________________
दसमं चरमाचरमपयं परमाणु पोग्गलाइणं चरिमाचरिमाइ विभागो
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १
‘અવક્તવ્ય’ નવમો ‘વરમૌ = અત્તરમT' બે પરમાણુઓ ચરમ અને એક અચરમ અને અગિયા૨મો ‘ચ૨મ અને અવક્તવ્ય' એ ભાંગાઓ ઘટે છે. બાકીના ભંગો ઘટતા નથી. II૮૩૬૦।।
चउपएसिए णं भंते! खंधे पुच्छा। गोयमा ! चउपएसिए णं खंधे सिय चरमे १, नो अचरमे २, सिय अवत्तव्वर ३, नो चरमाई ४, नो अचरमाई ५, नो अवत्तव्वयाई ६, नो चरमे य अचरमे य ७, नो चरमे य अचरमाई च ८, सिय चरमाई अचरिमेय ९, सिय चरमाई च अचरमाई च १०, सिय चरमे य अवत्तव्वए य ११, सिय चरमे य अवत्तव्वयाई च १२, नो चरमाई च अवत्तव्वए य १३, नो चरमाई च अवत्तव्वयाईं च १४, नो अचरमे य अवत्तव्वर
१५, नो अचरमेय अवत्तव्वयाई च १६, नो अचरमाई च अवत्तव्वए य १७, नो अचरमाईं च अवत्तव्वयाई च १८,
*
नो चरमे य अचरिमेय अवत्तव्वए य १९, नो चरिमे य अचरिमे य अवत्तव्वयाई च २०, नो चरमे य अचरमाई च अवत्तव्वर य २१, नो चरमे य अचरमाई च अवत्तव्वयाई च २२, सिय चरमाई च अचरिमे य अवत्तव्वए य २३ । सेसा ३ भंगा पडिसेहेयव्वा ।। सू० - ९ ।। ३६१ ।।
(મૂળ) હે ભગવન્! ચતુઃપ્રદેશિક સ્કન્ધ સંબન્ધે પૃચ્છા. હે ગૌતમ! ચતુઃપ્રદેશિક સ્કન્ધ કદાચ એ.વ. ચરમ હોય ૧, એ.વ. અચરમ ન હોય ૨, કદાચ એ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૩, બ.વ. ચરમ ન હોય ૪, બ.વ. અચરમ ન હોય ૫, બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૬, એ.વ. ચરમ અને એ.વ. અચરમ ન હોય ૭, એ.વ. ચરમ અને બ.વ. અચરમ ન હોય ૮, કદાચ બ.વ. ચરમ અને એ.વ. અચરમ હોય ૯, કદાચ બ.વ. ચરમ અને બ.વ. અચરમ હોય ૧૦, કદાચ એ.વ. ચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૧૧, કદાચ એ.વ. ચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૧૨, બ.વ. ચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૩, બ.વ. ચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૪, એ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૫, એ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૬, બ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૭, બ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૮, એ.વ. ચરમ, અચરમ અને અવક્તવ્ય ન હોય ૧૯, એ.વ. ચરમ, એ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૦, એ.વ. ચરમ, બ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૧, ચરમ, બ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૨, કદાચ બ.વ. ચરમ, એ.વ. અચરમ, એ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૨૩. બાકીના ૩ ભાંગાઓનો પ્રતિષેધ કરવો. ll૯૩૬૧
ન
(ટી૦) ‘વડપત્તિવ્ ાં મંતે! સંથે'હે ભગવન્! ચતુઃપ્રદેશિક સ્કન્ધ' ઇત્યાદિ પ્રશ્નસૂત્ર પૂર્વવત્ જાણવું હવે ઉત્તર કહે છે– ‘હે ગૌતમ! કદાચ ચરમ હોય' ઇત્યાદિ. અહીં પહેલો, ત્રીજો, નવમો, દસમો, અગિયારમો, બા૨મો અને ત્રેવીશમો એ સાત ભાંગા ગ્રહણ કરવા અને બાકીનાનો પ્રતિષેધ કરવો. તેમાં પહેલો આ ભાંગો છે—‘સ્યાન્તરમ' ઇતિ–કદાચિત્ ચરમ હોય. જ્યા૨ે ચતુઃપ્રદેશિક સ્કન્ધ સમશ્રેણિએ રહેલા બે આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહેલો હોય, સ્થાપના—૦૦૪૦૦] ત્યારે ચરમ ભાંગો હોય છે. અને તે ચરમપણાનો વિચાર સમશ્રેણિએ રહેલા બે આકાશપ્રદેશમાં અવગાઢ દ્વિપ્રદેશિક સ્કન્ધની પેઠે જાણવો. ત્રીજો ભાંગો—‘સ્થાવવાવ્યઃ' ઇતિ-કદાચિત્ અવક્તવ્ય હોય. તે આ પ્રમાણે—જ્યારે તેજ ચતુષ્પદેશિક સ્કન્ધ એક આકાશપ્રદેશમાં રહે છે, સ્થાપના—૧૦૦૦૦ ત્યારે પરમાણુની પેઠે અવક્તવ્ય છે. નવમો ભાંગો—‘સ્વાત્ ઘરમાં વાત્તરમૠ' બે પરમાણુઓ ચરમ અને એક અચ૨મ હોય. તે આ પ્રમાણે–જ્યારે તેજ ચતુષ્પદેશિક સ્કન્ધ ત્રણ આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે, સ્થાપના ન્ગ્વિન ત્યા૨ે પ્રશ્ન અને અન્તિમ પ્રદેશમાં અવગાઢ ‘ઘરમૌ’ બે પરમાણુઓ ચરમ અને મધ્ય પ્રદેશમાં અવગાઢ પરમાણુ અચરમ હોય છે. દસમો ભાંગો—‘યાદ્ વરમો ૬ અત્તરમો 7'—બે પરમાણુઓ ચરમ હોય અને બે અચ૨મ હોય. તેમાં જ્યા૨ે ચતુષ્પદેશિક સ્કન્ધ સમશ્રેણિએ રહેલા ચાર આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે. સ્થાપના– ૦૦૦૦ ત્યારે આદિના અને અન્તના બે પ્રદેશમાં રહેલા ‘વરમો’—બે ૫૨માણુઓ ચમ અને મધ્યના બે આકાશ પ્રદેશમાં રહેલા ‘અત્તરમૌ· “બે પરમાણુઓ
345
