________________
ત્રીજી સંસારભાવના ૧, એક તરફ દુરંત દાવાનળની જે લેભ વધતા જતા લાભરૂપ જળ વડે કઈ રીતે શમાવી શકાતું નથી. અને બીજી તરફ મૃગતૃષ્ણા (ઝાંઝવાનાં જળ) ની જેવી બેટી વિષયતૃષ્ણા પ્રાણીઓને પીડા કરી રહી છે. આવી રીતે વિવિધ ભયથી ભયંકર ભવવનમાં શી રીતે સ્વસ્થ-નિશ્ચિત થઈ રહી શકાય?
૨, અતિ રોષથકી રજોગુણને પામેલા અને પગલે પગલે આપદાના ઊંડા ખાડામાં જલદી પડી જનારા જંતુના દુઃખને શી રીતે અંત આવે? (તેની) એક ચિંતા મટે છે ત્યાં તેથી અધિક અનેરી ચિંતા ઉભી થાય છે એમ મન, વચન અને કાયામાં વિકૃતિ (વિકાર) સ્ફરે છે એ ખેદની વાત છે.
૩, અશુચિમય માતાના ઉદરમાં અનેક સંતાપને સહી પછી અનુક્રમે મેટાં મોટાં કષ્ટને વેઠી જન્મ પામી ક્ષણિક અને કલ્પિત સુખો વડે જેવામાં પોતે કોઈ કોઈ રીતે દુઃખને આરે આવ્યે માને છે તેવામાં મૃત્યુની બેનપણી જરા અવસ્થા આવીને કાયાને કેળીઓ કરી જાય છે.–તેથી બાપડા સંસારી જીને કયાંય પણ કરીને ઠામ બેસવાને વખત આવતા જ નથી.
૪, ભવિતવ્યતાવડે પ્રેરાયલે, ભારે કર્મરૂપી દોરથી બંધાચેલે અને કાળરૂપી બિલાડાની સમીપે રહેલે જીવ દિગમૂઢ છતા પંખીની પેરે દેહ-પંજરમાં ભમ્યા જ કરે છે.
૫, અનંતાનંત દેહને ધારણ કરતે જીવ અનંત પુદ્ગલ પરાવર્તન પર્યંત અનાદિ ભવ સમુદ્રમાં અનંતી વાર ભ્રમણ કર્ય-- જ કરે છે.
