Studies In Sanskrit Sahitya Shastra

Author(s): V M Kulkarni
Publisher: B L Institute of Indology

Page 59

Sanskrit Sahityaśāstra
The context requires ....रत्यात्मकास्थाबन्धोऽपि विच्छिद्यत एवेत्यसम्भव एव । This conjectural reading is supported by Hemacandra (p. 110, II. 25-26). (42) अत एव सुकविना वाक्यभेदेनापि मरणमाख्यातम् ।
-Abhi. Bhā. Vol. I, p. 307, 1. 18. The context requires the reading "मरण नाख्यातम्' । This conjectural reading has the support of Hemncandra (p. 110, 1.19).
(43) अन्ये त्याहुः मरणमिति न जीवितवियोग उच्यते । अपि तु चैतन्यावस्थेव प्राणत्यागकर्तृ तात्मिका । या सम्बन्धाधवसरगता मन्तव्या व्यभिचारिभावेनेति सुलभोदाहरणमेदिति ।
-Abhi. Bha. Vol. I, p. 307, II, 20-22. Somesvara Bhatti's gloss or Marana runs as follows :-मरणमिति आदीर्व (? अदीर्घ)
. - Samketa on Kavyaprakāsa, IV, p. 54. Hemacandra who adapts this passage from Abhi. Bhā, helps us to get at the correct original reading : अथवा चैतन्यावस्यैव प्राणात्यागकर्तृतात्मिका पाशबन्धाद्यवसरगता मन्तव्या'...।
-p. 110, ll. 21-22. (44) एतदर्थमेव 'जस अहं तादेण दिण्णे' ति 'ईरिसस्स कगपूरदसणसे' ति (१) च ।
-Abhi. Bha. p. 311. _ In the fourth Parisista (p. 392) the editor identifies the first quotation जस्स अह तादेण दिण्णेत्ति as from प्रियदर्शिका २.८. This sentence occurs in the Ratnāvali (I. 23-24) as well :
(कह अअं सो राआ उदअणो) जस्स अहं तादेण दिण्णा ।
The second quotation which, like the first one, is orthographically inaccurate, probably is to be identified with the following sentence from the Ratnāvali (about 15 to 20 lines before the Gatha दुलहजणाणुराओ...II-1)
सुसङ्गता...ईरिसस्स कण्णारअणस्त अवस्स एव इरिसे वरे अहिलासेण होदव्यं । — (45) शमशान्तयोः पर्यायत्वं तु हासहास्याभ्यां व्याख्यातम् । सिद्धसाध्यते यद (तथा लौकिका) लौकिकत्वेन साधारणासाधारणतया च वैलक्षण्यं शमशान्तयोरपि सुलभमेव ।।
-Abhi. Bha. Vol. I, p. 335, 11 9-10 The words in bold types make no sense. The original and correct reading of Abhi. Bha. is preserved by Hemacandra who adapts this passage : न च शमशान्तयोः पर्यायत्वमाशङ्कनीयम् । हासहास्ययोरिव सिद्धसाध्यतया लौकिकालौकिकतया साधारणासाधारणतया च वैलक्षण्यात् ।
-KS p. 121, 11. 23-24. (46) प्रक्षयाश्च रत्यादयोऽत्रास्वाद्याः केवलम् । यथा विप्रलम्भे औत्सुक्यं...व्यभिचारिणोऽपि प्राधान्येनावभासन्ते तथा म जुगुप्सायाम् । सर्वथैव रागप्रतिपक्षत्वात् ।
-Abhi. Bha. Vol. I, p. 337, 11. 11-15 Hemacandra's punctuation and readings are definitely to be preferred as they are easily intelligible and in conformity with the import of the whole discussion ;