Studies In Sanskrit Sahitya Shastra

Author(s): V M Kulkarni
Publisher: B L Institute of Indology

Page 56

44
(28) The Abhi. Bha. (Vol. II, p. 427) reads:
ग्रहणं वा कार्य सनिबन्धनबन्धनमिति । यथा वासवदत्तानृत्तधारे (पारे ?)
Studies in
The Abhi. Bha. (Vol. II, p. 425) reads:
यथा नृत्तपारे (V. L नृत्तवारे) |
The Nātyadarpana (p. 33 ) reads :
बन्ध इति परैर्ग्रहणम् । यथा वासवदत्तानृत्तवारे वत्सराजस्य ।
The original reading in the Abhi. Bha. must have been and possibly
it was the name of some lost 'uparupaka' or of some Act in a 'rupaka'.
(29) The Abhi Bhā. (Vol. II, pp. 412 - 413) reads :
तेन राज्ञा सर्व राज्यं ब्राह्मणेभ्यो दत्त्वा वानप्रस्थं गृहीतव्यमित्येवंप्रायं फलं नोपनिबन्धनीयम् । तत्फलमपि दृष्टसुखार्थी हि लोको बाहुल्येनेति तत्रास्य प्रतीतिर्विरसीभवेत् । गुणैरित्यप्रधानभूतानि चेष्टितानि हेयानि प्रतिनायकगतानि अपाय प्रधानानि तैर्युक्तम् ।
Hemacandra (p. 434 ) reads :
तेन राज्ञा...... गृहीतमित्येवंप्रायं फलं नोपनिबद्धव्यं धर्ममोक्षबहुलमिति । दृष्टसुखार्थी हि बाहुल्येन लोक इति तत्रास्य प्रतीतिर्विरसीभवेत् । गुणरिति । अप्रधानभूतानि यानि चेष्टितानि देयानि प्रतिनायकगतान्यपनयप्रधानानि तैर्युक्तम् ।
Someśvara (p. 213 ), too, reads in his Samketa :
..... वानप्रस्थं गृहीतमिति फल' नोपनिबद्धव्यम् । 'गुणैः' इति प्रतिनायकापनयन ( १ प्रतिनायकापनय )
प्रधानैः ।
(30) The Abhi Bhā. (Vol. II, p. 413) reads :
कौमुदीमहोत्सवादयो विलासाः सन्धिविग्रहादयो गुणा इति व्याख्यानं चाणक्य ( शास्त्र) परिचय वेदन
मात्रफलम्,.......
Hemacandra correctly reads (p. 434 ) :
...इति चाणक्यपरिचयावेदनमात्रफलम् ।
(31) The Abhi. Bha. (Vol. II, p. 412) reads:
यदि तु मुख्यत्वेनैव देवचरितं वर्ण्यते तत्तावद्विप्रलम्भकरुणाद् भुतभयान कर सोचितं चेन्निबध्यते तन्मानुषचरितमेव संपद्यते, प्रत्युत देवानामधियाधानं प्रसिद्धिविघातकम् । तत्र चोक्तो दोषः, विप्रलम्भाद्यभावे तु का त विचित्रता रञ्जनाया एतत्प्रमाणत्वात् ।
Dr. Raghavant corrects रञ्जनाया एतत्प्रमाणत्वात् to रञ्जनाया एतत्प्राणत्वात् । He leaves देवानामधियाधान as it is with the remark that it is corrupt. This passage is not drawn upon either by the KS or the ND. This context prompts us to correct the line as देवानामाध्यभिधानं प्रसिद्धि (or प्रतीति) विघातकम् ।
(32) The Abhi. Bhā. (Vol. II, p. 392) reads :
'स्वस्था भवन्ति मयि जीवति' इत्यत्र साकाङ्क्षाका कुर्भावनाभावमाह, वचनोच्चारणं त्वर्थे संभावनां विदधतावश्यनिषेधात्मनो विषयमर्पयति
1
Hemacandra (p. 337 ) reads this passage as follows :
1 Adyar Library Bullctin, Vol XVIII, Part 3 -4 (p. 208)