haNavA e tapa ASadha samAna che, tenuM ane zrIjinezvara deve mAnya karela sukhanidhAna evA zAntasudhArasapAnarUpa anupAnanu tu sevana kara ! matalakha ke jo tu karmaroga TALavA Icche che te vizuddha tapa ane zAntasudhArasabhAvanAnuM sevana kara ! 8 ati navamanirjarA bhAvanAthe H atha dazama bhAvanA upajAti vRttaM, dAnaM ca zIlaM ca tapazca bhAvo, dharmazvaturdhA jinabAMdhavena /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirUpito yo jagatAM hitAya, samAnase me ramatAmajasraM 1 iMdravajrAvRtta trym| sty-kssmaa-maardv-shauc-sNg-| tyAgArjava-brahma-vimuktiyuktaH // yaH saMyamaH kiM ca ttopguuddh-| zcAritradharmodazadhAyamuktaH // 2 // yasya prabhAvAdiha pusspdNtau| vizvopakArAya sadodayete // grISmoSmabhISmAmuditastaDitvAn / kAle samAzvAsayati kSitiM ca // 3 // ullolkllolklaavilaasai| ptiAvayatyaMbunidhiH kSitiM yat // nanaMti yat vyaaghrmruddvaadyaa| dharmasya sarvopyanubhAva eSaH // 4 // ___ zArdUla vikrIDitaM. vRttaM dvayam / yasminneva pitA hitAya yatate bhrAtA ca mAtA sutH| . sainyaM dainyamupaiti cApacapalaM yatrAphalaM daurbalaM // .
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasmin kaSTadazAvipAkasamaye dharmastu sNvrmitH| sajaH sajjana eSa sarvajagatastrANAya baddhodyamaH // 5 // trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prsaadaadidN| yotrAmutrahitAvaha stanubhRtAM sarvArthasiddhipradaH // yenAnarthakadarthanA nijamahassAmarthyato vyarthitA / tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhakti praNAmo'stu me||6|| __ maMdAkrAMtA vRttaM. prAjyaM rAjyaM subhagadayitA naMdanAnaMdanAnAM / ramyaM rUpaM sarasakavitA cAturI susvaratvaM // nIrogatvaM guNaparicayaH sajanatvaM subuddhiM / kiMtu brumaH phalapariNati dharmakalpadrumasya // 7 // zabhI dharma bhAvanA. 1, hAna, zIsa, ta5 mane bhAva se yA2 4 mAranA re dharma jagatanA hitanA mATe jagata badhu jinezvara prabhue upadi che, te mArA manamAM sadAya vasI rahe ! 2, satya, kSamA, bhAIva ( namratA ) zaya ( bhanaHzuddhi prabhuma), sa tyAga (2chA nirodha ta5), mArga (sa2. latA), brahmacarya, nirlobhatA, saMyama ane akicanatA e sahita cAritra dharma daza prakArane kaho che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3,4, jenA prabhAvathI jagatmAM vipakArane mATe sUrya ane caMdramA sadA udaya pAme che, temaja grISma rUtunA tApathI ati tapta thayelI pRthvIne (varSa) kALe udaya pAmela megha zAnta kare che, vaLI ucA caDhatA kalelanI kIDAvaDe samudra pRthvIne baLI detuM nathI, ane vAgha, vAyu ane agniAdika Akare. upadrava karatA nathI te sarva dharmane ja mahimA samaja. 5, kaNakArI dazA bhegavavAnA samaye jyAre pitA, bhrAtA, mAtA ane putra paNa ahitane mATe udyama kare che, sinya dIna thaI jAya che temaja dhanuSanI jevuM capaLa bhUjAbaLa niSphaLa thAya che, tyAre A dharmarUpa sajana sannaddha banI sarva jagatanA rakSaNa mATe purUSArthavaMta cha sajja hoya che. 6, jenA pasAyathI A carAcara padArtho sahita samasta leka vijya pAme che, je A leka temaja parakamAM hitakArI chate prANIone sarvArtha siddhine Ape che, ane jeNe pitAnA parAkramathI (prANIonI ) anartha kadarthanA dUra karI che te dharma karUNAvata dharma mahArAjane bhaktithI bhAre praNAma ho! 7, vizALa rAjya, priya vallabhA, AnaMdakArI putranA paNa putra, suMdara rUpa, sarasa kavitA karavAnI caturAI, madhurasvara, nIregatA, guNane abhyAsa, sajanatA, ane subuddhi e badhe dharma rUpa kalpavRkSanA ja phaLane paripAka che. atha dazama bhAvanASTakaM. vasaMta rAgeNa gIyate // bhavi tume vaMdore hIravijaya sUri rAyA e dezI.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlaya pAlaya re pAlaya mAM jinadharma / maMgalakamalAkeliniketana karuNAketana dhIra zivasukhasAdhana bhavabhayabAdhana jagadAdhAra gaMbhIra pA.1 siMcati payasA jaladharapaTalIbhUtalamamRtamayena / . sUryAcaMdramasAvudayete tava mahimAtizayena pA0 2 // nirAlaMbamiyamasadAdhArA tiSTati vasudhA yena / taM vizvasthitimUlastaMbhaM taM seve vinayena pA0 3 / / daanshiilshubhbhaavtpomukhcritaarthiikRtlokH| zaraNasmaraNakRtAmiha bhavinAM dUrIkRtabhayazokaH pA04 kssmaastysNtossdyaadiksubhgsklprivaarH| devAsuranarapUjitazAsana kRtabahubhavaparihAraH pA0 // 5 // baMdhurakhaMdhujanasya divAnizamasahAyasya sahAyaH / bhrAbhyati bhIme bhavagahaneMgI tvAM bAMdhavamapahAya paa06|| dvaMgati gahanaM jalati kRzAnuH sthalati jaladhiracireNa / tavakRpayA'khilakAmitasiddhi bahunA kiMtu pareNa pA07 iha yacchasi sukhamuditadazAMgaM pretyeMdrAdipadAni /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramato jJAnAdIni ca vitarasi niHzreyasasukhadAni pA0 sarvataMtranavanItasanAtana siddhisadanasopAna / jayajaya vinayavatAM pratilaMbitazAMtasudhArasapAna paa09|| itizrI zAMtasudhArasageyakAvye dharmabhAvanAvibhAvano nAma dazamaH prakAzaH dazama dharma bhAvanA aSTaka 1, he jaina dharma ! mAruM pAlana kara ! maMgaLa kamaLA ( lakSmI) ne kIDA karavAnA ghara ! karUNA niketana ( sthAna )! dhIra ! ziva sukhadAyi ! bhava bhaya TALaka ! jagadAdhAra ane gaMbhIra evA he jinadharma mAruM pAlana kara ! pAlana kara !!! 2, megha ghaTA amRta maya jaLathI bhUmi taLane siMce che, ane sUrya caMdramA udayane pAme che te che dharma ! te tArA mahine mAnA atizaya vaDe. 3, jenA vaDe A AdhAra vinAnI pRthvI nirAlaMba paNe ( adhara) TakI rahI che te jagata maryAdAnA mULa sthabha rUpa dharmane huM vinaya bahumAnathI evuM chuM. 4, dAna, zIla, zubhabhAva ane tapa pramukhathI jeNe lekane kRtArtha karela che tathA zaraNu ane smaraNa karanAra bhavya jenA bhaya ane zokane jeNe dUra karelA che. 5, kSamA, satya, saMtoSa ane dayAdika jene sakaLa parivAra rUDe ( jaNAya) che, sura, asura ane manuSya jenuM zAsana
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnya kare che temaja jeNe bahu pere bhava bramaNa nivAreluM che, arthAt je bhava brAntine TALavA samartha che, 6, sadAya baMdha rahitane tuM baMdhu che, ane sahAya rahitane tuM sahAyabhUta che. ( niSkAraNa ) baMdhu evA tAre saMga tajIne jIva bhayaMkara bhavATavImAM ( bhUla ) bhame che. matalaba ke tArA vaDe ja jyAre tyAre jevA tevA paNa bhavya janane uddhAra thAya che. 7. tArI kRpAthI aTavI nagara samAna thaI jAya che, agni jaLa rUpa thaI jAya che ane samudra sthaLa rUpa thaI jAya che, bIjuM vadhAre kahevAthI zuM ? paNa tArI kRpAthI samasta vAMchita arthanI siddhi thaI zake che. 8. A lekamAM uttarottara adhika sukhane ja Ape che ane paralokamAM IndrAdika uttama paDhio samapa che, temaje anukame zivasukha dAyaka samyagajJAna ane darzana temaja cAritra pramukha guNe paNa tuM ja bakSe che. 9. sarva zAstranA niceLa samAna mokSa mahelanA pAna ( sIDhI ) samAna ! ane vinIta ( vinayI ) janene zAnta sudhArasanuM pAna karAvavA praviNa! evA he dharma ! tuM sadA jayavaMte varta ! jayavaMta varta!! iti dazama dharmabhAvanAtha atha ekAdaza bhAvanA mAlinI vRttaM. . saptAdhodho vistRtA yAH pRthivya- ..
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 chatrAkArAH saMti ratnaprabhAdyAH / tAbhiH pUrNo yostyadholoka etau pAdau yasya vyAyatau saptarajjuH // 1 // tiryagaloko vistRto rajjumekAM pUrNodvipairarNavAMtairasaMkhyaiH / yasya jyotizcakrakAMcIkalApaM madhye kAya zrIvicitraM kaTitraM // 2 // loko'tho brahmaloke loke yasya vyAptau kUrparau paMca rajjU / lokasyAMto vistRto rajjumekAM siddhajyotizcitrako yasya mauliH // 3 // yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH zroNideze nyastahastadvayazca / kAle'nAdau zazvadRdhdamatvAdibhrANopi zrAMta mudrAmakhinnaH // 4 // soyaM jJeyaH puruSo lokanAmA SaDUdravyAtmA'kRtrimo'nAdyanaMtaH /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 dhrmaadhrmaakaashkaalaatmsNjnyedravya pUrjA sarvataH khudrazya // pu // raMgasthAnaM pugalAnAM nAnAM nAnArUpai nRtyatAmAtmanAM ca / kAlodyoga svasvabhAvAdibhAvaiH karmAto nartitAnAM niyatyA // 6 // evaM loko bhAvyamAno viviktatyA vijJAnAM syAnmAnasa sthairyahetuH / sthairya prApte mAnase cAtmanInA suprApyevAdhyAtmasaukhyaprasUtiH // 7 // agyAramI lAkasvarUpa bhAvanA. 1. nIce nIce jatAM vistAra pAmelI chatrAkAre ratna prabhAdika je sAta pRthvI che tenAthI paripUrNa samarantu pramANu je adheAlAka te rUpI jenA e paheALA paga che. ( asa'khyAta jojana pramANa eka rajI samajavuM. ). 2. jenA madhyamAM asa yadvIpa samudra vaDe vyAsa eka rajI pramANa vistAravALe tIcchI leAka che. jenA jyotiSa cakra rUpa kAMcI kalApe yukta-kRzatAthI zobhita kadAro che. 3. ane urdhvalAkamAM brahmadeva paryaMta pAMca ratnuM pramANu jenA be hAthanI kANIyA vistarelI che tathA eka ratnuM pramANu
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ vistAra pAmela lekanA aMtarUpa siddhi tithI zejita jene mukuTa che. 4. vaizAkha sthAnaka jevA jenA sthAyi caraNa che. ane hAtha jeNe keDa upara rAkhelA che, ane anAdi kAla thayAM je sadAya uce dama rAkhIne ubhe chatAM kheda rahita zAnta mudrAne dhAraNa karI rahela che. 5. te A Sa dravyAtmaka anAdi anaMta sthitivALo ane kRtrima leka nAmA purUSa jANa. te dhAritakAya, adharmaritakAya, AkAzAstikAya, kALa, jIva ane pugaLavaDe sarva sthaLe pari pUrNavyApta che. 6. niyati (bhavitavyatA) vaDe kALa, udyama ane svabhavAdika bhAva ege karma vAjiMtranI sahAyathI nacAvelA hovAthI aneka rUpe karI nAcatA jenI pudgalenI A saMpUrNa lekapurUSa) raMgabhUmi che. 7. e pramANe vivekathI lekanuM svarUpa vicAryuM chate vijJAna vatane te citta sthiratAne mATe thAya che ane citta sthira thaye chate Atmahita karI adhyAtmasukhanI prApti sukhe (sulabha) thAya che. atha ekAdaza bhAvanASTakaM kAphI rAgeNa gIyate Aja sakhI manamohano (e deshii)|| vinaya vibhAvaya zAzvataM hRdi lokAkAzaM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakalacarAcaradhAraNe pariNamadavakAzaM // vi0 // 1 // lasadalokapariveSTitaM gaNanAtigamAnaM / / paMcabhirapi dharmAdibhiH sughaTitasImAnaM // vi0 // 2 // samavaghAtasamaye jinaiH paripUritadehaM / asumadaNukavividhakriyAguNagauravagehaM / / vi0 // 3 // ekarUpamapi pudgalaiH kRtavividhavivarta / / kAMcanazailazikharonnataM kvacidavanatagartaM // vi0||4|| kacana taviSamaNimaMdirairuditoditarUpaM / ghoratimiranarakAdibhiH kvacanAtivirUpaM // vi0||5|| kvacidutsavamayamujvalaM jayamaMgalanAdaM / kvacida maMdahAhAvaM ethuzokaviSAdaM // vi* // 6 // bahuparicitamanaMtazo nikhilairapisatvaiH / janmamaraNaparivartibhiH kRtamuktamamatvaiH // vi0||7|| iha paryaTanaparAGmukhAH praNamata bhagavaMtaM / zAMtasudhArasapAnato dhRtavinayamavaMtaM // vi0 // 8 // itizrI zAMtasudhArasageyakAvye lokasvarUpabhAvanA vibhAvano nAmaikAdazaH prakAzaH //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAdaza lokasvarUpa bhAvanA aSTaka 1. he Atmana ! tuM tArA hRdayamAM zAsvata lekAkAzane vicAra kara! jemAM sakaLa carAcara padArtho dhAraNa karavA sAmarthya raheluM che. 2. je asaMkhya jana pramANavALuM ane alekathI pari veNita chatuM zobhI rahyuM che. temaja dharmAdika paMcAstikAya vaDe jenI maryAdA sArI rIte aMkita thayelI che. 3. kevaLI samughAta vakhate kevaLI bhagavAna potAnA samasta pradezathI jene pUrNa bharI de che ane je jIva ane pula saMbaMdhI vividha kriyAnA guNagaravanuM sthAna che. matalaba ke jemAM jIva ane paganI kriyA banI rahI che. 4. te kAkAza eka rU5 chatAM pula vaDe jemAM vividha pheraphAra karAelA che, kaIka sthaLe te merU girInA zikharavALuM unnata che ane kavacita vaLI nIcI paDelI gartA (khADa) vALuM (nIcu) che. 5. keIka sthaLe devatAonAM maNimaya maMdire vaDe adhikAdhika bhAvALuM che, ane kvacit mahAaMdhakAramaya nakAdikavaDe ati bhayaMkara che. 6. kavacit jaya maMgalanA nAdathI vyApta utsava maye ujavaLa jaNAya che, ane kavacit bahu moTA zeka vizAda yukta bhAre hAhAkAravALuM jaNAya che. 7. asaMtI vAra janma maraNamAM pharanArA samasta vaDe mamatAthI bharajhara karavAthI je bahu paricita che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. An alia (sasA2) bhAM paryaTana 42pAthI dANedA he bhavya jane, tame vinaya pUrvaka zAnta sudhArasanuM pAna karI trANa zaraNadAyaka bhagavaMtane praNAma kare! prati ekAdaza lokasvarUpa bhAvanAtha. atha dvAdaza bodhI durlabha bhAvanA ___madAkrAMtA vRttaM yasmAdismApayitasumanaH svargasaMpadilAsaprAptollAsAHpunarapi janiH satkule bhuuribhoge|| brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapalaM / taduSpApaM bhRzamurudhiyaH sevyatAM bodhiratnaM // 1 // bhujaMgaprayAta vRttatrayaM. anAdau nigodAMdhakUpe sthitAnAmajasraM janusRtyuduHkhAditAnAM // parINAmazudhdhiH kutastAdRzIsyAdyayA haMta tasmAdiniyati jIvAH // 2 // tato nirgatAnAmapi sthAvaratvaM / trasatvaM punardurlabhaM dehabhAjAM //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 satvepi paMcAkSaparyApta saMjJi - sthirAyuSyavat durlabhaM mAnuSatvaM // 3 // tadetanmanuSyatvamApyApi mUDho / mahAmohamithyAtvamAyopagUDhaH // bhramanduramagno bhavAgAdhagarte / punaH ka prapadyeta todhiratnaM // 4 // zikhariNI vRttaM. vibhinnAH paMthAnaH pratipadamanalpAzca matinaH / kuyuktivyAsaMgai rnijanijamatollAsarasikAH // na devAH sAnnidhyaM vidadhati na vA kopyatizayastadevaM kAlesmin ya iha dRDhadharmA sa sukRtI // 5 // zArdUlavikrIDitaM yAvaddehamidaM gadairna mRditaM no vA jarAjarjaraM / yAvattvakSakadaMbakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamaM // yAvaccAyurabhaMguraM nijahite tAvad budhairyatyatAM kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate // 6 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 . ' ' anuSTup vRttaM. vividhopadravaM deha-mAyuzca kSaNabhaMguraM / kAmAlaMvya dhRtiM mUDhaiH, svazreyasi vilaMbyate // 7 // bAramI behi durlabha bhAvanA. 1, he vizALa buddhivaMta ja ! jenA prabhAvathI devatAo paNa vismaya pAme evA svarga saMpadAne vilAsa prApta thAya che tevI saMpadAthI ullasita chatA tame jethI punaH vizAla bhagavA nA kuLamAM janma maLe che evuM asAdhAraNa (anupama) ane paramAtma saMbaMdhI parama padavI prApta karI ApanAra bedhi ratnane se! : : , 2, anAdi nigadarUpa aMdhakRpamAM rahenArA ene janma maraNanA duHkhathI sadAya pIDita thayelA chene tevI pariNAmanI zuddhi kayAMthI thAya? ke je vaDe te nigadarUpa adhapamAMthI cha nIkaLavA pAme! - 3, (bhAgya ge) temAMthI nIkaLelA jIne paNa sthAvarapaNuM prApta thAya che, kemake prANIone trasapaNuM pAmavuM te dehiluM che, te trasamaNuM thaye chate paNa paMcedriyapaNuM, saMjJIpaNuM, sthira (dIrgha) AyuSya ane manuSyapaNuM prApta thavuM ghaNuM durlabha che. 4, tevuM manuSyapaNuM pAmIne paNa mahA meha mithyAtva ane mAyAthI vyApta thayele mUDha prANI bhUle bhamate saMsArarUpa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 agAdha khADAmAM e te paDI nimagna thaI jAya che ke te bedhi ratnane zI rIte meLavI zake ? - 5, A duHSama kALamAM jyAre aneka jAdA judA paMtha varte che, pagale pagale kayuktinA abhyAsathI nija nijamatA vadhAravA rasika evA aneka matavAdIo che, devatAo (tathA prakAranI yegyatAvine) sahAya karatA nathI, temaja kaI prabaLa (labdhi siddhi pramukha) atizaya najare paDatuM nathI tyAre je tattva dharmamAM ati daDha che te ja khare puNyAtmA che. 6, jyAM sudhI A deha rega grata thayela nathI temaja jarA avasthAthI jAja thaye nathI, jyAM sudhI badhI Idriye sva sva viSaya saMbaMdhI jJAnane grahaNa karavA samartha che, ane jyAM sudhI AyuSyaakhaMDa che (tUTayuM nathI ) tyAM sudhI sujJa janee A- hita karavA udyama kare joIe; paNa sarevara phUTIne jala vahI gayA pachI pALa bAMdhavI zuM kAmanI ? matalaba ke cetavuM hoya te cetI , dava banyA pachI ka kheda nakAme che, nahi cete te pachI bahu pastAzo. 7, regAdika aneka upadrava dehane naDe che ane AyuSya pANInA parapeTAnI pere kSaNavinAzI che, te pachI kaI vastu upara vizvAsa rAkhIne mUDha ane svazreyaH sAdhI levAmAM vilaMba atha dvAdaza bhAvanASTakaM. dhanAzrIrAgaNa gIyate / hIcare hIMcere pIA hiMDolaDe ( e dezI) budhyatAM budhyatAM bodhirtidurlbhaa|
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 jaladhijalapatitasuraratnayuktyA // samyagArAdhyatAM svahitamiha sAdhyatAM / bAdhyatAmadharagatirAtmazaktyA // bu0 // 1 // cakribhojyAdikhi narabhavo durlabho / bhrAmyatAM ghorasaMsArakakSe // bahunigodAdikAyasthitivyAyate / mohamithyAtvamukhacoralakSe // bu0 // 2 // labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yH| sa bhavati pratyutAnarthakArI // jIvahiMsAdipApAzravavyasaninAM / mAghavatyAdimArgAnusArI // bu0 // 3 // AryadezaspRzAmapi sukuljnmnaaN| durlabhA vividiSA dharmatatve // rataparigrahabhayAhArasaMjJArtibhihaita mamaM jagadusthitve // bu0 // 4 // vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabhaM / dharmazAstrasya gurusannidhAne //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vitthvikthaaditttdrsaaveshto| vividhavikSepamaline'vadhAne // bu0 // 5 // dharmamAkarNya saMbudhya tatrodyamaM / kurvato vairi vrgo'trNgH|| raagdvessshrmaalsynidraadiko| bAdhate nihatasukRtaprasaMgaH // 70 // 6 // caturazItAvaho yonilakSeSviyaM / kka tvayA karNitA dharmavArtA // prAyazo jagati janatA mitho| vivadate RdhirasazAtagurugauravArtA / bu0|| 7 // evamatidurlabhAt prApya durlabhatamaM / bodhiratnaM sakalaguNanidhAnaM // kuru guruprAjyavinayaprasAdoditaM / zAMtarasasarasapIyUSapAnaM // bu0 // 8 // itizrI zAMta sudhArasageyakAvye bodhibhAvanAvibhAvano nAma dAdazaH prakAzaH
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdaza bedhi durlabha bhAvanA aSTaka 1, he Atmana ! samudranA uMDA jaLamAM paDI gayelA ciMtA maNi ratnanA daSTAMte bodhiratna (samyakatva ratna, vItarAga darzananI prApti) ati durlabha che ema samaja! samaja! ane badhi ratnanI durlabhatA samajIne tenuM samyam ArAdhana kara! ema karIne je zAsana pAmI svahita sAdhI le ane Atmazakti pheravI durga tine pheDI de 2, nigodAdika kAya sthitivaDe bahuja vizALa ane mehamithyAtva pramukha lAkho game corothI vyAta evA A Ata bhayAnaka bhayAraNyamAM bhUlA bhamatA ane cakavartInA bhajananI pere narabhava maLe muzkela che. 3, A lekamAM anArya dezamAM narabhava prApta thayela hoya te te ulaTa anarthakArI thAya che. kemake te jIvahiMsAdika pApane puSTikArI vyasananAM sevanArane tamatamA nAmanI sAtamI narka pramukha nIca mArge laI janAra thAya che. matalaba ke anArya dezamAM anArya pravRtti karanAra jarUra nIcI gatimAM utarI jAya che. e vAta Arya dezamAM uttama mAnava bhavanI durlabhatA siddha karI Ape che. - 4, Arya dezamAM rahenAra ane uttama kuLamAM avatAra lenArane paNa dharmatattva jANavAnI IcchA thavI durlabha che. kAraNake maithuna, parigraha, bhaya ane AhAra saMjJArUpa pIDAthI jagata durdazAmAM DubI gayuM che. 5, tatva jANavAnI IcchA thayA chatAM kheTI visthAdikanA rasamAM lubdha thavAthI aneka vikSepavaDe mana malIna hoya che to te gurUne
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 ega mAnya hoya te paNa dharmazAstranuM zravaNa thavuM ati durlabha che. matalaba ke vikathAdika pramAda dharma zravaNa karavAmAM pratibaMdhaka thAya che. 6, dharma zravaNa karI, barAbara samaja dharmasevanamAM udyama karanArane paNa sukRtane lepa karI nAMkhanArA rAga, dveSa, kheda (parizrama) ALasa ane nidrAdika aMtaraMga vairIo bAdha kare che. matalabake te dharmasevanamAM khelanA upajAve che. - 7, aho ! Atman ! rAzI lAkha jIvA nimAM bhamatAM te dharmanI vArtA kayAM sAMbhaLI che? prAyaH jagatanA je rUddhi- - gArava, rasagArava ane zAtA gAravathI pIDAyA chatA paraspara vivAda karyA kare che. (paNa dharma sevana karatA nathI.) 8, evI rIte atyaMta durlabha ane sakaLa guNanA AdhAra rUpa badhI ratna pAmIne gurU mahArAja pratye karavAmAM AvatA bhAre vinayanI prasAdIrUpa uttama zAnta sudhArasanuM tame pAna kare! - iti badhi durlabha bhAvanArtha. anuSTup vRtte. saddharmadhyAnasaMdhyAna-hetavaH zrI jinezvaraiH // maitrIprabhRtayaH proktA-zcatasro bhAvanAH parAH // 1 // tathAhuH maitrIpramodakAruNya-mAdhyAsthAni niyojayet //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAnamupaskartuM taddhi tasya rasAyanaM / / 2 // - upajAti vRttaM. maitrI pareSAM hitaciMtanaM yat bhavet pramodo guNapakSapAtaH // kAruNyamAtIgirujAM jihIrSetyupekSaNaM duSTadhiyAmupekSA // 3 // sarvatra maitrImupakalpayAtman / ciMtyo jagatyatra na kopa zatruH // kiyadinasthAyini jIvite'smin / kiM khidyate vairidhiyA parasmin // 4 // sarvepyamI bNdhutyaanubhuutaaH| sahasrazo'sminbhavatA bhavAbdhau // jIvAstato baMdhava eva sarve / na kopi te zatruriti pratIhi // 5 // sarve pitRbhraatRpitRvymaatR-| putrAMgajAstrIbhaginIsnuSAtvaM // jIvAH prapannA bahuzastadetat /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbameveti paro na kazcit // 6 // iMdravajrAvRttadvayaM. ekeMdriyAdyA api haMta jiivaaH| paMceMdriyatvAdyadhigatya samyak // bodhi samArAdhya kadA labhaMte / bhUyo bhavabhrAMtibhiyAM virAmaM // 7 // yA rAgaroSAdirujo jnaanaaN| zAmyaMtu vaakkaaymnodruhstaaH|| sarvepyudAsInarasaM rsNtu| sarvatra sarve sukhino bhavaMtu // 8 // maivI AdicAra bhAvanA. 1, saddharma dhyAnamAM sArI rIte joDavA mATe zrI jinezvaree maitrI pramukha cAra zreSTa bhAvanAo kahelI che. te cAra bhAvanAe kaI kaI? te kahe che. 2, bhaitrI, pramohaa355 bhane mAdhya245 me yA2 maavnAe dharma dhyAnanA saMdhAnane mATe sadAya sevavI jarUranI che. ma te tenu 43 rasAyana cha. 3, parajanuM hita ciMtavavuM te maitrI bhAvanA che, guNane pakSa graha te pramoda bhAvanA che, duHkhI prANIonAM duHkha maTA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81 DavAnI IcchA (buddhi) te karUNA bhAvanA che. ane duSTa buddhivALA jInI upara paNa rAgadveSa rahitapaNe vartavuM te mAdhyastha (upekSA) bhAvanA che. | 4, he Atmana ! sarva upara maitrI bhAva dhAraNa kara! A jagatamAM koIne zatru lekha nahi, thoDAka divase TaLavAvALA A jIvitamAM para upara vaira bhAva rAkhI tuM zA mATe khedane vahe che? 5, A saMsArasamudramAM paryaTana karatAM te A sarva ne hajArevAra baMdhupaNe anubhavelA che, tethI e sarva baMdhuo che paNa keI zatru nathI; ema manamAM nizcaya karI rAkha! 6, sarve jI (saMsAramAM) pitA, bhAI, kAkA, mAtA, putra, putrI, strI, bahena ane putravadhupaNAne bahuvAra prApta thayelA che tethI A badhuM tAruM kuTuMba ja che. koI parAye duzmana nathI. - 7, vaLI he Atmana ! tuM evI rUDI bhAvanA rAkha ke ekendriyAdika je paNa paMcendriyapaNuM vigere viziSTa sAmagrI pAmI, badhi ratnane samya rIte ArAdhI bhavabhramaNanI bhItine kyAre nivAraze ? . . . 8, prANIonA vANI, kAyA ane manane duHkhadAyI (zatrurUpa) rAga dveSAdika samasta rega zAnta thAo ! sarva je samatArasanuM pAna kare ane sarva jI sarvatra sukhI thAo ! atha trayodaza bhAvanASTakaM. dezAkharAgaNa gIyate,re jIva jinadharma kIjiyeM(e dezI.) vinaya viciMtaya mitratAM trijagati jntaasu|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavicitratayA gatiM vividhaaNgmitaasu||vi0 // 1 // sarve te priyavAMdhavA nahi ripuriha kopi // mAkuru kalikaluSaM mano nijsukRtvilopi||vi0||2|| yadi kopaM kurute paro nijakarmavazena / api bhavatA kiM bhUyate hRdi roSavazena ||vi0||3|| anucitamiha kalahaM satAM tyaja samarasamIna / bhaja vivekakalahaMsatAM guNaparicaya pIna // vi0 // 4 // zatrujanAH sukhinaH same matsaramapahAya / saMtu gaMtumanasopyamI zivasaukhyagRhAya // vi0 // 5 // sakRdapi yadi samatAlavaM hRdayena lihaMti viditarasAstata iha rati svata eva vahati / / vi0||6|| kimuta kumatamadamUrchitA duriteSu pataMti / jinavacanAni kathaMhahA na rasA dupyNti||vi* // 7 // paramAtmani vimalAtmanAM pariNamya vasaMtu // vinaya samAmRtapAnato janatA vilsNtu||vi0||8|| / itizrIzAMtasudhArasageya kAvye maitrIbhAvanA vibhAvano nAma trayodazaH prakAzaH /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza maitrI bhAvanA aSTaka 1, he AtmAna karmanI vicitratAthI vividha gatine pAmanArA jagatamAMnA samasta prANIo upara tuM maitrIbhAva dhAraNa kara ! 2, e sarve tArAM priya bAMdha che, emAM kaI tArUM duzmana nathI ema samajIne rava sukRtane lepa karanArUM kaleza kaluSita mana karIza nahi. 3, kadAca koI nija karma paravazatAthI ko5 kare te tuM paNa hRdayamAM koIne avakAza zA mATe Ape che ? ApaNe koine vaza nahi thAtAM tene ja svavaza kare ! 4, he zAnta zamarasane sevanAra bhavya ! jagatamAM sat purUSa kalahathI dUra ja rahe che, temane kaleza priya hatuM ja nathI; ema samajI saguNanA paricayathI puSTa evI vivekakaLAnuM tuM sevana kara ! tuM vivekI haMsa banI jA, ane AvI saMbhAvanAne sadA Azraya kara ke- 5, samasta zatrujane maccharabhAva tajI daIne sukhI thAo! temaja teo mokSapadavI pAmavA mATe paNa IntajAra thAo ! matalabake temane mana, vacana tathA kAyAnI zuddhi ane parama pavitra padavI prApta karavAnI paNa kAmanA jAgRta thAo ! jethI teo zIgha samasta du:khane aMta karI zAzvata sukha pAme! 6, je prANIo sAcA bhAvathI leza mAtra samatA rasane eka vAra paNa AsvAde te pachI te svAnubhava thavAthI temane temAM svataH prIti upaje.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7, prANIo zA mATe kumata rUpa madirA pAnathI mUrzita thaIne narkedika durgatimAM paDe che? ha ! hA ! ! teo zA mATe jina vacanAmRtanuM premathI pAlana karatA nathI ? jina vacanAmRtanuM pAna karanAra durgatine daLI nAkhI sagatine sAdhI zake che, tethI anya vA jALane tajI jina vacananuM ja sevana karavuM joIe. - 8, nirmaLa AzayavALA jenAM mana paramAtmasvarUpamAM pariNamI rahe! tathA jagatane ja vinaya sahita zamAmRtanuM pAna karI sadA sukhI thAo ! ti bhaitrI bhAvanA. atha caturdaza pramoda bhAvanA. sragdharA vRttaM dhanyAste vItarAgAH kSapakapathagatikSINakarmoparAgAstrailokye gaMdhanAgAH shjsmuditjnyaanjaagrdviraagaaH|| adhyAruhyAtmazudhyA sklshshiklaanirmldhyaandhaas| mArAnmukteH prapannAH kRtasukRtazatopArjitArhatyalakSmIM? teSAM karmakSayotthairatanuguNagaNairnirmalAtmasvabhAvai yaM gAyaM punImastavanapariNatairaSTavarNAspadAni // dhanyAM manye rasajJAM jagati bhgvtstotrvaanniirsjnyaa| majJAM manye tadanyAM vitathajanakathAM kAryamaukharyamamAM // 2 // nigraMthAstapi dhanyA girighngRhaaghvraaNtrnivissttaa| dharmadhyAnAvadhAnAH samarasasuhitAH pkssmaasopvaasaaH||
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 yenyepi jJAnavaMtaH zrutavitatadhiyo dttdhrmopdeshaaH| zAMtA dAMtA jitAkSA jagati jinapateHzAsanaM bhAsayaMti3 dAnaM zIlaM tapo ye vidadhati gRhiNo bhAvanAM bhaavyti| dharma dhanyAzcaturdhA zrutasamupacitazraddhayArAdhayaMti // sAdhvyaHzrAdhyazca dhnyaaHnutvishddhiyaashiilmudbhaavyNtystaansrvaanmuktgrvaaHprtidinmskRdbhaagybhaajHstuvNti|| upajAti vRttaM. mithyAdRzAmapyupakArasAraM, saMtoSasatyAdiguNaprasAraM // vadAnyatA vainayikaprakAra, maargaanusaariitynumodyaamH||5|| stragdharA vRttaM. jihve pravIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA / bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA medya karNau sukarNau // vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutaM locane rocanavaM / saMsAresminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva upajAti vRttaM. pramodamAsAdya guNaiHpareSAM, yeSAM matirmajati sAmyasiMdhau // dedIpyate teSu manaHprasAdoguNAstathaiti vishdiibhvNti||7||
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2; pramAda bhAvanA. 1, kSapaka zreNivaDe jemaNe karma zatruone kSINa karI nAMkhyA che, sahaja sadodita jJAnavaDe jAgRta vairAgyavaMta hAvAthI traileAkyamAM gadha hasti samAna evA zrIvItarAga paramAtmA ke jeo AtmazuddhithI sapUrNa cadra kaLAnI jevA nirmaLa dhyAna dhArAupara ArUDha thaI ne pUrvakRta seMkaDo sukRtavaDe upArjita karelI tIrthaMkara paDhavIne pAmI meAkSanI samIpe jai rahyA che, temane dhanya che. 2, karmakSaya ceAge thayelA, aneka guNa gaNavALA nirmaLa Atma svabhAvavaDe paramAtmAnI ratavanAmAM tallIna banelI pariguti vaDe prabhunA vAraMvAra guNagAna karIne AThe varNa sthAnakone ame pavitra karIye chIe. temaja jagatamAM bhagavaMta samadhI rateAtra vANInA rasane jANanArI jIbhane ja kharI rasajJA (jIbha) huM lekhuM chuM; bAkI nakAmI lokakathAnA kAryamAM vAcALatAne sevanArI jIbhane te kevaLa ajJaja lekhuM chu. 3, parvata, araNya, guphA ke nikuMja (latA-gRha) mAM rahyA chatA dharmadhyAnamAM upayoga rAkhanArA, zama rasathI sa MtuSTa rahenArA, pakSa mAsa jevA viziSTa (vikRSTa) tapa karanArA, temaja bIjA jJAnI purUSa! zruta siddhAntamAM vizALa buddhivALA, bhavya janAne upadeza devAvALA, zAnta dAnta ane jitendriya chatA jagatamAM jinezvara prabhunA zAsananI prabhAvanA kare che; tevA ni graMtha muni janAne paNa dhanya che. 4, vaLI je gRhastha (zrAvakeA) dAna, zIla, tapanu sevana kare che temaja rUDI bhAvanA bhAve che ema cAra prakAranA dharmane
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnavaDe puSTa thayelI zraddhAthI ArAdhe che te tathA je sAdhvIo ane zrAvikAo jJAnavaDe nirmaLa buddhithI zIla-sadAcAranuM sevana kare che te sahu dhanya-kRta punya che. temanI sarvanI sadAya aneka vakhata bhAgyavaMta bha garva rahita stuti kare che. 5, mithyASTi janenA paNa paropakAra pradhAna saMteSa satyAdika guNa prasAra temaja dAnezvarIpaNuM tathA vinayavRtti (pramukha) mArganusArIpaNAnA guNanI ame anamedanA karIe chIe, matalaba ke game tene sadgaNe dekhI dIlamAM pramudita thavuM ane tevA saguNe ApaNAmAM paNa pragaTI nIkaLe evI nISTA rAkhavI. 6, he ji! sukRta karanArA bhAgyazALI janenAM sucaritra uccAravA ullasita chatI tuM sarala thA ! ane anya jananI kItti saMbaMdhI zravaNa karavAnA rasikapaNAthI have mArA baMne karNa sukarNa thAo! temaja anya jinenI ghaNI lakSmIne dekhI baMne bhecana tarata bahu AnaMdita thAo ! A asAra saMsAramAM tamArA janmanuM eja mukhya phaLa che. 7, anya jananA guNevaDe pramoda pAmI jemanI mati samatArUpa samudramAM mA thaI che temanAmAM mananI prasannatA jhaLakI nIkaLe che. tathA jevA saguNe dekhI pite pramudita thAya tevA nirmaLa guNe potAnAmAM pragaTI nIkaLe che. atha caturdaza bhAvanA aSTakaM ToDIrAgeNa gIyate // RSabhakI mere mana bhakti vazI rI ( e dezI) vinaya vibhAvaya guNaparitoSaM dhruvpdN||
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijasukRtAptavareSu pareSu parihara dUraMmatsaradoSaM ||vi||01|| dRSTyAyaM vitarati bahudAnaM / varamayamiha labhate bahumAnaM // kimiti na vimRzasi paraparabhAgaM / yadvibhajIsa tatsukRtavibhAgaM // vi0 // 2 // yeSAM mana iha vigtvikaarN| ye vidadhati bhuvi jagadupakAraM // teSAM vayamucitAcaritAnAM / nAma japAmo vAraMvAraM // vi0 // 3 // ahaha titikSA guNamasamAnaM / pazyata bhagavati muktinidAnaM // yena ruSA saha lasadabhimAnaM / jaTiti vighaTate karmanidAnaM // vi0 // 4 // adadhuH kecana zIlamudAraM / / gRhiNopi parihataparadAraM // yaza iha saMpratyapi zuci teSAM / vilasati phalitAphalasahakAraM // vi0 // 5 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA vanitA api yazasA sAkaM / kulayugalaM vidadhati supatAkaM // tAsAM sucaritasaMcitarAkaM / darzanamapi kRtasukRtavipAkaM // vi0|| 6 // taatviksaatviksujnvtNsaaH| kecana yuktivivecanahaMsA // alamakRSata kila bhuvanAbhogaM / smaraNamamISAM kRta zubhayogaM ||vi0 // 7 // iti paraguNaparibhAvanasAraM / saphalaya satataM nijamavatAraM // kuru suvihitaguNanidhiguNagAnaM / viracaya zAMtasudhArasapAnaM // vi0 // 8 // itizrI zAMtasudhArasageyakAvye pramodabhAvanA vibhAvano nAma caturdazaH prakAzaH zaH . .. prabhAha sAvana ma. . . 1, yAtman ! zuzubaDe pritoss-stoss-mtyaanpaabhvAnuM dilamAM lAva, ane pota potAnAM sukRta vege jemane . zreSTha vastu sAMpaDI che evA anya punyavaMta-guNavaMta prANIoupara dveSa bhAva na kara, rAccharadeSane tuM dUra kara!
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 2, subhAgye A (purUSa) bahu dAna dIye che, ane A (purUSa) ahIMyA bahu mAna pAme che, te bahu sArU che evI rIte te anyanI ujaLI mAnune tuM kema vicAratA nathI ? ema rU vicAra karavAthI tenA sukRtanA vibhAga tuM paNa .meLavI zake. matalaba ke sAcA dIlathI sadguNa-sukRtanI anumodanA karavI te paNa ati hitakArI che. jaina zAsanamAM sukRta karavA karAvavA ane anumedavA khAsa phaeNmAna che. 3, jemanu mana jagatmAM vikAra varjita che, temaja e bhUmaMDaLamAM sarvatra upakAra karI rahyA che evA ucita AcaraNane sevanAra satpurUSonA nAmanu ame vAraMvAra raTana karIce chIe, temanu nAma letAM paNa pApa jAya che. 4, zivasukhanA nidAnarUpa anupama kSamA ( sahana zIlatA) guNa bhagavatamAM kevA apUrva hatA te tapAse ! ke jethI rASa sahita AkarA abhimAnapUrvaka karma samUha zIghra adazya thai jAya che. 5, keTalAka gRhasthA chatAM jemaNe parastrInA sarvathA parihAra pUrvaka udAra zIlatratane dhAraNa kareluM che, temanA nirmaLa caza adyApi paryaMta A jagatmAM phaLyA phUlyA sahakAra (Amra vRkSa) jevA vilasI rahyA che. 6, je strIo paNa nirmaLa yaza sahita potAnA ubhaya kuLa (pitAnA ane sAsarAnA pakSa) zAbhAve che (ajavALe che-dIpAve che.) temanA sucaritrathI sapUrNa caMdrakaLA sadaza nirmaLa darzana paNa pUrve karelAM sukRta geja sapaje che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 7, vajI DeMTalA tAttvi (jarA) sAhitya sabhana shishemaNi purUSA temaja yukti puraHsara vivecana karavAmAM haMsa sadeza janA che, jemaNe kharekhara samasta jagatne alaMkRta kareluM che, temanuM smaraNa paNa puNyanI prAptine mATe thAya che. matalaba ke temanu smaraNa karanAra paNa pavitra thAya che. 8, e pramANe anyanA sadguNanu anumAdana karavu' eja jemAM sAra che evA A mAnava bhavane tuM sadAya saphaLa kara! sadAcAramAM tallIna heAvAthI sadguNanA samudrarUpa evA satpurUSAnA guNanuM gAna kara ane rAgadveSAdika vikAra varjita nirAmaya zAntasudhArasanuM tuM pAna kara ! kRti pramAda bhAvanAtha. atha paJcadaza kAruNya bhAvanA. mAlinI vRttaM. prathamamazanapAnaprAptivAMchAvihastAstadanu vasanavezmAlaMkRtivyagracittAH || pariNayanamapatyAvAptimiSTeMdriyArthAn / satatamabhilaSataH svasthatAM kAzu tIran // 1 // zikhariNI vRttaM. upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM / bhavAbhyAsA tatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayaM / kathA kasmAdasminvikirati rajaH kurahRdayo || ripurvA rogo vA bhayamuta jarAmRtyurathavA // 2 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ sragdharA vRttaM spardhate kepi keciddadhati hRdi mithomatsaraM kodha dagdhA yudhyaMte kepyaruddhA dhanayuvatipazukSetrapadrAdi hetoH|| kecilobhAllabhate vipadamanupadaM duurdeshaanttNtH| kiM kurmaH kiM vadAmo bhRzamaratizatai AkulaM vizvametat upajAti vRttatrayaM svayaM vanaMtaH svakaraNa gartAmadhaH svayaM tatra tathA pataMti / yathA tato niSkramaNaMtu dUredhodhaH prapAtAdiramaMti naiva // 4 // prakalpyayannAstikatAdivAda- . mevaM pramAdaM prishiilyNtH| majJA nigodAdiSu doSadagdhA duraMta duHkhAni hahA sahate // 5 // zRNvaMti ye naiva hitopadezaM na dharmalezaM manasA spRshNti|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ rujaH kathaMkAramathApaneyAsteSAmupAyastvayameka eva // 6 // anuSTup vRtta paraduHkhapratIkAramevaM dhyAyati ye hRdi / labhaMte nirvikArate; sukhamAyati suMdaraM // 7 // kArUNya bhAvanA. - 1, prathama te prANIo khAnapAnane prApta karavAnI vAMchAthI vyAkuLa hoya che, pachI vastra, gRha ane alaMkAra mATe vyagra citta hoya che, temaja vaLI pANigrahaNa (vivAha) tathA putra putrI pramukha prajAne ane anukUla Idriya viSayene sadAya abhilaSatA hoya che, tethI te bApaDA svasthatA zI rIte zIdhra pAme ! 2, lAkho game upAyathI mahA kaSTa lakSmI meLavI, A lakSmI kAyama sthira rahenArI che ema pUrva bhavanA abhyAsathI temAM muMjhAI jAya che, eTalAmAM akasmAt kura hRdayavALe duzmana roga, bhaya, jarA ke mRtyu AvIne emAM dhULa nAMkhe che, matalaba ke tenA kalpita sukhamAM vigha nAkhe che. ( 3, keTalAka paraspara spardhAmAM utare che, keTalAka phedhathI dagdha thayA thakA hRdayamAM paraspara macchara vahe che, keTalAka dhana, yuvatI, pazu, kSetra ke gAmane nimitte svecchA pramANe utkaTa yuddha kare che, ane keTalAka lebhathI dUra dezamAM rakhaDatA pagale pagale phleza anubhave che; evI rIte seMkaDagame arati-ugavaDe A AkhuM vizva vyAkuLa baneluM che. te pachI ame zuM karIye ane
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka, pitAnA hAthe khADo khodIne ke tenI aMdara evI rIte paDe che ke temAMthI bahAra nIkaLavAnI vAta te dUra raho paNa nIce nIce utarI paDatAM viramatA ja nathI, 5, jemAM nAstikAdikuvAdanI kalpanA karavAmAM AvatI hoya evA pramAdane vizeSe sevanArA svadeSathI dagdha thayA chatA nigodAdika durgatimAM paDI hA ! hA ! te bApaDA seMkaDegame duraMta dukhone sahe che. matalabake svakapala kalpita mArgane ravachaMdapaNe rathApanAra malIna AzayavALA vAdI leke rAga dveSAdika dRSTa vikArane sevavAthI nIcI gatimAM utarIne bahu duHkhI thAya che. 6, jeo hitopadezane sAMbhaLatA ja nathI ane leza mAtra dharmane manamAM vasatA (vasavA detA) nathI temanA (aMtaranA) rega zI rIte dUra karAya ? tene A eka ja upAya che. - 7, jeo evI rIte pArakAM duHkha TALavAnA upAya dilamAM dayAve che vicAre che teo pariNAme suMdara evuM nivakAra sukha pAme che. paMcadazabhAvanASTakaM.-rAmakulIrAgeNa gIyate. hamAro aMbara dehu murArI e dezI // sujanA bhajata mudA bhagavaMtaM sujanA bhajata mudA bhagavaMtaM dhruvapadaM / zaraNAgatajanamiha niSkAraNakaruNAvaMtamavaMtare ||su0 1 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 kSaNamupadhAya manaH sthiratAyAM pibata jinAgamasAraM / kA pathaghaTanA vikRtavicAraM tyajata kRtAMtamasAraM re suja0 2 // pariharaNIyo gururavivekI . bhramayati yo mtimNdN| suguruvacaH sakRdapi paripItaM prathayati paramAnaMdaM re // suja0 3 // kumatatamobharamIlitanayanaM kimu pRcchata paMthAnaM / dadhibudhyA nara jalamaMthanyAM kimu nidadhata maMthAnaM re // suj04|| aniruddhaM mana eva janAnAM janayati vividhAtaMkaM / sapadi sukhAni tadeva vidhatte AtmArAmamazaMkaM re // suja0 5 // pariharatAzravIvakathAgauvaM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ madanamanAdi vysy| kriyatAM sAMvarasAptapadInaM dhruvamidameva rahasyaM re // suja0 6 // sahyata iha kiM bhavakAMtAre gdnikukhmpaarN| anusaratA hitajagadupakAraM jinapatimagadaMkAraM re // suja0 7 // zRNutaikaM vinayoditavacanaM niyatAyatihitaracanaM / racayata sukRtasukhazatasaMdhAnaM zAMtasudhArasapAnaMre // suja0 8 // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye kAruNyabhAvanA vibhAvano nAma paMcadazaH prakAzaH kArUNya bhAvanA aSTaka, 1, zaraNAgata jane upara niSkAraNa karUNA karanAra bhagatne sanI tame premathI ( prabhAthI ) ma ! mana ! 2, kSaNavAra manane sthira karIne jina Agama-amRtanuM pAna karo, ane unmArga racanAthI viSama vicAravALA asAra mAgama (A)nA 52.2 42 !
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 3, je matima-mugdha janone sa'sAracakramAM rajhaLAve che tevA avivekI gurUne parihAra ja karavA. ane sadgurUnuM vacanAmRtatA eka vakhata paNa pIdhuM hatuM parama AnaMdane vistAre che. ( mATe evA sadgurUnuM ja sevana karavu.... ) 4, kumata ( ajJAna )rUpI aMdhakAranA samUhathI jenAM netra aMjAI gayAM che, tevA gurUne mArga zA mATe pUcheche ? he bhavyajano ! jaLathI bharelI doNImAM tame dahIMnI buddhithI mathAna ( ravaiyA ) zAmATe pheravA che ? 5, leAkeAnuM nahi nigraha kareluM mana vidha vidha vyAdhione pedA kare che, ane te ja mana nigrahita-samAdhita karyuM hatu ezaka sukha upajAve che. 6, anAdi kALathI sahacArI ( mitrarUpe sAthe rahenArA ) Azrava, vikathA, gArava tathA madana-kAmivakAranA tame tyAga kare ane saMvararUpa sAcA hitakara mitra kare ! e ja kharekharU rahasya che. 7, A bhava aTavImAM apAra roga samudAyane tame zAmATe sahA che ? samasta jaMgane upakAra karavA deDha pratijJAvata evA zrI jinezvara bhagavAnarUpI vaidyane ja tame anusaro, jethI tamArA samasta dravyabhAva rAge upazame ane tamane anupama apUrva zAnti sapaje. 8, nizce pariNAme hita karanAra vinaya vaDe kahevAyelu eka vacana tame sAMbhaLeA ane seMkaDagame sukRta tathA sukha sAthe meLApa karI ApanAra zAnta sudhArasanuM tame pAna karA! iti karUNA bhAvanArtha, 7
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha SoDaza mAdhyasthya bhAvanA. paMcApi zAlinIvRttAni. zrAMtA yasmin vizramaM sNshryte| rugNAH prIti yatsamAsAdya sdyH|| labhyaM rAgadveSavidoSarodhAdaudAsInyaM sarvadA tat priyaM naH // 1 // loke lokA bhinnabhinna svruupaa| bhinnabhinnaH krmbhirmrmbhidbhiH|| ramyAramyaizceSTitaiH kasya kasya tadidadbhistUyate ruSyate vA // 2 // mithyA zaMsan vIratIrthezvareNa / rodhuM zeke na svaziSyo jamAliH // anyaH ko vA rotsyate kena pApAttasmAdaudAsInyamevAtmanInaM // 3 // ahaMtopi prAjyazaktispRzaH kiM / dharmodyogaM kArayeyuH prasahya //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dadhuH zuddhaM kiMtu dharmopadezaM / yatkurvANA dustaraM nistaraMti // 4 // tasmAdaudAsInyapIyUSasAraM / vAraMvAraM haMta saMto lihaMtu // aanNdaanaamuttrNgttrNg-| jIvadbhiryadbhujyate muktisaukhyaM // 5 // mAdhyazca bhAvanA. 1, je udAsInatAne pAmI zramita jene vizrAma pAme che ane regI jane prIti pAme che, te rAgadveSane repa karavAthI pAmI zakAya evuM dAsinya amane sadA sarvadA priya vallubha che. 2, jagatamAM marma bhedanArAM bhinna bhinna karma yuge zubhAzubha ceSTAvaDe bhinna bhinna prakRtinA jIve che temAMthI te karmanA svarUpane jANanArAoe kenI konI stuti karavI? temaja kenI kenI upara roSa kare ? 3, vIraprabhu mithyA prarUpaNa karanAra svaziSya jamAline paNa rekI zakyA nahiM to pachI bIje koNa ? kenAvaDe pApa karmathI rekI zakAya? tethI udAsInatA ja AdaravI hitakArI che. 4, prabaLa zaktivALA arihaMta bhagavAna paNa zuM balAtyAre dharma udyama karAve che? teo te zuddha nirdoSa dharma upadeza Ape che. te pramANe je bhavya ane varte che te saMsAra samudra tarI jAya che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 5, te mATe sajIne dAsinyarUpa amRta niroLanuM vArevAra AsvAdana kare ! jethI AnaMdanI uchaLatI urmIvALo AtmA mukti sukhane pAme. SoDaza bhAvanASTakaM-prabhAtirAgeNa gIyate Adara jIva kSamA guNa Adara (e dezI.) anubhava vinaya sadA sukhamanubhava / audAsInyamudAraM re|| kushlsmaagmmaagmsaarN| kAmitaphalamaMdAraM re // anu0 // 1 // parihara paraciMtAparivAraM / ciMtaya nijamavikAraM re|| vadati kopi cinoti karIraM / cinutenyaH sahakAraM re // anu0 // 2 // yo'pi na sahate hitamupadezaM / tadupari mA kuru kopre|| niSphalayA kiM parajanataptayA / kuruSe nijasukhalopaM re // anu0 // 3 // sUtramapAsya jaDA bhASate /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 kecana matamutsUtraM re // kiM kurmaste parihata pyso| yadi pIyaMte mUtraM re // anu0 // 4 // pazyasi kiM na manaH pariNAmaM / nijanijagatyanusAraM re|| yena janena yathA bhavitavyaM / tadbhavatA durvAraM re // anu0 // 5 // ramaya hRdA hRdyNgmsmtaaN| saMvRNu mAyAjAlaM re|| vRthA vahasi pudgalaparavazatAmAyuH parimitakAlaM re // anu0 // 6 // anupamatIrthamidaM smara cetn| maMtaH sthitamabhirAmaM re|| ciraMjIva vizadapariNAmaM / labhase sukhamavirAmaM re // anu0 // 7 // prbrhmprinnaamnidaan| sphuTakevalavijJAnaM re||
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 viracaya vinaya vivecitajJAnaM / zAMtanudhAtavAna hai / anu. || 8 | iti zrI zAMtasudhArasageya kAvye mAdhyasthya bhAvanA vibhAvano nAma SoDazaH prakAzaH AdAsinya bhAvanA aTaka 1, huM Atman ! tu* AdAsinya rUpa udAra acaLa sukha anubhava ! kemake te Agama siddhAntanA sArarUpa mekSa sAthe meLavI ApanAra ane vAMchita phaLa ApavA kalpavRkSa samAna che. 2, para pudgalika ciMtA jALanA tu tyAga kara ! ane nija avikAra AtmasvarUpanuM ciMtana kara! koi mukhathI (meTI) vAtA kare che paNa keraDAja meLave che tyAre bIjA purUSAthI janA sahakAra-Amra meLave che. matalaba ke keTalAka vAta karIne virame che, paNa kaMI jIva jevuM kArya karatA nathI tyAre bIjA mahattvanuM kArya karI dekhADe che. 3, je kAI hita upadezane sahana na karI zake (dudhruvathI hita upadeza na rUce ) tenI upara tuM kaipa karIza nahi. nakAmo koi upara kApa karIne tuM zA mATe peAtAnA svAbhAvika sukhanA lApa kare che? 4, keTalAka jaDamati-janA zAstranA anAdara karI zAstra virUddha bhASaNa kare che te mUDha janA nirmaLa nIra tajI laghu nIta (mUtra) nuMja pAna kare che emAM ApaNe zu karIye ? temAM temanA nasIbanAja doSa che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 5, pita pitAnI gati anusAre prANInA manaH pariNAma varte che, jevI gati tevI mati thAya che? te tuM kema samajate nathI? je jIvanuM jevuM pariNAma AvavAnuM che te tArAthI miTAvI zakAya tema nathI. 6, AnaMdadAyI samatAne tuM dIlathI ramADa ane mAyA jALane saMkela-tene tyAga kara, tuM yugala parAdhInatA nakAmI jogave che. AyuSya parimita kALanuM ja che. (mATe gaphalata na kara) 7, aMtaramAM rahele cetana-AtmA-eja abhirAma (manahara) anupama tIrtha che te yAda kara! cirakALa paryata nirmaLa pariNAma dhArI rAkhI tethI te akSaya sukha (mekSa) ne pAmIza. 8, parabrahma-paramAtma svarUpa prAptinA nidAna (mULa kAraNa) rUpa skuTa kevaLa vijJAna ApavAvALuM temaja vinaya vaDe vinaya vijayajI upAdhyAya mahArAje) vivecana karAyeluM zAnta sudhArasanuM pAna he bhadra! tuM kara ! sragdharAvRttadvayaM. evaMsadbhAvanAbhiH surabhitahRdayAH sNshyaatiitgiitoniitsphiitaatmttvaa-stvritmpsrnmohnidraammtvaaH|| gatvAsattvAmamatvAtizayamanupamAM ckrishkraadhikaanaaN| saukhyAnAMmakSulakSmIparicitavinayAHsphArakIrtizrayate?
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 durdhyA pretapIDA prabhavati na manAka kAcidadvaMdvasaukhya / sphAtiH prINAti cittaM prasarati paritaH saukhya sauhitya siMdhu kSIyaMte rAga ropaprabhRtiripubhaTAH siddhisAmrAjyalakSmIH / syAdvazyAyanmahimnA vinayazucidhiyo bhAvanAstAH zrayadhvaMm pathyAvRttaM. zrIhIravijayasUrIzvara - ziSyau sodarAvabhUtAM chau / zrI somavijayavAcaka, vAcakavarakIrti vijayA khyau // 3 // gIti vRtadvayam tatra ca zrI kIrti vijayavAcaka | ziSyopAdhyAyavinaya vijayena // zAMta sudhArasanAmA | saMdRSTa bhAvanAprabodho'yaM // 4 // zikhinayana siMdhuzazimita varSe harSeNa gaMdha puranagare zrI vijaya prabhasUriprasAdato yatna eSa saphalo'bhRt // 5 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 upajAtivRttaM. yathA vidhuH SoDazabhiH klaabhiH| saMpUrNatAmetyajagatpunIte // graMthastathA SoDazabhiH prakAzairayaM samagraiH zivamAtanotu // 6 // yAvajagatyeSa sahasrabhAnuH / pIyUSa bhAnuzca sdodyete|| tAvatsatAmetadapi pramodaM / jyotiH sphuradvAGmayamAtanotu // 7 // iti zrImanmahopAdhyAya zrI kIrtivijayagaNi ziSyopAdhyAya zrI vinayavijayagaNiviracite zAMta sudhArasagraMthe SoDazaH prakAzaH samAptimagamat . 5saDA2. 1. evI rIte sadbhAvanAvaDe jemanuM hRdaya suvAsita che te sattvavaMta purUSa saMzaya rahita-niHzaMka hadaya gAnathI udAra AtmatatvanI unnati sAdhI, zIdhra eha nidrA mamatvane dUra karI mamatva varjitapaNe anupama cakavartI ane IdrathI paNa adhika sukha sAhebane sahaja saMpAdana karI ati namratAne dhAraNa karatA chatA vizALa kItine vare che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 2, jenA prabhAvathI durNana rUpa preta-pIDA lagAre pajavatI nathI; apUrva (sleza vijita) sukhanI puraNI cittane prasanna kare che, cetarapha sukhanI puSTi rUpI nadI prasarI rahe che, rAga dveSAdika zatruvarga kSaya pAme che, ane siddhirUpa sAmrAjya lakSmI vaza thAya che te pUrvokta bhAvanAone vinayathI pavitra buddhi dhArI he bhavya jane! tame seve ! zrImavijaya vAcaka (upAdhyAya) ane zrI kItivijaya vAcaka vara e banne zrI hIravijaya nAmanA sUrIzvaranA ziSya hevAthI gurUbhAI thayA. * 4, temAM zrI kItivijaya vAcakanA ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayajI e A zAnta sudhArasa nAmane bhAvanA saMbadhI prakRNa bedha karanAra graMtha race che. 5, A prayatna zrI vijayaprabha sUrinI kRpAthI gadhapura (dhAra) nagaramAM saMvat 1723 mA varSe saphaLa thayo. - 6, jema caMdra soLa kaLA vaDe saMpUrNatA pAmI jagatane pAvana kare che tema A graMtha saMpUrNa seLa prakAza vaDe zivasukhane vistAra kare ! , jyAM sudhI jagatamAM A pragaTa dekhAtA sUrya ane caMdra sadA udaya pAmyA kare tyAM sudhI A prakAzamAna zAstra rUpa jyoti paNa saMpurUne pramoda ApyA kare ! tathAstu!! A graMtha vyAkhyA karatAM mati maMdatAdika doSathI je anyathA lakhANa thayuM hoya te sajIne sudhArI temAMthI sAra mAtra grahI mane upakRta karaze. iti zamU.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama anitya bhAvanA sajhAya. DhALa 1 lI rAga sAmagrI. vimaLakuLa kamalanA haMsa tuM jIvaDA, bhuvananA bhAva citta jo vicArI; teNe nara manuja gati ratna navi keLavyu, jeje nara nArI maNi koDi hArI, vi0 // 1 // jeNe samakita dharI sukRtamati anusarI, teNe naranArI nija gati samArI; virati nArI varI kumati mati paraharI, teNe naranArI saba kugati vArI. vi0||2|| jaina zAsana vinA jIvayatanA vinA, je janA jaga bhame dharma hInA; jaina muni dAna bahumAna hInA narA, pazu pare te mare trijaga dInA. . vi0||3||
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jainanA deva guru dharma guNa bhAvanA, bhAvI nitu jJAna locana vicArI; karma bhara nAzanI bAra vara bhAvanA, bhAvi nita jIva tuM Apa tArI sarva gati mAMhi vara narabhavo dulaho, sarva guNa ratnano zodhikArI; sarva jaga jaMtune jeNe hita kIjIye, soi muni vaMdIye zruta vicArI. DhALa 2 jI rAga kedAro. bhAvanA mAlatI cUsIye, bhramara pere jeNe munirAja re; teNe nija AtamA vAsIye, bharata pare muktinuM rAjare. bhAvanA kusuma zuM vAsiyA, je kare punyanAM kAjare; te save amarataru pare phaLe, 1 sakala muni. vi0 // 4 // vi0 // 5 // bhAva0 // 1 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 bhAvanA diye zivarAjare. bhAva0 // 2 // bhUmi jananI thakI upanA, suta pare je jage bhAvare te save bhU bhujaMgI gale, jIma gale vanataru dAvare. bhaav0||3|| bhUminA vara anaMtA thayA, bhUmi navi gai kiNa sAthare riddhi bahu pApI je tasa maLI, te na lIdhI kuNe sAthare. bhAva0 // 4 // gaiya dvArAmati hari gayo, athira saba lokanI riddhire; suNI aMte pAMDavA muni havA, teNe varI acala pada siddhire. bhaav0||5|| rAjanA pApabhara zira thake, jasa havA zuddha pariNAmareH bharata bhUpati pare tehane, bhAvanA punyanAM gAmare. bhAva. // 6 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 rAjanA pApa bhara zirathake, jasa havA zuddha mana bhAvare; bhAvanA 'siMdhumAM te gale, utare mohapada tAvare. bhAva. // 7 // je padAratha tuja ApaNo, navi gaNe prema rati baMdhareH jo gaNe te hatuM ApaNuM, jIva tuMhI mati aMdhare. bhaav0||8|| kRSNa lezyA vaze kIjIye, karma je raudra pariNAmare, te save dharma navi jANIye, zubha have zuddha pariNAmare. bhAva.. // 9 // je jaga Azrava jine bhaNyA, te save saMvara hoire; dharma je azubha bhAve kare, te tasa Azrava joi re. bhAva // 10 // iti pIThikA. 1 samUdramAM.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 DhALa trIjI rAga sAmagrI. muMjha mA muMjha mA mohamAM jIva tuM, zabda vara rupa rasa gaMdha dekhI; athira te Athira tuM athira tanu jIvitaM, bhAvya mana gagana hari cApa pekhI. mu0 // 1 // lacchi sariya tati pareM eka ghara navi rahe, dekhatAM jAya prabhu jIva letI; athira saba vastune kAja mUDho kare, jIvaDo pApanI koDi ketI. mu0 // 2 // upanI vastu savi kAramI navi rahe, jJAnasuM dhyAnamAM jo vicArIH / bhAva uttama haryA adhama saba udharyA, saMhare kAla dina rAta cArI. muM0 // 3 // dekha kali kUtaro sarva jagane bhakhe, saMharI bhUpa nara koTi koTI; athira saMsArane thirapaNe je gaNe, jANI tasa mUDhanI buddhi khoTI, muN0||4||
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 rAca mama rAjanI riddhi zuM parivayoM, aMta saba rAiddha visarAla hoze; riddhi sAthe saba vastu makI jate, divasa do tIna parivAra roze. muN0|| 5 // kusuma pareM yauvanaM jalabiMdu jIvitaM, caMcalaM narasukhaM devabhogoH avadhi mana kevaLI sukavi vidyAdharA, kaliyuge tehano paNa viyogo. muN0|| 6 // dhanya anikA suto' bhAvanA bhAvatAM. kevala suranadI mAMhe lIdhoH bhAvanA suralatA jeNe mana ropavI, teNe ziva nAri parivAra saMdhyo. mu0|| 7 // bIjI azaraNa bhAvanA. DhALa 4 thI-sAMbhaLajI muni saMjama rAge e dezI. ko navi zaraNaM ko navi zaraNaM, maratAM kuNane prANIre; brahmadatta marato navi rAkhyo, jasa haya gaya bahu rANIre, jasa nava nidhi dhana khANIre. ko na0 1 1. arNikA putra, 2. kevaLa jJAna, 3. gaMgA.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAta pitAdika Taga maga jotA, yama le janane tANIre; maraNa thakI surapati navi chUTe, navi chUTe iMdrANI re ko0 2 haya gaya ratha nara koDi vidyAdhara, rahe nita rAyAM rAyare; bahu upAya te jIvane kAje, karatA azaraNa jAya re.ko.3 maraNathI bhIti kadAcita jIvo, jo pese pAtALe re; giridari vana aMbudhimAM jAve, to bhI hariye kALe re.ko.4 aSTApada jeNe bale upADayo, so dazamukha saMhariyore; kojagadharma vinAnavitariyo,pApIko navitariyore.ko.5 azaraNa anAtha jIvaha jIvana,zAntinAtha jaga jANore; pArevo jeNe zaraNe rAkhyo, muni tasa caraNa vakhANyore.ko.6 meghakumAra jIva gajagatimAM, zazalo zaraNe rAkhyo re, vIra pAsa jeNe bhava bhaya kacaryo,tapasaMyama karInAkhyore.7 matsyapare rogI taDaphaDatA, koNe navi sukha karIyo re; azaraNa anAthabhAvanAbharIyo,anAthi muni nIsarIyore. trIjI saMsAra bhAvanA. DhALa 5 mI rAga kedAro. sarva saMsAranA bhAva tuM,
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 samadharI jIva saMbhAri re; te save te paNa anubhavyA, hRdayathI teha utAri re. ||s0 1 // sarva tanumAM vasI nIsayoM, teM lIyA sarva adhikAra re; jAtine yoni savi anubhavi, anubhavyA sarva AhAra re. ||s0 2 // sarva saMyoga teM anubhavyA, . anubhavyA roga ne zoga re; anubhavyA sukha duHkha kAla te, paNa liyo navi jina yoga re. // sa. 3 // sarva jana nAtarAM anubhavyAM, paherIyA sarva saNagAra re; pudgala teM parAvarttiyA, navi namyA jina aNagAra re. // sa0 4 / / pApanAM zruta paNa te bhaNyAM, te kA~ mohanAM mAna re
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 pApanAM dAna paNa teM diyA, navi diyAM pAtranAM dAna re. ||s: 5 // veda paNa tIna te anubhavyA, teM bhaNyA parataNA veda re; sarva pAkhaMDa te anubhavyA, tihAM na saMvega nirveda re. // sa0 6 // raDavaDyo jIva mithyAmate, pazu haNyAM dharmane kAjare; kAja kIdhAM navi dharmanAM, harakhiyo pApane kAja re.. // s07|| kugurunI vAsanA DAkiNI, tiNa damyA jIva anaMta re; tihAM navi mukti paMtha oLakhyo, tiNe havo navi bhava aMtare. ||s. 8 // caturtha ekatva bhAvanA. DhALa 6 ThI araNIka munivara cA0 e dezI. cothI bhAvanA bhaviyaNa manadharo,
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 cetana tuM ekAkI re; Avyo tima jAiza parabhava vaLI, ihAM mUkI savi bAkI re, mama karo mamatA re samatA Adaro 1 e AkaNI. ANo citta viveko re, . svArathIyAM sajana sahue maLyAM, sukha duHkha saheze eko re. ||m0 2 // vitta vaheMcaNa AvI sahuye maLe, vipati samaya jAya nAsIre; dava baLato dekhI daza dize pule, jima paMkhI taru vAsIre. ||m0.3 // khaTakhaMDa navanidhi cauda rayaNa dhaNI, cosaTha sahasta sunArI re; chehaDe choDI te cAlyA ekalA, hAryA jema juArI re. ||m 0 4 // tribhuvana kaMTaka birada dharAvato, karato garva gumAno re
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7219 trAgA viNa nAgA tehu cAlyA, rAvaNa sarakhA rAjAno re. mAla rahe ghara strI vizrAmatA, pretavanA' lage loko re; caya lage kAyA Akhara ekalo, prANI cale paraloko re. nitya kalaho bahu mele dekhIyo, biMhu paNe khaTapaTa thAyare valayAne pere viharIza ekalo, ima bujhyo nami rAyo re // ma0 5 // 3 // ma0 6 // // ma0 7 // duhA. bhavasAyara bahu duHkha jale, jAmaNa maraNa taraMga; mamatA taMtu ti grahmo, cetana catura mataMga // 1 // cAhe jo choDaNa bhaNI, to bhaja bhagavaMta mahaMta; dUra kare parIbaMdhane, jama jalathI jaLakaMta // 2 // 1 smazAna. 2 vicarIza. 3 janma.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 pAMcamI anyatva bhAvanA. DhALa 7 mI kapUra ati ujaLore e dezI. pAMcamI bhAvanA bhAvIyere, jiu anyatva vicAra; Apa savArathI e sahure, maLiyo tuja parivAra // 1 // saMvegI suMdara bUjha, mA mUMjha gamAra; tAhAruM ko nathI iNa saMsAra, tuM kehano nahi niradhAra. e AMkaNIpaMtha sira paMthI malyAre, kIje kINaiyuM prema; rAti vase praha uTha cale re; neha nivAhe kema. saM0 // 2 // jima meLo tIratha miLere, jana vaNajanI cAha; ke troTo ke phAyadore, lei lei nija ghara jAya. saM0 || 3 | jihAM kAraja jehanAM sarere, tihAM lage dAkhe neha sUrikaMtAnI pere re, chaTakI dekhADe cheha. saM0 // 4 // cUlaNI aMgaja mAkhAre, kUDuM karI jatu geha, bharata bAhubali jhUjhIyAre, jo jo nijanA neha. sN0||5|| zreNIka putre bAMdhiyore, lIdhuM veMheMcI rAjya; duHkha dIdhuM bahu tAtane re, dekho sutanAM kAja. saM 0 // 6 // 1 lAkhanuM ghara.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ iNa bhAvana zivapada lahere, zrI marudevI mAyaH vIra ziSya kevala laghure. zrI gautama gaNarAya. sN0||7|| dahA. moha vasu mana maMtravI, iMdriya maLyA kalAla: pramAda madirA pAyakeM, bAMdhyo jIva bhuupaal.|| 1 // karma jaMjIra jaDI karI, sukRta mAla savi lIdha; . azubha virasa duragaMdhamaya, tanago tAhare dIdha. // 2 // chaThI azucibhAvanA. DhALa 8 mI. rAga siMdhu-sAmerI. chaDI bhAvanA mana dharo, jIu azucI bharI AkAyAre; zI mAyA re mAMDe kAcA piMDa| e // 1 // nagarakhALa pereM nitu vahe, kapha mala mUtra bhaMDArore, tima dArore nara nava dvAdaza nArinAM e. // 2 // dekhI durgadha dUrathI, tuM muMha macakoDe mANere; navI jANere tiNa pudagala nija tanu bhayuM e.||3|| mAMsa rudhira medA raseM, asthI majjA nara bIje re,
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM rIjhe re rupa dekhI dekhI ApaNuM e. // 4 // kRmi vAlAdika kothaLI, moharAyanI ceTI re; e peTIre carma jaDI ghaNA roganI e. // 5 // garbhavAsa nava mAsatAM, kRmipereM maLamAM vasIyore; . tuM rasiyore udhe mAthe ima rahyo e. // 6 // kanaka kumarI bhojana karI, tihAM dekhI durgaMdha bujhyAre, ati jhujhyAre mallimitra nija karmazuM e, // 7 // tana chillara iMdrI macchA, viSaya kalaNa jaMbAla; pApa kaluSa pANI bhayuM, Azrava vahe gddnaal.|| 1 // nirmala pakha sahaje sugati, nANa vinANa rasALa; zuM baganI pereM paMkajala, cUMthe catura marALa. // 2 // sAtamI AzravabhAvanA. DhALa 9 mI rAga dhoraNI. Azrava bhAvanA sAtamI re, samajo suguru samIpa; krodhAdika kAMi karore, pAmI zrIjina dIpore, suNa suNa prANIyA parihara Azrava paMcore.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 dazameM aMgekahyA, jehanA duSTaprapaMcore. su.e AkaNI? hoze je hiMsA karere, te lahe kaTuka vipAka; parihoseM gotrAsanI re, jo jo aMga vipAko re.su0||2|| mithyA vayaNa vasu naDyo re, maMDika paradhana lei; iNa abrahma rolavyAre, iMdrAdika sura kei re. su0 // 3 // mahA AraMbha parigrahe re, brahmadatta naraya pahutta; sevyAM zatrupaNuM bhaje re, pAMca duragati dUtore. su0||4|| chidra sahita nAvA jaLere, bUDe nIra bharAyaH tima hiMsAdika Azraye re, pApe piMDa bharAyore. su0||5|| avirati lAge ekeMdriyAre, pApa sthAna aDhAra; lAge pAMce hI kriyAre, paMcama aMga vicArore.su0 // 6 // kaTuka kriyA thAnaka phalo re, bolyA bIjere aMga; kahetAM hIyaDu kamakamere, viruo tAsa prsNgore.su0||7|| mRga pataMga ali mAchalore, karI viSaya prapaMca; dukhiyA te kima sukha lahere, jasa paravasa eha paMcore.su08 hAsyaniMda vikathA vazere, naraka nigodere jAta; pUkhadhara zruta hArIne re, avarAMnI zI vAtore. su0 // 9 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra duhA. zubha mAnasa mAnasa karI, dhyAna amRta rasa roli; nava dala zrI navakAra paya, karI kamalAsana keli.||1|| pAtaka paMka pakhAlIne, karI, saMvaranI pALa; paramahaMsa padavI bhajo, choDI sakaLa jaMjALa. // 2 // AThamI saMvara bhAvanA. DhALa 10 mI ulUnI dezI. AThamI saMvara bhAvanAjI, dharI citazuM eka tAra; samiti gupti sUdhI dharojI, ApoApa vicAra. ____saluNA zAnti sudhArasa cAkha ( e Teka.) virasa viSaya phaLa phUlaDejI, aTato mana ali raakh.||1|| lAbha alAbhe sukhe duHkhejI, jIvita maraNa samAna; zatru mitra samaM bhAvatojI, mAna ane apamAna. sa. 2 kahIye parigraha chAMDaNUMjI, lezuM sayama bhAra; zrAvaka ciMte huM kadAjI, karIza saMthAro sAra. s0||3|| sAdhu AzaMsA ima karejI, sUtra bhaNIza guru pAsaH ekalamalla pratimA rahIjI, karIza saMlekhaNa khAsa.sa04
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 sarva jIvahita ciMtavejI, vayara makara jagamitta; satya vayaNa mukha bhAkhIyejI, parihara paranuM vitta. sa05 kAma kaTaka bhedaNa bhaNIjI, dhara tuM zIla sanAha; navavidha parigraha mUkatAMjI, lahiye sukha athAha. sa06 deva maNua upasarga zuM re, nizcala hoya sadhIra; bAvIsa parisaha jIpIyere, jima jItyA zrIvIra. sa. 7. duhA. dRDhapahArI dRDha dhyAna dharI, guNanidhi gajasukumAla; metAraja madana bhramo, sUkozaLa sukumAla. // 1 // ema aneka munivara to, upazama saMvara bhAva; kaThina karama savi nirajaryA, tiNe nirjara prastAva. // 2 // ___ navamI nirjarA bhAvanA. DhALa 11 mI rAga goDI mana bhamarAre e dezI. navamI nirjara bhAvanA cita cetore, Adaro vrata pacakhANa catura ci0 pApa Aloco gurukane ci0 dharIye vinaya sujANa catura citace // 1 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 vaiyAvacca bahuvidha karo ci0 durbala bAla gilAna catura cita cetore; AcAraja vAcaka taNo ci 0 ziSya sAdharmika jANa tapasI kula gaNa saMghano ci0 thivira pravartaka vRddha ca0 caitya bhakti bahu nirjarA ci0 dazame aMga prasiddha ubhaya TaMka Avazyaka karo ci0 suMdara karI sajhAya ca0 posaha sAmAyika karo ci0 nitya prateM nija mana bhAya. karma sUdana kanakAvaLI ci0 siMha nikrIDita doya. ca0 zrI guNa rayaNa saMvaccharu ci0 sAdhu paDimA dasa doya zruta ArAdhana sAcavo ci0 yogavahana upadhAna ca0 ca0 // 2 // ca0 // 3 // ca0 // 4 // ca0 // 5 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 zukla dhyAna sUdhuM dharo ci0 zrI AMbila varddhamAna cauda sahasra aNagAramAM ci0 dhana dhanno aNagAra ca0 svaya mukha vIra prazaMsIyo ci0 khaMdhaka meghakumAra ca0 // 6 // ca0 // 7 // dohA. mana dAru tana nAli karI, dhyAnAnala salagAva; karma kaTaka bhedaNa bhaNI, goLA jJAna calAvi. // 1 // moharAya mArI karI, uMco caDhI avaloya; tribhuvana maMDapa mAMDaNI, jima paramAnaMda hoya. // 2 // dazamI lokasvarupa bhAvanA. DhALa 12 mI. dazamI loka svarUpare, bhAvana bhAvIye; nisuNI guru upadezathI e. urdhva puruSa AkAra re, paga pahULA dharI; kara dou kaTi rAkhIye e. iNa AkAre lokare, pudgala pUrIo; jima kAjaLanI kuMpalI e. // 1 // // 2 // 113 11
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAdharmAkAza re, deza pradeza e; jIva anaMte pUrIo e. // 4 // sAtarAja dezonare, urdhvatiriya maLI; adholoka sAta sAdhikU e. caudarAja trasa nADI re, trasa jIvAlaya; eka rajju dIrgha vistaru e. urgha surAlaya sArare, niraya bhuvana sAMbhaLI; rAMya ruSi ziva samajIoe. // 7 // dvIpa samudra asaMkhyare, prabhu mukha sAMbhalI; / rAya ruSi ziva samajIoe. // 8 // lAMbI pahoLI paNayAlare, lakhajoyaNa lahI; siddha zilA zira ujaLIe. // 9 // uMcA dhanusaya tI naro, tetrIsa sAdhike; siddha yojanane chehaDe e. // 10 // ajara amara nikalaMkare nANa daMsaNa maya, te jovA mana gahagahe e.|| 11 // . dohA. vAra anaMtI pharasIo, chAlI vATaka nyAya;
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1970 nANa vinA navI sAMbhare loka bhramaNa bhaDavAya. // 1 // ratna traya trihu bhuvaname, dulaha jANI dayALa; bodhi rayaNa kAje catura, Agama khANi saMbhALa. // 2 // agyAramI bodhIdurlabhabhAvanA. DhALa 13 mI. daza dRSTAMte dohilo re, lAdho maNua janmArore; dulaho uMbara phula jyure, Araja ghara avatAro re. morA jIvanare bodhibhAvanA igyAramI re; bhAvo hRdaya majArore. mo0 1 e Teka. uttama kula tihAM dohilore, sahaguru dharma saMyogore, pAMce iMdriya paravaDAM re. dullaho deha nirogore. mo0||2|| sAMbhaLavaM siddhAnta re, dohila tasa citta dhanure; sUdhI saddahaNA dharI re, dukkara aMge karavUre. mo0 // 3 // sAmagrI saghaLI lahIre mUDha mUdhA mama hAro re, ciMtAmaNi deveM dIyore, hAryoM jema gamArore. mo0||4|| loha kIlaka ne kAraNere kuNa yAna jaladhimAM phoDere; guNa kAraNa kuNa navalakhore, hAra hIyAno troDeremo05 1 khIlo, 2 vahANa, 3 doro.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 bodhi rayaNa uvekhInere, koNa viSayArthe doDere; kAMkaramaNi samovaDi kare re, gaja vece khara hoDere.mo06 gIta suNI naTaDI kanere, kSullakeM citta vicAryu re, kumArAdika paNa samajIyAre, bodhirayaNa saMbhAyu re mo07 bAramI dharma bhAvanA. DhALa 12 mI DuMgarIyAnI dezI. dhanadhana dharma jagahita karu, bhAkhyo bhalo jinadevare, iha parabhava sukha dAyako, jIvaDA janama lage sevare. bhAvanA sarasa sura velaDI. (Teka) 1 ropi tuM hRdaya ArAmare, sukRta taru lahiya bahu pasarati, saphaLa phaLaze abhirAma re. // bhA0 2 // kSetra zuddhi kariya karuNA raseM kADha mithyAdika zAlare; gupati trihu gupati ruDI kare, nIka tuM sumatinI vAlare // bhA0 3 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 // bhA0 4 // // bhaa05|| sIMcaje suguru vacanAmRte, kumati kaMthera tajI saMgare kodha mAnAdika sUkarA, vAnaro vAri anaMgare. sevatA ehane kevaLI, pannara saya tIna aNagArare; gautama ziSya zivapura gayA bhAvatAM devaguru sArare. zuka parivrAjaka sIdhalo, arjunamAlI ziva vAsare; rAya paradezI je pApIyo, kApIyo tAsa duHkha pAsare. duHsama samaya duppasaha lage, avihala zAsana ehare; bhAvazuM bhaviyaNa je bhaje, teha zubhamati guNa gehare. // bhA0 6 // // bhA0 7 // iti.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cidAnaMdajIkRtapraznottara ratnamALA prastAvanA - * cidAnaMda "padaka ja namI, cidAnaMda sukhadeva cidAnaMda sukhamAM sadA magana kare tatakheva, ciMdAnaMda prabhunI kaLA, kevaLa bija apAya; jANe kevaLa anubhavI, kiNathI kahI na jAya. 2. cidAnaMda prabhunI kRti, artha gaMbhIra apAra; maMda mati huM tehane, pAra na lahuM niradhAra. 3. te paNa mujathI maMda mati, teha taNe hitakAja; temaja svahita kAraNe, ciMdAnaMda mahArAja kRti tehanI nirakhI, uttaramALa udAra, tAsa vivaraNa karavA bhaNI, Atma thaye ujamALa, 5, buddhivikaLa paNa bhaktivaza, beluM sukhakara bola; kAluM bele bALa je kuNa Ave tasa tela, 6, zrI kapUracaMdajI amaranAma zrI cidAnaMdanajI mahArAja A vIzamI sadImAMja vidyamAna hatA, ema temanI aneka kRtiothI jaNAya che. AnaMdaghanajI mahArAjanI pere teozrI paNa adhyAtmazAstranA rasika ane adhyAtmatatvamAM nipuNa hatA, e vAtanI temanI kRtio sArI rIte sAkSI bhare che. temaNe banAvelI kRti. emAM cidAnaMda bahetarI, svadaya, pudgaLa gItA, chaTaka savaiyA temaja A pranattaramALA mukhya che. temanI badhI kAvyaracanA sarala ane arthagaMbhIra jaNAya che. dareka kRtimAM kAvyacamatkRti 1 caraNakamaLa. 2 sukhane hete. 3 jIvanakaLA-rekhA. 4 kevaLajJAnanA amegha upAyarUpa. 5 graMtharacanA. 6 prottaramALa.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 sAthe arthaurava apUrva hovAthI temanI sakaLa kRti hRdayaMgama che. temanA pratyeka padyamAM adhyAtma mArgane upadeza samAyela che. teozrI aSTAMga yoganA sArA abhyAsI hatA, tethI temanAmAM uttama prakAranuM gabaLa hatuM, temaja koI ajaba prakAranI zakti-siddhi vidyamAna hatI, ema saMbhaLAya che. teo tIrthapradezamAM vizeSe vAsa karatA hoya ema anumAna thAya che. zatruMjaya ane giranAramAM te amuka guphA ke sthAna temanA pavitra nAmathI oLakhAya paNa che. zrI sametazikharajI upara temane dehAMta thayo che, evI daMtakathA saMbhaLAya che. teo bahu nispRhI hatA, ema temanA saMbaMdhI sAMbhaLavAmAM AvatI keTalIka daMtakathA uparathI siddha thAya che. leka paricayathI teo alagA rahetA ane pite jJAnI ane siddhisaMpanna che ema leka bhAgyeja jANI zake evI sAdI rIte pitAnuM jIvana gALatA hatA, tema chatAM kAkatAlIya nyAye jyAre koIne te vAtanI jANa thatI tyAre prAyaH pite te sthAna tajI jatA hatA. temane aneka sazAstrane paricaya hatA ema temanI kRtinuM sUkSma daSTithI avalokana karanAra samajI zake tevuM che. temanI vANI rasAla ane alaMkArika che. adhyAtma lakSya sAthe zAstra abhyAsamAM temanI hoDa karI zake e kaI prabaLa purUSa temanI pAchaLa bhAgyeja thaye lAge che. Adhunika chatAM temanI graMtharelI evI te arthabodhaka sAthe AkarSaka che ke AnaMdaghanajInI bahetarI sAthe cidAnaMda bahoterI aneka adhyAtmarasika jane mukta kaMThathI gAya che. vizeSamAM cidAnaMdajInI kRtimAM zabdaracanA evI te sArI che ke te gAvI bALa jIne paNa bahu sulabha paDe che. te badhI kRtimAMnI "pranattaramALa'
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 paNa eka che. mULa graMtha laghu chatAM temAM arthagaurava eTaluM badhuM che ke temAMnA eka eka praznanA uttara mATe eka eka svataMtra. graMthanI cejanA samartha vidvAna karI zake. mArI jevA maMdamatithI tema banavuM te azakya che, paNa tenuM sahaja spaSTIkaraNa karavA mATe yathAmati udyama karyo che. temAMthI sara mAtra grahaNa karI bhavya jana sva5ra hitamAM vRddhi kare, eja mahAkAMkSA ane eja kartavyarUpa samajI prastuta prastAvanA samApta karUM chuM. cidAnaMdapaTa rasika kapUra.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 zrImat cidAnaMdajI kRtA. praznottara mALA.* (vivecana sametA.) ___(maMgalAcaraNa-dohA.) 'parama jyoti paramAtmA, paramAnaMda anUpaH namo siddha sukhakara sadA, kalAtIta cida-rUpa. 'paMca mahAvrata Adarata, pALata paMcAcAraH samatArasa sAyara sadA, sattAviza guNadhAra. 'paMca samiti gupati dharA, caraNa karaNa guNadhAra; cidAnaMda jinake hiye, karuNA bhAva apAra. suragiri hari sAyara jIse, dhIra vIra gaMbhIra; apramatta vihArathI, mArnu apara samIra. ityAdika guNayukta je, jaMgama tIratha jANa; te munivara praNabhu sadA, adhika prema mana ANa. lAkha bAtakI eka vAta, prazna prazname jANa; ekazata caude praznako uttara kahuM bakhANa. praznamALa e kaMThameM, je dhArata nara nAra; tAsa hiye ati upaje, sAra viveka vicAra. * A prakanottara ratnamALA zrI cidAnaMdajI urpha karacaMdajI mahArAje zrI bhAvanagaramAM rahIne saMvata 1906 mAM banAvI che, ema chellA kAvyathI jaNAya che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 vivecana--anaMta jJAna, darzanarUpa jyoti jemane jAgI. che, temaja rAgadveSa mAhArdika sakaLa doSa mAtranA sa pUrNa kSaya karavAthI jemane anaMta cAritra--sthiratA guNa pragaTayA che ane tethIja jemanI samAna AkhI jagamAM bIjI koi vyakti jaNAtI nathI evA nirUpama zrI arihaMta paramAtmAne hu... praNamu . tathA karma-kalakathI saMpUrNa rIte mukta thayelA heAvAthI eTale dehArdika sapUrNa upAdhithI rahita thayelA hovAthI kAyamane mATe sahaja svAbhAvika AtmasvarUpane saMprApta thayelA ane AtmAthI sabhya jAne evuMja svAbhAvika sukha prApta karAvI zake evA. siddha paramAtmAne praNAma karU chuM. 1. vaLI je ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asa'gatArUpa pAMca mahAvratAne seve che; jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIyAcAra rUpa pAMca AcArane pALe che; mahAsAgaranIjema agAdha samatArasathI bharelA che, tathA sAdhu cAgya sattAviza guNAne sadA dhArI rAkhe che; iyA, bhASAdika pAMca samiti ane mana, vacana, kAyAnI traNa guptine, tathA caraNa sittarI (mULa guNa viSayaka 70 bheda ) ane karaNa sitterI ( uttara guNa sabadhI 70 bheda )ne je seve che, temaja jJAna ane cAritrathI pUrNa evA jenA hRdayamAM atyaMta karUNAbhAva varte che; vaLI je merU parvatanI pere dhIra--nizcaLa che, eTale grahaNa karelI uttama pratijJAthI kadApi calAyamAna thatA. nathI, siMhanI jevA parAkramI che, eTale karma zatruone nAza karavAmAM kezarI siMha jevA che, ane sAgaranI jevA gaMbhIra che, eTale ratnAgaranI jema aneka guNaratnothI paripUrNa chatAM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 lagAre chalakAI nahi jatAM yatnathI temane sAcavI rAkhe che, temaja pavananI pere apratibaMdhapaNe eka sthaLathI anya sthaLe ekAMta hitane mATe aTana karatA rahe che-ItyAdika sAdhu yegya guNavaDe alaMkRta hevAthI samAgamamAM AvanAra bhavya janane je pAvana kare che evA jaMgama tIrtharUpa zreSTha munijanene mananA atyaMta premabhAvathI huM praNAma karuM chuM. 2-3-4-5. AvI rIte abhiSTadeva gurUne praNamavArUpa maMgaLAcaraNa karIne have A graMthamAM je vAtanuM kathana karavAnuM che te (abhidheya), tenuM prajana tathA tenuM phaLa saMkSepathI graMthakAra jaNAve che. - vivecana-jemAM lAkho game vAtane samAveza thaI zake evI ati agatyanI-mahatvanI vAta hareka praznamAM Ave evA 114 praznanA A praznottara nAmanA graMthamAM huM vakhANa karIza. A prazranettaramALA nAmane graMtha je AtmAthI strI purU kaThe karaze ane tenuM sArI rIte manana karaze temanA hRdayamAM atyaMta hitakArI vivekavicAra upajaze, jethI temane pitAne mATe mokSamArga ghaNoja sarala thaI zakaze. 7. prathama graMthakAra prajanasamudAya kahe che prazna deva dharama aru guru kahA, sukha duHkha jJAna ajJAna; dhyAna dhyeya dhyAtA kahA, kahA mAna apamAna. jIva ajIva kaho kahA, puNya pApa kahA hoya; Azrava saMvara nirjarA, baMdha mokSa kaho doya.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 3 heya jJeya phuni he kahA, upAdeya kahA hoya; bodha abodha viveka kahA, phuni aviveka samoya. kauna catura mUrakha kavaNa, rAva raMka guNavaMta; jogI jati kaho jIke, ko jaga saMta mahaMta. zUravIra kAyara kavaNa, ko pazu mAnava devaH brAhmaNa kSatriya vaiza ko, kaho zudra kahA bheva. kahA athira thira he kahA, chillara kahA agAdha; tapa japa saMjama he kahA, kavaNa cora ko sAdha. ati durjaya jagameM kahA, adhika kapaTa kahAM hoya; nIca uMca uttama kahA, kaho kRpA kara soya. ati pracaMDa agni kahA, vo dUradama mAtaMga; viSavelI jagameM kahA, sAyara bhabaLa turaMga. kiNathI DarIe sarvadA, kiNI maLIe dhAya; kiNakI saMgata guNa vadhe, kiNa saMgata pata jAya. capaLA tima cavaLa kahA, kahA acaLa kahA sAra; phuni asAra vastu kahA, ko jaga naraka duvAra. adhaM badhira jaga mUka ko, mAta pitA ripu mita; paMDita mUDha sukhI duHkhI, ko jagamAhe abhIta. mhoTA bhaya jagameM kahA, kahA jarA ati ghora; prabaLa vedanA he kahA, kahA vakra kizora.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 37 13 kalpavRkSa ciMtAmANa, kAmagavI zuM thAya; citrAvelI he kahA, zuM sAdhyAM duHkha jAya. zravaNa nayana mukha kara bhujA, hRdaya kaMTha aru bhALa; inakA maMDana he kahA, kahA jaga mhoTA jALa. pApa roga aru duHkhanA, kahA kAraNa zuM hoya; azuci vastu jagameM kahA, kahA zuci kahA joya. kahA sudhA aru viSa kahA, kahA saMga kusaMga; kahA he raMga pataMgakA, kahA majIThI raMga. 15 114 prakane sUcaka 16 duhAne artha. deva, dharma, ane gurU kone kahIe ? sukha, duHkha, jJAna, ajJAna, dhyeya, dhyAtA, mAna, apamAna, jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mekSa, heya, ya, upAdeya, bedha, abodha, viveka, aviveka, catura, mUrakha, rAya, raMka, guNavaMta, jegI, jati, saMta, mahaMta, zUravIra, kAyara, pazu, mAnava, deva, brAhmaNa, kSatriya, vaizya, kSudra, athira, thira, chillara, agAdha, tapa, japa, saMjama, cera, ane sAdhu kene kahIe ? jagatamAM ati durjaya ( duHkhe jItI zakAya) evuM zuM che? adhika kapaTa kyAM che? temaja nIca, uMca ane uttama koNa che? ati Akaro agni karyo ? niraMkuza hAthI kaye ? jagatamAM (ugra) viSavelI kaI ? prabaLa taraMga (meja)vALa sAgara karyo ? sadAya kenAthI DaratA rahevuM? ane vege jaIne kene maLavuM ? vijaLI jevI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 capaLa vastu kaI ? vaLI jagatamAM acaLa, sAra ane asAra vastu kaI che ? narakadvAra kayuM che ? aMdha, baherA muMge ke che? mAtA, pitA, zatru, mitra, paMDita, mUrkha, sukhI, duHkhI ane bhayarahita keNa che? jagamAM sahuthI moTe bhaya karyo che ? ati AkarI jarA kaI che ? bahu AkarI vedanA kaI che ? ane ati vAMke ghaDe karyo che? kalpavRkSa, ciMtAmaNi, kAmadhenu, ane citrAvelI kene kahIe ? duHkha mAtra TALavAne khare upAya ? kAna, AMkha, mukha, hAtha, bhujA, hRdaya, kaTha ane bhAla (lalATa) e darekanuM bhUSaNa zuM ? jagatmAM nhATI jALa kaI? pApa, raMga ane duHkhanAM kAraNa kayAM ? jagatamAM pavitra ane apavitra vastu kaI? amRta ane viSa kayuM? saMga ane kusaMga karyo ? pataMgane raMga karyo ane majIThI raMga ke?" A sarva prakanasamudAya kahyA. have tenA uttara anukame kahe che. 28 praznono uttara nIce pramANedeva zrI arihaMta nirAgI, dayA mULa zuci dharma sobhAgIH hita upadeza guru susAdha, je dhArata guNa agama agAdha. 1 udAsInatA sukha jagamAMhI, janma maraNa sama duHkha koi nAhI; Atmabodha jJAna hitakAra, prabala ajJAna bhramaNa saMsAra. 2 cittanirodha te uttama dhyAna, dhyeya vItarAgI bhagavAna; dhyAtA tAsa mumukSu bakhAna, je jinamata tatvAratha jAna. lahI bhavyatA mhoTo mAna, kavaNa abhavya tribhuvana apamAna; cetana lakSaNa kahIe jIva, rahita cetana jAna ajIva.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 paraupagAra puNya karI jANa, parapIDA te pApa vakhANa; Azrava karma Agamana dhAre, saMvara tAsa virodha vicAre. 5 nirmaLa haMsa aMza jihAM hoya, nirjarA dvAdazavidha tapa joya; veda bheda baMdhana duHkharUpa, baMdha abhAva te mokSa anupa. 6 para pariNati mamatAdika heya, sva svabhAva jJAna kara jJeyaH upAdeya Atama guNavaMda, jANo bhavika mahA sukhakaMda. 7 paramabodha mithyAdRk rodha, mithyAdRg duHkha heta abodha; Atama hita ciMtA suviveka, tAsa vimukha jaDatA aviveka. 8 1 deva zrI arihaMta nirAgI-rAga deSa ane mahAdika deSa mAtrathI mukta thayelA sarvajJa sarvadarzI utkRSTa cAritravata. tathA sarvazaktisaMpanna evA arihaMta bhagavAnaja devAdhideva che. je saMpUrNa atizayavaMta chatAM amRta samAna vacanathI bhavya jananA trividha (mana vacana ane kAyA saMbaMdhI) tApane upazAMta kare che. dayA mULa zuci dharma sebhAgI--koInuM kaMI paNa aniSTa-ahita manathI vacanathI ke kAyAthI nahIM karavArUpa ane sarva koInuM ekAMta hita karavArUpa sarva jIvane sukhadAyI ane hAluM nipuNa dayAnuM tatva jemAM samAyeluM che e ahiMsA saMyama ane tapelakSaNa khare dharma che. 3 hita upadeza gurU susAdha, je dhArata guNa agama agAdha--jJAna, vairAgya, kSamA, mRdutA, RjutAdika aneka umadA guNane pite sevana karatA chatA je bhavya ane pratye tema
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 nI yogyatAnusAra hita upadeza devAmAM ta para rahe evA susAdhu nigraMtha purUSe gurUpadane lAyaka che. 4 udAsInatA sukha jagamAMhI-jagatamAM jenI vidha vidha karma anusAra je vicitratA pratIta thAya che, temAM muMjhAI nahi jatAM jJAnadaSTivaDe tethI nirALavA rahI sva svarUpamAM sthiti karavI eTale nija kartavyarUpa cAritramAM ramaNatA karavI emAMja kharUM sukha samAyeluM che. duniyAmAM dazya thatI beTI mAyika vastuomAM katRtva abhimAna karI temAM muMjhAI janArA jane tevA sukhathI banazIba ja rahe che. 5 janma maraNa sama duHkha keI nahI--mahAdurgadhamaya saMDAsamAM koIne parANe besArI rAkhatAM athavA keIne anyAyathI kedakhAnAmAM purI rAkhatAM je duHkha thAya tethI besumAra duHkha jIvane garbhavAsamAM thAya che, kemake garbhavAsamAM jIvane mahA durgadhI ane parataMtratAne purato khyAla harahameza AvyA kare che. tethI te mUchitaprAya avasthA bhagave che. saMDAsamAMthI te mANasa jerathI paNa nAsI jaI zake che, ane kedakhAnAmAMthI paNa koInI anukaMpAvaDe chuTI zake che, athavA duHkhane kamI karI zake che, tevuM garbhavAsamAM nathI, eTaluM ja nahi paNa temAM ati ghaNI durgadhI ane parataMtratAne purate anubhava kare paDe che. tevA garbhavAsanA duHkha karatAM paNa mAtAnI nidvArA bahAra nIkamaLatAM janmasamaye jIvane bhAre duHkha thAya che. te vakhatanuM duHkha kharekhara kamakamATI upajAve evuM che. ethI paNa anaMtuM duHkha jIvane maraNa samaye pratIta thAya che. A vAtanI kaMIka jhAMkhI anya jIvene te te samaye anubhavavAM paDatAM duHkha najaronajara
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 jovAthI thAya che. A te eka ja vakhata janmamaraNanAM duHkhanI vAta kahI . paraMtu evA anaMta janmamaraNanA pherAmAM che. pharyA ja kare che. jyAM sudhI janmamaraNanAM bIja bhUta, rAga, dveSa, meha, ajJAna pramukha doSane dUra karavA jIva prayatna kare nahIM, tyAMsudhI evA anaMta duHkhamAMthI tene chuTake thaI zake ja nahIM; ane rAga dveSAdika dene nirmaLa karyA ke tarataja janmamaraNanAM anaMta duHkhane aMtaja AvyuM jANa. 6 Atmabodha jJAna hitakAra-jethI AtmAnuM svarUpa oLakhAya, AtmAne hitakArI guNa ane ahitakArI deSanuM bhAna thAya, jethI hitakArI vastune ja Adara ane ahitakArI vastune tyAga karavA laya jAge tevuM tattvajJAna AtmAne atyaMta hitakArI che. saMta susAdhu jananI yathAvidhi upAsanA karIne e prApta karavA gya che, ethI vijJAna-viveka jAge che. kahyuM che ke "se kahiye se puchie, tAme dharie raMga; cAte miTe abodhatA bodharUpa, vahe raMga." jethI rAgadveSa ane mahAdikane tApa upazame ane uttama saMyamanuM sevana karI sahaja zItaLatA anubhavAya evuM AtmajJAnaja atyaMta hitakara che. 7 prabaLa ajJAna bramaNa saMsAra-jema kara (muMDa) viSTAmAMja rati mAne, tene teja priya lAge paNa bIjI uttama cIja priya lAge nahi tema bhavAbhinaMdI jIvane kSudratA, tRSNA, dInatA, matsara, bhaya, zaThatA, ajJatA ane svachaMdavRtti vigere dene lIdhe dIrgha kALa saMsAraparyaTana karavuM paDe te priya lAge, paNa je sadaguNothI janma maraNanA bhayathI mukta thavAya te priya naja lAge te prabaLa ajJAnatAnuM ja bhera jANavuM.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ( 8 citta nirAdha te uttama dhyAna-jyAM sudhI jIvane paMca viSayAdika pramAdaja priya che tyAM sudhI cittane pravAha (vyApAra) teja dizAmAM vahyA kare che. AtmAne pariNAme anarthakArI dizAmAM vahete manane pravAha rokIne ekAMta hitakArI dizAmAM te pravAhane vALa-vALavA prayatna kare te uttama dhyAna kahevAya che. ArtadhyAna ane rodra sthAnanAM kAraNo TALI dharmadhyAna ane zukala dhyAnanAM kAraNo sevavAne abhyAsa kare eja AtmAne ekAMta hitakArI che, cittane vega viSayAdikamAM vadhatuM jAya evAM mAThAM kAraNo sevavAthI vAraMvAra saMleza pedA thAya che tene samyaga vicAra karI tevAM mAThAM kAraNathI thatuM saMkaleza aTakAvavA mATe arihaMtAdika padonuM svarUpa samajI temAM manane joDavuM ane temAM ja tallIna thaI rahevuM eja AtmAne ekAMta hitakArI che. ya vItarAgI bhagavAna-jene AtmA-paramAtmAnuM svarUpa samajAyuM che e aMtaraAtmA dhyAtA hoI zake che ane jemanA samasta doSa mAtra dUra thaI gayA che evA vItarAga paramAtmA dhyAna karavA gya-dhyeya che. paramAtmAnuM dhyAna karanAra yAtA dayAnanA prabhAvathI kiTa (eLa) bhramarIne duSTate piteja paramAtmAnA rUpane pAmI zake che. tethI jenA samarata rAgAdika deze vilaya pAmyA che, ane samarata guNagaNa pragaTa thayelA che evA arihaMta-siddha paramAtmAnuM ja yAna karavuM AtmArthIone hitakara che. 10 dhyAtA tAsa mumukSu bakhAna je jinamata tatvAratha jAna-jemaNe rAgadveSAdika aMtaraMga zatruone saMpUrNa rIte chatI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 lIdhA che evA jinezvara bhagavAne kathana karelA tattvane sArI rIte jANI samajIne jene janmamaraNAdika duHkhane sarvathA kSaya karI mekSa saMbaMdhI akSaya avicaLa sukha meLavavAnI tIvra abhilASA jAgI che evA mumukSu jaja kharekhara pUrvokta vItarAga paramAtmAnuM dhyAna karavAnA adhikArI che. 11 lahI bhavyatA he mAna-janma jarA ane maraNanA duHkhathI sarvathA mukta thaI meza saMbaMdhI akSaya sukha pAmavAne adhikArI banavuM, eTale tenI yegyatA meLavavI eja kharekhara Atma satkAra ( self respect ) samaja. 12 kavaNu abhavya tribhuvana apamAna-pUrvokta bhavyatAthI viparIta abhavyatA mekSa saMbaMdhI zAzvata sukhathI sadA banazIbaja rahevAya evI agyatA eja kharekhara jagatamAM maherAmAM heThuM apamAna jANavuM. kemake tethI jIva jyAM tyAM janma, jarA ane maraNa saMbaMdhI anaMta dAvAnaLamAM pacAyAja kare che. 13 cetana lakSaNa kahIe jIva-cetanA e jIvanuM sAmAnya lakSaNa che. cetanA eTale caitanya-sajIvanapaNuM. bAkI jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upaga e jIvana vizeSa lakSaNa che. evAM lakSaNa jIvamAM ja lAbhI zake. 14 rahita cetana jAne AjIva--jenAmAM pUrvokta cetanA-caitanya-sajIvanatA vidyamAna nathI te ajIva athavA nirjIva kahevAya che. nirjIva vastumAM sAmAnya lakSaNa caitanya ja nathI te vizeSa lakSaNa jJAnAdika hAyaja kyAMthI? evI rIte jIva ane ajIva vastune nirNaya kare sutara paDe che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 15 para upagAra puNya karI jANa--jema anya jIvanuM hita thAya ema mana vacana ane kAyAne sadupayoga kare, anya jIvone zAtA samAdhi upaje evAM kArya paramArtha daSTithI karavAM, karAvavAM ke anumodavAM; kadApi svamAM paNa koI jIvane pIDA-azAtA-asamAdhi-ahita evuM manathI paNa nahIM IcchatAM sadA sarvadA sarvanuM ekAMta hita-vAtsalya thAya tevuM ja manathI ciMtavavuM, tevuM ja vacana vAparavuM ane tevuM ja kAyAthI pravartana karavuM; evA pavitra mArgathI kadApi alita na thavAya eTalA mATe sAvadhAna rahevuM; evAM hitakArI kArya karI tene badale nahIM Iccha. yazakIrti pramukhane lobha nahIM rAkhatAM svakartavya samajIne sahunI upara samadaSTi rAkhIne eTale rAgadveSathI thatI viSamatA TALIne ane mitrI pramukha cAra bhAvanAne aMtaHkaraNathI Azraya karIne svapara hitane mATe pravartavuM eja kharekhara puNyane mArga che. pUrva mahA purUSoe eja puNyamArga Adarela che ane upadizele che, svaparanI unnati IcchanAre eja mArga avalaMbAvavA gya che. 16 parapIDAte pApa vakhANa kodhathI, mAnathI, mAyAthI ke lebhathI rAgadveSane vaza thaI, AtmAne niSkaSAya - nirmaLa svabhAva bhUlI jaI, parabhAvamAM pariNamIne "sahu jIvane Atma samAna lekhavA e mahA vAkyane visArI daIparajIne banatI sahAya karavAne badale ulaTI pIDA karavA manathI, vacanathI ke kAyAthI pravRtti karavI, karAvavI ke anumodavI, enA jevuM bIjuM pApaanyAyAcaraNa zuM hoI zake? parabhava jatAM jIvane pApanA virUvA vipAka jogavavA paDe che. pApAcaraNathIja
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 jIvane naraka tiryaMca gatimAM kaDavAM du:khanI kATIe khamavI paDe che. tethIja bhavabhIrU jane tevAM pApAcaraNathI sadaMtara dUra rahe che. sahune Atma samAna lekhI koi jIvane ka'I paNa pIDA upaje tevuM kadApi te karatA ke karAvatA nathI. je peAtAneja pratikULa duHkhakArI lAge tevA akhatarA pArakA upara naja ajamAvavA joie. ThaMDA magajathI sAmAnI sthitinA vyAjabI vicAra karI levAmAM Ave te tene pIDavAnI IcchA thAyaja nahIM. viveka vinA mithyA ahutA ane mamatAmAM muMjhAi parane pIDA upajAvavA jIva pravRtta thAya che, ane vivekavaDe svaparanuM yathArtha bhAna thatAM svaparane ahitakArI mArgathI pAchA nivarte che. kSamAvata vivekI jIvaja ahiMsA dharmanuM yathArtha pAlana karI zake che. 17 Azrava karma Agamana dhAre--jethI navanavAM karma AtmAne AvIne vaLage eTale AtmA sAthe zubhAzubha karmanu mizraNa thavAnAM je kAraNa tene zAstramAM Azrava kahevAmAM Ave che. iMdriyAnA viSayAnuM sevana, krodhAdika kaSAyane vaza thavu, aviratipaNe rahevuM, mana, vacana tathA kAyAnA vicitra vyApAra karavA, ane navatattvaprakaraNamAM kathana karelI pacIza prakAranI kriyAnuM sevana karavuM; evaDe zubhAzubha karmanuM AvAgamana thAya che. 18 savara tAsa virAdha vicAre--upara kahelA Azravane aTakAvavA eTale, upara jaNAvelI vividha karaNIvaDe AtmA sAthe mizraNa thatAM zubhAzubha karmane rokavAM te saMvara kahevAya che. samiti ( samyak pravartana ), gupti (mana vacana ane kAyAnuM gopana ), parisaha (anukULa ke pratikULa upasagAdika) ane kSamAdika deza mahA
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zikSAnuM pAlana karavuM, dvAdaza bhAvanA ane sAmAyakAdika cAritravaDe pUrvekta Azrava TALI zakAya che. 19 niLa haza asa jiDAM hoya, nirjarA dvAdaza vidha tapa joya--jema haMsa kSIra nIranI vaheMcaNa karI zake che, tema jenA ghaTamAM nirmaLa jJAna vairAgya pragaTathAM che te khAdya ane abhyaMtara tapavaDe nirA-pUrvabhavanAM saMcelAM karmano kSaya karI zake che. khAnapAna vinA nirAhAra rahevu, AhAramAM AchAza karavI, niyamitapaNe khAnapAna vigere karavuM, nAnA prakAranA rasano tyAga karavA, samajIne svAdhInapaNe zIta tApAdikane sahevAM, ane nAnA prakAranA Asanajaya pramukhathI dehane damavu, e sarva bAhya taparUpa che. e bAhya tapa uttama lakSyathI karavAmAM Ave te te abhyatara tapanI puSTine mATe thAya che. jANatAM aNajANatAM gupta ke pragaTa karelAM pApanI niSkapaTapaNe gurU samIpe zuddhi karavI, guNI janAnuM bahumAna sAcavavuM, sadguNInI sevA cAkarI khajAvavI, abhinava zAsranu paThana pAThanAdika karavuM, arihaMtAdika padanu svarUpa samajI temAM peAtAnI vRtti sthira karavI, ane dehamUThAnA tyAga karIne paramAtmasvarUpamAM taddIna banI javuM, e abhyaMtara tapa kahevAya che. samatApUrvaka zAsra AjJAnusAre pUrvakti tapa karavAthI aneka janmanAM saMcelAM kaThaNa karma paNa kSaya pAme che. mATe meAkSArthI janAe Atmavizuddhi karavA mATe ukta ubhaya prakrArA tapa avazya sevavA cAgya che. tIrthaMkarAe paNa ukta tapanA Azraya lIdhele che. 20 veda bheda adhana duHkharUpa--veda bheda eTale cAra bhedavALuM dhana (baMdha) duHkhadAyakaja che, paramArtha evA che ke na
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 vatatvamAM anukrame kahela baMdha cAra prakAra che. te badhA mokSane virodhI hovAthI duHkhadAyakaja che. 1 prakRtibaMdha, 2 sthitibaMdha, 3 rasabaMdha ne 4 pradezabaMdha. AtmAnA jJAnAdika guNane AvaravAnA svabhAvavALo prakRtibaMdha, dIrgha ke hasva kALanI sthitine nizcaya karanAra sthitibaMdha, 1-2-3-4 ThANuo athavA tIvra maMdAdika zubhAzubha rasa je vipAkALe veda paDe te rasabaMdha, ane te traNenA saMgraharUpa je karmanA pradezane saMcaya te pradezabaMdha, A karmabaMdha zubha temaja azubha baMne prakAra hoI zake che. tene vizeSa adhikAra karmagraMthAdikathI jANI levuM. te zubha baMdha paNa suvarNanI beDI je ane azubha baMdha leDhAnI beDI jevuM che. te ubhaya prakArane baMdha bhArabhUta-duHkhadAyaka jANI mumukSuoe varjavA gya che. 21 baMdha abhAva te mekSa anUpa-mithyAtva, avirati, kaSAya, ega pramukha karmabaMdhanA sAmAnya. hetuo che, ane tenA vizeSa hetuo paNa prathama karmagraMthamAM batAvelAM che. te lakSyamAM laI tevA baMdhahetuothI pAchA osaratAM AtmA anukrame anupama evA mokSasukhane adhikArI thaI zake che. rAgadveSa pramukha bhAvakarma che, eTale te karmabaMdhane bahu puSTi Ape che, tethI AtmA sva svarUpathI zruta-bhraSTa thaI parabhAvamAM khuba pasAra kare che ane ema karavAthI saMsArasaMtatinI vRddhi thayA kare che. vaDanA bIjanI pere tene aMta AvI zakto nathI. paraMtu je rAga dveSa pramukha poSaka padArtha maLe nahIM te tene tarataja aMta AvI jAya che. AthIja tattvajJAnI adhyAtmI purUSa rAga zreSAdikane ja nirmULa karavA mathe che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 22 parapariNati mamatAdika heya-pitAnA AtmAne sArI rIte oLakhI zakAya ane temAM je anaMtazakti-sAmarthya raheluM che tenI jethI daDha pratIti thAya evA sarvajJa vacana ke vItarAga bhagavAnanI parama tatvabodhaka pratimAnuM aMtara lakSyathI AlaMbana levuM ane temAMja eTale svasvarUpamAMja ramaNa karavuM evI pariNati AtmAne atyaMta hitakArI che. paraMtu tevI Atmaparisuti te parapugalika vastumAM anAdi anaMtakALathI lAgI rahelI prIti-mamatAne pariharavAthI ja jAge che, tethI AtmArthI janoe tevI pudgalika prIti tajavI ane AtmAnA aMtaraMga jJAnAdika guNamAM prIti jeDavA prayatna kare egya che. jyAM sudhI jIva nakAmI paravastuomAM mamatAbuddhi dhAre che tyAM sudhI game teTaluM kAyAkaSTa kare te paNa te tenA AtmAne hitakAraka thatuM nathI, ane mamatAbuddhi tajI ke tarata tenI sakaLa karaNI tenA AtmAne ekAMta hitakAraka thAya che, mATe mumukSu janee paravastuomAMthI mamatAbuddhi ukheDI nAMkhI AtmAnA svAbhAvika sadaguNamAMja mamatAbuddhi dhAravI ucita che ane eja kartavya che. - 23 svaparabhAva jJAna karazeya-sva eTale Atmadravya ane para eTale AtmA zivAyanA bIjA dravya tenuM jema yathArtha jANapaNuM thAya tema banI zake tyAMsudhI gurUgamya abhyAsa kare ucita che. AtmA, dharmastikAya, adharmastikAya, AkAzAstikAya, puLa ane kALa e Sa dravya temanA guNaparyAyayukta hoya che. tene vizeSa adhikAra navatattvAdika graMthethI jANa. AtmA caitanyayukta cetana dravya che, tyAre bAkInA badhAM caitanya rahita jaDa dravya che. temane temanA guNaparyAya yukta sArI rIte
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 oLakhI AtmAne anupayegI evA pudagaLa pramukha paradravyothI nivRtta thavuM ane AtmAnAja guNamAM makkamapaNe pravRtta thavuM. zeya eTale jANavA gya sarva dravya jANIne tajavA gya tajavA ane AdaravA gyaja AdaravA, eja sAra vivekanuM phaLa che; bAkI pipaTanI pere kevaLa mukhapATha mAtrathI te AtmAnuM kaMI vaLe tema nathIja. 24 upAdeya AtamaguNa chaMda, jANe bhavika mahA sukhakaMda-AtmAnA anaMta guNane vRMda eTale samudAya eja upAdeya eTale AdaravA-ArAdhavA yogya che, ane e ja AtmAne parama sukhakArI che. svaguNavaMdanI upekSA karI ane AtmaguNanA virodhI avaguNone piSI teija pitAne zatru bane che. tethI ja tene saMsAracakramAM anaMtakALa paryanta rajhaLavuM paDe che. AvI mahA khedakAraka ane gaMbhIra bhUla sudhAryA vinA tene chUTake ja nathI. te vinA pite potAnA AtmAmAM ja sattAgata rahela anaMta suane AsvAda-anubhava karI zakavAne nathI. anaMtakALathI cAlI AvatI A pitAnI bhUla sudhArI svadoSamAtrane umULI nAMkhavAja yatna kare jarUra che ke jethI AtmAmAM sattAgata rahelA sakaLa guNavaMda sahaja jAgRta thaI prakAzita thaIne raheze. 25 parama bodha mithyA dagarodha-mithyAga eTale mithyAtva-viparyaya-viparIta vAsanA, tattvamAM atattvabuddhi ane atatvamAM tatvabuddhi, guNamAM deSabuddhi ane doSamAM guNabuddhi, hitamAM ahitabuddhi ane ahitamAM hitabuddhi, sudevamAM kudevabuddhi ane kudevamAM sudevabuddhi, sugurUmAM kugurUbuddhi ane kugurUmAM sugarUbuddhi, temaja sudharmamAM kudharmabuddhi ane kudharmamAM su
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 dharmabuddhi, AvI mithyAmati eja mithyAtva tene repa eTale aTakAva kare te ja parama baMdha che. upara kaheluM mithyAtva anAdi kusaMge prabhaveluM che, tene redha karavA AtmAthI janee susaMga sajavA sAvadhAna thavuM ghaTe che, mahA samartha jJAnI purUSanA niSpakSapAtI vacana upara puratA vizvAsa vinA te anAdi anaMta rega TaLavAne nathI, ane anaMta avyAbAdha akSaya sukha thavAnuM nathI. ra6. mithyAdaga duHkha heta abodha-jethI mithyAtvajanya anaMta apAra dukha upaje teja adha yA ajJAna che. mithyAtva e mahAzalya, mahAviSa, mahA vyAdhi ane mahA duHkharUpa che, tene tenI mahAvyathAne na maTADe te jJAna ja nahIM kiMtu ajJAna ja samajavuM. je pote ja pUrvokta mithyAmatithI mithyA vAsanA thI bharelA che te bApaDA paranA mithyAtvane zI rIte maTAvI zake ? je pote ja bhodadhimAM anekazaH DubatA hoya te bIjAne zI rIte tArI zake ? jemane pitAneja samyagadarzana-samyakatva pragaTayuM nathI te bIjA arthI janene zI rIte samagra darzana pragaTAvI zake? je piteja niraMtara nirdhana duHkhI sthitimAM sabaDyA kare che te bIjAne zAzvata sadhana sukhI sthitimAM zI rIte mUkI zake ? AthIja mithyAvAsanA dUra karavA aMtaHkaraNathI IcchatA hoya temaNe evA samartha niSpakSapAtI saMta susAdhu jananI hitazikSA haiye dharI tenuM manana karI svaAcAra vicAramAM banate sudhAro karavA medAna paDavuM eja AtmAne ekAMta hitakArI mArga che ane eja upAdeya che. 27 Atmahita ciMtA suviveka-jethI AtmAnuM hita
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 kalyANa thaI zake evuM aMtaramAM sadAya ciMtavana (lakSya) banyuM rahe teja suviveka eTale kharo viveka che. bAkIne viveka te kevaLa kRtrima yA nakAme che. AtmA e zI vastu che ? tenuM svarUpa zuM che ? tenA guNa kevA che? tenI keTalI zakti che? te kema DhaMkAI gayela che? te zI rIte pragaTa thaI zake? temAM aMtarAyabhUta koNa che ? te aMtarAya kema dUra thaI zake ? tenAM kayAM kayAM sAdhana che ? te te sAdhanane kevI rIte upayoga karave joIe? A manuSyabhava keTale amUlya che tene eLe kema gamAvI devAmAM Ave che e vigere AtmA saMbaMdhI ciMtavana sAthe have kaI savizeSa jAgRta thaI rahevuM bahu jarUranuM che, jemane AtmAne anubhava jAge che evA saMta jananI sevAbhakti bahumAna karavA have ujamALa thavAnI jarUra che. svahita kAryamAM gaphalata karavAthI jIvane atyAra sudhI bahu khamavuM paDyuM che. ane AgaLa khamavuM paDaze mATe have vadhAre vakhata svahita sAdhananI upekSA nahIM karatAM jema bane tema jaladI khaMtathI ane premathI sasaMgati sevIne svahita sAdhI levA pUratuM lakSya rAkhavuM, temAM gaphalata karavI e senerI taka gumAvavA jevuM kAma che. kemake svahita sAdhavA aMtara lakSyarUpa suviveka jAga jIvane bahu bahu duSkara che. 28 tAsa vimukha jaDatA aviveka-ukta prakAranuM A nma lakSya tyajI kevaLa jaDa evI pulika vastumAM ja prIti dharavI, temAM nimagna thaI rahevuM, ethI uparAMta bIjuM kaMI kartavya avaziSTa (bAkI) nathI; khAnapAna ezaArAma karavA eja A duniyAmAM sArI vastu che ane e ja prApta karavA aheniza
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 udyama kartavya che. AvA ekAMta ajJAnagabhita kuvicAra teja aviveka che. evA avivekathIja mithyA vAsanA vRddhi pAme che, ane ethI ja jIva saMsAracakamAM bhramaNa kare che, janma jarA mRtyu Adhi vyAdhi upAdhi ane saMgaviyegajanya anaMta dukha dAvAnaLamAM pacAyA ja kare che, ane tema chatAM mehamadirAnA prabaLa vegavikArathI te pitAne sukhI lekhe che athavA evA ja kalpita kSaNika sukhanI AzA rAkhyA kare che, AvA ayogya jIvanuM kalyANa zI rIte thAya? 29 thI 57 sudhInA ra9 praznanA uttara parabhava sAdhaka catura kahAve, mRrakha je te baMdha baDhAve; tyAgI acaLa rAja pada pAve, je lobhI te raMka kahAve. 9. uttama guNarAgI guNavaMta, je nara lahata bhavodadhi aMta; jogI jasa mamatA nahi rati, mana iMdri jIte te jati.10. samatA rasa sAyara so saMta, tajata mAna te puruSa mahaMta muravIra je kaMdrapa vAre, kAyara kAmaANA zira dhAre. 11. avivekI nara pazu samAna, mAnava jasa ghaTa Atama jJAna; divya dRSTi dhArI minadeva, karatAM tAsa iMdrAdika seva. 12. brAhmaNa te je brahma pichANe, kSatrI kamaripu vaza ANe; vaizya hANi vRddhi je lakhe, zudra bhakSa abhakSa je bhakhe. 13. athira rupa jANo saMsAra, thira eka jina dharma hitakAraH iMdri sukha chillara jala jANo,zramaNa atiMdri agAdha vakhANo.14 icchA rodhana tapa manohAra, japa uttama jagameM navakAra;
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 saMjama Atama thiratA bhAva, bhavasAyara taravAko nAva. 15. chatI zakti gopave te cora, zivasAdhaka te sAdha kizora ati durjaya manakI gati joya, adhika kapaTa nArImeM hoya.16. 29. parabhava sAdhaka catura kahAve-bALakane stanapAnanI sahaja vAsanA parabhavanI siddhi karI Ape che te ane tenA jevA aneka pUrAvAthI parabhavanI pratIti karIne A kSaNika deha tanyA bAda je parabhavamAM pitAne amuka prayANa karavAnuM che tene mATe prathamathI zubha sAdhana karI rAkhavA kaTIbaddha rahe tene ja khare catura samaja; kemake te potAnI caturAIne sadupayega pitAnuM hita sAdhavAmAM kare che. vaLI keTalAka mugdhajana lekaraMjana karavA mATe svacaturAI batAve che paraMtu te tene sadupayoga nathI paNa durUpayoga che. 30 murakha je te baMdha baDhAve-mithyAtva, avirati, kaSAya ane bhega, dupraNidhAna ke rAgadveSAdika deze je vaDe jIva vividha karmabaMdhana karI saMsAracakamAM bhamyA ja kare che te AtmaguNanA vidhI dene sevanAra ane AtmaguNane haNanAra AtmadrohI mUrNa che. "budhi pAmIne tatvane vicAra kara joie e mahAvAkyane avagaNI buddhine avaLe upa ga karanAra dubuddhi vivekahIna mUja gaNAya, durlabha evA mAnavadehane pAmIne vItarAgapraNeta vrataniyama pALavA e mahA vAkyanI upekSA karI tuccha ane kSaNika evAM viSayasukhamAM ja magna thaI javuM te meTI mUrkhAI che. lakSmI pAmIne pAtradAnavaDe
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 tene hA le e mahA vAkyane marma bhUlI jaI pAmelI. lakSamI kevaLa ezaArAmamAMja uDAvI devI athavA kRpaNutA doSathI tenA upara khoTI mamatAbuddhi rAkhIne tene kaMI paNa sadupayoga na kare e paNa mUrkhAI nahIM te bIjuM zuM? ane jivA pAmIne parane prIti upaje evuM priya ane pathya vacana bolavuM e mahAvAkyane lepI jema Ave tema jIbhanI lavarI karavI e unmattatA nahIM te bIjuM zuM? A upara jaNAvelAM mahAvAkyamAMja badhA badhuM sAra samAyela che. je tene sAra samajIne te mujaba vartana kare che tene saMsAracakramAM vadhAre vakhata rajhaLavuM paDatuM nathI. tattvarahasya samajIne tatva zraddhA nizcala rAkhI je tattvaramaNatA Adare che, eTale ke jaDa cetanane sArI rIte samajI laI svacetana dravyamAM rahelI anaMta agAdha zakti-sAmarthyanI daDha pratIti karI je pitAnA AtmA mAMja sattAgata rahelI anaMta apAra zaktine pragaTa karavAnI pavitra buddhithIja vItarAga vacanAnusAra pravRtti kare che te bhAgyazALI bhavya janane bahu bhavabhramaNa karavuM paDatuM ja nathI. paNa upara jaNAvyuM tethI avaLI rIte ApamativaDe jaza kItinI IcchAthI ke gatAgatiktAthI ke bIjA keI jAtanA badalAnI IcchAthI dAnAdika dharmakiyA kare che te mUrNa Atmahita sAdhI zakate nathI, mATe mokSArthI ane je kaMI dharma anuSThAna karavuM te kevaLa Atma kalyANa heteja karavuM. kemake evA pavitra AtmalakSyathI AtmA nirmaLa thAya che ane viparIta lakSyathI AtmA malIna thAya che, ema samajI vivekabuddhivaDe vicArI svAhata AdaravuM,
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 31 tyAgI acaLa rAjapada pA-sadvivekavaDe tatkAtatvane nizcaya karI je sata purUSa tajavA gya tajI de che ane AdaravA gya AdarI le che, te aMte avicaLa evI makSapadavIne pAme che. je kAraNe sevavAthI jIvane nAhaka bhavabhramaNa karI anaMta duHkha sahevAM paDe che te badhAM kAraNe tajavA gya che, ane je kAraNe sevIne jIva sarva karmabaMdhanathI mukta thaI aMte paramapadane pAme che te sevya che. matalaba ke sarva pApasthAnake samajIne pariharavA gya che, ane vItarAga sarvajJakathita sarva guNasthAnake anukrame sevavA gya che. ema vivekayukta tyAga-vairAgyane sevanAra anukrame akSaya sukhane bhegI thaI zake che. pitApitAnA adhikAra mujaba dharmasAdhana karI anukrame uMcI pAyarI upara caDhanAra sukhe svaunnati sAdhI akSaya abAdhita sukhane pAmI zake che. 3ra je lobhI te raMka kahAve--game teTalI bhogasAmagrI prApta thayAM chatAM je lebhAM thaI adhikAdhikanI tRSNA karyA kare che te ja kharekhara dIna-duHkhI che, ane prApta sAmagrImAM saMtuSTa rahI je prasannatAthI parabhavane mATe sat sAdhana sevavA ujamALa rahe che te ja kharekhara sukhI che. " psor vil thAH to para suva" e be mahA vAkya uparanI vAtane purepure Teke Ape che. ema samajI zANa janee saMtoSavRtti dhAravI ucita che. 33 uttama guNarAgI guNavaMta, je nara lahata bhavedadhi aMta-je pite sadguNI chatAM bIjA sadguNIne rAgI hoya che te purUSa jaladI saMsArane aMta pAmI zake
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 che. je pite guNI hoI bIjAnA sadaguNone sahana karI zakatA nathI ane tethI temanA upara akRtrima prema dharavAne badale dveSa IrSa ke matsara dhAraNa kare che te pite svaguNathI cuta (bhraSTa) thaIne bhava aTavImAMja bhaTake che. matalaba ke dveSa deSathI game tevA guNa viNase che ane uttama guNAnurAgathI guNahIne paNa unnatine pAme che. zrImadda yazovijayajI upAdhyAye 18 pApasthAnakanI sajajhAya paikI ASanI sajhAyamAM padeSathI - thatI mahA hAni ane guNAnurAgathI thate ekAMta AtmalAbha sArI rIte samajAvela che, tethI te saMbaMdhI vizeSa manana karI kRSNa vAsudevanI pere saddaguNagrAhI thavAne khapa kare ucita che. 34 jogI jasa mamatA nahi rati-jene mAtra paNa para pudgalika vastumAM mamatA vartatI nathI te ja kharA jegI kahevAya che. uttama prakAranA rogabaLathI jemaNe mamatA gALI nAkhI che teja mekSanA adhikArI thaI zake che. mamatA mUcha eja kharekhara parigraha rUpa che, ane parigrahavaDe unmatta banelA bApaDA ivenI kevaLa durdazA ja thAya che, temAM paNa je sAdhuveSa dhArIne parigrahane dhAre che temanI te sarvatra mahA vi banA thAya che. kemake te sAdhunA veSe jagatane Thage che eTale dharmaThaga banI jAtane dhute che ane sarvajJa bhagavAnanI pavitra AjJAne bhaMga kare che. sarvajJa bhagavAne sAdhune dravyabhAvathI nigraMthapaNuM dhAravA pharamAveluM che. dravyathI suvarNa vigere ane bhAvathI mUcha pariharavA prabhue pharamAveluM che, te mujaba pratijJA karyA chatAM punaH pratijJA bhraSTa thaI mamatA dhAravI e atyaMta anucita che. kahyuM che ke "mamatA thira sukha zAkinI,
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 niramamatA anukULa; mamatA ziva pratiaLa hai, niramamatA anukULa 35 mana I dri jIte te jati-manane ane Idriyavargane vaza karI vItarAga paramAtmAe pharamAvelI daza zikSAne sArI rIte samajIne je ArAdhe che te ja kharA yati che, ane ethI UlaTA cAlI eTale manane ane Idriyane mekaLAM mukI je kevaLa svachaMdapaNe AjJA virUddha varte che te te kevaLa yatinAmane kalaMka lagADanAra che, ema cokakasa jANavuM. je uttama prakAranI daza zikSA sarvajJa bhagavAne AtmAnA ekAMta hitane mATe pharamAvelI che te A pramANe che 1 kSamAguNa dhArI sahanazIla thavuM. 2 mRdutA-kamaLatA AdarI sadaguNa pratye namratA dhAravI. 3 RjutA eTale saraLatA AdarI niSkapaTavRtti sevavI. 4 lebha tajIne saMtoSavRtti sevavI. 5 yathAzakti bAhya atyaMtara tapavaDe Atmavizuddhi karavI. 6 saMyama guNavaDe Atmanigraha kare ane sarva jaMtuene AtmA samAna lekhI keIne prati pratikULa AcaraNa naja karavuM. 7 priya ane pathya eTale hitakArI evuM ja satya vacana bolavuM. 8 avyAyAcaraNa tajIne pramANikapaNe eTale zudha aMtaHkaraNathI vyavahAra seva. mamatAdika parigrahane anartharUpa samajI-nirdhArI nirmamarvApaNuM-nipRhapaNuM sevavuM. 10 mana vacana ane kAyAnI pavitratA jALavI rAkhIne game tevA viSayabhegathI virakta rahevuM. ukta daza mahA zikSAne yathArtha rIte anusaranAra yatie jagatane mahA AzIrvAdarUpa che, ane te parama pavitra mArgane ulaMdhI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 kevaLa ApamatithI svacchedapaNe pharanAra yatio te jagatane kevaLa zrApa rUpaja che. 36 samatA rasa sAyara se saMtarAga dveSa ane mahajanya mamatAdika vikArene tajI je sadA samatA rasamAM jhIlyA kare che te ja kharekhara saMta purUSe che. evA samatAvaMta sAdhue kharekhara vizvavaMdya che. duniyAmAM evI kaI vastu nathI ke jenI temane upamA ApI zakAya. tethI tevA samatA sevI saMta sAdhujane upamAnIta kahevAya che. jJAnasAramAM kahyuM che ke " jemane samatArasa svayaMbhU ramaNa samudranI sAthe spardhA kare che ane niraMtara vRddhi pAmate jAya che evA munIzvarene jenI sAthe sarakhAvI zakAya evI koI upamA A carAcara jagatamAM jaNuMtIja nathI." tema chatAM caMdra, sUrya, sAyara, bhAraMDa pramukhanI je upamA ApavAmAM Ave che te ekadezIya samajavI. 37 tajata mAna te purUSa mahaMta-je mAna mAnavIemAM sAmAnya niyama mujaba jovAmAM Ave che, ane jenA yoge jene bahudhA jokhamamAM utaravuM paDe che, temaja jethI pariNAme narakAdika durgatimAM paNa javuM paDe che. te duHkhadAyI mAna-abhimAnane taje te heTA mahaMta purUSa che. abhimAna tajavAne upAya namratAja che. jyAM sudhI ApaNe pUrNatA pAmyA nathI, tyAMsudhI abhimAna kema karI zakAya ? temaja pUrNatAne pAmelAne abhimAna karavAnI zI jarUra hoya? matalaba ke pUrNa ke apUra rNane abhimAna karavAne avakAzaja rahetuM nathI. temAM paNa je tatvathI pUrNatA pAmelA che te te kadApi paNa abhimAna karatAja nathI, eTaluM ja nahi paNa abhimAna tajIne namratA guNane seva
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 vAthIja pUrNatA pamAya che, ane je apUrNa chatAM abhimAna - mithyA abhimAna seve che te pUrNatA pAmI zaktA nathI, e TaluM ja nahIM paNa hoya te paNa hArIne pAyamAla thaI jAya che. mATe sahuthI zreSTha mArga e che ke jema jema guNanI vRddhi thatI jAya tema tema namratAnI vRddhi thavI joIe--jema jema namratA adhika tema tema guNavRddhimAM gati zIdhra ane jema jema temAM khAmI tema tema guNavRddhimAM paNa khAmI samajavI. "laghutA tyAM prabhutA" ane "prabhutAthI prabhutA dUra" e niyama che. tethI ja rAvaNa ane duryodhana jevAnA paNa behAla thayA, ane rAmacaMdra tathA pAMDane abhyadaya thaye. 38 sUravIra je kaMpa vAre-je kAmavikArane nivAre ane viSayavAsanAne nirmaLa kare te kharekhara zarIra eTale bahAdura che, ane je kAmavikArane vaza thaI svapara hitathI cake che te Darapoka yA kAyara che. lAkha mANasanI sAme rahI raNamAM yuddha karanAra kaIka subhaTa hoya che, paNa eka abaLA-strInA netrakaTAkSane te sahI zakatA nathI, strInI pAse kevaLa kAyara banI jAya che. vaLI kAmavikArane vaza thayela aMdhanA je aMdha banI jAya che tethI te maryAdA mUkI jyAM tyAM bhaTake che ane aneka sthaLe mAra tathA apamAna pAme che temaja prAMte malIna vAsanAthI marIne nIca gatimAM utpanna thAya che. mATe dareka strIpurUSe kAmavikArane vaza karI svamaryAdA sAcavavA sAvadhAna rahevuM joIe. kAmavikArane vaza karanAra strIpuruSanuM ja zILaratna dIpI nIkaLe che. zILaratna eja manuSyajAtanuM kharuM bhUSaNa che. tethI strI purUSaja zILaratnane AdarI zake che. pUrve evAM aneka strI
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 -purUSa ratnA hatAM. ke jemanAM pavitra nAma adyApi paryaMta prabhAtamAM gavAya che. tevA pavitra strI purUSonu anukaraNa karI mana, vacana kAyAnI zuddhithI zILaratna sAcavavA ane anukrame viSayavAsanAne nirmaLa karavA AtmArthI sajajanAe yatna karavA joie. 39. kAyara kAma ANA zira dhAre--viSayavikArane vaza thaI vivekaratna gumAvI nAMkhI je svamaryAdAthI cUke che teja kAyaranuM lakSaNa che. AvA kAyara mANaso svaparanu jIvana bagADe che. kAmAMdha banI poteja maryAdA mUkI bIjAne paNa unmArge dore che ane ema karIne ubhayanA adhaHpAta karAve che. kAmAMdha anelI mAtA potAnA patine ke putrane gaNatI nathI. potAnA kalpita svArtha sAdhavAne temanA kimatI prANane harI le che, ane game tevA nIca nAdAnanI sAthe paNa gamana kare che. temaja kAmAMdha banelA putra peAtAnI kuLa maryAdAne mukI mAtA, bhaginI ke pu. trInI sAthe paNa gamana karatAM DaratA nathI-tene kAyara eTalA mATe kahIe chIe ke te mUkha peAtAnA prakhaLa doSanA kAraNathI peAtAne bhaviSyamAM thanArI ApadAthI bacavAne kaMi paNa purUSAtha phAravatA nathI. tevA kAmAMdha strIpurUSone prakhaLa kAmavikArathI A leAkamAM paNa aneka prakAranA anartha sa'bhave che, ane bhavAMtaramAM narakAdikanAM mahA trAsadAyaka du:khanI paraparA temane mahu pere veThavI paDe che. tema chatAM manuSyajanmamAM svapara hita sAdhI levAnI sAnerI taka gumAvelI pAchI maLI zakatI nathI. kadAca ghaNe kALe ghaNA kaSTa manuSyajanma maLe tepaNa sAMDhanI jema svacchaMdapaNe sevelA viSayabhAgathI puSTa thayelI viSayavAsanA jAgRta thatAMja jevAne tevAja jIva viSayavamaLamAM paDI jAya che,
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 bhaya, mana thI kutyAya, hi viveka ghaTamAM 1 mATe jema bane tema samaju zANuM mANasee uttama sAdhana vaDe viSaya pAsathI chuTI nivikArIpaNuM prApta karavA prabaLa purUSArtha pheravavA puratA prayatna kare jaIe. 40. avivekI nara pazu samAna-jenAmAM viveka jA nathI temaja je vivekaratna pedA karavA pUratA prayatna karatA nathI te manuSya chatAM pazu jevo ja gaNAya che. kemake AhAra, bhaya, mithuna ane parigraha rUpa saMjJA catuSTaya te ubhayane samAnaja che. jethI kRtyAkRtya, hitAhita, bhakSyAbhaDhya, pethApeya ke guNadoSa yathArtha samajI zakAya e viveka ghaTamAM pragaTa thAya teja manuSyajanmanI saphaLatA che. pazumAM prAyaH evuM vijJAna haI zakatuM nathI, tyAre manuSya dhAre te buddhibaLathI tattvatatvane vicAra karI, nizcaya karI atatvane tajI tatvane grahaNa karI zake che. je buddhibaLa pAmyA chatAM tene upara kahyA mujaba upaga nahi karatAM nAnA prakAranI viSayavAsanAne poSavA mATe ja tene avaLe upayoga karavAmAM Ave, temaja durlabha mAnavadeha, lakSmI ane vANune paNa teja mAThe upayoga karavAmAM Ave te te pAmelI zubha sAmagrIne hArI jAya che, ane tevI zubha sAmagrI anya janmamAM paNa e udyama nahi karavAthI pharI meLavavI muzkela ja che. mATe uttama strI purUSoe meha, ajJAna, avivekane tajI jema bane tema zIdhra satsaMga meLavI nirmaLa jJAna ane viveka prApta karavA acuka prayatna seva, jethI A mAnavabhava saphaLa thaI zake ! 41. mAnava jasa ghaTa AtamajJAna-jenA hRdayamAM viveka jAgRta che te ja kharA mAnava che. kemake temane ja janma
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 saphaLa che. AtmajJAnavarDa svaparanA, jaDa caitanyanA, tyAjyAtyAjyanA, kRtyAkRtyanA, hitAhitanA, bhakSyAbhakSyaneA, peyApeyanA temaja guNadoSanA nizcaya thai zake che. evI rIte tattva nizcaya thavAthI nizaMkapaNe svapara hita sAdhI zakAya che, ane temAMthI calAyamAna nahi thatAM sukhe sAdhya siddhi meLavI zakAya che. AthI samajI zakAze ke Atmahita sAdhavA mATe AtmajJAna keTalu adhu upayogI che. AtmAmAM je anatI zakti sattAgata rahelI che tenI pUrepUrI zraddhA karAvanAra AtmajJAnaja che, ane evI dRDha AtmazraddhA thatAMja sattAgata rahelI AtmAnI anatIzaktine vyakta ( pragaTa karavAne niHzaMkapaNe sAdhanakrama sevI zakAya che, eTale anukrame AtmamaNutA ceAge avicaLa evuM mokSasukha meLavI zakAya che. 42, divyadRSTidhArI jina deva, karatA tAsa iMdrA dika seva--jemaNe rAgadveSa ane mAhArdika doSone dUra karyA che ane parama zAMta dazAnA jemane sAkSAta anubhava thayA che eTale jemane parama kritrya dRSTi pragaTa thai che ane tethIja iMdrAdika devA jemanI sevA karavA ujamALa rahe che evA jina arihaMta tIrthaMkara bhagavAnaja kharA deva che, eTale teja devAdhideva che evA nizcaya thAya che, ema svabuddhithI tattvanizcaya karI kalyANa athI janAe ukta jinezvara bhagavAnaneja AtmAnI saMpUrNa vibhUtinA sAkSAtkAra karavAne mATe dRDhapaNe (nizcalapaNe ) avalakhavA ceAgya che. jemane sapUrNa svarUpa sAkSAtkAra thayela che evA jinezvara bhagavAnane ananya bhAve avala'banAra paNa AtmasAkSAtkAra anubhavI zake emAM kaMI Azcarya jevuM nathIja.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 43. brAhmaNa te je brahma pIchANe-brahma je paramAmA tenuM svarUpa sArI rIte samaje te brAhmaNa athavA brahma je jJAna-jyoti, temAMja snAna kare, jJAnamAM nimagna rahe, ajJAnAcaraNa na kare te brAhmaNa, athavA brahma te brahmacarya-zIla, satepAdika sadgaNe, temanuM sadA sevana kare te brAhmaNa. upara kahelA zabda paramArtha uparathI spaSTa thAya che ke samya jJAna ane samyaga AcaraNa e ubhayane sAthe sevavAthI ja brAhmaNa thavAya che, jemAM sabhya jJAna paNa nathI ane samyam AcaraNa paNa nathI te kharo brAhmaNa nathI. AvA uttama AzayathI anyatra kahyuM che ke "sarva jAtimAM brAhmaNe paNa che, tema sarva jAtimAM caMDALapaNa che. eTale ke brAhmaNa jAtimAM paNa caMDALe che, ane caMDAlemAM paNa brAhmaNa che, e mahAvacana uparanI vAtane purate Teke Ape che. matalaba ke nirmaLa bodha ane nirmaLa-nirdabha AcaraNa vaDeja kharA brAhmaNa hoI zake che. - 44 kSatrI karma (rapu vaza ANe-rAga dveSa ane mehAdika karma zatruone nigraha karI temane svavaza kare te ja khare kSatrI samaja. kSatrIkuLamAM pedA thavA mAtrathI kaMI kAryasiddhi nathI. kharUM kSatriyapaNuM karmazatruone vaza karavAmAM ja samAyeluM che, ema uparanA vacanathI spaSTa thAya che, bAkI je kSatrI nAmadhArI rAga dveSa ane mehAdika karmazatruone vaza karavAne badale ulaTA temane vaza paDI dIna anAtha ane niraparAdhI evA jAnavarene zokhanI khAtara athavA jIbhanI lupatAthI zikAramAM haNe che ke haNAve che te svakSatrInAmane kevaLa kalaMkita kare che. kharA kSatrI purUSaratnamAM te uttama prakAranI kSamA, mRdatA, saraLa
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 tA, satya, saMtoSa ane saMyamAdika uttama prakAranA sadguNa hevA joIe. zuddha zIla-alaMkArane dhAraNa karI, paradArA sadarapaNuM, uttama nIti ane nyAyanI dhurA dhArIne anIti ke anyAyane dezanikAla devApaNuM ane viveka ratna jAgRta karIne mAMsa madirAdika duSTa vyasanane mULathI ukheDI nAMkhavApaNuM vigere vigere saguNo paNa avazya AdaravA joIe. je je jane game te jAtimAM ukta saNonuM saMsevana kare che te sajajane te te jAtimAM uttama prakAranA daSTAMta rUpa thaIne aneka dIna anAtha janane uddhAra karavA zaktivAna thAya, temaja zIdhra svadezane u. dvArA karavAmAM paNa prabaLa sahAyabhuta thaI zake ! 45 vaza hANi vRddhi je lakhe--je lAbha teTAne vicAra karIne jemAM acUka lAbha samAyeluM hoya te kArya ja kare ane jethI acUka teTo saMbhava hoya te kArya naja kare eja khare vaizya samajo. game te adazya kAraNothI jema brAhmaNa ane kSatrimAM sthitine viparyaya thayeluM jaNAya che eTale jevI temanI paramAthI sthiti hevI ghaTe tethI badhA viparIta dekhAya che, tema mAM paNa dekhAya che. jaDa ghAlIne beThelA khoTA vahema, beTA rIta-rivAjo, beTA uDAu kharce, mithyA ADaMbara, ane temAM ja pitAnI, pitAnI jAtanI baDAI samajavA uparAMta dezanI durdazA yA vinAza karanAra mahA aniSTa IrSA-adekhAIzreSa ane matsara Adi durguNa bahu majabUta thaI ravaparano vinAza karavA taiyAra thayelA che. tevA jIvaleNa doSane dUra karavA ane temane jaDamULathI ukheDI nAkhavA zuM have vadhAre vakhata vilaMba karavAnI jarUra che ? have te avazya kuMbhakaraNanI nidrA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 mAMthI jAgavuM ja jarUranuM che. anyathA bahuja khedakAraka pAyamAlI dina pratidina vadhatI ja saMbhave che. jAgatAne bhaya nathI. e mane hAvAkya vaizyavarga have kSaNe kSaNe saMbhArI rAkhavAnI jarUra che. * gaI se te gaI " have rahI tenI saMbhALa levAnI che temAM jeTalI upekSA eTalIja gaMbhIra hAni samajI levAnI che. samaju ne vadhAre zuM kahevuM ! - 46 zudra bhakSa abhakSa je bhakhe--jene bhakSyAbhaDhyane kaMI paNa niyamaja nathI, je parajanA kiMmatI prANane vinAza karI-karAvIne rAkSasonI jema mAMsa bhakSaNa kare che, surApAna kare che, mRgayAnI ramatamAM saMkhyAbaMdha jIvane saMhAra kare, karAve che ane evAja anarthakAraka kAryomAM kSaNika kalpita sukha-svArtha khAtara thatI pArAvAra jIvahiMsAnI lagAre darakAra karatA nathI tevA nIca nAdAna janene jJAnI purUSe zudra jananI keTimAMja lekhe che. uttama purUSa te svamamAM paNa parajIvane pIDA karavA Irache nahi, zANA sajjana purUSe te sahunA prANa pitAnA prANa samAna ke tethI paNa adhika lekhIne potAnA prANathI paNa paraprANanI adhika rakSA kare che, ane tethI ja teo mithyA mejazekhane vaza nahi paDatAM jema svaparanuM adhika zreya sadhAya tema dinarAta yatna karyA kare che. sajana purUSe kadApi paNa nIti-nyAya-pramANikatAno mArga mUkIne anIti-anyAya-apramANikatAne AdaratA ja nathI ane temAM ja temanI uttamatA samAyelI che, tyAre zudra jana pitAnA kalpita tuccha svArtha khAtara paranA prANa letA paNa DaratA nathI. evA anArya AcaraNa karanAra zudra jane pitAne A bhava ane parabhava bagADe che ane
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 duniyAne zrAparUpa thaI aneka ajJAnI janone unmArge caDhAvI. duHkhabhAgI kare che. 47. athira rUpa jANe saMsAra-saMsAra, saMsAranI. mAyA, saMsAranuM sukha mAtra athira-azAzvata che, kSaNamAM eka gatimAM te kSaNamAM bIjI gatimAM karmavaza jIva bhaTakyA ja kare che. nAghelA sAMDhanI jema jIvane karma jyAM kheMcI jAya tyAM javuM ja paDe, temAM tenuM kaMI cAle nahi. eTale ke karmavaza jIne saMsAramAM aniyata vAsa che, temAM paNa jevI mati tevI gati e zAstravacanane anusAre sArI matithI zubha karaNI karanAranI zubha gati-deva manuSya rUpa thAya che ane mUDI matithI azubha karaNa karanAranI mAThI gati-naraka tiryaMcarUpa thAya che. paNa jyAMsudhI tenA mULa rUpa rAga dveSa mahAdika samULagA kSaya pAmyA nathI tyAMsudhI saMsAraparibhramaNa karavuM ja paDe che, ane tyAM sudhI vikArane vaza thaI saMsAranI mAyAmAM muMjhAya. ane pariNAme ati duHkhadAyI evA kalpita kSaNika sukhamAM sukhabuddhi rAkhI madhubiMdunA daSTAMte temAM muMjhAI mare ! AvI rIte mehavaza viSayavAsanAnA jorathI eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM ane bIjAmAMthI trIjA bhavamAM ema bhavaparaMparA karI pitAnIja gaMbhIra bhUlathI bhavacakramAM bhamyA ja kare che. 48. thira eka jina dharma hitakAra-A asthira saMsAramAM je kaMI paNa sthira, sAra ane hitakara vastu prApta thaI zakatI hoya te te jinezvara bhagavAne bhAkhele dharmaja che. matalaba ke dareka AtmadravyamAM jAtivaMta ratnanI tinI jema sattAgata vyApI rahele zuddha sanAtana jJAna darzana cAritrAdika
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 dharma sadA sthira, sArarUpa ane ekAMta hitakara che, temaja ukta Atmadharmane vyakta-pragaTa karavA mATe sarvajJa paramAtmAe nirmita karelAM sAdhana paNa pravAharUpe sadA vidyamAna varte che. nirmaLa sphaTika ratnanI jema AtmAne mULa sattAgata svabhAva niSkaSAya eTale krodhAdika kaSAya vajita che, paNa jema upAdhi (upara mukelAM rAtAM kALAM phUla) saMbaMdhathI sphaTika paNa rAtuM kALuM mAlama paDe che, tema AtmA paNa puNya pApanAyegathI rAgadveSarUpa pariNAmane pAme che, eTale sakaSAyI jaNAya che. jema sphaTika ratna upara mukelA pularUpa upAdhisaMbaMdha dUra karavAthI sphaTika ratna jevuM ne tevuM ujvaLa pratIta thAya che, tema AtmAnI sAthe lAgelAM puNya pApathI thayela rAgadveSa rUpa pariNAmane dUra karavAthI AtmA nirmaLa-nirAvaraNa-niSkaSAya-nivikalpa banI rahe che, tyAre taraMga vinAnA ratnAgaramAM ratnanI rAzinI jema anaMta jJAna darzana ane cAritrAdika sadguNene samUha AtmAnA saMpUrNa pradezamAM jhaLakI rahelA vyakta-pragaTa thAya che. AtmapradezamAM sadA. sattAgata vyApI rahelA sadguNasamudAyane je rAgadveSAdika karma AvaraNa pragaTa thavA detA nathI te rAgadveSAdikane samULagA dUra karavA sadA sAvadhAnapaNe sarvajJadezita sat sAdhanene sevavA-sadughama kare eja AtmAthI sajjanenuM mukhya kartavya che, ane eja jinezvara paramAtmAe prarUpelI zuddha sanAtana zailI che. 49 Ihirasukha chillara jaLa jANe--jema eka mahAsAgara athavA agAdha jaLavALA saravara pAse chillara jaLavALuM khAbacIyuM kaI hIsAbamAM nathI, tema zuddha niSkaSAya AtmAnA atapriya svAbhAvika sukha pAse IMdriyajanya viSayasukha phakta
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 khAbocIyA jevuM apa ane tuccha che ema jANavuM. AtmAnuM zuddha svAbhAvika sukha nirUpAdhika-upAdhivajita che tyAre dviyajanya sukha sapAdhika eTale upAdhiyukta che. AtmAnuM sahaja sukha nivikalparUpa che, ane iMdriyasukha savikalparUpa che. AtmAnuM sukha sthira-cirasthAyI che ane indriyasukha asthira kSaNika che. AtmAnuM sukha saMpUrNa che, ane indriyasukha apUrNa che. AtmAnuM sukha akRtrima che ane indriyasukha kRtrima-kalpita che. AtmAnuM sukha ekarUpa che ane iMdriyasukha nAnA rUpa che, temaja Atmasukha zAzvata che, ane IMdriyasukha chehavALuM che. ukta ubhaya jAtanA sukhamAM A pragaTa paTAMtara samajIne AtmArthI sajajanae AtmAnuM sahaja zuddha akhaMDa akSaya nivikalpa nirUpAdhika akRtrima ekAMta ajarAmara evuM zAzvata sukha saMprApta karavA mATeja ahoniza udyama kara ghaTe che. Idriyasukhane meha tajI manane sthira karavAthI te meLavavuM sulabha che. 50 zramaNa atiMddhi agAdha vakhANe -zramaNa kahIe tapasvI munirAja temanAvaDe anubhavAtuM je sahaja atIMdriya Atmikasukha te ja kharekhara agAdha-apAra-nisIma che ane indriyajanya viSayasukhanA AzI evA avirati jananuM kSaNika ane kalpita sukha te chillara jaLa samAna alpa ane tuccha che ema ubhayane paraspara sarakhAvatAM samajAze. ema samajI ubhayamAM je adhika hitakara pratIta thAya tevA sukhane mATeja udyama kare ucita che. 51 IcchArIdhana tapa mahAra-bhinna bhinna viSayamAM aTana karatI Idriyane ane manane damI te te viSayamAM thatA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 rAgadveSAdika vikArone nivAravA mATe Atmanigraha karavA eja kharekhara suMdara manahara tapa che, ane ukta aniSTa vikArIne vAravA mATeja samartha jJAnI purUSoe nAnA prakAranA khAdya ane abhyaMtara tapa karavA upadeza ApelA che, e ubhaya prakAranA tapanu svarUpa vistArapUrvaka aneka sthaLe batAveluM che, tyAMthI samajI khanI zake teTalo teno Adara karavA khapa karavA jarUrane che. tapathI vikAra mAtra khaLI jAya che, aneka prakAranI labdhie ane siddhio sapaje che, temaja paripUrNa karmamaLano kSaya karIne AtmAne ujvaLa karI akSaya anata evA zAzvata meAkSasukhanA bhAtA manAve che, mATeja temAM pUrNa prayatna karavA jarUranA che. para. jaya uttama jagamAM navakAra.--jethI uttama kATivALA AtmAnuM saMsmaraNa thAya te japa kahevAya. tevA japa jagamAM navakAra mahAmatra jevA koI bIjo uttama nathI, kemake navakAra mahAmatramAM aritAdika paca parameSThInA samAveza thAya che, temAM je arihaMta ane sidhdha bhagavAna anaMtaguNanA Agara che. AcArya mahArAja nirmaLa akhaMDa brahmacaryAdika 36 guNAvaDe, upAdhyAya mahArAja uttama prakAranA vinaya sahita sat zAstranA paThanapAnAdirUpa 25 guNAvaDe ane manuSyalAkavartI nigraMtha munisamudAya ahiMsAdika uttama 27 guNAvaDe jagalaane pAvana kare che, temanA samAveza thAya che, temaja je anata jJAna, darzana ane cAritrAdika dharmavaDe arihaMtAdika vibhUSita che tevA zuddha AtmadharmanA paNa navakAra mahAmaMtramAM saheje samAveza thAya che. mATeja AtmasAkSAtkAra karavA prabaLa IcchAvALA bha
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 vyajanee ukta mahAmaMtra vAraMvAra japavA gya che; ethI A-- tmAnI zIdhra unnati sAdhI zakAya che, pa3 saMjama Atama thiratA bhAva, bhavasAyara taravAke nAva-AtmapradezamAM ratnatinI jema sahaje vyApI. rahelA jJAna darzana cAritrAdika sadguNasamudAya, temAM ja akRtrima. premabhAve ramaNa karavuM teja sayama che. jema beTavaDe bhavasAgara, sukhe tarI zakAya che tema ukta saMyama sevavAvaDe AtmA sukhe. janma jarA ane maraNa saMbaMdhI anaMta ane agAdha du:kharUpa. jaLathI bharelA A saMsArasamudrane pAra pAmI zake che. hiMsA, asatya, adatta, abrahma ane parigrahathI nivata, iMdriya upara kAbu rAkhI, mana vacana ane kAyAnA kutsita (mAThA) vyApArane tajI, ahiMsAdika uttama sAdhanasaMtatine paramArtha bhAve sevavI, e AtmasthiratArUpa saMyamaguNanI ArAdhanA mATe ja che ane tethIja bhavasamudrane tarI ekSapurImAM pahoMcavuM sulabha thAya. che, ethI viparIta hiMsA asatyAdika asaMyamane ananyabhAve sevavAthI AtmabhAva atyaMta asthira thaI malInatAne pAme che, ane tethI te ahaTaghaTikAnA nyAye bhavacakamAM bhaTakyA ja kare che. - 54 chatI zakti ropave te cera-ukta saMyama guNane sevavA mATe ane asaMyamathI nivartavA mATe je pitAnI chatI zaktine sadupayoga na kare, tene geraupayoga kare teja kharekhara cora samaje. lekaprasiddha cAra anyane aMdhArAmAM chetarI paradravya saMhare che, ane te gupta sthaLe gopave che, ane A Atmacara te pitAnAja aMtaHkaraNane chetarI AtmasAdhananI amUlya takathI pitAne ja vaMcita rAkhIne ajJAnavaDe pite.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 pitAnuM ja sarvasva gumAvI de che, ane te amUlya taka gumAvI dIdhAthI punaH mahA parizrame paNa te beTane pUrI pADI zakta nathI. AnuM nAma AtmavaMcakatA. 55 zivasAdhaka te sAdhakizora-pramAda tajI apramattapaNe siMhanI jema zUravIra thaI saMyama AcaraNavaDe je mekSamArga sAdhe che te ja kharA sAdhunI gaNanAmAM Ave che. bAkI sAdhuveSa dhAraNa karI pavitra saMyamAcaraNa sevavAne badale je asaMyamavaDe veSaviDaMbanA kare che te sAdhunAmane kalaMkita kare che. uttama purUSe je ja pratijJA kare che tene prathamathI ja purate vicAra karI jene sukhe nirvAha thaI zake ema hoya tevI ja pratijJA pite aMgIkRta kare che, ane te prANAMta sudhI pALe che, temAM kadApi paNa pAchIpAnI karatA nathI, tevI rIte sakaLa mumukSu janee saMyama pALavArUpa je pratijJA pite saMgha samakSa aMgIkRta karI che tene vivekathI jIvitaparyata nirvAha kare, temAM lagAre pramAda na karavo e te mahAzayenuM mukhya kartavya che, ane emAMja svaparanuM hita samAyeluM che. pada ati durjayamanakI gati joya-jema badhI iMdrimAM jivA idriya jItavI muzkela che, sarva vratamAM jema bradmacarya pALavuM duSkara che, tema egamAM managa - to kaThaNa che. mana jItavuM kaThaNa che, e vAta kharI paNa tene jItavAnA zubha upAse zAstramAM batAvelA che, tene gurUgamya bodha meLavIne manane sthira karavA prayatna kare jarUra che. pArAnI jevA capaLa manane mAravA mATe bahu purUSArthanI jarUra che, ane tenuM phaLa paNa kaMI ochA mahatvanuM nathI. kahyuM che ke "mana
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 pArada mUchita bhaye, aMtaraMga guNavRda, jAge bhAva nirAgatA, lagata amatake biMda" eTale manarUpI pAre, nirAgatArUpI amRtane sparza thatAM mUchita thaI jyAre marI jAya che tyAre AtmAnA aMtaraMga guNane samudAya sajIvana thAya che. matalaba ke manane puro jya karavAthI ja sakaLa sadaguNe pragaTa prApta thaI zake che. tethIja ati capaLa manane vaza karavAnI AvazyaktA siddha thAya che. vaLI kahyuM che ke manane mAravAthI idrije svataH vaza thAya che, ane tema thavAthI karmazatruone kSaya thaI jAya che, mATe manane ja mAravuM jarUranuM che. vaLI mana jIhuM teNe saghaLuM jItyuM ema AnaMdaghanajI kahe che, AthI vadhAre zuM joIe ? pa7 adhika kapaTa nArIne heya-purUSa karatAM strI jAtimAM svAbhAvika rIte adhika kapaTa hoya che. A eka sAmAnya niyamarUpe vAta che, bAkI to apavAdarUpe purUSathI paNa nyUna kapaTavALI athavA niSkaTa pravRttivALI strIo paNa maLI Ave, e vAta susaMbhavita che. kapaTa bahula strIonAM caritra noMdhavA javA paDe tema nathI. kemake evAM caritrovALI strIo ja badhA najare paDe che, temaja zAsathI paNa e vAtane puSTi maLe che tevIja puSTi zAstrathI apavAdarUpe gAyelI strIo mATe paNa maLe che, paraMtu ene pragaTa purAve maLe evI niSkapaTa AcaraNane sevanArI strIo atyAre bhAgye ja maLI zake che. te pragaTa purA nahi maLavAnuM athavA bahuja ocho maLavAnuM kAraNa strIone jAtisvabhAvaja jaNAya che. kahyuM che ke "asatya bhASaNa, sAhasa kheDavuM, mAyA-kapaTa sevavuM, mUrNapaNuM-ajJAnAcaraNa, ati lebha-tIvra viSayagarUpa
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 nirdayatA ( triSaya bhAgarUpa svArthamAM aMtarAya thatAM svArtha sAdhavA mATe hRdayanI kaThoratA) ane azucitA-apavitratA e gaNAvela draSA srIjAtimAM svAbhAvika hoya che. ukta bAbatamAM apavAdarUpe prAyaH evIja uttama satIo ke mahAsatIe hoi zake ke je uttama prakAranI zIla saoNMpattithI vibhUSita che, temaja jemaNe svapatimAM ke svagurUmAMja sarvasva AreApelu che. 19 nIca soi paradroha vicAre, uMca puruSa paravikathA nivAre; uttama kanaka kIca sama jANe, harakha zoka hRdaye navi ANe. 10 ati pracaMDa agni he krodha, durdama mAna mataMgaja jodha; viSavallI mAyA jagamAMhI, lobha samo sAyara koi nAhi. 18 nIca saMgathI DarIe bhAi, maLie sadA saMtakuM jAi; sAdhu saMga guNa vRddhi thAya, nArIkI saMgate pata jAya. capaLA jema caMcaLa nara Aya, khirata pAna jaba lAge vAya; chillara aMjaLi jaLa jema chIje, iNavidha jANI mamatakahA kIje. 20 capaLA tima caMcaLa dhanadhAma, acaLa eka jagameM prabhunAma; dharma eka tribhuvanameM sAra, tana dhana yovana sakaLa asAra 21 narakadvAra nArI nita jANo, tethI rAga hiye nAva ANo; aMtara lakSa rahita te aMdha, jAnata nahi mokSa aru baMdha. je navi suNata siddhAMta vakhANa, badhira puruSa jagameM te jANa; avasara ucita bolI navi jANe, tAkuM jJAnI mUka vakhANe. 23 sakaLa jagata jananI he dayA, karata sahu prANIkI mayA; pAlana karata pitA te kahIe, teno dharma citta saddahiye. 24 22
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 58 nIca sai para vicAre-parajIvananuM aniSTa kema thAya, sAme kema behAla thAya, sAme kema sukhathI bhraSTa thAya, sAmAnI upara kema ApadA AvI paDe, evA prakAranI vicArajALa guMthI kevaLa durNanamAMja pitAne kALa nirgamana kare, sutAM uThatAM, jatAM AvatAM kevaLa evuM ja khoTuM ciMtavana karyA kare ane sAmAnuM sAkSAt aniSTa karavAnI taka zodhyA kare, taka maLe te karavA cUke nahi, bIjAne paNa evI ja TI salAha ApI pitAne kalpita svArtha sAdhavA banatuM kare, eka kSaNa paNa zubha vicArane avakAza na Ape te paradrohakArIja kharekhara naca pApI samaje. joke sAmAnA prabaLa puNyayoge koI duSTa phAvI zake nahi, yAvat tene vALa paNa vAMke karI zake nahi, te paNa duSTa jana te pitAnI duSTa vRttithI avazya nIcagatigAmI thAya che ja. paradrohakArI dinarAta duSTavRttithI duHkhI ja rahe che, tyAre sahunuM bhaluM IcchanArA sajajane sadA sukhamAMja magna rahe che. zAzvata sukhanA arthI ane svapnamAM paNa paha ciMtava nahi. 59 uca purUSa paravikathA nivAre--je vAta karavAmAM nathI pitAnuM hita ke nathI paranuM hita evI nakAmI vikathA uttama purUSa karatA nathI. kuthalI karanAra pitAnuM ane paranuM bagADe che. prApta thayelI sAmagrIne kaMI paNa lAbha te pite laI zakta nathI tema bIjAne paNa levA detuM nathI. vikathA sevanAra kaI vakhata niMdAdimAM utarIne svaparanI pAyamAlI kare che. tethI je vAtamAM kaI mAla jevuM ja nathI, temaja kaMI lAbha paNa nathI tevI vAta karavA karatAM pitAthI banI zake te koI sadudyama sevIne svaparanuM hita sAdhavuM eja zreya che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 60 uttama kanaka kIca sama jANe, harakha zAka hRdaye navi ANe--udAra dilanA nispRhI purUSo A duniyAnA drazya padArtheAmAM mAhAI jatA nathI. samyag jJAnASTithI jaDa caitanyanuM svarUpa eLakhI jema bane tema jaDa vastuthI nyArA rahe che, temane sonAnA Dhaga leAbhAvI zakatA nathI. kemake nispRhatAthI te suvarNa ne kIca samAna lekhe che, tethIja suvarNa sadeza paravastuAnA sa'cAgathI temane harSaunmAda thatA nathI, temaja tenA viceAge du:kha dInatA paNa thatI nathI. iSTAniSTa sayeAgaviyeAgamAM te tattvaSTi samAnabhAva rAkhI zake che ane tethIja te sadA prasanna cittathI sateSasukhamAM nimagna rahe che. AvA tattvajJAnI purUSone svapnamAM paNa duHkhanA sparza saMbhavatA nathI. temane peAtAnA AtmAmAM akRtrima anahada sukhanA anubhava hAi zake che. AvI uttama vRtti jenA ghaTamAM dinarAta jAgI che tenuM ahAbhAgya che, ane tevI uttama vRttithI zIghra bhavane pAra pAmI zakAya che. 61 ati pracarDa agni hai krodha--dveSa, irSA, asUyA, matsara, parAha, dhaira, zrApa ane hiMsAdika sarve krodhanAM rUpa che. te mahAbhayakara agnisamAna che te agninI pere prathama tA jenA manamAM pragaTa thayA hAya teneja satApe che-bALe che ane pachI jenA tarapha varALa kADhavAmAM Ave che tenAmAM upazama rasanuM baLa na hAya to tene paNa prajALe che, ane ema anukrame aneka janane upatApa kare che. bIjo agni jaLanA ceAge zamI jAya che tyAre kreAdhAgnine zamAvavAne pUratA zama, prazama, upazama, kSamA, zAMti, prazAMti, upazAMti jevA upacAranIja jarUra rahe che. a
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 gnithI dagdha thayelI bhUmimAM vAvelAM bIjanAM aMre te ugI nIkaLe che tyAre ke dhAgnithI dagdha thayelI hRdayabhUmimAM premAkUra pragaTateja nathI. Ama aneka rIte vicAratAM ke atyaMta ahitakare che, tethI te sarvathA virya che. | dara dardama mAna maraMgaja dha-atra mAnane madanmatta hAthInI upamA ApavAmAM AvI che. tevA hAthIne mahA kaSTa damI zakAya che. AvA madonmatta hAthIne raNasaMgrAmamAM AgaLa karI rAkhavAno rIvAja sAMbhaLavAmAM Ave che. te pitAnA madamAM unmatta thI cha nagaranA daDha dvArane paNa bhAMgI nAMkhe che. "ahaMtA ane mamatA" rUpI mehamadirAthI matta thayela ahe kAra paNa teja che. tenA paNa kedhanI pere jaDatA, mada, abhimAna vigere aneka aniSTa parya che. madanmatta hAthInI pere te paNa duHkhe damI zakAya che, eTale mithyA abhimAnIne vaza kare muzkela che. mithyAbhimAnavaDe che nahi karavA gya kaIka agamya kArya karavAne sahasA meMdAne paDe che. temAM te kavacitaja phAve che. bAkI te ati unmattapaNe AdarelAM sAhasavALAM kAryanAM kaDavAM phaLa temane jIvitaparyata bhegavavAM paDe che. rAvaNa ane duryodhana jevAnAM daSTAMta A bAbatamAM prasiddha che. tevA duSTa abhimAnathI je vegaLA rahe temane dhanyavAda ghaTe che. abhimAnathI vinaya guNane lepa thAya che mATe abhimAna tyAjya che. ane vinayaguNa Adeya che. vinayathI vairI paNa vaza thaI jAya che. 63 viSa velI mAyA jagamAMhI-AkhA jagatamAM phelAyelI kaI paNa viSavelI hoya te te mAyA-chaLavRttirUpa che. jema viSavelInAM mULa, patra, kula, phaLa ane chAyA sarve viSa
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177, rUpaja che ane tenuM sevana ke Azraya karanArane viSa vyApe che, temaja mAyA AzrI paNa samajavuM. taphAvata eTale ja che ke viSavelIthI dravyaprANune vinAza thAya che, tyAre mAyAthI bhAvaprANane lepa thAya che. mAyAvI janenI hareka kriyA viSamaya hoya che, ane te pratyeka kiyAthI svaparanA jJAnadarzana cAritrAdika amUlya bhAvaprANane nAza thAya che. matalaba ke mAyAvInI dharmakriyA paNa nathI tene sukhadAyI, tema nathI anyane sukhadAyI, paNa te svaparane ekAMta duHkhadAyIja nivaDe che. ethI ja e heya che ane niSkapaTavRtti upAdeya che. kapaTarahita mana, vacana ane kAyAthI karAtI vyavahArakaraNa ke dharmakaraNa jIvane durgatithI bacAvI sadda* gatigAmI banAve che. - 64 labha samo sAyara keya nAMDi-lebhane atra sAgaranI upamA ApavAmAM AvI che te evI rIte ke jIvane jema lAbha maLatuM jAya che tema lebha vadhato jAya che, ane te anukrame vadhIne sAgara je vizALa thAya che, paraMtu mamUni duHatiA e nyAye lebhamAM duHkhanI paraMparA rahelI che, tene lebhAM jaI zakate nathI, tethI ja temAM kheMcAya jAya che. kahyuM che ke ke sayabharamaNake, je nara pAve pAra; te paNa lobha samudra ke, lahe na madhya pracAra." "Agara sabahI doSa, guNa dhana baDa cera; vyasanavelI ke kaMda he, lobha pAsA cihuM ora. ema samajI sukhanA artha ja e saMteSavRttine AdarI bhavRttine tyAga kare ghaTe che. 65 nIca saMgathI DarIe bhAI-jJAnI puruSoe mahaTAmAM mahesuM duHkha nIca saMgatinuM kahyuM che. nIca saMgatithI 12
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 prANI nIcavRtti zIkhe che, ane nIca vRttithI narakAdika nIca gatine pAme che. evI rIte nIca saMgatithI ghaNuM mAryuM pariNAma Ave che mATeja zAstrakAra nIca saMgatine tyAga karavA kahe che, ane uttama saMgati AdaravA upadize che; uttama saMgatithI ApaNAmAM uttamatA Ave che. jema sugaMdhI phUlanA saMgathI tela kulela sugaMdhI bane che, malayAcaLanA sudhI pavananA saMgathI rUkhaDA paNa caMdananA bhAvane dhAre che, ane merU parvatanA zikhara upara vaLageluM tRNa paNa suvarNapaNane pAme che, tema uca saMgatithI AtmA ucca sthitine pAme che-uttama guNene meLave che, tyAre nIca saMgatithI prANI nIca sthitine pAme che. jema svAti jaLa sarSanA mukhamAM paDIne viSarUpa thAya che, tata leha upara paDavAthI vinAza pAme che, tema uttama AtmA paNa nIcanI saMgatithI hInatAne pAme che. eTalA mATe nIcenI saMgati tajI ucca saMgati AdaravAnuM kahevAmAM Ave che. 66 maLiye sadA saMtakaM jA-duniyAnI khaTapaTa mUkIne vairAgyarasamAM jhIlI rahelA sata-susAdhu janenI ja sebatathI AtmAne pAramArthika lAbha saMpaje che. temanI AMtaravRtti atyaMta nirmaLa-niSpApa thAya che, teo atyaMta guNAnurAgI thAya che, tethI temanuM darzana paNa pApahara thAya che, te pachI temanI sevAbhakti ane bahumAnAdikanuM te kahevuM ja zuM! saMtasevAdikathI te keTi bhavanAM pApa TaLe che ane apUrva AtmalAbha maLe che. duniyAmAM evI kaI uttama vastu nathI ke je saMtasevAthI labhya na thAya. are ahika sukha te zuM paNa mokSasukha paNa saMtajanenI sevAdikathI sulabha thAya che. mATe saMpUrNa sukhanA Icchaka janee avazya saMtasevA AdaravI ucita che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 67 sAdhu saMga guNavRddhi thAya-hiMsA, asatya, adatta abrahma ane parigrahane tajI AmavacanAnusAra ahiMsAdika uttama mahAvratane AdarI tene yathAvidha nirvAha karI Atmahita sAdhe te sarve sAdhunI paMktimAM lekhAya che. tevA sAdhujanene paricaya karavAthI guNamAM vadhAro thAya che ane avaguNamAM ghaTADo thAya che. vinaya (mRdutA-namratA) je sakaLa guNanuM vazIkaraNa che, tene upaga sAdhuparicayamAM avazya kare jarUrane che. jema jema ghauMnA loTane vadhAre kuNavavAmAM Ave che tema tema temAM mIThAza vadhatI jAya che, tevI ja rIte sadguNanidhi saMta-susAdhune jema jema adhika vinaya sevavAmAM Ave che tema tema A tmAne adhika lAbha thatuM jAya che. vinayathI vidyA-vijJAna prApta thAya che, ane ghaTamAM vivekadIpaka pragaTe che. tethI AtmAne vastusvarUpanuM, jaDa citanyanuM, hitAhitanuM temaja guNadoSanuM yathArtha bhAna tathA zraddhA jAge che ane nirmaLa jJAna tathA zraddhAnA ge svacAritranI zuddhi karI zakAya che, evI rIte ratnatrayInI sahAyathI AtmA akSaya sukhane sAdhI zake che. AmAM sAdhusaMgati puSTa AlaMbanarUpa che, mATe ja te upAdeya che. 68 nArIkI saMgate pata jAya-paranArIne paricaya karavAthI pitAnI pratiSThAne lepa thAya che. jene svasjIthI ke svapatithI saMtoSa vaLatuM nathI tene ja parastrI ke parapurUSa sAthe paricaya karavA IcchA thAya che. vaLI tenAthI saMtoSa na thAya te bIjo paricaya karavA mana deDe che, ema harAyA DhoranI jema jyAM tyAM lajajA viveka rahita rakhaDatAM dekhI temanI pApI vRtti lekanA kaLavAmAM AvI jAya che, ane tethI kAmAMdha banela strI
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 purUSa potAnI AbarU gumAve che. vaLI kuLakhAMpaNa, kuLama'gAraka vigere -upanAma paNa pAme che. vividha prakAranA cAMdI, prameha pramukha bhaya kara vyAdhiomAM sapaDAI jAya che, ane prAMte narakAdika durgati pAme che; tethI sakaLa strI purUSone ucita che ke adhika viSayalAlasA tajI svapati ke svadArA saMtASIja thavuM ! e vAta gRhasthaAzrI kahI, sAdhuzrI tA temane srIsa gati sarvathA ya che; kemake strIparicayathI viSayavAsanA jAgRta thAya che, ane pariNAme vratabhaMga, lokApavAda ane nIca gati rUpa vipAka bhAgavavA paDe che. 69 capaLA jema caMcaLa nara Aya, kharata pAna jakha lAge vAya; chillara aMjali jaLa jema chIje, RNu vidha jANI mamata kahA kIje, capaLA tima caMcaLa dhana yAma----capalA eTale vijaLI te kSaNavAramAM adRzya thai jAya che, kemake tenA svabhAvaja capaLa che; tema manuSyanuM AyuSya ane lakSmI paNa capaLa che, eTale AyuSya ke lakSmI naSTa thatAM vAra lAgatI nathI. jema vAyarA lAgavAthI jhADanAM pAna kharI paDe che ane aMjalimAM rahevu apajaLa jema tarata TapakI jAya che, tema AyuSya ane lakSmI paNa kAramA che, temanA aMta AvatAM vAra lAgatI nathI. ema svabuddhithI samajyA chatAM sa'sAranI khoTI mAyAmAM kema mujhAya che ? paravastumAM khATI mamatA karavAthIja jIva du:khI thAya che, ane peAtAnu kharU' svarUpa tathA kharUM kartavya bhUlI jaI kharA sukhathI 'cita rahe che, eTalIja mamatA jo peAtAnA jJAna darzana cAritrAdika AtmaguNamAMja rAkhavAmAM Ave ane nirmaLa sphaTika ratna jevA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 ujavaLa AtmasvarUpamAMja ahaMtA dhAravAmAM Ave te alpa samayamAM samasta dukhane aMta AvI jAya. ajJAnI che paravastumAM deha, strI, lakSmI pramukhamAMja ahaMtA ane mamatA kare che tyAre jJAnI vivekI jene "zuddha Atmadravya e huM, zuddha jJAna guNa eja mArUM' evIja sAcI ahaMtA ane mamatA dhAre che, tethI haMsanI mAphaka duHkha mAtrane tajI sukha mAtrane AsvAda laI zake che, ane eja parama kartavya che. 70 acaLa eka jagameM prabhu nAma-A phAnI duniyAmAM zrI trASabhAdika prabhunuM ja nAma acaLa che, kemake te pUrNa padavI pAmelA paramAtmA che. pUrNatAne nahI pAmelA bIjA deva dAnava ane mAnavAdikanAM nAma acaLa nathI. kemake teo je je sthaLe upaje che tyAM tyAM temanAM nAma judAM judAM hevA ghaTe che. te paNa eka vakhata sArUM te bIjI vakhata mAThuM, svasva zubhAzubha karmAnusAre hoya che ane tethI ja temanA nAma acaLa kahI zakAtA nathI, tyAre jemaNe pUrvalA trIjA bhavamAM ati nirmaLa adhyavasAya vege tIrthaMkaranAma karma bAMdhyuM che, tethI jemane anukrame A manuSyalakamAM, Arya dezamAM, uttama kuLamAM avatAra thAya che, tyAM temanuM uttama guNa niSpanna sArthaka nAma rAkhavAmAM Ave che ane temane nice teja bhavamAM mokSa javAnuM nimita che, tethI punarbhava thavAne nathI ja. evAM evAM kArasethI prabhunuM ja nAma acaLa kahI zakAya che. eTaluM ja nahIM paNa prabhunuM guNa niSpana maMtrarUpa nAma nirmaLa zraddhAthI smaraNa karanAra paNa anukame karmakalaMkane dUra karI apunarbhavI thaI siddha buddha ane mukta thAya che. tethI prabhunA pavitra nAmane ekaniSThAthI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 smaraNa karanAranAM nAma paNa evI ja rIte acaLa thaI zake che. kemake pharI temane janma levAnI jarUra rahetI nathI. 71 dharma eka tribhuvanameM sAra-je sat sAdhanavaDe AtmA avicaLa sukha pAme eTale janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi temaja saMga viyegajanya anaMta duHkhodadhi tarI ane naMta akSaya avyAbAdha apunarbhava evuM acaLa mekSasukha pAme te sAdhana, dAna, zIla, tapa, bhAvanA, dezavirati yA sarvavirati rUpa dharmaja jagathamAM sArabhUta che. je jIvane janmamaraNanA duHkhathI trAsa chuTate hoya ane nirUpAdhika sukhanIja cAhanA heya, te jagavatsala zrIjinarAja bhagavAne bhavyajananA ekAMta hitane arthe bhAkhele pUrvokta sAdhanarUpa dharmanuM svarUpa yathArtha gurUgamya jANI nirdhArI tene yathAzakti Adara karavA pramAdarahita pravRtti karavI ja joIe. - 7ra. tana dhana vana sakaLa asAra-zarIra, lakSmI ane yavana e badhAM asAra eTale kSaNika ane bhayayukta che; zarIra azucithI bhareluM, kSaNamAM viNasI jAya evuM, ane regAkuLa eTale regathI bhareluM che. lakSmInuM bIjuM nAma capalA che, te jAteja capalasvabhAvI che. te sthira raheze ja e bharUsa rAkhavA jevo nathI. temaja tenA saMge mahAdika kaIka unmAda upajavA saMbhava rahe che. vaLI cera pramukhane paNa bhaya kAyama rahe che. vananI pAchaLa jarA avasthA jora karatI cAlI Ave che, temaja vanavayamAM viSayalAlasAdika kaIka vikAre upaje che, tethI ja temAM vizeSa kALajI rAkhI rahevA jJAnI pharamAve che. auvanavaya je niSkalaMka rIte pasAra kare che ane tene svapara
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 hita artheja upaga kare che te mahA bhAgyavAna gaNAya che. tevIja rIte lakSmI ane zarIrazrI paNa samajavAnuM che. jyAMsudhI pUrvakRta puNyane prabaLa udaya hoya che tyAM sudhI ja lakSmI sthira rahe che. teTalA arasAmAM je tene sadupayoga thaI zake teja sva5ra hitarUpa thAya che, nahi tenI kevI gati thaze te kaMI kaLI zakAtuM nathI, paraMtu eTaluM te cokkasa che ke kRpaNutA deSavALAne to te kaMI paNa hitakara nathI, paNa kevaLa kalezarUpaja thAya che. kemake te dIna anAtha chate sadAya tenI rakSA mATe saciMta rahe che, tema chatAM tenA pUrva puNyane kSaya thatAM ja te lakSmI hatI na hatI thaI jAya che, ane tyAre vaLI te bApaDe zokasAgaramAM DUbI jAya che. zarIrane svabhAvaja viNasavAne che. tevI viNasano svabhAvavALI vastu mATe meha rAkhI Atma sAdhananI amUlya taka hArI javI ane aMte vakhate tene mATe gurI maravuM e kevaLa aghaTita che. yukta vAta te e che ke mATIrUpa zarIramAMthI AtmasAdhanarUpa suvarNa zodhI levuM, e ja kharUM kimiyApaNuM che. matalaba ke ukta sarva vastuonI asAratA zAstra yukti ane anubhavapUrvaka nirdhArI temAM lAgI rahele mithyA adhyAsa nivArI svaparahita arthe tene sadupa ga kare tene ja dhanyavAda ghaTe che. jo ke AvAM strI purUSa ratna viralaja hoya che, paraMtu evI nirmaLa pariNati vinA kalyANa nathI ja. 73. narakadAra nArI nita jANe, tethI rAga hiye navi ANe-je strI jAtinA svAbhAvika durguNe zAstramAM vanarNavelA prathama prasaMge pAta batAvyA che tevI strIne narakanA dvAra
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 rUpa-narakamAM javAnA sAdhanarUpa samajIne temAM rAga, meha, Azakti thavA na pAme tema sadAya sAvadhAna thaI rahe! te eeTalA mATe ke je tame eka kSaNabhara gaphalata karI lebhAyA te pariNAme tamAre narakanAM anaMta duHkha dAvAnaLamAM pacAvuM paDaze! strI jAtimAM paNa apavAdarUpe kaIka strIrane prathama pAkyAM che, atyAre pAke che, ane agAu paNa pAkaze. 74. aMtara lakSa rahita te adha, jAnata nahIM mokSa arU baMdha-kayA kayA kAraNothI AtmA karmathI mUkAya che ane kayA kayA kAraNathI AtmA karmathI baMdhAya che tene yathArtha jANavA rUpa aMtaralakSya jene nathI te kharekhara adha che. tevA aMtaralakSya vinAnA aMdha jane kiyA karatAM chatAM baMdhAya che ane saMsAracakamAM aTe che, tyAre aMtaralakSya sahita sat kiyA karanAra jaladI saMsArane aMta karI ekSapadane pAmI zake che. jema aMdha mANasa AMkhanA abhAve gamanakiyA karate cho araho parahe athaDAya che, paNa icchita sthAne pahoMcI zakata nathI; tema aMtaralakSya vinA upagazUnya dharmakaraNa karanAra A zrI paNa samajavuM. jene svaparanuM, jaDa cetanyanuM, ke guNa doSanuM yathArtha bhAna thayuM che te aMtaralakSyathI Atmahita sAdhavA ujamALa rahenAra zIdhra zivasukha sAdhI zake che, mATe sahu koI mikSArthI janee aMtaralakSya jagAvavAnI jarUra che. 75. je navi suNata siddhAMta vakhANa, badhira purUSa jagameM te jANuM-je sarvajJa- vItarAgapraNIta siddhAMta vacana zravaNe sAMbhaLatA ja nathI athavA sAMbhaLyuM te nahIM sAMbhaLyA jevuM kare che, matalaba ke je AptavacananI upekSA kare
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 che athavA kadAca devavazAt te sAMbhaLavA prasaMge mane te tene- tenA rahasyArthane hadayamAM dhArate nathI, evI rIte je sAMbhaLyuM na sAMbhaLyA jevuM kare che teneja jJAnI puruSe badhira (bahere) kahIne bolAve che. kAraNake AptavacanAmRta AsvAdavAnI amU lya taka maLe chate temaja zravaNendriya sAbIta chate te madabhAgI vajane pramAdavazAt te apUrva lAbha levo gamAvI de che. je bApaDA mULathIja badhira hevAthI jinavANI sAMbhaLI zakatA nathI te devahata janone Akare aparAdha nathI. kemake temanA dilamAM zAstrazravaNa karavAnI lAgaNI kvacitaja hoI zake che, paNa je chatI sAmagrIe tene sadupayega karI AgamavANIne apUrva lAbha meLavatA nathI tevA bhAvabadhira janaja kharekhara aparAdhI kare che. kema ke temane te Akhe janma nakAme gamAvavAthI bhavAMtaramAM paNa te lAbha maLavAne saMbhava prApta thatuM nathI. 6. avasara ucita belI navi jANe, tAmuM jJAna nI suka vakhANe-je avasare je bolavuM ucita hoya, hitakara heya, svaparane lAbhadAyI hoya, anucita, ahitakara ke svaparane nukazAnakAraka na ja hoya evuM samaya anukULa vacana je belI jANa nathI, bolI zakatA nathI athavA bolavAnI upekSA kare che, tene ja jJAnI purUSe muka [ muMge ] kahe che. ane vasara ucita eka paNa vacana amUlya thaI paDe che eTale lAe vacananI garaja sAre che tyAre "avasara cUkyA mevalA"nI jema kharI taka vItyA pachI kahelAM game tevAM ane game teTalAM sArAM vacana paNa niSphaLa jAya che. jene mULathI ja jIbha nathI athavA te je janmathI ke kaI regAdikathI muMge thaI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 gaye che, ane tethI je vacanane uccAra karI zakatAja nathI tene kaMI Akare aparAdha nathI. kemake te devahata che chatAM tenA manamAM kaI anukULa prasaMge avasara ucita vacana bolavAnI lAgaNI te thAya che, paNa te bApaDo bolI zakate nathI. ane je chatI jIbhe avasaraucita belI jANatuM nathI paNa vagara vicAryuM anucita pratikULa bhASaNa karI raMgane bhaMga kare che teja khare aparAdhI Thare che. priya, pathya ane satya vacanaja svaparane hita karI zake che, tethI viparIta vacana ulaTuM nukazAna kare che. kaTuka bolA mANasa anyamAM aLakhAmaNAM thAya che. mATe svapara ubhayanuM hita sacavAya tevuM miSTa ane satya ja bolavAnI Teka rAkhavI bahuja jarUrI che. 77 sakaLa jagata jananI he dayA, karata sahu mAkI mayA-dayA, rahema, jyaNA ane ahiMsA ekArtha rUpa che. dayA jagatavatsalA jananI (mAtA) che. duniyAmAM je deva mAnava ke pazuparyata sukha pratIta thAya che te dayAneja pratApa che. dayAne mahimA aciMtya apAra che, dayAja iMdranAM, cakavartInAM ke evAja uttama aihika sukha arpe che, ane prAMte dayAja AtmAne zAzvata sukhane bhaktA banAve che. deha lakSmI pramukha jaDa vastu uparane moha tajI parama dayALu zrI vIra paramAtmAnAM pavitra vacanAnusAre nisvArthapaNe ahiMsA dharmanuM A caraNa karavA je je saddaudyama sevavAmAM Ave che te te mahA kalyANakArI thAya che. jaganA je je sukha zAMtine anubhava kare che te te pUrva janmamAM AcarelA ahiMsA dharmanuM ja uttama phaLa samajavuM. tevI ja rIte vartamAnakALamAM je ahiMsA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 dharmane sAkSAt seve che ane bhaviSyakALamAM je tenI sevA karaze te sarve ahiMsA dharmanA pasAye saMsAramAM paNa pragaTa sukha ane nubhavI anukrame akSayasukhanA bhaktA thaI zakaze. AvI rIte sarva prakAranAM sukhane pragaTa karanArI, tenuM pAlanapoSaNa karanArI ane ekAMta amRtavRSTine karanArI jagadaMbA jananI ahiMsAja che. ema samajI sukhanA arthI sakaLa janee tenuM ja ArAdhana karavA aheniza ujamALa rahevuM. tenuM kadApi paNa kuputranI pere virAdhana te karavuM ja nahi. je ukta mArgane ullaMghaze nahIM te avazya sukhI thaze. 78 pAlana karatA pitA te kahiye, te te dharma citta sahiye-je ApaNuM pAlanapoSaNa kare che te pitA kahevAya che, te te eka bhavaAzrI ja prAyaH hoya che, paNa je ApaNane bhavabhavamAM nivAje, ApaNuM samIhita sAdhe, ApaNane AnaMdamAM rAkhe, lagAre duHkhane sparza thavA na Ape ane pariNAme ApaNane durgatinA dAvamAMthI bacAvI sagatimAM jeDe ane anukrame akSaya sukhasamAdhinA bhAgI banAve e dharmapitAne ja parama upagAra che. e amApa upagAra kadApi visArI na zakAya e che. nIti anItine bheda batAvIne anIti-anyAyanA mArgathI nivavI ApaNane nIti-nyAyanA mArge dorI satya, asteya, zIla ane saMtoSAdikanAM uttama tattva samajAvI sarva pApathI vimukha karI nirmaLa cAritrayukta banAve che ane temAM ja ApaNA upagane otaprota parevI ApaNane paramAnaMdamAM nimagna karI de che te pUjya dharmapitAja sadA zaraNya ( Azraya karavA gya) che. duniyAmAM kahevAtA pitA bhrAtAdika saMbaM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 dhIo svArthI hoya che, te svArtha siddha thayA bAda athavA svArthamAM aMtarAya paDavAthI cheha de che tyAre khare dharma ane kharA dharma nene saMbaMdha kevaLa niHsvArtha ane ekAMta sukhadAyI che. ema cittamAM daDha zraddhA rAkhI kalpita saMbaMdhamAM nahi mujhAtAM dharmanA avihaDa saMbaMdhane mATeja yatna kare ucita che. 79 thI 101 sudhInA 23 praznonA uttara nIce pramANe - moha samAna ripu nahIM koi, dekho sahu aMtaragata joi sukhameM mitta sakaLa saMsAra, duHkhameM mitta nAma AdhAra. 29 Darata pApathI paMDita soi, hiMsA karata mUDha so hoi; sukhiyA saMtoSI jagamAhI, jAkuM trividha kAmanA nAhI. 26 jAkuM tRSNA agama apAra, te mhoTA duHkhiyA tatuM dhAra; thayA puruSa je viSayAtIta, te jagapAhe parama abhIta. 27 maraNa samAna bhaya nahIM koi, paMtha samAna jarA navi hoi| prabaLa vedanA kSudhA kkhANo, vakra turaMga iMdri mana jANo. 28 kalpavRkSa saMjama sukhakAra, anubhava ciMtAmaNi vicAra; kAmagavI vara vidyA jANa, citrAvali bhakti citta ANa. 29 saMjama sAdhyA sati duHkha jAve, duHkha sahu gayAM mokSapada pAve; zravaNa zobhA suNI jinavANI, nirmaLa jima gaMgAjaLa pANI.30 nayana zobhAjinabiMba nihAro, jinapaDimA jinasama karI dhAro; satya vacana mukha zobhA sArI, tana taMboLa saMta te pArI. 31 karakI zobhA dAna kkhANo, uttama bheda paMca tasa jANo;
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 bhujAbaLe tarIe saMsAra, iNavidha bhuja zobhA citta dhAra. 32 nirmaLa navapada dhyAnaH dharIje, hRdaya zobhA iNavidha nita kIje prabhuguNa muktamALa sukhakArI, karo kaMTha zobhA te bhArI. 33 79 meha samAna ripu nahi ke, dekhe sahu aMtaragata joI--meha jevo kaI paNa karo zatru duniyAmAM nathI e vAta AtmAmAM ja uMDe Aleca karatAM samajI zakAya evI che. rAga, dveSa, kaSAya, viSayalAlasA, ahaMtA ane mamatAdika sava mehane ja parivAra che. te jIvane judI judI rIte gherI tenI vividha rIte viDaMbanA kare che. "huM ane mArUM" evA maMtrathI mohe AkhI Alamane aMdha karI dIdhela che, ane e ja maMtra jagatanA je sukha buddhithI gaNe che, paNa tethI pariNAme keTaluM badhuM duHkha thAya che te te kaIka viralAja samajI zake che. je anaMtIvAra janmamaraNanA pherAmAM pharavAnuM kaMI paNa sabaLa kAraNa hoya te te rAga, dveSa ane mahaja che. tene aMta (kSaya) thaye chate janma maraNa saMbaMdhI samasta duHkhane sahejeja aMta thaI jAya che. e vAta zAstrathI, gurUgamathI ke jAtianubhavathIja sArI rIte samajI zakAya evI che. ApaNe AtmA pramAdavazAt mohAdika zatruonA pAzamAM sapaDAI gayuM che temAMthI mukta thavAnI tene pUrepUrI jarUra che, ane te upekSA karavA yogya nathI ja. je ApaNane ApaNuM zuddha svarUpanuM eTale A paNa AtmazaktinuM yathArtha bhAna (jJAna) ane yathArtha zraddhAna (pratIti) thAya te ApaNane pitAne pUrNa khAtrI thAya ke ApaNe ApaNA kaTTA zatruonA pAzamAM ApaNuM ja bhUlathI sapaDAyA chIe; ane ApaNe jAgRta thaI ApaNI bhUla sudhArIne te za
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 truonI puMTha pakaDIe te temane bhAra nathI ke te ApaNane vadhAre vakhata pajavI zake ! matalaba ke ApaNane AtmajAgRtinI parI jarUra che, eTale ke ApaNe ApaNuM caritra bahu uMcA prakAre sudhArI levAnI jarUra che, ane ema thaye mahAdika zaguo ApoApa ApaNAthI trAsa pAmIne palAyana karI jaze. 80 sukhameM mitta sakala saMsAra, duHkhameM mitta nAma AdhAra-pUrva puNyage jyAre sakaLa sukhasAmagrI saMprApta thaI hoya che tyAre te badhAya mitra thavA mAge che, paNa jyAre kei aMtarAyage sukhasAmagrIne viga thAya che tyAre ApadA samaye AvI ubhA rahenAra, temAM madadagAra thanAra yAvata te ApadAthI mukta karavA pitAthI banatI dareka kezaza karanAra je sakhAo nIkaLe teja kharA mitra che. prakarara ratnamA. likAmAM A praznane Apele uttara manana karavA egya che, ane te e che ke "jIvane bhaviSyamAM bhayaMkara duHkha Ape evA pApathI ApaNane aLagA kare, sadupadezavaDe pApathI thanArAM duHkhanI samaja ApI ApaNane pApa AcaraNathI nivatAve ane sanmArgamAM sthApe, yAvat sanmArgamAMja sthita kare eja ApaNe khare mitra samaja. " jyAre bIjA mitra A bhavamAMja sahAyabhUta thAya che tyAre upara jaNAvelA sanmitra paralokamAM paNa sahAyabhUta thAya che, mATe mokSArthI janoe mitra karavA te AvAja mitra karavA lakSya rAkhavuM. vataH imitra yannivartayati pApAt / 81 Darata pApathI paMDita seI-je pApa AcaraNathI Darate rahe ane zubhAcaraNamAM AgaLa pagalAM bhare te paMDita.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 praznaneAttaramAlikAmAM A praznanA AvA khulAse che ke ja: paMDito ? viveI eTale paDita kANu ? jenA hRdayamAM viveka prakaTyA che ane te vivekanA baLathI jene jIva, ajIva, (jaDa, caitanya) puNya, pApa, Azrava, savara, aMdha, meAkSa ane nirjarArUpa nava tattvanA yathArtha nizcaya thayA che, yathArtha tattvanirNaya thavAthI jenA hRdayamAM nizcala tattvazraddhA thai che ane tethIja AgAmI kALamAM AtmAne anarthakArI thAya tevI pApavRttithI je atyaMta DaratA rahe che, temaja AtmAne bhaviSyamAM ekAMta hitakArI mArgamAM AnaMdathI pravRti kare che, yAvat anya cAgya janAne evAja sadupadeza Ape che teja kharI paData che. 82. hiMsA karata mUDha seA hAi--jagat mAtrane ekAMta sukha denArI Asa upaSTi dayAnI virAtrinI hiMsakavRttine poSe che eTale paramakRpALu paramAtmAe jagajaMtuonA ekAMta hitane mATe upadmilI DahApaNa bharelI dayAnA mArga maraDIne je ApamatithI viparIta vRtti Adare che te game tevA sAkSara gaNAtA hAya tApaNa tattvaSTi jane te temane mahA mUrkhanI koTimAMja muke che. kemake te zuSkajJAnI meDavazAt eTalA paNa uMDA Aleca karI zakatA nathI ke 'sahu koi jI vita vAMche che, koI maraNa vAMchatA nathI' ' jevu Apa Nane duHkha thAya che tevuja sahu koine thAya che. ' te pachI je ApaNane pratikala jaNAya tevA duHkhadAyI prayoga bIjA prANI upara zAmATe ajamAvavA joIe ? ATalI khAkhataja jo kSaNabhara sAmya bhAva rAkhIne vicAravAma Ave te nirdaya kAmathI pAchuM osarI zakAya, ane jema jemAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19ra te vAta vadhAre dayAA lAgaNIthI vicAravAmAM Ave tema tema nirdaya kAma karatAM kaMpArI chUTe, ane chevaTe nirdaya kAma karI zakAya nahi. je mUDha mAnavIo rAkSasanI pere rasanAnI lolupatAthI mAMsabhakSaNa ane AkheTaka (mRgayA-jIvavadha) kare che te kaThera dilavALA narapazuo pitAnI samIpe maraNane zaraNa thatA jAnavaranI duHkha bharI lAgaNIo zuM joI zakatA nathI ? zuM te dIna anAtha jAnavare pitAnAM bALabaccAne mUkI te nara daityane arthe pitAnI khuzIthI maraNane zaraNa thavA Icche che? jema nirdayatAthI temane temanI IcchA virUddha rIbAvIne mArI nAkhavAmAM Ave che, tema A nadaityone temanAM bALabaccAne ke temanA vahAlA bIjA saMbadhIone mArI nAkhavAmAM Ave te keTale badhe trAsa jaNAya ! teTaleja balake tethI paNa adhika trAsa ukta pazuone nirdayapaNe mAratAM thavo ja joIe. tenI dayAjanaka apIla kenI pAse jaI karavI? A bhAratabhUmi dayAnA pratApathI AgaLa jevI dayAddhi ane pavitra hatI tevIja atyAre nIca saMsargathI nirdaya ane apavitra banI gaI che. phakta nirdayatA (niraparAdhI prANuo upara gujaratuM kara zAsana-ghAtakIpaNuM) ja atra niyAmaka che. tene ja dUra karavA purato purUSArtha sevavAmAM Ave te punaH A AryabhUmi jevI ne tevI dIpI rahe! ema samajI pitAnI mAta-bhUminA uddhAra mATe hareka bhAratavaNI jane hiMsA pratibaMdha mATe daDha pratijJA karavI joIe ! 83. sukhiyA saMteSI jagamAMhI jAke vividha kAmanA nAMhi-jene koI paNa prakAranI viSayavAMchA rahI nathI evA saMtoSI saMta susAdhujaneja jagatamAM kharA sukhIyA samajavA.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 viSayavAMchA eja duHkharUpa che. jema sudhA tRSA vigere duHkharUpa che ane tene zAMta karavAne anna pAnAdikane upacAra karavAmAM Ave che. te upacAra je yathAvidhi lakSyapUrvaka karavAmAM Ave te te duHkha upazAMta thAya che, paraMtu jo temAM atimAtrAdika avidhideSa sevavAmAM Ave che te vyAdhi pramukhathI ulaTI navI upAdhi ubhI thAya che ane tene TALavA mATe aneka prakAranA upacAra karavA paDe che, tema bhinna bhinna jAtanI viSayavAMchanA paNa dukharUpaja che ane te duHkhane upazamAvavA tene yaMgya pratIkAra zAstranItithI saMbhALapUrvaka karavAnI jarUra rahe che, ane je temAM aticAra thAya te te duHkha zamavAne badale vadhavAne ja saMbhava rahe che. mana, vacana ane kAyAnA nikhila vikArene vaza karavAne zAstrakAra samiti gupti rUpa munidharma ane svadArAsateSAdi rUpa gRhastha dharma batAve che. tenI saddagurU samIpe sArI rIte samaja meLavI te pramANe AcaraNa karanAra AtmArthI jana avazya anukrame vividha kAmanAthI mukta thaI zake che, ane e ja sukhasaMtoSanI parAkASThA hevAthI zAzvata sukhanA artha janee AdaravA gya che. kahyuM paNa che ke te pAtra padma purva eTale saMteSa jevuM zreSTha sukha nathI ane sucothAH vyAdhi" viSayatRSNA samAna keI vyAdhi nathI. AthI ja zAstrakAre jaNAvyuM che ke "viSaya-iMdriyone mokaLI mUkavI e ApadAne mArga che ane tene kAbumAM rAkhavI e sukha-saMpadAne mArga che. e bemAMthI tamane je mArga pasaMda paDe te mArge gamana kare !" 84. jAkuM tRSNa agama apAra, te maheTa duHkhI 13
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 cA tanu dhAra--jenI tRSNAnA pAraja nathI athAt jenI tRSNA anaMta apAra che tenA duHkhanA paNu pAra nathI, eTale tenuM duHkha paNa anaMta apAra heAya che. jJAnI purUSoe lAbhane agninI ane tRSNAne tenI jvALAnI upamA ApI che eTale jema jema iMdhanAki yeAge agni prabaLa thatA jAya che tema tema tenI jvALA prakhara paritApakArI thatI jAya che. evIja rIte leAbhI mANasane jema jema lAbha maLatA jAya che tema tema lebhAMdhatA vadhIne tenI tRSNAne amaryAdita banAve che ane te leAbhAviSTane kevaLa duHkhI duHkhI karI mUke che. AvA anaMta apAra duHkha dAvAnaLanA satata paritApathI bacavAne jenI pramaLa icchA hoya teNe leAbhAMdhatA mUkI tRSNAne sakucita ( mAdbhuita ) karI satASavRtti sevavA abhyAsa karavA eja ucita che. 85. thayA purUSa je viSayAtIta, te jagamAMhe parama abhIta--jemaNe saMtASavRtti dhArIne abhyAsayeAge anukrame viSayavAsanAneja nirmULa karI che temane jagatamAM kaI paNa bhaya rahetA nathI. jemaNe rAgadveSAdika vikAra mAtranA vinAza karyA che temane viSayavAsanA hAtIja nathI eTale te jIvanamukta che, tethI temane punarjanma levA paDatAja nathI. chevaTe A nazvara dehane ahIMja tajI dehAtIta thaI akSaya, anata ane avicaLa evA meAkSasukhane pAme che. eTale janma, jarA ane maraNa sa'adhI sarva bhayathI sarvathA mukta thAya che. jyAMsudhI jIvamAM rAgadveSAdvika vikArone vaza thaIne viSayavAsanA jAge che tyAMsudhI tene janma, jarA, maraNa saMbadhI bhaya mAthe jhajhumI rahe che; tyAre viSayAtItane koI paNa jAtanA bhaya rahetAja nathI, ema samajI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 prAjJa janee mana ane indriyane jJAnI purUSanA vacanAnusAre damI, zuddha saMyama pALI, viSayAtIta nirbhayapadane prApta karavA mATe viSayavAsanA TALavA pratidina udyama kare ucita che. 86. maraNa samAna bhaya nahi keI-jagatanA jInA manamAM je moTAmAM moTe bhaya kAyama nivAsa karI rahe che te maraNane che, ane te vAstavika che kemake tenI pAchaLa bIjA paNuM janma, jarA, sAga, viyega, Adhi, vyAdhi ane upAdhinA bhaya sAthe lAgyA rahe che. je maraNanA mahAbhayathI sarvathA mukta thavAya to bIjA sAthe lAgelA bhaya te ApoApa zamI jAya. e maraNanA mahAbhayathI mukta thavAne mATe ja sarvajJa paramAtmAe samyaga darzana jJAna cAritrane uttama mArga batAvyuM che; ane te ratnatrayInuM yathAvidhi ArAdhana karanAra AtmArthI jane avazya janmamaraNa saMbaMdhI sakaLa bhayathI mukta thaI zake che. tethI nibhaya sukha IcchanArane mATe eja kartavya che. 87. patha samAna jarA navi heI-jema jarA avasthAthI zarIra khaDuM thaI jAya che, tethI vana vayanI jevuM sAmarthya temaja ullAsa TakI zakate nathI; tema heTI majala karavAthI mANasa eTalA badhA thAkI jAya che ke temanAthI kaMI paNa agatyanuM kAma hoMzabhara karI zakAtuM nathI, ane je kaMI aNachUTake karavuM paDe che temAM paNa temane kaMTALo Ave che. mATeja anubhavI lake kahe che ke game tevaDI heTI musApharI page cAlIne karavAnA hoya tyAre "cAra cAra gAu cAlatAM, lAMbe paMtha kapAya" e vacana anusAre zarIrathI sIjhe eTaleja paMtha kare ke jethI bhaviSyamAM vadhAre sahana karavuM paDe nahIM.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 temaja ApaNI vyAvahArika tathA dhArmika karaNImAM paNa khalela pahece nahi. 88. prabaLa vedanA sudhA vakhANe--bIjI badhI vedanA karatAM sudhAnI vedanA vadhAre prabaLa kahI che. bIjI vedanAmAM prAyaH manamAM vairAgya jAge che, prabhunuM nAma yAda Ave che, ke parabhavanuM sAdhana karavA manamAM preraNA thAya che, tyAre sudhAnA prabaLa udaya vakhate e badhuM hoya te paNa prAyaH sUkAI jAya che. e kSudhA parisarane sahana karanAra keI virala jJAnI tapasvI sAdhu jana ja hoya che. tevA samatAvaMta tapasvI sAdhuo zirasAvadya che. zAstranirdiSTa tapasyA ukta vedanAne zamAvavAne uttama upAya che. 89vaka taraMga iddhi mana jANe-zAstramAM indriyane tathA manane avaLI cAlane ghaDA jevA kahyA che. jema avaLI cAlane ghaDe azvArane aNadhArI viSama vATamAM kheMcI jaI viDaMbanA pAtra kare che, paNa je tene keLavanAra keI kuzaLa (azvavidyAmAM nipuNa) purUSa maLe te tene e sudhArI zake che ke teja vAMke ghaDe a5 vakhatamAM tenA svAmIne dhArelA sthAne pahoMcADI de che, tema aNakeLavAyelI azikSita iMdri tathA mana svachaMdapaNe mejamAM Ave tevA viSayapradezamAM deDIne AtmAne aneka prakAre duHkhI kare che ane chevaTa durgatimAM laI jaIne nAMkhe che; paNa je sarvajJa prabhunA vacanAnusAra temane sArI rIte keLavyAM hoya te te sanmArgamAM cAle che ane sanmArgamAM TevAI te pitAnA svAmI-AtmAne sadgatine bhaktA banAve che. mATe zAstrakAra upadize che ke "je tame bhavabhramaNanA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 duHkha thakI DaratA che ane acaLa avinAzI akSaya anaMta ajarAmara evA mokSasukhanI cAhanA karatA he te iMdriyAne vaza karavAne prabaLa purUSArtha phera." "je viSayasukhane jaya karyo te sarva duHkhane aMta Avyo jANave." AthI samajAya che ke sakaLa sukha svAdhIna karavAnI kharI kuMcI mana ane indriene zAstrayuktithI svavaza karI temane sanmArgamAMja deravAmAM- TevavAmAM samAelI che; tethI eja kartavya che. la0. kalpavRkSa saMjama sukhakAra-jema sarva vRkSamAM kalpavRkSa uttama devatarU gaNAya che ane tenI chAyA, mULa, patra, puSpa, ane phaLa sarve uttama che; tema "saMyama sukha bhaMDAra - videzita saMyama sarva sukhanuM nidhAna che. vItarAga prabhunAM nipakSapAtI vacana upara acaLa AsthA e saMyamanuM mULa che, yama niyama vigere tenAM pAtra che, sahaja samAdhirUpa tenI zItaLa chAyA che, uttama deva manuSya gati tenAM sugaMdhI puSpa che ane mekSarUpe tenuM sarvottama phaLa che. AvA ekAMta sukhadAyI saMyamanI kene cAhanA na hoya? paraMtu anAdi kALathI AtmakSetramAM ugI nIkaLelAM mithyAtva, ajJAna, ane aviratirUpa (weeds demerits) durguNe rUpI nakAmA hAnikAraka rekhAo ne ukheDI nAMkhI, prathama hRdayabhUminI zuddhi karavA akSudratAdika cigyatA saMpAdana karI, anukrame sarvadezita saMyamanA yA adhyA manA avadhya bIjarUpa zuddha zraddhAne repI, temAM nirmaLa jJAnarUpa amRtanuM siMcana karavAmAM Ave che, te temAMthI parama sukhadAyaka yama niyamAdika saMyamayegane prAdurbhAva thAya che, ane tethI svarganAM tathA melanAM uttattama sukha saMprApta thaI zake
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 che. ema samajI AtmAthI janoe ukta dizAmAM vizeSe udyama kare ucita che. 91 anubhava ciMtAmaNi vicAra-anubhavajJAna ciMtAmaNi ratna jevuM amUlya che, tethI ciMtita sukha sAdhI zakAya che. tenuM graMthakAre evuM lakSaNa batAvyuM che ke "vastu vicArata dhyAvata, mana pAve vizarAma, rasa svAdana sukha upaje, anubhava yAke nAma" arthAt "amuka dhyeya vastune vicAratAM ke dhyAvatAM mana zItaLatAne pAme ane te vastunA rasanuM AsvAdana karavA rUpa sahaja svAbhAvika sukha jethI vedavAmAM Ave tenuM nAma anubhava." "zAstra te vastunI dizA mAtra batAve che, tyAre tene pAra te anubhavaja pamADe che. "anubhavajJAna kevaLajJAna rUpI sUryane arUNedaya che. " "kenI kenI kalpanA rUpI kaDachI zAstrarUpI kSIramAM pharatI nathI, paraMtu anubhava rUpI jIbha vaDe te zAstrakSIranuM AsvAdana karanAra keIka viralA ja hoya che." A badhAM sUkta vacane anubhavajJAnane apUrva mahimA pradarzita kare che, ema samajI jethI pitAnA zuddha Atmatatvane saMpUrNa sAkSAtkAra thAya tevA anubhavajJAna mATe ja yatna kare ucita che. tra kAmagavI vara vidyA jANa-anna sadavidyAne kAmadhenu jevI sukhadAyI kahI che. jema kAmadhenu sahu jAtanI manakAmanA pUre che tema savidyA paNa pUre che. "tatvadhIvidyA" e. vacanAnusAre vastune vastusvarUpe jethI jANI zakAya, eTale vastu nuM yathArtha svarUpa oLakhAvanArI vidyA sadavidyA kahevAya che, ane tethI viparIta vidyA avidyA kahevAya che. te avidyAnuM spaSTa lakSaNa AvuM kahyuM che ke " anitya, azuci ane paravastu
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 ne nitya, pavitra ane pitAnI mAnavI. * AvI avidyA, mithyA bhrAMti yA ajJAnane pariharavA prayatna kare e prathama jarUranuM che. te vinA kAmadhenu samAna zreSTha vidyA prApta thaI zakatI ja nathI, ane te vinA AtmakalyANa paNa sAdhI zakAtuM nathI. mATe AtmArthI janee saddagurU saMge savidyAja prApta karavA prayatna kare ucita che. 93 citrAvelI bhakti citta ANa-atra bhaktine citrAvelI sAthe sarakhAvI che. jema citrAvelIthI suvarNasiddhi thAya che tema bhaktithI paNa bhavya jananI manakAmanA pUrNa thAya che, eTaluM ja nahi paNa tethI svarga ane apavarga (mela) nI paNa prApti thaI zake che. bIjAM sAdhana karatAM bhaktinuM sAdhana sulabha che eTaluM ja nahi paNa saMgIna sukha ApanAruM paNa che. jJAnAdika anya sAdhanamAM mada AvavAne bhaya che tyAre bhaktimAM evA bhayane avakAzaja maLatuM nathI. bhaktithI te namratAdika sadguNazreNi dina pratidina vadhatI ja jAya che. bhaktinI dhunamAM macelA bhadrika jIva pitAnuM bhAna bhUlI jaI bhagavaMta sAthe ekameka thaI jAya che. tethI ja aneka bhakta jane bhaktinA sulabha mArge vaLelA jaNAya che. 94 saMjama sAdhyA savi duHkha jAve, duHkha sahu gayAM mokSapada pA-saMyama eTale AtmAne nigraha kare, te AvI rIte ke anAdi avidyAnA yoge jIva je unmArga caDI gayo che-hiMsA, asatya, adatta, abrahma ane parigrahamAM lubdha banyuM che, pAMce idrine paravaza paDe che, kedhAdika kaSAyane sukhabuddhithI seve che ane mana vacana tathA kAyAnA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 cathe vyApAramAMja sukhabuddhi mAnI beThe che te tenI anAdinI bhUla sudhArI tene sanmArgamAM joDave, eTale ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatA ( nispRhatA) rUpa mahAtenuM yathAvidha sevana karavuM; viSaya-idrine kAbumAM rAkhavI eTale zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza rUpa paMca viSayamAM thatI vikAra buddhine TALavI, kSamA, mRdutA, saralatA ane saMteSa vRttithI kaSAyane jaya kare ane jJAna dhyAna tapa japavaDe mana vacana tathA kAyAnA duSTa vyApArane rodha kare, evI rIte 17 prakAre saMyamane yathArtha pALanAranAM bhavabhramaNa saMbaMdhI sakaLa duHkha dUra jAya che, eTale tene bhavabhramaNa karavuM paDatuM ja nathI, ane sakaLa karmamaLane saMpUrNa kSaya karIne te ajarAmara sukhane pAme che. ( 5 zravaNa zabhA suNiye jinavANuM, nirmaLa jema gaMgAjala pANI-jema gaMgAjaLa nirmaLa-malarahita che tema jInezvara prabhunI vANI rAga dveSa ane meharUpa maLathI sarvathA mukta che. kemake sarvajJa paramAtmAmAM ukta doSane sarvathA abhAvaja hoya che, ane tethI ja temanI vANI nirmaLa kahI che. evI nirmaLa jInavANInuM karNapuTathI pAna karavuM eja zravaNa indriyanI kharI zebhA che. ajJAnI jene pitAnA kAnane kalpita suvarNadika bhUSaNathI bhAvavA prayatna kare che, tyAre tattvarasika jane pitAnAM karNane sahaja nirUpAdhika suvarNa ( uttama varNa-akSarA tmaka vacanapaMkti ) vaDe suzobhita kare che, ane ema karIne pitAnI sakarNatA sArthaka kare che. ha6 nayana zebhA janabiba nihA, chApaDiyA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 jIna sama karI dhAre-jevI rIte jInavANInuM zravaNa karavuM e karNanI bhA che, tevI ja rIte jInamudrA---janapaDimAnAM darzana karavAM e nayananuM bhUSaNa che. jema jInavANIthI hadayamAM viveka pragaTe che tema jInadarzanathI paNa viveka pragaTe che; te evI rIte ke prabhumudrA jatAM prabhunuM mULa svarUpa smaraNamAM Ave che, ane prabhunA svarUpanuM yathArtha bhAna thatAM tevuM ja ApaNuM pitAnuM AtmasvarUpa sattAgata raheluM che tenI jhaLaka paDe che ane sthira abhyAse prabhusvarUpanA sAnidhyathI ApaNe paNa prabhu sadaza thavAne zIkhIe chIe. jema jema ApaNe prabhumudrAthI pratIta thatA guNane abhyAsa karatA jaIe chIe tema tema ApaNe ApaNuM aMtaramAM DhaMkAI rahelA guNone pragaTa karavAmAM saphaLa thaIe chIe; ane ema aMte prabhu sAthe abheda bhAve maLI jatAM prabhu sadaza asAdhAraNa purUSArtha pheravatAM ApaNe paNa prabhurUpa thaI zakIe chIe. AvI sarvottama padavI prApta karavAnuM zreSTha sAdhana jInavANI ane jInamudrA che ane tethI ja tene sAkSAt jInezvara sadazagaNela che e nirNaya thAya che. - 97 satya vacana sukha bhA bhArI, taja toLa saMta te vArI--jema nayananI zobhA janabiMbane nihALI jevAmAM kahI tema mukhanI zobhA miSTa pathya ane satya vacana bolavAmAMja kahI che. keTalAka sugdha jane tALa cAvavAthI mukhanI zobhA vadhe che ema dhAre che ane kare che, paNa te zobhA kevaLa kRtrima ane kSaNika che. tyAre satzAstra anusAre satya vacana uccArathI thatI mukhazubhA sahaja ane cirasthAyI che. tethIja upadezamALAkAre vacana bolatAM A pramANe upaga
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 rAkhavA sUcavyuM che ke "madhura vacana bolavuM paNa kahuka nahi, DahApaNa bhareluM bolavuM paNa mUMvat nahi, DuM bolavuM paNa ghaNuM nahi, prasaMga pUratuM bolavuM paNa ati prasaMga thAya tevuM nahi, namra vacana vadavuM paNa garvayukta nahi, udAra vacana uccaravuM paNa tuccha nahi, A vacananuM kevuM pariNAma Avaze ema prathama vicArIne belivuM paNa vagara vicAryuM nahi, ane jethI svaparane hita thAya tevuM satya vacana bolavuM paNa asatya ahitakara evuM adharmayukta nahira, vivekI purUSe evuM ja vacana vade che ane eja mukhanuM maMDana che. praznottara ratnamA likAkAre paNa kahyuM che ke " ivAvAM maMha ra" eTale vANInI zobhA zI ? uttara-satya. A vAta upara vadhAre bhAra mUkIne kahevA gya che ke Aja kAla kAraNe ke bekAraNe leke satya upara prahAra kare che-prahAra karavA TevAyelAM che. temaNe svaparanA hita mATe asatya pakSa tajIne satya pakSa aMgIkAra karavAja yatna kara ucita che. ema karavAthI ja svaparane udaya thaze. yataH satyameva thati. 98 karakI zobhA dAna vakhANe, uttama bheda paMca tasa jANe-jema mukhanI zobhA satya bolavAmAM che tema hAthanI zobhA dAna devAmAM che. te dAnanA zAstramAM pAMca bheda batAvelA che. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, kitidAna ane ucitadAna e tenA pAMca prakAra che. tenA paNa dravyabhAvathI be be bheda thaI zake che. lakSmI pramukha dravya sAdhanathI dAna te dravya dAna che, ane jJAnAdika bhAva sAdhanathI dAna te bhAvadAna che. je lakSmI pramukhane durvyasanomAM vyaya kare te durgatinuM kAraNa
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 che, ane teja lakSmI pramukhane sata kSetrAdika zubha mAge vyaya kare te sagatinuM kAraNa che. temAM paNa savivege je je sthaLe dravya vyaya karavAnI vizeSe jarUra jaNAya te te sthaLe tene vyaya karavAmAM adhika lAbha che. jJAna, darzana cAritra pramukhanuM dAna te bhAvadAna kahevAya che, ane tevuM bhAvapradhAna dAna davyadAna karatAM ghaNuM ja caDhIyAtuM che, tethI te ubhaya prakAranuM dAna anukrame ArAdhavA gya che, ane eja sadbhAgya ge prApta thayelI zubha sAmagrInuM uttama phaLa che. 9 bhujA baLe tarIe saMsAra, iNa vidha bhuja zobhA citta dhAra-bhujabaLe eTale nija parAkramathI-purUSAWthI ja saMsArasamudra tarI zakAya che. tevI uttama bhujA pAmIne je pitAnuM parAkrama samyagU jJAna, darzana ane cAritra rU5 ratnatrayInuM ArAdhana karavA mATe pheravavAmAM Ave che tethI saMsArasamudra tare sutara paDe che. A duniyAmAM spardhA, dveSa, IrSA ane mehane vaza thaI raNasaMgrAma vigeremAM pitAnI bhujAne upayoga karanAra aneka jane nIkaLe che, paraMtu pUrvokta daSasamUhane daLI pavitra ratnatrayInuM yathAvidha ArAdhanA karavAmAM svavIryane sadupayoga karanArA koI viralA ja nararatna nIkaLI Ave che, ane eja kharUM bhujAbaLa bhAkArI ane prazaMsanIya che. AtmArthI janee pitAnA bhujAbaLane sadupayoga kare ucita che. 100 nirmaLa navapada dhyAna dharIe, hadaya zobhada INa vidha nita kIje--hadaya e vivekanuM sthAna che. je e hRdayane keLavI jANe che tenAmAM saviveka jAge che, ane tethI te hitAhitane nizcaya karIne ahitane tyAga karI, hita bhaNuM
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 pravRtti kare che. jyAre mohavaza jagata asata pravRtti pasaMda kare che tyAre vivekI hRdaya satapravRtti athavA nivRtti ja pasaMda kare che. te sat pravRttine paNa nivRttine mATeja seve che. nivRttimAMja sAcuM sukha, zAMti yA samAdhi samAyela che. tethI ja jemaNe saMpUrNa sukha zAMti samAdhine svAdhIna karela che evA arihaMtAdika navapadanuM vivekavaMta nija hadayamAM apUrva zAMtine sAkSAt anubhava karavA ekAgrapaNe ciMtavana rUpa dhyAna kare che, ane daDha abhyAsayoge arihaMtAdika nirmaLa navapadamAM layalIna thaI AtmAnI apUrva zAMtine sAkSAt anubhava karI zake che. hadayakamaLa dhyAna karavA mATe eka nimita sthAna che, temAM arihaMtAdika dhyeyanuM viveka pUrvaka dhyAna karavAthI anukrame daDha ane bhyAsathI te dhyAnanI siddhi thAya che. eTale dhyAtA dayeya ane dhyAnane bhedabhAva maTI temAMthI samarasI bhAva pragaTe che. e samarasI bhAvanuM sukha samarasIbhAvavedI ja jANe che, arthata te anubhavagamya hevAthI vacanaazocara che. paNa tenI prApti khara upAya nija hadayakamaLamAM navapadane samaja pUrvaka ekAgrapaNe dhyAvavA e che tethI AtmArtha janoe bIjI badhI dhamAla mUkIne zAMtavRttithI pitAnA hRdayamAM eja dhyAvavA gya che. 101 prabhuguNa mukatamALa sukhakArI, kare kaThazebhA te bhArI-muktamALa eTale muktAphaLa je metI tenI mALA (metInI mALA) jema kaThe dharavAmAM Ave che te kaMTha sArI zobhA pAme che, tema je jInezvara prabhunA kevaLa jJAna, darzana, cAritra pramukha anaMta ujavaLa guNarUpI muktAphaLanI mALA kaThe dharavAmAM Ave che, eTale je prabhunA sadguNonuM ja raTana karavAmAM
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 Ave che athavA madhura kaMThathI prabhunA parama ujavaLa guNanuM gAna karavAmAM Ave che te tethI kaMThanI sArthakatA thAya che. svArthavaza, jIva kenI kenI khuzAmata karate nathI? jenAmAM saguNanI zreNi pragaTI nathI ane je deSamAM DubelA che tevAnI khuzAmatathI kaMI vaLatuM nathI. je kharI pUrNatAne prApta thayelA che te keInI khuzAmata IcchatA paNa nathI, evA pUrNAnaMda prabhunAja guNa grAma ahoniza gAvA ucita che ke jenA guNagAna karavAthI evAja uttama guNanI ApaNane prApti thaI zake. kahyuM che ke jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga-uttama lakSyathI prabhunA guNa gAnAra pitAnA sakaLa doSane aMta karIne prabhunA pavitra padane pAmI zake che. ema samajI kRpaNa ane nIca-nAdAna jananI saMgati tajI satsaMgathI prabhunuM svarUpa yathArtha oLakhI prabhubhaktimAM pitAnuM citta jeDI deI paramAtmA guNonuM smaraNa, ciMtavana, raTaNa karavAne daDha abhyAsa pADI tevAja anaMta apAra saddaguNo ApaNAmAMja prakaTe e acaLa prayatna kare ucita che. 102 thI 114 sudhI (13) praznanA uttara nIce pramANe - sataguru caraNa reNu zira dharIe, bhALa zobhA iNavidha bhavi karIe; mohajALa mhoTo ati kahIe, tAkuM toDa akSayapada lahIe. 34. pApakA mULa lobha jagamAMhI, roga mULa rasa dujA nAhI; duHkhakA muLa saneha piyAre, dhanya puruSa tenuthI nyAre. 35. azuci vastu jANo nija kAyA, zuci puruSa je varajita mAyA;
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 sudhA samAna adhyAtama vANI, viSa sama kukathA pApa kahANI. 36. jihAM beThA paramAratha kahIe, tAkuM sadAya susaMgati kahIe; jihAM gayA avalakSaNa Ave, te to sadAya kusaMga kahAve. raMga pataMga durajanakA nehA, madhya dhAra je Apata chehA; sajjana sneha majIThI raMga, sarva kALa je rahata abhaMga. praznottara ima kahI vicArI, ati saMkSepa buddhi anusArI; ati vistAra aratha iNa kerA, suNata miTe mithyAta aMdherA 39. kaLaza. rasa pUrNanaMda sucaMda saMvata (1906) mAsa kArtika jANIe, pakSa ujvaLa tithi trayodazI, vAra acaLa vakhANIe; AdIza pAsa pasAya pAmI, bhAvanagara rahI karI, cidAnaMda jiNaMda vANI, kahI bhavasAyara tarI. 37. 38. 40. iti praznottara ratnamALA samAptA. 102. satagurU caraNa reNuzira dhAree, bhAla zAbhA Ividha bhiva karIe--sadgurUnI caraNaraja mastaka upara dhArI gurUAjJA pramANa karavI e sujJa janAnu kartavya che. bhAla ( lalATa ) mAM tilaka karavAnA paNa eja uttama uddeza saMbhave che. * pote tattvanA jANakAra satA bhavya janeAnA hitamATe satata ujamALa hoya, je niSpApavRttine sevanAra hoya ane anya AtmA janAne paNa niSpApa mArga batAvanAra hoya, pote bhavasamudrathI tare ane anyane paNa tArI zake evA hoya te saddagurUneja AtmahitaiSI janAe sevavA. ' kahyuM che ke
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 pavitra karI je chahA tujha guNe, zira vahiye tujha ANa manathI kadie re prabhune visAriye, lahiye parama kalyANuM.evA parama gurUnA guNagrAmathI ja pAvana thAya che, temanI pavitra AjJAne vahana karavAthI ApaNuM uttamAMga dIpI nIkaLe che ane temanuM sadAya smaraNa karavAthI aMtaHkaraNa ujavaLa thAya che; yAvat tethI janmamaraNanI sarva vyathA TaLe che ane akSaya anaMta evuM mekSasukha maLe che. 103. mehajALa maheTe ati kahie, tAke toDa akSayapada lahi -ApaNane muMjhAve te meha. uttama prakAranA jJAna-darzananuM AcchAdana karanAra ane azuddha vRtti ne pedA karanAraja meha che. rAga, dveSa, IrSa, kheda, matsara e sarve enAja gharanA che. jUdA jUdA rUpa dhAranAra kedha, mAna, mAyA ane lebha rUpa tene gADha parivAra che. durgatinA kAraNarUpa 18 pApasthAnakomAM pravRtti karAvanAra mehaja che. te maheTAmAM maheTa jagajAhera cora che. te dhoLe dahADe dhADa pADI prANuonuM sarvasva harI jAya che. je kaMI paNa AtmasAdhana karavA Icche che tene te jAte pajave che athavA pitAnA parivArane tene pajavavA pharamAve che. temAM paNa koI dharmAtmAnuM te chidra dekhI bahuja khuzI thAya che. moha AvI vividha rIte jagatanI viDabanA kare che. " huM ane mAruM " e maMtra bhaNAvI sahane aMdha karI nAMkhe che. evA ati duSTa ane prabaLa mehane haNyA vinA keImekSapada pAmate nathI, ane te mane kSaya karyA pachI mokSaprApti ati zIvra thAya che. tene amegha upAya AtmazraddhA ane AtmaramaNa rUpa ratnatrayInuM yathArtha A
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 rAdhana karavuM eja che. ' AtmajJAnavaDe pitAnuM svarUpasAmarthya yathArtha rIte oLakhI zakAya che eTale pitAnI zaktinuM yathArtha bhAna thaI zake che, AtmazraddhA vaDe pitAnI pUrNa zaktinI pUre parI pratIti Ave che, ane AtmaramaNa vaDe pitAnI pUrNa zakti prakaTa karavAmAM bAdhaka bhUta rAga, dveSa, moha pramukha aMtaraMga zatruone dUra karavA ane sAdhakarUpa satsaMga pramukha aneka sadgaNone saMcavAne pite sAvadhAna rahe che. evI rIte ujavaLa ratnatrayInuM yathAvidhi ArAdhana karIne aMte sakaLa kamaLane kSaya karI AtmA avicaLa evI ekSapadavIne prApta kare che. 104 pApakA muLa lobha jagamAMhI-duniyAmAM sarva pApanuM mULa lebhaja jaNAya che. lebha judI judI jAtane hoya che. kadAca eka jAtane, te kadAca bIjI jAtane, lebha aMtaramAM pesI nahi karavAnuM kAma karavA preraNA kare che, ane ema AtmAne pApathI malIna banAve che. strI lakSmI pramukhanA lebha mATe te leke kaIka prakAranA yuddhAdika anarthI kare che te prakaTa vAta che, paNa yazakItinA lebhathI paNa kaI kaI prasaMge ajJa jane bahu anartha seve che, chatAM pitAnI bhUla lebhAMdhatAthI pite samajI zakatA nathI. vaLI duniyAmAM paNa moTe bhAge A doSa vyApele hoya che, tethI bhAgye ja koI keInI bhUla sudhAravA kahI zake che. kevaLa nispRhI saMta susAdhu janeja AvI bhUla sudhArI zake che, temanuM avasara ucita hitavacana lebhI upara paNa sArI asara karI zake che, tethI jemane lebhanuM auSadha meLavavA prabaLa IcchA hoya temaNe tevA nispRhInI sevA karavI !
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 15. rega mULarasa dujA nAhI-ArabhUrAzca thAya." jUdI jUdI jAtanA roga pedA thavAnuM khAsa kAraNa viSayavRddhiviSayAsakti-viSayalelupatA che. dareka idrinA viSamAM atyAsakita avazya du:khadAyI thAya che. A bhavamAM pragaTa vyAdhi pramukha ApadA ubhI thAya che, ane parabhavamAM narakAdika yAtanA sahavI paDe che, tethI jJAnI purUSe viSayasukhane viSavat lekhI te viSayasukhathI vimukha rahe che, ane je viSayAsaktithI dUra rahe che te ja kharA jJAnI che, temaja jJAnI purUSanA pavitra mArge cAlavuM e ApaNuM paNa parama kartavya che ema vicArI jema bane tema viSayAsakti TALavA prayatna seva! 10. duHkhakA mULa saneha piyAre, dhanya thI tyAre- kUna suvAri" duHkhanuM mULa sneha che. sneha karatAM saheluM lAge che, paNa tene nirvAha karavAmAM kaSTane anubhava thAya che. sneha karavAmAM paNa ghaNI vakhata jIva ThagAI jAya che. asthAne sneha karavAthI ulaTI upAdhi khaDI thAya che. je kaI saThekANe sneha thaye heya te tene viyega na thAya tenI ciMtA rahe che, ane devavazAt viga thaye te atyaMta leza pedA thAya che tethI sAMsArika saneha mAtra sopAdhika gaNAya che. jene nirUpAdhika sukhanI cAhanA heya tene e nehakare ke vadhAre ucita nathI; temane mATe te zrImad upAdhyAyajInA vacana ati upayogI thaI paDaze. zrImAna kahe che ke " rAga na karaje ke nara keIzura, navi rahevAya te karaje yuni. sure; maNi jema kaNa viSane tema tehere, rAganuM bheSaja sujasa sanehere. tene paramArtha e che ke "kRtrima
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 sukha mATe te koi sAthe rAga karavA citaja nathI ane jo phAi sAthe rAga karavAnIja icchA thAya te zama mArdika sa guNusa'panna munirAja sAtheja karavA ucita che. jema maNithI phaNIdharanuM caDheluM viSa dUra thai jAya che tema munijana uparanA prazasta ni:svArtha rAgathI anAdi aprazasta rAganuM viSa dUra thai jAya che. ' evA sadupadeza dilamAM dhArI aprazasta rAgane dUra karavAne mATe ukta upAyane sevavA vizeSe khapa karavA ucita che. ema daDha abhyAsayeAge AtmAne adhika lAbha thavA saMbhava che. vaLI jemaNe sapUrNa rAganA jaya karIne vItarAga dazA pragaTa karI che temanI te! balihArIja che. 107. azuci vastu jANA nija kAyA--azucimAM azuci vastu ApaNI kAyA che. te vAtanI pratIti srIpurUSanA zarIramAMthI nIkaLatA durgaMdhI padArtheA uparathI thaI zake che. eka annanA kavaLa paNa alpa kALamAM kAhAi jAya che te| jemAM pratini anna prakSepavAmAM Ave che tevA zarIranu kahevuMja zu` ! e vAta zrI mallIkumArIe potAnA pUrva bhavanA mitra rAjAone pratimAdhavA yuktithI siddha karI batAvI che, ane ApaNe ApaNA jAtaanubhavathI jANI zakIe chIe. prathama te A zarIra azucithIja utpanna thayeluM che. pitAnu vIrya ane mAtAnuM rUdhira e evuM jyAM mizraNa thAya che tyAM A zarIranI utpatti thAya che. pAchuM paNa te zarIra mAtAe bhakSaNa karIne rasarUpe pariNamAvelA ane azucirUpa thayelA padArthathIja pratidina pASAya che. AvI rIte azucithI utpanna thayelA, azucithI vRddhi pAmelA ane pavitra vastune paNa apavitra karI nAkhanArA azucimaya
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 dehane jaLa pramukhathI zuddha karavuM joIe, e Akare bhrama kevaLa mUDha purUSane ja have ghaTe che, tavane evo bhrama heI zakateja nathI. A azucimaya dehamAM karmavazAt vyApI raheluM cetana-ratna yuktithI kADhI samatA rasamAM boLI sApha karI levuM jarUranuM che. kahyuM che ke "je samatA rasanA kuMDamAM snAna karIne pAparUpI maLane dhoI nAMkhI, pharI malInatAne pAmatAja nathI te aMtara AtmA parama pavitra che." A azucimaya dehamAMthI upara kahelI AgamayuktithI Atmatattva zodhI levAnI ja jarUra che. pachI punarjanma maraNanI bhIti rAkhavAnuM kaMI paNa kAraNa nathI. 108. zuci purUSa je varajita mAyA-je meha mAyA rahita nirmAthI-niSkapaTI-nidaMbhI che te ja khare pavitra purUSa che. moha mAyAvaDeja jIva malIna thayela che. te mehamAyA TALavAne khare upAya AtmajJAna, AtmazraddhA ane AtmaramaNarUpa cAritra che. pAyA vinAnI ImAratanI pere tatvajJAna ane tattvazraddhA vinAnI lakaraMjana arthe pUjAvA manAvA arthe athavA svadoSa chUpAvavA arthe ADaMbararUpe karavAmAM AvatI mAyAmaya dharmakaraNa kaMI paNa hitarUpa thatI nathI, mATe prathama AtmAnI unnatimAM kevaLa aMtarAyarUpa evI mehamAyAne pariharavA pUratuM prayatna sevI joIe. AtmajJAna ane AtmazraddhA yoge te prayatna saphaLa thAya che. "saralAzaya nirmayInuMja kalyANa thaI zake che." jenI mana vacana ane kAyAnI pravRtti sarala-mAyArahita che teja prabhunI pavitra AjJAne ArAdhI akSaya sukha sAdhI zake che, tethI jemane janmamaraNanAM anaMta duHkhathI trAsa
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21ra lAgatuM hoya ane akSaya anaMta evAM nirbhaya mokSasukhanI kharI cAhanA hoya temaNe mAyA-kapaTa tajI niSkapaTa vRtti AdaravA pUratI kALajI rAkhavI jarUranI che. udayaratna kahe che ke "muktipurI jAvA taNe jIre, e mAraga che zuddha re prANa! ma karIza mAyA lagAra." jema kAjaLathI citra kALuM thaI jAya che, tema mAyAthI cAritra malIna thaI jAya che. ema samajI zANA AtmAthI janoe mohamAyAne sarvathA tyAga karavA pUratuM lakSya rAkhavuM. 109 sudhA samAna adhyAtama vANuM-adhyAtma zAane upadeza amRta samAna kahyuM che. tethI pragaTa AtmAmAM paramazAMti anubhavAya che ane anukrame mokSasukhanI prApti thaI zake che. adhyAtma mArga batAve te adhyAtma vacana che. je vacana ekAMta Atmahitane ja arthe pravarte che, je vacana rAga dveSAdika vikAra vajita vItarAga prabhunI amRtamaya vANInA anuvAdaka hoya che, je vacana jJAna ke kiyAne ekAMta pakSa kheMcatA nathI, je vacanathI jJAna ane kriyAne sAtheja puSTi maLe che, ane je vacanavaDe zuddha samaja pUrvaka zuddha kiyA sevavAja pravartAya che tenuM nAma "adhyAtma vacana" kahI zakAya che. jema paMkhI be pAMkhavaDeja uDI zake che ane jema ratha be cakavaDeja cAlI zake che, tema "adhyAtma " paNa zuddha jJAna kiyAnA samelanathI ja pravarte che. te vinA adhyAtma kahI zakAya ja nahIM. vastutatvanI yathArtha samaja meLavI hitAhitane yathArtha viveka karI je svahita sAdhanamAM pravRtta thAya che ane ahita kAryathI nivRtta thAya che teja aMte svaISTa siddhi karI zake che, te vinA ekAMta jJAna
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 ke kiyAnA pakSamAM paDI svaparane bhAre nukazAnamAM utAravAmAM Ave che. adhyAtmamArga AtmakalyANane amegha upAya che, tethI temAM je kaMI kartavya karavAmAM Ave che te lokadekhAva mATe nahi, paNa kevaLa pitAnA AtmAne lakSI tenI zuddhi ane tenI ja unnati arthe karavAmAM Ave che. AvI aMtaradaSTi jene jAgI che te "adhyAtmadaSTi" vA "adhyAtmI" kahevAya che. AnuM vizeSa varNana "prazamarati"mAM adhyAtma saMbaMdhI ulekhathI samajI zakAya tevuM che. 110 viSa sama kukathA pApa kahANa-rAjakathA, dezakathA, kathA, ane bhakta (bhajana) kathA e cAra vikathA prasiddha che. je kathA karatAM, nathI te kaMI svahita thavAnuM ke nathI te kaMI parahita thavAnuM; evI nakAmI niMdAdika pApagabhita yA zAstra virUddha svakapala kalpita kukathA karavI e kevaLa pApaneja puSTi ApanArI ane durgatidAyaka hovAthI viSa samAna jANa varjavIja gya che. svapara hitaIcchaka bhavya janoe evI vikathAmAM pitAne amUlya vakhata nahi gumAvatAM tene sadupayoga thAya tema hita AcaraNa prati udyama kara ucita che. vikathA vaDe te hita AcaraNathI vimukha thavAya che ane pramAdane puSTi maLe che. pramAdanI puSTithI aneka jana ApadAnA mukhamAM AvI paDe che ema samajI pramAdanA aMgabhUta vikathA nivArI jema svapara hitAcaraNamAM adhika vRddhi thAya tema karavuM ghaTe che. 111. jihAM beThA paramAratha lahIe, tAhuM sadaya susaMgati kahIe-jemanI saMgatithI paramArtha-tarava
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 " ,, tr pAmIe teja kharI satsa`gati samajavI, ane evI satsa`gatija sadAya sevavA ceAgya che. satsaMgatine zAstrakAre zItala sadA saMta surapAdapa'vigere padothI kalpavRkSAdikanI upamA ApI che, ane te temane yathArtha chAje che. jema kalpavRkSanI chAyA zItala hAya che, tenI nIce besanAra zAMti pAme che, tema saMta-susAdhu janAnI saMgatithI bhavya janAnA trividha tApa upazame che, ane sahaja zAMti-samAdhinA lAbha thAya che. vaLI " satsaMgatiH kathaya kiM na karoti puMsAm e vacanAnusAre satsa`gatithI kayA kayA lAbha nathI sabhavatA ? satsaMgatithI sarve uttama lAbha sapaje che. * buddhinI jaDatA hare che, vANImAM satyanuM sicana kare che, eTale sahune priya lAge evuM miSTa ane hitakara satya zIkhave che, pratiSThAnI vRddhi kare che ane pApanA egha dUra kare che' e vigere aneka uttama lAbha satsa`gati ceAge sAMpaDe che, ema samajI kubuddhi vadhAranArI kusa gatine tyAga karI, subuddhine jagADI, sadAcaraNu zIkhavI, sadgati meLavI ApanArI satsaMgatineja sevavA sadAya lakSya rAkhavuM. 112. jihA~ gayAM apalakSaNu Ave, te te sadAya kusaMga kahAve--jenI saMgatithI kaMI ne kaMi apalakSaNa--avaguNu zikhAya tene zAstrakAra kusaga kahe che, ane tevA kusaMgano sadAya tyAga karavA uddeize che. kusa`gathI kayA kayA ava guNa jIvamAM AvatA nathI ? matalaba ke avaguNa mAtra kusa gathIja upaje che, ane tethIja zAstrakAra sarvathA tenA tyAga karavA pharamAve che. je nikaTabhavI jA kusaMgatinA sarvathA tyAga karI satsa'gatine ananya bhAve seve che te aMte sarva upAdhithI mukta
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 thaI nirUpAdhika ane nidra evu' muktinu sukha pAme che; ema samajI zANA janAe nIca nAdAna janAnI sagatithI dUra rahevA temaja tevAM nabaLAM kAryAthI paNa dUra rahevA sadA sAvadhAna rahevu... ! 113, raga pataga durajanakA nehA, madhya dhAra je Apata cheDA--je uttama purUSAnAM paNa chidra jue che, sahunu aniSTa citave che, prasage anyane apAya--ahita karavA game tevu' jokhama kheDe che, temAM daivayoge phAve teA khUba phulAya che, ane kadAca na phAve te kritarAta tenI ciMtA karI taMdulIyA macchanI jema durgatinAM bhAtAM khAMdhe che, tevI kaniSTha kATinA jIvA zudra-durjana kahevAya che. temanA sneha kevaLa kRtrima-pataganA raMga jevAja hoya che. pAtAnu icchita kArya sAdhavA mATeja te upara uparathI rAga khatAve che, khuzAmata kare che, sevA bajAve che, ane sAmA mANasa na kaLI zake evI dareka kaLA keLavavA prayatna kare che, paNa peAtAnA kalpita svArtha sAdhavA te dareka taka zodhatA rahe che; ane tema karavAne kadAca koine kUvAmAM ke dariyAmAM nAMkhavA paDe te paNa te DaratA nathI. matalaba ke peAtAnI kSudra svArtha vRttine peASavA te dareka nIca kArya karavA tatpara rahe che, ane tema karatAM te manamAM kaMi zaramAtA nathI. AvA mANasonA vizvAsa karavA e kALA nAgane vizvAsa karavA karatAM paNa vadhAre jokhamavALA che. jherI nAgane eja jIbha hAya che, tyAre durjananI jIbhanI saMkhyA kAI kahI zakatuM nathI. matalakha ke te lAga meLavIne aneka uttama janAne aneka rIte aneka vAra daMza devA pravarte che. jo ke durjananI viSamaya Urmi sajjana purUSanu zuddha caitanya haravA--naSTa karavA samartha thaI A
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zaktI nathI. sajajana purUSe sadAya svakartavya karmamAM sAvadhAna hoya che, tethI temane durjana lekene kaMI Dara nathI. temanAmAM te apUrva apUrva jAgRtithI ulaTuM navanavuM caitanyabala reDAtuM jAya che. sajajanenuM dila duHkhAvAnuM je kaMI paNa sabaLa kAraNa hoya te te e che ke durjane niSkAraNa pitAnA AtmAne malIna karIne duraMta durgatigAmI thAya che. sajajana ane durjanane sAce ane sneha sarakhAvavAne zrIpALakumAra ane dhavala zeThanuM daSTAMta prasiddha che. 114. sajajana sneha majIThI raMga, sarvakALa je rahata abhaMga-jyAre durjanane sneha pataMganA raMga je phikko kArame ane kRtrima che, tyAre sajajanane sneha La majIThanA raMga je umadA, avihaDa ane akRtrima eTale svAbhAvika che. tethI te game tevA samaviSama saMgamAM game tevI kasoTInA vakhate paNa badalAtuM nathI, tema phikkA paDatuM nathI. sajajana purUSane snehasamAgama gaMgAnA pravAha je pavitra che, temanI daSTi amRtamaya heya che, temanI vANI madhura hoya che, tethI te gya jIne anekadhA upakAraka thAya che. atyaMta ayogya jananuM hita sAdhI na zakAya temAM sajajanene leza mAtra doSa nathI. kemake temanI daSTi te sahunuM hita karavA - NIja vaLelI hoya che, paNa tevA ja pitAnA durbhAgyathI sajjanenA lAbhane meLavI zakatA nathI. jyAre jhaLahaLate sUrya daze dizAone dIpAvI jagata mAtranuM samIhita sAdhe che, tyAre ghuvaDanI AMkha mIcAya che, varSamAM jyAre badhAM vRkSe navapallava thaI rahe che tyAre javAso sUkAI jAya che, vasaMta RtumAM jyAre
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 sakaLa vanarAjI khIlI nIkaLe che tyAre karIra vRkSa ( keraDo ) karamAI jAya che, ane jyAre caMdrathI sahu kaI zItaLatA meLavI zake che, tyAre virahI janene virahAgni vyApe che. temAM kene doSa ? zuM sUrya, varSa, vasaMta ke caMdrane temAM doSa che? nahi ja. kiMtu sAmAnA durbhAgyane ja doSa che, ema samajavuM. evI rIte sajajana purUSathI ApaNe uttama lAbha meLavI na zakIe emAM sajjanene leza mAtra doSa nathI, paNa ApaNe ja doSa che. sajajana purUSe te pUrveta uttama upamAneja lAyaka che. temane janma, temane svabhAva, temane samAgama ane temanI kRti jagat jaMtuonA ekAMta hitane artheja hoya che. temane sneha-prema-vAtsalya abhaMga ane alakika hoya che. phakta temanA uttama samAgamane lAbha levAne ApaNe egyatA saMpAdana karavAnI ja jarUra che. je kSudratAdika doSa TALI akSudratAdika uttama yegyatA prApta thaI zake te sarva samIhita sadhAI zake che. ane sajajananI kRpAne paNa pUrNa lAbha maLI zake che. evI savRtti sahu keI AtmahitaipIjanonA aMtaHkaraNamAM skurAyamAna thAo ane tene yatheccha lAbha meLavavAne teo bhAgyazALI ! tathAstu. upasaMhAra have graMthanI samApti karatAM zrI cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke- A prazranettara ratnamALA graMtha saMkSepa rUcivaMta janA hitane mATe ucita vicArIne svabuddhi anusAre saMkSepamAM ra. che. tenA artha ati gaMbhIra che. te vistArathI rUcipUrvaka gurUmukhe sAMbhaLavAthI hadayamAM vivekarUpa dIpaka pragaTe che. eTale a
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 nAdi ajJAnarUpI aMdhakAra ApoApa nAza pAmI jAya che. - A graMtha vikrama saMvata 106 nA kArtika mAsanI ujavaLa tradazIne divase acaLa (zanI) vAre zrI AdIzvara tathA pArvaprabhune pasAthe bhAvanagaramAM rahIne bhavasAgarathI taravA mATe naikA samAna zrIjinavANIne anusare racela che. A graMthanuM vivecana lakhatAM je kAMI vItarAganI vANIthI virUddha lakhAyuM hoya athavA kartAne Azaya nahIM samajAvAthI matikalpanApUrvaka lakhANuM hoya tene mATe sajajane pAse kSamA yAcanA che. itizrI kapUracaMdajI apanAma cidAnaMdajI kRtA praznottara ratnamALA vivecana sahitA samAmA. zrI cidAnaMda padarasika zrI pratimA sthApana sajhAya. jina jina pratimA vaMdana dIse, samakitane AlAve; aMga upAsaka pragaTa artha e, mUrakha manamAM navere. kumati kAM pratimA uthApI, eNma te zubhamati kApIre; kumati kAM pratimA uthApI, mAraga lepe pApIre; kumati kAM pratimA uthApI. e AMkaNI. 1 eha aratha aMbaDa adhikAra, juo upAMga upAI eha samakitane mAraga maraDI, kahe dayA zI bhAI re. 2 kumati samakita virNa sura duragati pAyA, arasa virasa AhArI; juo jamAlI dayAena tari, hue bahala saMsArI re. 3 kumati
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 cAraNa muni jina pratimA vAMDhi, bhASiyu' bhagavaI age; caitya sAkhi AleAyaNa bhAkhI, vyavahAre mana raMge re. 4 kumati. pratimA nati phala kAusagga, Avazyaka mAMhi bhAMkhyuM; caitya atha veyAvacca munine, dazame age dAkhyuM re. 5 kumati suriyAbha sUre pratimA pUjI, rAyapaseNI mAMhI; samakita viSNu bhavajalamAM paDatAM, dayA na sAhe mAMhI re. ( kumati. TrApadIye jina pratimA pUjI, chaThThuM aMge vAMce; to zu eka dayA pAkArI, ANuA viSNu tuM mAce re. cha kumati eka jina pratimA vaMdana dveSe, sutra ghaNAM tuM lepe; nadimAM je Agama saMkhyA, Apa mati kAM gope re. 8 kumati0 jinapUjA phala dAnAdika sama, mahAnizithe' lahiye; adha paraMpara kumati vAsanA, tA kima manamAM vahiMce re. 9 kumati0 siddhAratha rAye jina pUchyA, kalpasutramAM dekhA; ANA zuddha dayA mana dharatAM, mile sutranA lekho re. 10 kumati thAvara hiMsA jinapUjAmAM, jo tuM dekhI dhrUje; teA pApI te dura dezathI, je tuja AvI pUje rU. 11 kumati paDikamaNe muni dAna vihAre, hi'sA doSa azeSa; lAbhAlAbha vicArI jotAM, pratimAmAM syA dveSa re, 12 kumati TIkA curaNI bhASya uvekhyAM, uvekhI niyukti; pratimA kAraNa sutra uvekhyAM, dUra rahI tuja mukti re. 13 kumati0 zuddha parapara cAlI AvI, pratimA vaMdana vANI; samucchima je mUDha na mAne, teha adiTha kalyANI re. 14 kumati jinapratimA jina sarakhI jANe, paMcAMgInA jANuM; jasavijaya vAcaka te girU, kije tAsa vakhANa re. 15 kuti kAM pratimA uthApI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patra 14. sI. zu. mayamAtmano 37 m yadIya tiSThati 40 h m m vapurupa 40 43 mithyAtvA w m 45 7 mazu. mayamAtmAno 'STakam yadIyaM tiSTati vapurUpa pudala mithyAtva jhava madhukara prayatethA ApanArI kASTo nirjarA ravanaMtaH teNe jeje adhaM niSkaTa 48 54 madhukara, pataMga prayatathAH ApanArAM kASTho nirjara khanaMtaH 54 ` b my @ ` h m 55 82 107 jeNe taNe 107 -136 m h ` aMdha niSkapaTa 172