Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 32

મહીભી ગી
પૃષ્ઠ ૩૨ % પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક % ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬
Nis
વિશેષાંક, મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક, મહાત્મા મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક - મહાત્મા ગાંધીજીના સંધ્યાત્રીઓ
BE તેઓ ખેતીના ઓજારો અને ગ્રામવિકાસના કાર્યો તેમજ સૂર્યશક્તિના સરકરે તેમને પદ્મભૂષણથી નવાજ્યાં છે. તેઓ ડરબનમાં “સત્યાગ્રહ' મા હું વ્યાવહારિક ઉપયોગોને સમર્પિત રહ્યા હતા. હરિલાલના પુત્ર ડૉ. નામનું સામયિક પ્રગટ કરે છે. તેમનો પુત્ર કેદાર અને પુત્રી આશા ? ૬ કાન્તિ ગાંધી લેબર કોલોનીમાં દવાખાનું ચલાવતા અને શ્રમિકોના ગાંધી વિચાર અને માનવ અધિકારના ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર કાર્ય કરે છે. હું કે હિતોના કાર્યો કરવા સાથે રાષ્ટ્રીય એકતા અને આંતરજાતીય લગ્નોને મણિલાલના પૌત્રી ઉમા ઇતિહાસની અધ્યાપિકા છે. “મણિલાલૐ પ્રોત્સાહન આપતા. લોક સેવા ટ્રસ્ટ નામની એનજીઓ તેમણે શરૂ ગાંધીઝ પ્રિઝનર?' નામના પુસ્તકના તેઓ લેખિકા છે. તેની નાની હું કરી હતી.
બહેન કિર્તી ડરબન પાસે ગાંધીજીએ સ્થાપેલા ટૉલ્સટોય ફાર્મને હરિલાલની પ્રપૌત્રી સોનલ પરીખ લેખિકા છે. તેણે હાલમાં જ પુનર્જિવિત કરવા પ્રયાસો કરી રહ્યા છે. છે કસ્તૂરબાની જીવનકથાનું ગુજરાતી રૂપાંતર કર્યું છે. પોતાના લેખન, રામદાસનાં નાના પુત્રી ઉષા ગાંધી સ્મારકનિધિ, મુંબઈના પ્રમુખ છે - વ્યાખ્યાનો અને મુંબઈ સર્વોદય મંડળ તેમ જ મણિભવન જેવી ગાંધી છે. તેઓ દક્ષિણ ગુજરાતના મરોલી ગામે આવેલો આશ્રમ ચલાવે હું સંસ્થાઓ સાથેના જોડાણ દ્વારા તે ગાંધીવિચારોનો પ્રસાર કરે છે. છે અને અન્ય ગાંધી સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા છે. રામદાસનો દોહિત્ર
મણિલાલના પુત્ર અરુણ અને પુત્રવધૂ સુનંદા ગરીબો અને શ્રીકૃષ્ણ કુલકર્ણી ભારત પદયાત્રા દ્વારા એ દેશને સમજવા માગે ૬ હું ગ્રામીણ ભારતીઓ માટે કામ કરતી અનેક સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા છે. જેને તેના પરદાદાએ સ્વાતંત્ર્ય અપાવ્યું હતું. ૬ રહ્યા છે. સુનંદા મહારાષ્ટ્ર
સારો ખેલાડી
દેવદાસના પુત્ર રાજમોહન ૬ હું સ્ટેટ વિમેન કાઉન્સિલમાં
ગાંધી ઇતિહાસવિ છે. ૬ સભ્ય હતાં. “બાપનું ઘર'માં
| કેવા કેવા લોકો સહકારી તરીકે બાપુજીને મળ્યા !પણ એમણે કદી પોતાના દાદા સહિત ભારતના કે દંપતીઓ અને માબાપને
ફરિયાદ કરી નહીં. પાનાંનો સારો ખેલાડી જે હોય છે તે લઈને રમે છે ;| મહાનુભાવોની જીવનકથા છે તરછોડતાં સંતાનોને હાથમાં ખરાબ પાનાં આવ્યાં, એવી ફરિયાદ કરતો નથી. એ કહે છે કે, |
તેમણે લખી છે. તેમના બહેન હું માર્ગદર્શન આપતા. [‘ગમે તેવાં પાનાં આવે, હું તો એ લઈને બરાબર રમતો રહેવાનો;
તારા ભટ્ટાચાર્ય ખાદીવિકાસના હું ૧૯૮૭માં અરુણ-સુનંદા રમત તોડવાનો નથી.’ પોતાના આખા જીવનમાં બાપુજીએ ફરિયાદ
કામમાં લાગેલા છે. ભારત હું અમેરિકા સ્થાયી થયાં. મેમ્ફિસ કરી નથી કે, ભગવાને મને આવા સાથીઓ શા માટે આપ્યા અથવા
સરકારના ખાદી એડવાઈઝરી છું શું ટેનીસીમાં તેમણે એમ. કે. આવો દેશ કેમ આપ્યો? જે કાંઈ ભાગે આવ્યું, તેનો એમણે યોગ્ય અને
બોર્ડના તેઓ સભ્ય છે, અને ગાંધી ઈન્સ્ટિટયૂટ ઓફ ઉત્તમ ઉપયોગ કર્યો, એવી અદ્ભુત શક્તિ એમનામાં હતી. આટલા
કસ્તૂરબા સર્વોદય નોનવાયોલન્સ સ્થાપ્યું. જુદા જુદા પ્રકારના લોકોને સાચવવા, એમની પાસે મોટાં મોટાં કામ
ઓર્ગેનાઈઝેશનના ટ્રસ્ટી છે. હું અરુણ ગાંધી બાપુના શાંતિકરાવતાં અને વળી સત્યનો દ્રોહ ક્યાંય ન થાય તે માટે સાવધ રહેવું એ
દિલ્હી સ્થિત ગાંધી સ્મૃતિ એન્ડ અહિંસાના વિચારોનો |કાંઈ નાનીસૂની સિદ્ધિ નથી.
દર્શન સમિતિના તેઓ હાલ હું વ્યાખ્યાનો દ્વારા પ્રસાર કરે છે
સુધી ઉપપ્રમુખ હતાં. તારાનાં હું અને ગાંધી વર્લ્ડ વાઈડ
Hકાકા કાલેલકર)
પુત્રી સુકન્યા ભરતરામ રૅ છે એજ્યુકેશન ઈન્સ્ટિટયૂટ સાથે સંકળાયેલા છે.
કસ્તૂરબા સર્વોદય ઓર્ગેનાઈઝેશન સાથે સંકળાયેલાં છે અને દિલ્હીમાં - અરુણ-સુનંદાનાં પુત્રી અર્ચના રોચેસ્ટરની ગાંધી ઈન્સ્ટિટયૂટ તરછોડાયેલી કન્યાઓ માટે શાળા ચલાવે છે. સાથે જોડાયેલાં છે અને એ વિસ્તારમાં ગાંધી વિચારોનો પ્રસાર કરે દેવદાસના નાના પુત્ર ગોપાલકૃષ્ણ લેખક છે અને શ્રીલંકા 8
છે. પુત્ર તુષાર લેખક છે અને મહાત્મા ગાંધી ફાઉન્ડેશન અને નિરાશ્રિતો માટે કામ કરે છે. ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહે શૌદ લોકસેવા ટ્રસ્ટ દ્વારા બાપુની અહિંસા અને ભેદભાવમુક્ત સ્થાપેલા ગાંધી હેરિટેજ મિશનના વડા છે. વિચારધારાનો પ્રસાર કરવા સાથે કોમી સંવાદિતા અને માનવ આ હતા ગાંધી પરિવારના ગાંધીકાર્યો સાથે જોડાયેલા થોડા અધિકાર માટે કામ કરે છે. મણિલાલની પુત્રી ઈલાએ પિતા અને સભ્યો. અન્ય સભ્યો પણ પોતપોતાની રીતે નાનું મોટું કરતો હશે દાદાના પગલે દક્ષિણ આફ્રિકામાં ગાંધીકામ ચાલુ રાખ્યું છે. નેલ્સન - પણ બાપુના કાર્યો અને વિચારને માટે કામ કરનાર દરેક બાપુનાં ૐ મંડેલાએ દક્ષિણ આફ્રિકાને મુક્તિ અપાવી ત્યારે ઈલા તેમના પરિવારના સભ્યો જ નથી? બાપુનું કામ કરવા બાપુના ડીએનએ 8 કેબિનેટમાં સભ્ય હતા. ફિનિક્સની સંભાળ સાથે તેઓ દક્ષિણ જોઈએ જ તેવું થોડું છે?
* * * આફ્રિકાના ગાંધી ડેવલપમેન્ટ ટ્રસ્ટના વડા તરીકે કામ કરે છે. ભારત મોબાઈલ : ૦૯૮૨૧૩ ૩૬૬૧૭.
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહ્યા-ત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક BA મહાત્મા "
મહાત્મા ગાંધીજીના સંધ્યાત્ર... આવનારી ક્ષણ પર આપણો કોઈ અંકુશ નથી, પણ સામે આવેલી ક્ષણ પર તો પૂરેપૂરો અંકુશ છે સધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક #