________________
बारसमं सरीरपयं विंगलिंदियाणं-पंचिंदियतिरिक्खाणं बद्ध-मुक्कसरीरपरूवणा श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १ (ટી) વાયુકાયને પણ દારિક શરીરો પૃથિવ્યાદિની પેઠે જાણવા. તેઓને બદ્ધ વૈક્રિય શરીરો અસંખ્યાતા છે, અને પ્રતિસમય એક એકનો અપહાર કરતા પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ કાળે બધાં અપહરાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગના જેટલા સમય થાય તેટલાં બદ્ધ વૈક્રિય શરીરો છે, પણ અધિક નથી, તે આ પ્રમાણે-વાયુકાયિકો ચાર પ્રકારના છે, સૂક્ષ્મ અને બાદર. અને તે એક એકના બબ્બે પ્રકાર છે-પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા. તેમાં બાદર પર્યાપ્તા સિવાય બાકીના ત્રણ પ્રત્યેક અસંખ્યાતા લોકાકાશપ્રદેશ પ્રમાણ છે. જેઓ બાદર પર્યાપ્ત છે તે પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ છે. તેમાના ત્રણ પ્રકારના વાયુકાયને વૈક્રિયલબ્ધિ નથી. બાદર પર્યાપ્તામાં પણ સંખ્યાતા ભાગ માત્રને વૈક્રિયલબ્ધિ છે, પણ पीनाने नथी. में संबन्ध यूरि[१२ 5 छ–'तिण्हं ताव रासीणं वेउब्वियलद्धी चेव नत्थि, बायरपज्जताणंपि संखेज्जइभागमेत्ताणं लद्धी अत्थि' त्तिा त्रए। शशिन वैयि सब्य नथी, बा६२ यातामा ५९ मात्र संध्याता भागने ४ વૈક્રિય લબ્ધિ હોય છે. તેથી પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગના સમયપ્રમાણ જ વાયુકાયિકો પ્રશ્નસમયે વૈક્રિયલબ્ધિવાળા હોય છે, અધિક નથી. અહીં કેટલાક આચાર્યો કહે છે-“બધા વાયુકાયિકો વૈક્રિયલબ્ધિવાળા જ હોય છે, કારણ કે વૈક્રિય લબ્ધિ રહિત વાયુકાયને ચેષ્ટાનો જ અસંભવ છે'. તે અયુક્ત છે. કારણ કે વસ્તુસ્થિતિનું પરિજ્ઞાન નથી. વાયુ સ્વભાવથી ગતિક્રિયાવાળા હોય છે અને તેથી વૈક્રિયરહિત છતાં વાય છે એમ જાણવું. કારણ કે ‘વાતિ ઇતિ વાયુ-વાય છે તે વાયુ-એવી તેની વ્યુત્પત્તિ छ. में संबन्धे यूए[२९ छ–'जेण सव्वेसु चेव लोगागागेसु चला वायवो वायंति, तम्हा अवेउब्वियावि वाया वायंतीति घित्तव्वं' इति। ४थी सर्व द शम गतियायुत वायुमो वाय छे ते भाटे वयि लय २डित छत वाय छ એમ જાણવું. મુક્ત વૈક્રિય શરીરો સામાન્ય મુક્ત વક્રિયની પેઠે જાણવાં. બદ્ધ તૈજસ અને કાર્મણ શરીરો બદ્ધ ઔદારિકની પેઠે અને મુક્ત શરીરો સામાન્ય મુક્તની પેઠે જાણવા. વનસ્પતિકાયના વિચારમાં ઔદારિક શરીરો પૃથિવ્યાદિની પેઠે અને તેજસ અને કાશ્મણ શરીરો સામાન્ય તૈજસ અને કાશ્મણની પેઠે જાણવાં. ૬૪૧૧I.
|| विंगलिंदियाणं बद्ध-मुक्कसरीरपरूवणा || बेइंदियाणं भंते! केवइया ओरालिया सरीरगा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता। तं जहा-बद्धेल्लगा य मुक्केल्लगा य, तत्थ णं जे ते बद्धेल्लगा ते णं असंखेज्जा, असंखेज्जाहिं उस्सप्पिणि-ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालतो, खेत्ततो असंखेज्जो सेढीओ पयरस्स असंखेज्जइभागो, तासिणं सेढीणं विक्खंभसूई असंखेन्जाओ जोयणकोडाकोडीओ असंखेज्जाई सेढिवग्गमूलाई। बेइंदियाणं ओरालियसरीरेहिं बद्धेल्लगेहिं पयरं अवहीरति, असंखेज्जाहिँ उस्सप्पिणी-ओसप्पिणीहिं कालतो, खेत्ततो अंगुलपयरस्स आवलियांए य असंखेज्जतिभागपलिभागेणं। तत्थ णं जे ते मुक्केल्लगा ते जहा ओहिया ओरालियमुक्केल्लगा। वेउब्विया आहारगा य बद्धिल्लगा णत्थि। मुक्किल्लगा जहा ओहिया ओरालियमुक्केल्लगा। तेया-कम्मगा जहा एतेसिं चेव ओहिया ओरालिया, एवं जाव चउरिदिया।
||पंचिंदियतिरिक्रवाणं बद्ध-मुक्कसरीरपरूवणा || पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं एवं चेव, नवरं वेठब्वियसरीरएसु इमो विसेसो-पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं भंते! केवइया वेउव्वियसरीरया पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता-तं जहा-बद्धेल्लगा य मुक्केल्लगा या तत्थ णंजे ते बद्धेल्लया ते णं असंखिज्जा,जहा असुरकुमाराणं, णवरं तासिणं सेढीणं विक्खंभसूई अंगुलपढमवग्गमूलस्स असंखेज्जइभागो। मुक्केल्लगा तहेव ।।सू०-७।।४१२।। (भू०) 3 14-! २४द्रियोने 324॥ ५६२t tuls ANd Sout छ? 3 गौतम! ये 9t२-1 56ui छ, ते 20 प्रमा
415
