Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 96

મહીભી ગી
પૃષ્ઠ ૯૬ % પ્રબુદ્ધ જીવનઃ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬,
ષાંક :
કે તાંબાના કુંભમાં અસ્થિ આવ્યાં. રામધૂન કરતા મિત્રો સાથે જઈ “એક વિશાળ નાટકનો ભાગ થઈ મારે ફાળે આવેલું કામ કર્યું ? હું મીરાબહેને ઋષિકેશ જઈ વેગથી વહેતી ગંગાના પવિત્ર જળમાં જાઉં.” આ વિચાર હવે મીરાબહેનના જીવનના કેન્દ્રમાં સ્થિર થયો. ૬ અસ્થિ પધરાવ્યાં. પ્રકૃતિનો સર્વવ્યાપી પ્રેમ મનુષ્યના અવશેષોને ૧૯૪૮થી ૧૯૬૦નાં વર્ષો મીરાબહેને બાપુ વિનાના ભારતમાં ગાળ્યાં. ૬ મેં કેવી રીતે પોતાનામાં સમાવી લે છે તેની આ પાવન અનુભૂતિ હતી. આ બધો સમય તેઓ રાજકારણથી અલિપ્ત, હિમાલયના પહાડોમાં 8 ફેબ્રુઆરીમાં તેઓ દિલ્હી ગયાં. જવાહરલાલ અને કામ કરતા રહ્યાં. કિસાન આશ્રમ અને પશુલોક ઉપરાંત બાપુગ્રામ, છે વલ્લભભાઈના ફિક્કા ચહેરા અને મૌન વ્યથા જોયા ન જાય તેવા હતા. ગોપાલ આશ્રમ જેવા આશ્રમો સ્થાપ્યા. કાશ્મીર, કુમાઉ અને ગઢવાલ છે દે તેમની સાથે ચૂપચાપ થોડો સમય વિતાવીમીરાબહેન બાપુના અગ્નિસંસ્કાર પ્રદેશોમાં ફરતા રહ્યાં. જંગલો કપાતા જોઈ તેમને ખૂબ દુ:ખ થતું. શું કર્યા હતાં તે સ્થળે ગયાં. દરેક જગ્યાએ ઘેરી શૂન્યતા હતી. દરેક વ્યક્તિ “સમથિંગ રોંગ ઈન હિમાલયા' નામના એક લેખમાં તેમણે આ BE જાણે પોતાના જ શોકમાં ડૂબેલી હતી.
પ્રવૃત્તિ કેટલી અનિષ્ટ છે, દુઃખદાયક છે તે જણાવ્યું છે. ૐ મીરાબહેન પોતાના પ્રિય પહાડોમાં પાછા આવ્યાં. પ્રકૃતિ મૃત્યુનો ૧૯૬૦માં તેઓ ઈંગ્લેન્ડ ગયાં. ત્યાંથી ઓસ્ટ્રિયા ચાલ્યા ગયાં. ૬ શોક કરતી નથી, કારણ કે પ્રકૃતિમાં મૃત્યુ જેવું કંઈ છે જ નહીં. જીવનના છેલ્લાં બાવીસ વર્ષ તેમણે વિયેનામાં વીતાવ્યાં. આ સમયનું હું
મીરાબહેન માટે પણ બાપુના મૃત્યુ જેવું કંઈ હતું નહીં. બાપુ તેમના વર્ણન તેમની આત્મકથામાં નથી, પણ આપણે કલ્પી શકીએ કે ચક્ર ૐ આત્મામાં પ્રકાશતા જ હતા.
પૂરું થયું હતું–બિથોવનથી રોમા રોલાં, રોમા રોલાંથી ગાંધી અને XXX
ગાંધીથી બિથોવન. જે જંગલોમાં ઘૂમતા બિથોવને પોતાની અમર છે
'પુણ્ય સ્મરણ....અનુસંધાન પાના ૯૫થી ચાલું, કે તેમણે મુંડન કરવું. શરીરે મજબૂત હોવાને કારણે તેઓ ઘોડા તેમ પત્ર લખ્યો. મારો સતત પત્રવ્યવહાર મીરાબહેન સાથે ચાલતો | પર બેસતા અને ઘોડાનું નામ હતું “માના'. એટલો સરસ તાલીમ અને એમની કલ્પનાનું બાપુરાજ એ લાવવા માટે જે પ્રચાર કરવો પામેલો ઘોડો હતો કે દૂરથી બૂમ પાડીએ કે “માના...માના' અહીંયા જોઈએ તે પ્રચાર હું કરતો. એટલામાં જ વિનોબાજીનું ભૂદાન 8 આવ તો ૫૦૦ વાર દૂર હોય તો તે પાસે આવે. પશુઓ માટેનો આંદોલન શરૂ થયું. અને શ્રી નારાયણભાઈ દેસાઈ ગુજરાતના િ મીરાબહેનનો પ્રેમ ઘણો મોટો એટલે જ એમણે હિમાલયના પહેલા જ પદયાત્રી વિચારના પ્રચાર માટે નીકળેલા. તેમણે મને આશ્રમનું નામ ‘પશુલોક' પાડેલું. હું તેમની સાથે પ્રવાસમાં તથા કહેવડાવ્યું અને હું શ્રી નારાયણભાઈ દેસાઈની ભૂદાન યાત્રામાં છે ઋષીકેશમાં ૮-૯ મહિના રહ્યો હોઇશ. અને મને ખૂબ તાવ પહેલા સાથી બન્યો. અને હું તેમને પંચમહાલ જિલ્લાના એક આવ્યો. ત્યાં ઉપચાર કરાવ્યા, પરંતુ તે તાવ ન મટવાને કારણે મથક ઉપર મળ્યો. અને ત્યારથી એમની જોડે થોડોક વખત ભૂદાનનું મીરીબહેને જલદીથી ટપાલ મળી જાય એ રીતે પૂ. મોરારજીભાઈને કામ કર્યું. પરંતુ મારું જીવન માટે આર્થિક રીતે ચલાવવું હતું. ઉપરાંત | કાગળ લખ્યો અને મને તાવ આવતો હતો તે બધી વાત લખી. પૂ. મારા પિતાજીની ઈચ્છા મારા લગ્ન કરાવવાની હતી. યોગાનુયોગ છે મોરારજીભાઈએ તારથી જવાબ આપ્યો કે સૂર્યકાન્તને જલદીથી મારા પિતાજીના નજીકના મિત્ર મુંબઈ રહેતા હતા. પરમાનંદ અમદાવાદ મોકલો અને હું ૧૯૫૧ના મે મહિનામાં ખરા તાપમાં કુંવરજી કાપડીયાની દીકરી અંગે તેમને પણ કોઈ સારા જમાઈની ટ્રેન મારફત અમદાવાદ પાછો આવ્યો. અને મારા કુટુંબે, મારા જરૂર હતી. અને એ રીતે અમારા બંનેનો વિવાહ થયો અને પછી ફેં | માતા-પિતાજી હયાત હતા. તેઓએ મારી સારવાર હૉસ્પિટલમાં તરત જ મુંબઈમાં લગ્ન ૯મી ડિસે. ૧૯૫૩માં થયું. એ લગ્નમાં પૂ દાખલ કરીને સાજો કર્યો અને હું સાજો થયા પછી કોઈ કામની મોરારજીભાઈ દેસાઈ હાજર હતા. સ્વામી આનંદજી હાજર હતા. 8 શોધમાં હતો.
| અમારું લગ્નજીવન ૫૭ વર્ષ ચાલ્યું. પણ લાંબા લગ્નજીવન પછી, એ દરમ્યાન અમદાવાદના મીલમાલિક શ્રી જયક્રિષણ ૭મી એપ્રીલ-૨૦૧૨ના રોજ ગીતાનું અવસાન થયું. અમારે બે હરીવલ્લભદાસ વિધાનસભામાં ચૂંટાયેલા. તેઓ એક સહાયક પુત્રો છે. મોટો ડૉક્ટર છે દર્શન અને પત્નીનું નામ ફાલ્ગની, ૪ મંત્રીની શોધમાં હતા. અને પૂ. મોરારજીભાઈએ મારો રેફરન્સ નાના દીકરાનું નામ આનંદ છે, તેની પત્નીનું નામ અનુરાધા છે, મોકલ્યો. એટલે મને અમદાવાદમાં મળવા બોલાવ્યો, કારણ કે તેમને બે સંતાન છે, મીહીર (૨૬ વર્ષ) અને વિરાજ (૨૪) વર્ષ તેમની મીલ અમદાવાદમાં હતી. અને તેઓ શાહીબાગમાં રહેતા અને અપરિણિત છે, અને તે બધા અમેરિકામાં રહે છે. હતા. તેમના કહેવાથી તરત જ મંત્રી તરીકે દાખલ થયો. તે વાત
-સૂર્યકાન્ત પરીખ (સ્વાતંત્ર્ય સેનાની) મીરાબહેનને પહોંચાડવામાં આવી. અને તેમને બહુ સારું લાગ્યું
| મોબાઈલ : ૯૮૯૮૦૦૩૯૯૬
મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સંસ્થાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક B મહાત્મા ગાંધીજીના સહ્યા-ત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક BA મહાત્મા "
મહાત્મા ગાંધીજીની સંસ્થામાં
૦ થોડું અધ્યયન, ઘણા બધા ઉપદેશથી બહેતર છે.
સહયાત્રીઓ વિશેષાંક જ