Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 35

મહીમાં 5
ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬ % પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક દ્દ પૃષ્ઠ ૩૫ ]
5 Bષાંક :
= મહાત્મા ગાંધીજીની સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીની સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીની સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા
વિરોધી હતો તે, આજે એમને વંદન કરું છું. આ માણસનો વિરોધ જતી હતી. ગાંધીજી ચિંતાતુર રહેતા. પણ કોમના લાભ માટે લીધેલું છે
કરવાનું મારા નસીબમાં લખાયું હતું. પરંતુ ત્યારે મને એમના કામ પૂરું કર્યું જ છૂટકો એવું વિચારી પ્રિટોરિયામાં પડી રહ્યા. છેવટે હું ૬ માટે ખૂબ માન હતું...જે પ્રશ્ન એ હાથમાં લે તેના ઉકેલ માટે એક પોલાકનો તાર આવ્યો કે કસ્તૂરબા ઈચ્છે છે કે તમે તુરત આવો. ૬ પણ ઉપાય બાકી રાખે નહિ, કોઈને ધિક્કારે નહિ અને અતિ કપરા સૌને લાગ્યું કે કસ્તૂરબા એમની છેલ્લી ઘડીઓ ગણતાં હશે. તાર રે
સંયોગોમાં પણ ધીરજ ધરે. એમનું કોઈ કાર્ય માણસાઈથી રંગાયા મળતાં ગાંધીજી ન બોલ્યા ન ચાલ્યા. એમને કહ્યા વિના એન્ડ્રુઝ ફ વિનાનું હોય નહિ. જેલમાં એમણે મારે માટે ચંપલની એક જોડ સુરત સ્મટ્સને મળ્યા અને આ તારની વાત કરી. ગાંધીજીની ? ૬ સીવી હતી. અને એમને છોડવામાં આવ્યા ત્યારે એ એમણે મને એકનિષ્ઠાથી સ્મર્સ ચકિત થઈ ગયા. ટેબલ ઉપર પડેલા હડતાળ ? છેભેટ ધરી! ત્યાર પછી કેટલાય ઉનાળા સુધી મેં એ ચંપલો વાપરી અંગેના કાગળો હડસેલી એમણે સમાધાનીના કાગળો હાથમાં લીધા છે હતી, જો કે આજે મને લાગે છે
અને ગાંધીજી સાથે છેવટની જે છે કે આ મહાન માણસના
પુણ્ય સ્મરણ
ચોખવટ કરવાની હતી તે કરી લીધી. 5 પગરખામાં પગ ઘાલવા માટે
કાગળોની આપલે થઈ કે તુરત ૬ હું પણ હું લાયક નથી. દરેક ધર્મના
ગાંધીને મેં પહેલવહેલા ૧૯૦૭ના ડિસેમ્બરના છેલ્લા ગાંધીજી અને એન્ડ્રુઝ ફિનિક્સ જવા હું અને દરેક જાતિના...ખાસ દિવસોમાં જોયા. એશિયાઈઓના એ નેતાને મળવાનો મેં નિશ્ચય
માની રવાના થયા. કરીને કચડાયેલા વર્ગના એમનાં કયા.
ગાંધીજી એન્ડ્રૂઝને ચાર્લી કહીને = કામમાં ખૂબ જ સહાનુભૂતિ હોય | રિસિક અને એન્ડરસન સ્ટ્રીટના ખુણા પર આવેલી એમના સંબો ધના હતા અને એન્ડઝ ૨ કે છે. એમનામાં કોઈ પ્રકારનો ઓફિસ બીજી બધી ઓફિસ જેવી જ હતી. એમાં એક નાની,
ગાંધીજીને મોહનનું સંબોધન કરતા છે જાતિભેદ અગર વર્ગભેદ નથી. ચપળ, સુકલકડી મૂર્તિ મારી સમક્ષ આવીને ઊભી રહી. એની|
હતા.બન્ને આજીવન ગાઢ મિત્રો બની ચામડીનો વર્ણ શ્યામ હતો, આંખો પણ કાળી હતી, પરંતુ એના
રહ્યા. હું મહાનુભાવિતાની પ્રતીતિ કરાવે ચહેરા પર ચમકી રહેલું સ્મિત અને સીધી, નિર્ભીક દૃષ્ટિ સામાના
જે લોકો સર્જનશીલ અને સ્વતંત્ર ? શું તેવા મનુષ્યત્વથી ભરેલા એ, હૃદયને જોતાંવેંત જીતી લેતી હતી. એની ઉમર આડત્રીસેક વરસની
વિચારો ધરાવતા હોય છે, એમના ૬ બીજા બધાથી નિરાળા પડી જાય હશે, પણ શિર પર ક્યાંક ક્યાંક ચમકતી રૂપરેખાઓ કામના
જીવનના અંતે વૈચારિક સ્તરે ભારે બોજાની ચાડી ખાતી હતી. એ અણિશુદ્ધ અંગ્રેજી બોલતા
અજંપાભરી એકલતા અનુભવતા હતા અને અત્યંત સંસ્કારી છે એમ દેખાઈ આવતું હતું. ' લડતના સમાધાનનો ખરડો |
હોય છે. ગાંધીજીને પણ આ વ્યથાનો શું તૈયાર થયો. આ બે અઠવાડિયાં | મને બેસવાનું કહીને એમણે મારી મુલાકાતનો હેત પછડ્યો.
અનુભવ થયો હતો. એમણે તો BE ગાંધીજી માટે કસોટીરૂપ મેં એ વિશે ખુલાસો કર્યો ત્યારે મારું કહેવું ધ્યાનથી સાંભળી
પોતાના કયા ગુણ અને અવગુણ હૈ નીવડ્યાં. કસ્તૂરબા છૂટ્યા પછી રહ્યા. મારું કહેવાનું પૂરું થયું એટલે એશિયાઈઓની સ્થિતિ વિશે
સંતાનોમાં ઊતર્યા છે તેનું પૃથક્કરણ ૬ ૐ એમની તબિયત સારી રહેતી ન એમણે ટૂંકા પણ મુદ્દાસરનાં થોડાં જ વાક્યોમાં બહુ સ્પષ્ટ
પણ કર્યું છે. હું હતી. ગાંધીજી અને એને રજૂઆત કરી. આવી ટૂંકી, સીધી ને સ્પષ્ટ રજૂઆત કરતા વાક્યો
પહેલી જ વાર મારા સાંભળવામાં આવ્યાં હશે. એમણે નાનામાં છે ફિનિક્સથી પ્રિટોરિયા આવ્યા
ગાંધીજીની ત્રીજી પેઢી ફરિયાદ ૬ * ત્યારે પણ એ પથારીવશ હતાં.
નાની વિગતનો પણ ધીરજથી ખુલાસો કર્યો અને બહુ જ ધીરજ કરે છે કે બાપુએ સંતાનોના ભણતર છે આટસ રેલવે તાળને લીધે અને સ્પષ્ટતાથી પોતાની વાત એમણે મારે ગળે ઉતારી.
તરફ ધ્યાન ન આપ્યું. ટૉલ્સટોયની
પણ આ વ્યથા હતી! આવી એના કામમાં રોકાઈ જતા એટલે | એમનામાં રહેલી શાંત-સ્વસ્થ શક્તિ, હૃદયની મહાનતા અને ચર્ચાઓ ચાલતી હતી છતાં પારદર્શક પ્રામાણિકતાનાં મને જે દર્શન થયાં તેનાથી હું એ હિંદી
એકલતામાંથી શ્રીકૃષ્ણ, ઇસુ ખ્રિસ્ત, હું બનેના જીવ બે ઠેકાણે હોવાથી નેતા પ્રતિ એકદમ આકર્ષાયો. અમે છૂટા પડ્યા ત્યારે અમારી
સોક્રેટિસ પણ પસાર થયા હતા. પણ હું
એમની ચિરવિદાય બાદ પ્રજાને એમાં ધારી પ્રગતિ થતી નહોતી. વચ્ચે મિત્રતાની ગાંઠ બંધાઈ ગઈ હતી. દરમ્યાન ફિનિક્સથી જે તારો
એમનું મહત્ત્વ સમજાયું તથા એમને હૈ | જોસેક ડોક
અનુસરવા પ્રેરાયા. * * * આવતા તે પરથી માલૂમ પડતું
(અનુ.: બાલુભાઈ પારેખ) હતું કે કસ્તૂરબાની માંદગી વધતી
મોબાઈલ : ૦૯૯૦૯૯૭૪૧૩૩
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ##
મહાત્મા ગાંધીજીના સયા
શરીરની સ્વચ્છતા જેટલું જ ધ્યાન આત્માની સ્વચ્છતા પર આપીશું તો જ બધું યોગ્ય થશે. સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ##