Prabuddha Jivan 2016 02 Mahatma Gandhijina Hajyatrio Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 39

મહોત્મા ગી
ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬ પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક દ્દ પૃષ્ઠ ૩૯ |
'
ષક પર
મહાત્માના રહસ્યમંત્રીઓ
|| જયાબેન શાહ
= મહાત્મા ગાંધીજીની સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સંક્યાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીની સહયાત્રીઓ વિરોષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક છે મહાત્મા
[ વજુભાઈ શાહ, વરિષ્ઠ ગાંધી સૈનિક, સૌરાષ્ટ્ર સ્ટેટ ને ગુજરાત-મુંબઈમાં હોદ્દાઓ શોભાવ્યા. સંસ્થા કોંગ્રેસમાં પ્રમુખ. જયાબહેન શાહ તેમનાં પત્ની. વજુભાઈના ગયા પછી ખૂબ રચનાત્મક કાર્યો સંભાળ્યાં. ખૂબ જામેલાં ગાંધી કાર્યકર. ‘સૌરાષ્ટ્રના સ્વાતંત્ર્યસેનિકો ? અને લડતો' નામનો બૃહદ ગ્રંથ લખ્યો છે જેમાં બારસો જેટલા સ્વાતંત્ર્યવીરોનો પરિચય છે. સૌરાષ્ટ્ર રનચાત્મક સમિતિનું ટ્રસ્ટ સંભાળતાં. તેઓ રાજસભાના સભ્ય હતા અને લોક ભારતીના પ્રમુખ હતા. ] | સર્વે શુભોપમાયોગ્ય-મહાદેવભાઈ
“મહાદેવભાઈ અને હું એલએલ.બી.માં ૧૯૧૩માં સાથે પાસ થયેલા. ૪ હું મહાદેવભાઈને કિશોરલાલ મશરૂવાળાએ ‘સર્વે શુભોપમાયોગ્ય' એ દરમિયાન પરસ્પર સંબંધ ચાલુ રહ્યો.' હું કહીને બિરાદવ્યા તો કોઈએ શુક્રતારક સમા કહ્યાં તો વળી એમ ૧૯૧૩માં ફાર્બસ સભા તરફથી લોર્ડ મોરલેના “ઓન ટ્રે છું પણ કહેવામાં આવ્યું કે તેઓ સત્યમ્ શિવમ્ સુંદરમ્ની પ્રતિકૃતિ કોમ્પ્રોમાઈઝ' પુસ્તકનો અનુવાદ કરવાની વાત આવી ત્યારે છું દૂ સમા હતા, તો કોઈએ એમ કહ્યું કે દેવી સંપત બંધાવીને કિરતારે મહાદેવભાઈ ઓરીએન્ટલ ટ્રાન્સલેટરની ઑફિસમાં કામ કરતા હતા. દૂ કે આપણી વચ્ચે મોકલ્યા. સ્વામી આનંદે યોગભ્રષ્ટ આત્મા માન્યા. તેમણે અનુવાદ કરવા માટે નામ મોકલ્યું, બીજા હરીફો પણ હતાં, હું આમાં બધું જ સમાઈ ગયું.
પરંતુ મહાદેવભાઈનો અનુવાદ પસંદગી પામ્યો અને એક હજારનું આવા પુરુષનો જન્મ સુરતના ઓલપાડ તાલુકાના સરસ ગામે ઇનામ મેળવ્યું. આશ્રમમાં આવ્યા પછી તે કામ પૂરું કર્યું તેમાં તે શુ ૧૮૯૨ના જાન્યુઆરીની પહેલી તારીખે થયેલો. મહાદેવભાઈ કાકાસાહેબે મદદ કરેલી. આ અનુવાદિત પુસ્તકનું નામ “સત્યાગ્રહની !
ભગવતીરૂપ માતા અને શિક્ષક પિતાના પુત્ર. મહાદેવભાઈને બે મર્યાદા' રાખવામાં આવ્યું. હું મોટાભાઈ હતાં. આર્થિક સ્થિતિ
ગાંધીજી ૧૯૧૫માં ભારત સૈ કંઈક નબળી એમ છતાં પુત્રોને
મહાદેવભાઈની ડાયરી આવ્યા. કોચરબમાં આશ્રમ શરૂ હૈં ૬ ઓછું આવે તેવું શિક્ષક પિતા
કર્યો અને આશ્રમના ઉદ્દેશો તેમજ દૂ મહાદેવભાઈ ૧૯૧૭માં ગાંધીજીની સાથે જોડાયા ત્યારથી તે કે થવા દેતા નહીં.
નિયમાવલીનો મુસદ્દો તૈયાર કર્યો છે ૧૯૪૨માં તેમનો દેહાંત થયો ત્યાં સુધીની ડાયરી તેમણે લખેલી છે. ૬ મેટ્રિક પછી એલફિન્સ્ટન
અને એ અંગે મિત્રોના અભિપ્રાયો ; કૉલેજમાં દાખલ થયા ને ગાંધીજીના પત્રવ્યવહારની, તેમનાં ભાષણોની, વ્યક્તિઓની સાથે |
માગ્યા. ત્યારે નરહરિભાઈ, થયેલી વાતચીતોની તેમ જ વિવિધ વિષયો ઉપરના તેમના વિચારોની ગ્રેજ્યુએટ થયા. અત્યંત મેઘાવી,
મહાદેવભાઈ ગુજરાત ક્લબમાં ? હું ગુજરાતી, સંસ્કૃત, હિન્દી, ઉર્દૂ, તેઓ નોંધ કરી લેતા.
બેસતા. સરદાર પટેલ પણ હું 5 મરાઠી, બંગાળી, અંગ્રેજી વગેરે | ગાંધીજીનું આખું જીવન તદ્દન ખુલ્લું હતું. અંગત અને ખાનગી |
બેસતા ને ગપસપ કરતા. ટેબલ છું શું ભાષાના જાણકાર. ઐચ્છિક |ગણાય એવી એમની વાતો જેટલી જગત જાણતું હશે, એટલી ભાગ્યે | ૬ વિષય કિલસ કી રાખ્યો. તેથી જ બીજા કોઈ નેતાની જાણતું હોય. છતાં ગાંધીજીની ઘણી જાણવા | બંનેએ મળીને તેના સુચનો હું તેમની મનોભાવનાને પોષણ જેવી વાતો હજી જનતાને જાણવા ન મળી હોય. ગાંધીજીના વિચારો | બાપુને મોકલી આપ્યાં. $ જે મળતું રહ્યું. પૂર્વ-પશ્ચિમના આ ડાયરીઓમાંથી જાણવા મળે છે. તેમણે વાંચેલાં પુસ્તકોનું વિવેચન ગાંધીજીને મળ્યાં. આશ્રમમાં રુ કે ધર્મગ્રંથોનો ઊંડાણથી અભ્યાસ અને કેટલાંય પુસ્તકોમાંથી આકર્ષક ફકરા મહાદેવભાઈએ આપ્યાં પહોંચ્યા પછી દોઢેક કલાક કર્યો. ગાંધીજીના છે.
વાતચીત ચાલી. વળતી વખતે હું “અનાસક્તિયોગ’ પુસ્તકનો મહાદેવભાઈની ડાયરીઓ ગાંધીજીના જીવનચરિત્ર માટેનો |
મહાદેવભાઈએ નરહરિભાઈને હું તેમણે અંગ્રેજીમાં અનુવાદ કર્યો
| | કાચો, અતિશય મહત્ત્વનો મસાલો છે. વસ્તુના ઉદાત્તપણાને લીધે કહ્યું કે : 'મને તો આ પુરુષને છે. તેમાં “માય સબમિશન' તેમ જ
!' તેિમ જ તે રજૂ કરવાની શૈલીની ચિત્તાકર્ષકતાને લીધે ‘મહાદેવભાઈની ચરણે બેસી જવાનું મન થાય છે.' છે. ૬ એટલે “મારું નિવેદન' નામની, ડાયરી'સ્થાન દુનિયાના આ જાતના સાહિત્યમાં બહુ ઊંચું રહેશે.
તે દિવસે ગુજરાતી ભાષા પ્રસ્તાવના લખી છે.
અને સાહિત્ય વિશે પણ ચર્ચા નરહરિભાઈ લખે છે કે :
|નરહરિ પરીખ
થઈ. તેમાં મહાદેવભાઈની
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંકર મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા
મહાત્મા ગાંધીજીના સંસ્થાનું સમગ્ર માનવજાત એક અને અવિભાજ્ય છે. કોઈ એકના અપરાધ માટે આપણે સૌ જવાબદાર હોઈએ છીએ. સહયાત્રીઓ વિશેષાંક