Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 61

મહીભી ગી
ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬ % પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક દ્દ પૃષ્ઠ ૬૧
ક' |ષક કાર
= મહાત્મા ગાંધીજીની સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સંક્યાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીની સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા
છે આઝાદી માટેની ચળવળમાં પ્રવૃત્ત બન્યા.
તેમને મળી ગયા છે. તેમણે રહેણી-કરણી બદલી, ખાદી અપનાવી આખાય દેશમાં રાષ્ટ્રીયતાનું મોજું ફરી વળેલું. સ્ત્રીઓએ પોતાના અને સાબરમતી આશ્રમમાં પદાર્પણ કર્યું. ગાંધીજીએ તેમને પ્રિય ૬ સંગઠનો સ્થાપ્યાં જેમણે મહત્ત્વપૂર્ણ કામ કર્યું, જેમકે મુંબઈમાં દેશ સેવિકા પુત્રી માન્યાં. તેમણે કારાવાસ પણ ભોગવ્યો અને આગાખાન 5 { સંઘ, બંગાળમાં નારી સત્યાગ્રહ સંઘ, ગુજરાતમાં સ્ત્રી સ્વરાજ્ય સંઘ, પેલેસમાં મહાદેવભાઈ અને કસ્તૂરબાની ચિર વિદાય સમયે હું ૬ અલાહાબાદમાં સેવિકા સંઘ અને કેરલમાં સ્વયંસેવિકા સંઘ.
ગાંધીજીની સાથે રહ્યાં. મુંબઈમાં સ્ત્રીઓએ અપૂર્વ ઉત્સાહથી મીઠાના કાયદાનો ભંગ મિલી હેન્રી પોલકને ગાંધીજીએ બહેન માનેલી. યુરિયલ લેટર કે ફ કરેલો. મીઠુબહેન પીટીટ, જેકીબહેન મહેતા, પ્રેમાબહેલ કંટક, ગાંધી વિચારની અસર હેઠળ વૈભવથી વિમુખ થયા અને સ્વૈચ્છિક રે હંસા મહેતા, જયશ્રી રાયજી, પેરિન કેપ્ટન, લીલાવતી મુનશી અને ગરીબી અપનાવી. તેમણે પોતાની બહેન ડોરિસ સાથે લંડનમાં કિંસ્લે
અવંતિકાબાઈ ગોખલેએ હજારો સ્ત્રીઓને પ્રેરણા આપેલી. તે હોલની સ્થાપના કરી અને સમાજ સેવાનું વ્રત લીધું. ૧૯૩૧માં હું દિવસોને યાદ કરીને કમલાદેવી ચટ્ટોપાધ્યાયે લખ્યું છે કે સ્ત્રીઓએ ગાંધીજી ત્યાં જ રહેલા. દક્ષિણ આફ્રિકામાં એમિલી હોબહાઉસ છું હું પ્રત્યેક ઘરને કાયદો તોડવાનું સ્થળ બનાવી દીધેલું. આત્માની શુદ્ધિએ સમાજસેવા કરતા અને જનરલ સ્મટ્સ અને લુઈ બોથા સાથે સારા $ હું તેમના કાર્યને પવિત્રતા આપેલી અને જે સંઘર્ષનો ઉગમ ઘરના સંબંધ ધરાવતા. ગાંધીજીએ પાછળથી લખેલું કે ૧૯૧૪ની સમજૂતિમાં હું
પવિત્ર પ્રાંગણમાં થયો હોય, સશક્ત સૈનિક શક્તિ પણ તેને નાશ તેમણે અગત્યનો ભાગ ભજવેલો. માર્જરી સાઈક્સ ટાગોર સાથે કું ન કરી શકે.
ગાંધીજીના શિક્ષણ સંબંધી વિચારોથી પ્રભાવિત થયેલાં. આગાથા હું બંગાળમાં બસન્ની દેવી, ઉર્મિલા દેવી, સરલા દેવી, હેમપ્રભા હેરિસન ગાંધીજીના અને ભારતના મિત્ર બનેલાં. દક્ષિણ આફ્રિકામાં શું છે. દાસગુપ્તા અને અશોકલતા દાસ જેવી મહિલાઓએ સરસ કામગીરી ગાંધીજીને સોંજા શ્લેસીન જેવી કુશળ અને વિશ્વાસુ સેક્રેટરીનો સાથ શુ બજાવી. પંજાબમાં પાર્વતી દેવી,
મળેલો. હું લાડો રાની ઝુલ્લી અને તે 'અસ્પષ્યતાની શરતે તો
ગાંધીજીના સાથ અને તેં મનમોહિની સહગલ જેવી સ્ત્રીઓ
૧૯૨૧ની સાલની વાત છે. અમદાવાદમાં ગુજરાત વિદ્યાપીઠની સત્વ હેઠળ ભારતની જે બહાર આવી. દક્ષિણ ભારતમાં સ્થાપના થઈ. એક દિવસ વિદ્યાપીઠના નિયમાક મંડળની બેઠકમાં સ્ત્રીઓએ નવી દિશામાં પગરણ ૪ ૬ રૂકમણિ લક્ષ્મીપતિ અને હતી. તેમાં મિ. એન્ડઝ પણ આવ્યા હતા. તેમણે પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો,
માંડ્યા. સદીઓના બંધન અને હું ૨ દુર્ગાબાઈએ ઉત્તમ કામ કર્યું. વિદ્યાપીઠમાં હરિજનોને દાખલ કરવામાં આવશે ને ?' મેં તરત જ
પરંપરાની દીવાલ રાષ્ટ્રપ્રેમના હું અમદાવાદમાં અનસૂયાબેન જવાબ આપ્યો કે હા, હરિજનોને દાખલ કરવામાં આવશે. પણ BE સારાભાઈ ગાંધીજી ની |અમારા નિયામક મંડળમાં એવા લોકો હતા, જેમની અસ્પૃશ્યતા શિક્ષિત અને અશિક્ષિત, RE જે વિચારસરણી તરફ વળ્યાં અને કાઢવાની તૈયારી નહોતી. બીજા પણ પોતપોતાની મુશ્કેલીઓ રજુ |
ગ્રામીણ અને શહેરી, અમીર હું આજીવન મજૂર વર્ગના કલ્યાણ
કરવા લાગ્યા. તે દિવસે એ પ્રશ્ન અનિશ્ચિત રહ્યો. છેવટે બાપને અને ગરીબ બધા જ ક્ષેત્રોની માટે કામ કર્યું.
પૂછવામાં આવ્યું. તેમણે પણ મેં આપ્યો હતો તે જ જવાબ આપ્યો. | અને વર્ગોની સ્ત્રીઓએ ગાંધીજી | ભારતીય મહિલાઓ સાથે - આખા ગુજરાતમાં આ વાતની ચર્ચા ઊપડી. મુંબઈના કેટલાંક |
પાસેથી પ્રેરણા પામીને હું થોડી વિદેશી મહિલાઓ પણ ઘનવાન વૈષ્ણવોએ બાપુ પાસે આવીને કહ્યું, ‘રાષ્ટ્રીય કેળવણીનું
અભૂતપૂર્વ કામ કર્યું. અને હૈ ૐ ગાંધીજીની સાથીઓ અને કાર્ય ધર્મકાર્ય છે. એમાં આપ કહો તેટલા પૈસા અમે આપીએ, પણ
ગાંધીજીએ તેમની દેશપ્રેમ અને હું શિષ્યાઓ બની. તેમાંનું પ્રમુખ આ હરિજનોનો સવાલ આપ છોડી દો. એ અમારાથી સમજાતો
ત્યાગની ભાવના પિછાણી. હું Eા નામ છે મેડલિન સ્લેડ અથવા નથી.’
અને કહ્યું કે દેશની સ્વતંત્રતાના ૬ મીરાબેન. બ્રિટીશ નેવીના ઉચ્ચ પાંચસાત લાખ રૂપિયા આપવાનો વિચાર કરીને એ લોકો
ઇતિહાસમાં સ્ત્રીઓના હૈ ૬ પદાધિકારીની પુત્રી અને આવેલા. બાપુજીએ તેમને કહ્યું, ‘વિદ્યાપીઠ ફંડની વાત તો બાજુએ
યોગદાનનું પ્રકરણ 5 સંગીતપ્રેમી. રોમા રોલાંએ તેમને રાખો, અસ્પૃશ્યતા કાયમ રાખવાની શરતે મને કાલે કોઈ હિંદુસ્તાનનું ?
સુવર્ણાક્ષરોમાં લખાશે. હું ગાંધીજી વિશેનું પુસ્તક વાંચતા
* સ્વરાજય આપે તો તે સુદ્ધાં ન લઉં.' જે જ તેમને થયું કે યુદ્ધ દ્વારા
ટેલિફોન:
Iકાકા કાલેલકર ૬ ઉદ્ભવતા બધા પ્રશ્નોના ઉત્તર
૦૨૨ ૨૩૮૦ ૫૮૬૪.
#É મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંકર મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષંક = મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક = મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ૨ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક = મહાત્મા
મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્ર ૦ કોઈ ત્રુટિ, તર્કવિતર્ક કરવાથી સત્ય નથી બની જતી. કોઈ સત્ય, સાબિતી ન મળવાથી અસત્ય નથી બની જતું. | સહયાત્રીઓ વિશેષાંક