________________
૫૯
પહેલા મહાવ્રતની ભાવના અનુક્રમે પાંચ પાંચ ભાવનાઓથી વાસિત થયેલાં આ મહાઘતે કોને મોક્ષપદ સાધી નથી આપતાં? અર્થાત આ મહાવતેને ભાવના સહિત આદર કરનાર અવશ્ય મોક્ષપદ મેળવે છે. ૨૫
પહેલા મહાવ્રતની ભાવના
– मनोगुप्त्येषणादानेर्याभिः समितिभिः सदा ।
दृष्टान्नपानग्रहणेनाहिंसां भावयेत्सुधीः ॥२६॥ મને ગુપ્તિ ૧. એષણા સમિતિ ૨. આદાનસમિતિ ૩. ઈ. સમિતિ ૪. અને અન્નપાન જોઈને ગ્રહણ કરવું. ૫. આ પાંચ ભાવનાઓએ કરી બુદ્ધિમાન્ મનુષ્યોએ અહિંસાને પુષ્ટિ આપવી યા વાસિત કરવી. ૨૬. - વિવેચન–અહિં મને ગુપ્તિને અર્થ એ થાય છે કે મનને અશુભ વિચારેથી અટકાવવું. હિંસા કરવામાં મનના વ્યાપારની મુખ્યતા છે તેથી મનની વિશુદ્ધતા હોય તે જ અહિંસા બની રહે છે અથવા મનની વિશુદ્ધતાથી અહિંસાને પુષ્ટિ મળે છે ૧ એષણા સમિતિ એટલે આહાર, પાણી, વસ્ત્ર, પાત્ર વિગેરે કઈ પણ જીવને દુઃખ ન થાય તેવી રીતે નિર્દોષ લેવું. ૨. આદાનસમિતિ એટલે વસપાત્રાદિ ઉપકરણે તથા બીજું પણ કાંઈ લેવું મૂકવું હોય તે તે કોઈ પણ જીવની વિરાધના ન થાય તેમ લેવું મૂકવું, ૩. ઈસમિતિ એટલે રસ્તામાં જવું આવવું હોય ત્યાં નીચી દષ્ટિ કરી યતના પૂર્વક કઈ જીવની વિરાધના ન થાય તેવી રીતે જવું આવવું ૪. દષ્ટાનપાનગ્રહણ એટલે અનાજ (આહાર) અને અને પાણી જોઈને લેવું. કીડી, કુંથુવા પ્રમુખ જી અંદર ચડી આવ્યા હોય તે તેને દૂર કરવા, દૂર ન થઈ શકે તેવા જેવો હોય તે તે અનાજ પાણીને નિર્દોષ જમીન ઉપર ત્યાગ કરે. ૫. આ પાંચ ભાવનાઓ પ્રમાણે વર્તન કરી પ્રથમ અહિંસા મહાવ્રતનું સારી રીતે પાલન કરવું. ૨૬.
