________________
૩૩૯
ઘાતિકમના ક્ષયથી થતું ફળ. સામાન્ય કેવલજ્ઞાનીનું કર્તવ્ય, तीर्थकरनामसंझं न यस्य कर्मास्ति सोपि योगबलात् ।
उत्पन्न केवलः सन् सत्यायुषि बोधयत्युर्वी ॥४८॥
જેઓને તીર્થકર નામકર્મ નામના કર્મને ઉદય નથી તેઓ પણ યેગના બળથી, કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થવા પછી, જે આયુષ્ય બાકી રહેલું હોય તે જગતના અને ધર્મધ આપે છે. ૪૮.
संपन्नकेवलज्ञानदर्शनोंतर्मुहूर्तशेषायुः।
अर्हति योगीध्यानं तृतीयमपि कर्तुमचिरेण ॥४९॥ કેવલજ્ઞાન, કેવલદર્શન, પ્રાપ્ત થએલ યોગી જ્યારે માનવ ભવ સંબંધી અંતમુહૂર્ત આયુષ્ય બાકી રહે, ત્યારે તત્કાળ ત્રીજું પણ શુકલધ્યાન કરવાને તે યોગ્ય (થાય) છે. ૪૯.
आयुःकर्मसकाशादधिकानि स्युर्यदान्यकर्माणि ।
તત્સાખ્યાય તોપમતે યોજી સમુદ્યાત ૫૦ || પણ જે આયુષ્ય કર્મ કરતાં બીજા કર્મો આધક હેય તે તે, કર્મોને આયુષ્યનાં સરખાં (જેટલું આયુષ્ય હોય તેટલા કાળમાં ભગવાઈ શકે તેટલાં) કરવાને કેવલિસમુઘાત (પ્રયત્ન વિષેશ) કરવાને પ્રયત્ન કરે છે. ૫૦.
दंडकपाटे मंथानकं च समयत्रयेण निर्माय । तुर्ये समये लोकं निःशेषं पूरयेद् योगी ॥५१॥
શરીરમાંથી આત્મપ્રદેશને બહાર કાઢી, પ્રથમ સમયે દંડ કરે. (દંડાકારે આત્મપ્રદેશને લાંબા ચૌદરાજ પ્રમાણે લંબાવે.) બીજે સમયે કપાટ આકારે આત્મપ્રદેશને વિસ્તારે ત્રીજે સમયે મંથાનને (રવૈયાને) આકારે આત્મપ્રદેશને ચારે બાજુ વિસ્તાર, અને થે સમયે યેગી આખા લોકને આત્મપ્રદેશથી પુરી આપે. પ૧. . समयैस्ततश्चतु भिनिवर्तिते लोकपूरणादस्मात् ।।
विहितायुःसमकर्मा ध्यानी प्रतिलोममार्गेण ॥ ५२ ! ચાર સમયે લોક પૂરવાનું કામ પૂર્ણ કરી, આયુષ્યના સમાન બીજા કર્મોને રાખી, ધ્યાની પ્રતિલોમ માર્ગે (પહેલે સમયે આંતરાને સંહરે, બીજે સમયે મંથાનને સમેટી લે, અને ત્રીજે સમયે દંડાકારને સમેટી પાછો મૂળરૂપે થાય.) લેક પૂરવાના કાર્યથી નિવર્તન થાય. પર,
श्रीमानचिंत्यवीर्यः शरीरयोगेऽथ बादरे स्थित्वा ।। अचिरादेव हि निरुणद्धि बादरौ बाङ्मनसयोगौ ॥ ५३॥
