Book Title: Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
View full book text
________________
મહીમા ગી
પૃષ્ઠ ૯૨ % પ્રબુદ્ધ જીવનઃ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક % ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬
ગાંધીજીના સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક 9 મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા મહાત્મા
ગાંધીજીના અહિંસાના સિદ્ધાંતને અનુસરતા કેદીઓ
તુલસીદાસ સોમૈયા [ ‘કાકા’ના નામથી જાણીતા તુલસીદાસ સોમૈયા લાર્સન એન્ડ ટુબ્રોની મોટા પગારની નોકરી છોડી યુવાન વયે મહાત્મા ગાંધીની ધૂણી ધખાવી બેસી ગયા. એ વાતને આજે પચાસથી વધુ વર્ષો વીતી ગયાં છે. જેલસુધાર, ગાંધી વેબસાઈટ, ગાંધી પુસ્તક ભંડાર અને અનેક ગાંધીકાર્યોની ધૂણી જેફ વયે પણ ધમધમતી રાખી રહ્યા છે.] નાગેન શર્મા મેમોરિયલ સોસાયટી અને મુંબઈ સર્વોદય મંડળના પશ્ચાતાપનાં આંસુ સાર્યા અને ઘણાએ સત્ય અને શાંતિના માર્ગ ૨ સંયુક્ત ઉપક્સે ગોહાટી, આસામના સંવેદનશીલ વિસ્તારમાં પર ચાલવાના સોગંદ લીધા. છે ગાંધીજીના મૂલ્યોનો પ્રસાર યુવા પેઢીમાં તેમ જ જેલના કેદીઓમાં જેલ સુપ્રીન્ટેન્ડન્ટના નેતૃત્વ હેઠળ તુવેરના પાકનું વાવેતર શરૂ હું ઘણાં વર્ષોથી થઈ રહ્યો છે. આ વર્ષે આ બંને સંસ્થાઓ દ્વારા ગોહાટીમાં કરવામાં આવ્યું જેમાં કેદીઓ જોડાયા. જેલના સુપ્રીટેન્ડન્ટ શ્રી હૈ ૬ થયેલાં કાર્યોના અહેવાલ નીચે મુજબ છે.
સાઈક્યા કેદીઓના કલ્યાણ માટે કરવામાં આવી રહેલી આ પ્રવૃત્તિથી { ગોહાટીની જેલમાં રહેલા કેદીઓમાં તેમ જ ગોહાટીના ઘણા ઉત્સાહિત હતા. તેઓ પોતે પણ મહાત્મા ગાંધીના અનુયાયી ? ૐ મેનેજમેન્ટના વિદ્યાર્થીઓમાં ગાંધીમૂલ્યોનો પ્રચાર અને રચનાત્મક છે. ૐ કાર્યો પ્રત્યે અભિરુચિ જગાડતા “ગાંધી વિચાર પ્રચાર અભિયાન' તેમના આમંત્રણથી કેદીઓને ઉપકારક પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન છે * અંતર્ગત નાગેન શર્મા મેમોરિયલ સોસાયટી અને મુંબઈ સર્વોદય કરવામાં આવ્યું. તેમનું માનવું છે કે મોટા ભાગના લોકો અપરાધીને 3 $ મંડળની આર્થિક સહાય દ્વારા વિવિધ રચનાત્મક કાર્યોનું આયોજન પકડીને જેલમાં પૂરવો એટલે ન્યાય થઈ ગયો એમ સમજે છે, પણ જ કર્યું હતું. આ અભિયાન બીજી ઑક્ટોબર, ગાંધી જયંતીના દિને કોઈ એ નથી વિચારતું કે સજા પૂરી કર્યા પછી કેદી જ્યારે છૂટે છે
શરૂ થયું જેમાં ગોહાટી સેન્ટ્રલ જેલના ૧૧૦૦ કેદીઓએ ભાગ લીધો ત્યારે તેનું શું થાય છે? જો સમાજમાં તેને માટે જગા ન થાય તો ? હતો.
કેદી ફરીથી અપરાધની દુનિયા તરફ ધકેલાય છે અને પહેલાં કરતાં ટ્રે આ અભિયાન દ્વારા આખું વર્ષ ગોહાટી જેલમાં વિવિધ કાર્યક્રમો વધુ ઝનુનથી નવા અપરાધ કરે છે. જાણે પોતાના ખોવાયેલાં વર્ષોનો છે કરવામાં આવ્યા. ‘લગે રહો મુન્નાભાઈ' તેમ જ રિચર્ડ એટનબરોની બદલો લે છે. જો કેદીઓને ગાંધીજીના જીવન વિશે સમજાવવામાં હું દૂ ‘ગાંધી' જેવી ફિલ્મ દર્શાવવામાં આવી. ઉપરાંત અંગ્રેજી, ઊર્થે આવે અને ખેતી જેવા કામમાં સદ્ભાવનાપૂર્વક જોડવામાં આવે તો ૬ ભાષામાં ગાંધીજીની આત્મકથા જેલના જુદા જુદા વોર્ડમાં વહેંચવામાં તેમના આત્મા સુધી પહોંચી શકાય છે અને એક વખતના અપરાધીને
આવી. ગાંધીવિચાર પર જુદાં જુદાં વ્યાખ્યાનો ગોઠવવામાં આવ્યાં સત્ય અને અહિંસાના માર્ગ પર લઈ જઈ શકાય છે. ૐ અને ગાંધીજીના જીવન અને સંદેશ અંગે સમજ આપવામાં આવી. આ પ્રકારના સકારાત્મક અને પોષક વાતાવરણમાં કેદીઓના કે - લક્ષ્મણ ગોળ નામના
મનમાં પણ નવા વિચારો છે & ભૂતપૂર્વ જેલકેદીનું જીવન ઈશ્વર છે તેની ખાતરી
સ્કૂરવા લાગ્યા. તેનો અમલ 5 ગોધાજીના આત્મકથા વાચાન | જોહાનિસબર્ગમાં ગાંધીજી વહેલા ઊઠે, પ્રાર્થના કરે. કોઈ વાર ઘંટીથી કરવા અને પૂરેપૂરી શક્તિથી હું બદલાઈ ગયું હતું અને તેણે દળે, ચૂલો સળગાવે અને કિટલીમાં પાણી ગરમ કરવા મૂકે.
પ્રયત્ન કર્યો. આમાંનો એક જે પોતાના અપરાધો કબૂલ |
|| મકાનના જાજરૂની બાલદીઓ છથી દસ ફુટ જેટલી ઊંચાઈવાળી એક વિચાર જેલના પરિસરમાં હું કરીને સામેથી સજા માગી
ટાંકીમાં સાફ થતી. નાહવા-ધોવાનું પાણી પણ એમાં એકઠું થતું. એ ટાંકી પુસ્તકાલય શરૂ કરવા દૈ લીધી હતી. સજા પૂરી થયા
ખાલી કરવા અઠવાડિએ મ્યુનિસિપાલિટીની બે ઘોડાથી ખેંચાતી લોખંડી હન શું બાદ હવે તે ગાંધી-વિચારોનો ટાંકી લઈને હબસીઓની ટુકડી આવતી.
ગાંધીજીની પ્રતિમા મૂકવાનો છું થી પ્રચાર કરી રહ્યો છે. તેના | સફાઈકામ પૂરું થાય એટલે સ્વચ્છ થઈ, ઠંડી હોય ત્યારે તો પૂરતાં
વિચાર રજૂ કર્યો. જે પ્રેરણાદાયક જીવન વિશે કપડાંને અભાવે ધ્રૂજતા, હબસીઓ ગાંધીજી પાસે આવે. એમના ટમ્બલરમાં
આ કેદીને જનમટીપની હું ગોહાટી જેલના કેદીઓને પોતાને હાથે બનાવેલી ગરમ ગરમ ચા કિટલીમાંથી રેડવાનો ગાંધીજીનો
સજા થઈ હતી. તેણે કહ્યું કે ટ્રે સમજાવવામાં આવ્યું.
ગાંધીજીની પ્રતિમાના ક્રમ હતો. ગરમાગરમ ચા પીતાં પીતાં આભાર દર્શાવતાં તેઓ ડાબો હાથ | - આ દરમ્યાન સૌથી વધુ |
સાંનિધ્યમાં સજા ૬ રસપ્રદ બાબત એ બની કે ઊંચો કરીને ઝૂલુ ભાષામાં કહેતાં: ‘કોસ બાબા ફેઝલુ’ – ‘ઇશ્વર ઉપર
ભોગવવાથી પોતાને ૬ 8 કેદીઓમાંના ઘણાએ પોતાના છે', પણ એની ખાતરી તો અમને તમારી આપેલી આ ગરમ ગરમ ચાના
એકલતા નહિ લાગે. પ્યાલાથી થાય છે.” ૬ ગુના સ્વીકારી લીધા. ઘણાંએ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રી • કાયરતાથી જીવવું તે કરતાં લડતાં લડતાં મરી જવું સારું.
સહયાત્રીઓ વિશેષાંક
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહ્યા-ત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ૪ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ! મહાત્મા "
