Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 89

મહાત્મા ગી
ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬ પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ક પૃષ્ઠ ૮૯ ]
hષક કે
મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક છે મહાત્મા ગાંધીજીના સહસ્થાશ્રીઓ વિરોષક # મહાત્મા ગાંધીજીના સભ્યાત્રીઓ વિશેષાંક # મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક BA મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક દ મહાત્મા
ઠક્કરબાપા દ્વારા મહાત્મા ગાંધીના પરિચયમાં આવ્યા તે પહેલાં સત્યાગ્રહમાં ભાગ લીધો, કષ્ટ સહન કર્યા ને જેલવાસ પણ ૐ જ સ્વદેશીથી રંગાઈ ગયા હતા. ગાંધીજીએ તેમને કોચરબ આશ્રમની ભોગવ્યો. લોકસેવા અને ગાંધકામોમય દીર્ધાયુષ્ય ભોગવ્યું.
શાળામાં શિક્ષક તરીકે નીમ્યા. અપરિગ્રહી હતા, પરિણીત પણ રાવજીભાઈ પટેલ
બ્રહ્મચર્ય સેવતા. કેદારનાથજી તેમના ગુરુ હતા. આધ્યાત્મિક દક્ષિણ આફ્રિકાના સાથી, ‘ગાંધીજીની સાધના’ પુસ્તકના * સાધના ને તત્ત્વચિંતન કરતા. સ્વરાજની લડતો લડ્યા, જેલવાસ લેખક, સ્વરાજ્ય આંદોલનના એકેએક કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો. È પણ ભોગવ્યો. મહાદેવભાઈના અવસાન પછી થોડો વખત તેમણે ઉત્તમચંદ શાહ
ગાંધીજીના મંત્રી તરીકે સેવા બજાવી. ‘સમૂળી ક્રાંતિ’ તેમનું પાયાનું ચાર સત્યાગ્રહોમાં ભાગ લઈ છ વર્ષની જેલ ભોગવી વિલ્સન ડું પુસ્તક છે.
કૉલેજનો અભ્યાસ ગાંધીજીની હાકલથી છોડી આશ્રમવાસ કે તુલસી મેહરબાબા
સ્વીકાર્યો. ૧૯૩૦માં દાંડીકૂચ વખતે ઉત્તમચંદ શાહ દાંડી જવાને ૐ ગાંધી આશ્રમના નેપાળી અંતેવાસી. નેપાલના રાજાએ તેમને બદલે ગાંધીજીની સૂચનાથી આશ્રમ સંભાળવા રહ્યા હતા. સરકારે હું
નાની વયે હસ્તોદ્યોગ શીખવા અમદાવાદ સાબરમતી આશ્રમમાં આશ્રમ જપ્ત કરી ઉત્તમચંદભાઈને જેલમાં પૂર્યા. મોકલી આપ્યા હતા. ત્યાં ગાંધીવિચારમાં પલોટાયા. ખાદી, લક્ષ્મીદાસ આશર સત્યાગ્રહ, બાપુની અંગત સેવા, શિક્ષણનાં કામો કર્યા. મીરાબહેનને ગાંધીજીના અંતેવાસી, અનન્ય અનુયાયી. બધો વેપાર ખંખેરી કાંતવા-પીંજવાનું કામ શીખવવાની જવાબદારી નિભાવી હતી. ગાંધીના સ્વયંસેવક બનેલા. યરવડા ચક્રની શોધ પાછળ એમનું જીવનભર સમર્પિત.
ભેજું પણ ચાલેલું. ગાંધીયુગની આકાશગંગા’ – મીરા ભટ્ટ
દિલખુશ દિવાનજી વીર આત્મારામ ભટ્ટ
વિલેપાર્લેમાં રાષ્ટ્રીય શાળામાં જોડાયા હતા. અનેક યુવાનોને હું આજીવન સત્યાગ્રહી આત્મારામ ભટ્ટ દાંડીકૂચ અને રાષ્ટ્રીય રંગ લગાડ્યો. જેલવાસ વેઠ્યો, ગાંધીજીએ ગામડાં બેઠાં હું ૬ સત્યાગ્રહોમાં અગ્રેસર રહ્યા અને ઘણાં જુલમ વેઠ્યા. બીજાનું જીવન કરવાની હાકલ કરી તો નવસારી તાલુકાના કરાડી ગામે ગયા ને હું { પલટી નાખવાની ક્ષમતા એમનામાં હતી. ગાંધી વિચારને ઘેર ઘેર છેક સુધી રહ્યા. રચનાત્મક કાર્યો, આદિવાસીઓને માટે ખાદી૬ પહોંચાડવો તે તેમની નેમ હતી.
કાંતણ-વણાટ જેવા અનેક કામોમાં રત રહ્યા. કાંતિભાઈ શિલ્પી
ગોરધન કાકા ૨ અમદાવાદના ટોલનાકા ૫૨ દાંડીકૂચ માટે નીકળેલા ગાંધીની સેનેટરી ઈન્સ્પેક્ટર ગોરધનકાકાએ પ્રવાસ દરમ્યાન ‘નવજીવન’નો ? કે આબેહૂબ, જીવંત પ્રતિમા છે. આવી જ પ્રતિમાઓ ન્યૂયોર્કમાં અને અંક વાચ્યો. ગાંધીજીએ લખ્યું હતું, “મારી લડાઈ સત્ય અહિંસાની રે
ગુયાનાની રાજધાની જ્યોર્જ ટાઉનમાં છે. આ પ્રતિમાઓના શિલ્પી છે. પૈસામય બની ગયેલી દુનિયાને મારે ઈશ્વરમય બનાવવી છે.' હું છે કાંતિભાઈ પટેલ. તેમના પિતા બળદેવભાઈ રાષ્ટ્રવાદી અને આ વાંચી ગોરધનકાકા અસ્પૃશ્યતા નિવારણ, કોમી એકતા અને હૈ 5 ગાંધીવિચારક હતા. કાંતિભાઈ પોતે પણ સત્યાગ્રહી હતા, જેલવાસ સત્યાગ્રહોમાં જોડાઈ ગયા. સૌને ખાદી, ગાંધી અને વિનોબાનો ટ્રે ભોગવી આવેલા હતા.
રંગ લગાડતા. કૃષ્ણદાસ ગાંધી
સર્વોદય સેવકો દક્ષિણ આફ્રિકાની ફિનિક્સ વસાહતના ગાંધીજીના પ્રથમ લીલાધરભાઈ દાવડા, કરસનદાસ વાછાણી, નાનુ-જગદીશ, ૨ સાથીઓમાંના છગનલાલ ગાંધી અને કાશીબહેન ગાંધીના દીકરા ડૉ. વલ્લભભાઈ દોશી, પ્રબોધ ચોકસી (‘ભૂમિપુત્ર'નો જન્મ થયો કુષ્ણદાસ ગાંધી શ્રમનિષ્ઠ જીવન અને ગાંધીમૂલ્યોની ગળથુથી પીને ત્યારે નારાયણ દેસાઈ સાથે સહસ્થાપક) હરિભાઈ દેસાઈ (જેમની મોટા થયા. ગાંધીજી ભારત આવ્યા ત્યારે કોચરબમાં આવ્યા. પાસેથી વિનોબા ફ્રેન્ચ શીખ્યા), જયદેવભાઈ અણા જગન્નાથ રે
બાપુની ઈચ્છા જોઈ ઉજ્જવળ કારકિર્દીનું સ્વપ્ન છોડી ખાદીકામમાં (વિનોબાના હનુમાન કહેવાતા), કુષ્ટરોગ મિશનરી મનોહર ટું લાગી ગયા. ચરખા અને ખાદીના નવસંસ્કરણ માટે સતત દિવાણ, ધીરેન્દ્ર મજમુદાર, સાને ગુરુજી (અસ્પૃશ્યતા નિવારણ) હું પ્રયત્નશીલ રહયા. ખાદી જગતના મોટા કામો ને મોટાં પદો ગાંધીજીના બે મંત્રો હતા-‘સૂતરના તાંતણે સ્વરાજ' અને દૂ શોભાવ્યાં.
‘ગામડા વિના સ્વરાજ્ય કેવું?' કે બાલકૃષ્ણ વૈદ્ય
મૂળશંકર ભટ્ટ રાષ્ટ્રભક્તિ, આયુર્વેદ ને અધ્યાત્મનો ત્રિવેણી સંગમ. મીઠાના ગાંધીજીએ અંગ્રેજી સત્તામાંથી છૂટવા રાષ્ટ્રીય શિક્ષણની હાકલ કરી, મહાત્મા ગાંધીજીના સંધ્યાનું '• ધ્યેય પ્રાપ્તિના પ્રયત્નોમાં, ધ્યેય પ્રાપ્તિ કરતા ઓછી ગરિમા નથી. |
સહયાત્રીઓ વિશેષાંક
## મહાત્મા ગાંધીજીના સભ્યાત્રીઓ વિશેષાંક # મહાત્મા ગાંધીજીના સશાસ્ત્રીઓ વિશેષક = મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક = મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક BN મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક B મહાત્મા