Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 71

મહોત્મા ગી
= મહાત્મા ગાંધીજીની સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સક્યાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીની સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા
ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬ % પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંકે # પૃષ્ઠ ૭૧
ક' )ષક કરો
> ૭૧ " જોહાનિસબર્ગથી ત્રણસો માઈલ દૂર હતો. આથી એ ઉપયોગમાં ખરી વાત તો એ છે કે ગાંધીજીનો પ્રભાવ જ એવો પડતો કે $ લઈ શકાય તેમ ન હતું. નવી જગ્યા તો ટ્રાન્સવાલમાં જ અને શક્ય તેમના વિરોધીઓ પણ નમ્રભાવે વિરોધ કરતા અને અંતે તો ? હું હોય તો જોહાનિસબર્ગની નજદીકની લેવી પડે.
ગાંધીજીનું ભલું જ ઈચ્છતા. અહીં વિરોધીઓમાં બ્રિટિશ અધિકારીઓ હૈ હર્મન કેલનબૅકે જમીન ખરીદી અને નવો આશ્રમ સ્થાપવાનું અને રાજકારણીઓનો પણ સમાવેશ થઈ જાય છે. જેમ કે ૧૯૨૨માં છે કામ ગાંધીજીને સોંપ્યું. એ જમીન ૧૧૦૦ એકરની હતી. તેમાં નાની અમદાવાદમાં ગાંધીજી પર જજ મિ. બૂમફિલ્ડની કોર્ટમાં ચાલેલા ૨ ટેકરી પણ હતી. ટેકરી પર એક મકાન હતું. ત્યાં ફળઝાડ હતાં. રાજદ્રોહના કેસમાં ગાંધીજીને છ વરસની આસાન કેદની સજા છે તેમાં નારંગી, એપ્રિકોટ, પ્લમ વગેરે પુષ્કળ ઊગતાં. પાણીનો નાનો ફરમાવવામાં આવી હતી. જજ મિ. બૂમફિલ્વે એમના જજમેન્ટમાં શુ ઝરો પણ હતો.
ઉમેર્યું હતું કે, “ભવિષ્યમાં જો હિંદુસ્તાનનું રાજદ્વારી વાતાવરણ ૬ ગાંધીજીએ ૩૦-૫-૧૯૧૦ના રોજ એ જમીન પર ટોલ્સટોય શકે અને સરકાર તમારી સજા ઓછી કરી તમને છોડી મેલી શકે આશ્રમની સ્થાપના કરી. આશ્રમમાં હિંદુ, મુસલમાન, પારસી અને તો તે દિવસે મારા જેટલો આનંદ બીજા કોઈને નહીં થાય.” હું ખ્રિસ્તી ધર્મના લગભગ ચાળીસ જુવાન, બે-ત્રણ વયોવૃદ્ધ, પાંચ 6 મહિલા અને વીસથી ત્રીસ બાળકો રહેવા લાગ્યા.
સંદર્ભ ગ્રંથ : ૧. સત્યના પ્રયોગો-ગાંધીજી ૨. દક્ષિણ આફ્રિકાના ૬ મિત્રો, ગાંધીજીના જે વિદેશી સાથીઓની અહીં વાત કરી શક્યા સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ-ગાંધીજી ૩. Gandhi at First Sight| એ તો પાશેરામાં પહેલી પૂણી સમાન છે. અને એમણે તો ફક્ત Thomas Weber (2015) ૪. Mr. Gandhi the Man-Milie ' દક્ષિણ આફ્રિકામાં મદદરૂપ થયેલા વિદેશી સાથીઓમાંથી કેટલાક Graham Polak N. Gandhi the Writer-Bhabani. ૨ જ સાથીઓની વાત કરી શક્યા છીએ. હજુ તો ઘણું લાંબુ લિસ્ટ Bhattachary૬. કામણગારા ગાંધીજી-જિતેન્દ્ર દવે ૭, ગાંધીજીનું શું બાકી છે. આ સિવાય પણ ઘણાં વિદેશીઓએ ગાંધીજીને અનેક પહેલું ચરિત્ર-અનુ. બાલુભાઈ પારેખ રીતે મદદ કરી હતી.
સંપર્ક : મો. નં. : 9833626638. મોરારજી દેસાઈ
રામ મનોહર લોહિયા વલસાડના શિક્ષક પિતાના પુત્ર મોરારજી દેસાઈ વહેલી વયે ખૂબ મહાત્મા ગાંધી દક્ષિણ આફ્રિકાથી ભારત આવી વસ્યા, તે ચાલી, મેદાની રમતો રમી શરીરને અને ખૂબ ભણી મનને કસી ચૂકેલા. | વર્ષો રામમનોહર લોહિયાના તરુણ કાળના. પિતા હિરાલાલ રાષ્ટ્રધર્મ પ્રત્યે એટલા જાગૃત હતા કે સ્વદેશી વ્રત બારમા વર્ષે જ | સાથે તેઓ ગાંધીજીને મળ્યા ત્યારે બાપુએ પીઠ થાબડેલી. ઊગતી અપનાવી લીધું. અમદાવાદમાં ડેપ્યુટી કલેક્ટરની નોકરીમાંથી વયમાં સ્વતંત્ર બુદ્ધિ, પ્રેરક વ્યક્તિત્વ અને નેતૃત્વ શક્તિ ધરાવતા | ૧૯૩૦ના દાયકામાં રાજીનામું આપી રાષ્ટ્રસેવા માટે મુક્ત થયા. લોહિયાએ અંગ્રેજોએ ભારતના ઇતિહાસમાં ક્યાં ખોટું લખ્યું NR દાંડીકૂચ, મીઠાનો સત્યાગ્રહ અને અનેક દેશકાર્યોમાં જોડાયા,
છે તે શોધી ‘ધ હીલ ઑફ હિસ્ટ્રી’ પુસ્તક લખ્યું છે જે ખૂબ હું જેલવાસ વેઠ્યો, જેપી-મીનુ મસાણી વગેરે પાસે સમાજવાદ- |
પ્રસિદ્ધ હતું. સુભાષબાબુ-નહેરુ સાથે કામ કરેલું. જર્મનીમાં | સામ્યવાદના પાઠ ભણ્યા, ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી, મુંબઈ પ્રાંતના
અર્થશાસ્ત્રનો અભ્યાસ કરી ડૉક્ટરેટ મેળવ્યું. માર્ક્સવાદી મહેસૂલ પ્રધાન નીમાયા. પગારમાંથી કરકસર કરીને રહે ને વધેલી
વિચારોને લીધે તેઓ ગાંધીવાદને પૂરેપૂરો અપનાવી ન શક્યા, રકમ ટ્રસ્ટમાં જમા કરાવે. દારૂબંધીના આગ્રહીને પૂરા સિદ્ધાંતવાદી.
તેમના પિતાએ સ્વરાજ્ય ચળવળમાં ઝંપલાવ્યું હતું. લોહિયાને
મહાત્મા ગાંધી ઉપરાંત ટાગોરનું પણ આકર્ષણ હતું. ક્યાંય 8 |આઝાદી પછી સંયુક્ત મુંબઈ પ્રાંતના ને કેન્દ્રના મહત્ત્વનાં ખાતાં
બંધાયા નહીં, સાફદિલ, પ્રમાણિક, અહિંસાના પુરસ્કર્તા. સંભાળ્યાં અને વડાપ્રધાન પણ બન્યા. જીવનભર પોતે કાંત્યું, દેશમાં
૧૯૪૨ના આંદોલન વખતે ‘ભૂગર્ભ રેડિયો’ ચલાવતા.| ૐ ખાદી, નઈ તાલીમ, દારૂબંધી, કોમી એકતા, માતૃભાષા-રાષ્ટ્રભાષાનું
૧૯૪૪માં પકડાઈ અમાનુષી ત્રાસ ભોગવ્યો.ગાંધીજીના ગૌરવ, કુદરતી ઉપચાર જેવા વિષયો માટે આગ્રહી રહ્યા. ગાંધીજીએ
દબાણથી ૧૯૪૬માં તેમને અને લાહોર જેલમાં ત્રાસ વેઠતા સ્થાપેલી ગુજરાત વિદ્યાપીઠના કુલપતિપદે બત્રીસ વર્ષ રહ્યા હતા.
જયપ્રકાશ નારાયણને છોડવામાં આવ્યા. લોહિયાએ ગોવામાં હું ૧૯૮૮માં પાકિસ્તાનનો સર્વોચ્ચ અવોર્ડ “નિશાને પાકિસ્તાન' અને
આઝાદીની મશાલ ચેતાવી હતી. મુસ્લિમ લીગે લોહિયાના માથા ૧૯૯૧માં ભારતનો સર્વોચ્ચ ‘ભારત રત્ન' મેળવ્યો, પણ બંને પ્રસંગે
સારે દસ હજાર રૂપિયાનું ઈનામ જાહેર કર્યું હતું. નહેરુની € સમારંભમાં ગેરહાજર રહ્યા. છેલ્લે સુધી પ્રાર્થના, ધ્યાન, ગીતા, સફાઈ | નીતિઓનો ઉગ્ર વિરોધ કરતા લોહિયા પ૭ વર્ષની ઉમરે મૃત્યુ શ્રમ, કાંતણને વળગી રહ્યા.
પામ્યા
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંકર મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા
મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્ર
પાપને હણ, પાપીને નહીં.
1 સભ્યાત્રીઓ વિશેષાંક :