Kuvalayamala Part 2

Author(s): Udyotansuri, A N Upadhye
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan

Page 199

12
* 24
रत्नप्रभसूरिविरचिता [II. $ 28 : Verse 1281 ६२८) अन्यदा लोभदेवस्तत्क्षणोत्कर्तितमांसखण्डः प्रवहच्छोणितलिप्ततनु रण्डपक्षिणोत्क्षिप्तः। 1
तस्य व्योम्नि गच्छतः समुद्रोपरि परेण भारण्डपक्षिणा सह युध्यमानस्य भवितव्यतया च पुटस्थितो 3 लोभदेवः सागरान्तः पपात । तज्जलेन निर्मितवेदनः सजन इव दुर्जनवचसा बहलतरकल्लोलमालाप्रेर्यमाणः 3 समुद्रेणापि मित्रविनाशमहापापकलुषितहृदय इव निष्कासितः । किमपि कूलं संप्राप्य तत्र क्षणमात्रं शीतलमरुता समाश्वासितः काननान्तः संचरन् वटपादपतलं ददर्श। तत्र मरकतमणिकुट्टिमं सुगन्धनाना6 विधकुसुमसंचयचितं निरीक्ष्य लोभदेवो व्यचिन्तयत् । 'अहो, किल शास्त्रेषु श्रूयते, यथा देवाः स्वर्गे 6 वसन्ति तन्न ते रम्या रम्यविशेषज्ञाः । अन्यथा कथं लोकत्रयाह्लादकरमिमं प्रदेशं परित्यज्य त्रिदशास्त्रिदशालयमाश्रयन्ते ।' ध्यात्वेति स तत्र न्यग्रोधपादपाधस्तादुपविश्यातीवतीववेदनातश्चिरं दध्यौ । 'स को धर्मः, येन देवा दिव्यभोगधारिणो देवलोके सुखमनुभवन्ति । तत्किं पापमस्ति, येन नरके नैरयिका 9 मदुःखतो ऽप्यधिक दुःखमुद्वहन्ति । ततो मया किं पुनः पापमाचरितं यदेवंविधं दुःखनिकेतनमभवम् ।' इति चिन्तयतो लोभदेवस्य चेतसि सहसैव तीक्ष्णशरशल्यमिव रुद्रश्रेष्ठी स्थितः। ततः स 12 चिन्तयामासेति। ६२९) 'अहो, अस्मादृशां किं जीवितेन ।
हतो वयस्यः सर्वस्य प्रियकारी कलानिधिः। श्रेष्ठी रुद्रो मया येन पापिना द्रव्यलोभतः ॥ १२८ 15 तावत्सांप्रतमपि तत्किमपि तादृशमाचरामि येन प्रियमित्रवधकलुषितमात्मानं तीर्थभुवि व्यापाद्य सर्व-15
पापविमुक्तो भवामि ।' इति चिन्तयन् लोभदेवः क्षणं सुप्तः, प्रबुद्धश्च एकस्यां दिशि कस्यापि मधुराक्षरां गिरमाकर्ण्य चिन्तितमनेन । 'अये न संस्कृतं प्राकृतमपभ्रंशं च । इयं तावश्चतुर्थी पैशाचिकी भाषा, 18 तावदाकर्णयामि।' ततस्तेषां पिशाचानामिति परस्परमुल्लापः प्रवर्तते, तावदेकेनोक्तम् । 'यदिदं पापा-18 पनोदाय तपस्यतां पवनाभोगस्थानं रमणीयम् ।' अपरेणोक्तम् । 'इतोऽपि चारुश्चामीकराचलः।' अन्येन
भणितम् । 'अस्मादपि तुहिनशिशिरशिलातलस्तुहिनगिरिरेव रमणीयः।' इतरेणोक्तम् । 'एवं मा मा 21 वदत, सर्वपापापहारिणी सुरनिर्झरणी प्रधाना।' इति निशम्य तां प्रति प्रचलितो लोभदेवः परित्यक्त-21 लोभसंगः समपागताभङ्गवैराग्यरङ्गः । क्रमेण च नरेश्वर, समागत्यात्रैव निविष्टः।' एनं वृत्तान्तं भगवता कथितमाकर्ण्य वीडाप्रमोदविषादपरवशः श्रीधर्मनन्दनगुरुचरणमूलमवाप्य लोभदेवः प्रोवाच । 24 'यद्वन्धचरणारविन्दैरावेदितं तदवितथमेव । किमत्र मया कर्तव्यम् ।' ततः श्रीधर्मनन्दनमुनिपेन प्रोक्तम् । 24
'वत्स, सर्वथा मित्रवधसंभूतपापजातक्षयाय लोभमहानिशाचरमनीहाहेत्या पञ्चत्वमानीय विनयवामनो
भूयसा तपसा पुराकृतकर्ममर्मनिर्मथनाय जैनतपस्यासरस्यां राजहंसलीलामलंकुरु । क्षान्तिका 27 हेवाकितामाश्रय । कायोत्सर्गमुग्रमाचर। पापमहाराजप्राकृतीर्विकृतीः परिहर । यत्र न जरा न मृत्युन 27
व्याधिन चाधिन च दुःखं तच्छाश्वतं महोदयपदं विशदं ततः प्राप्स्यसि ।' तदाकर्ण्य लोभदेवेनोक्तम् । __ 'भगवन् , यदि तावदेतस्य चारित्रस्य योग्यो ऽस्मि ततो मम प्रव्रज्यादानप्रसादं विधेहि ।' भगवता 30 श्रीधर्मनन्दनेन गुरुणा पादपतितस्य तस्य बाष्पजलप्लुतलोचनस्य प्रशान्तलोभस्य लोभदेवस्य व्रतमदायि । 30
। इति लोभे लोभदेवकथा। ६३०) पुनरपि गुरुरुवाच । 33 'हन्ति हन्त महामोहस्तुहिनौध इवोदितः । पङ्केरुहं विवेकाख्यं यश परिमलोर्जितम् ॥ १२९ 33
सर्वदुःखमयो भूप भव एष जिनैर्मतः। तस्य स्वभावं जानन्ति महामोहहता नहि ॥ १३०
भुवो ऽवतंसः संजज्ञे स एवागण्यपुण्यभाक् । सदध्वनौ न यः क्वापि हियते मोहवाजिना ॥ १३१ 36 अनेन मोहराजेन दुर्धरेण जगत्रयी । जिग्ये जिनमुनीन् मुक्त्वा तीव्रव्रतधुरंधरान् ॥ १३२ 36
सर्वदायमहो मोहो महासागरसंनिभः । न यस्य प्राप्यते स्ताघो महावंशैरपि क्वचित् ॥ १३३ __ महामोहमोहितमनाः पुमान् गम्यागम्यमपि न विचारयति । स्वसारमप्यभिसरति । जनकमपि 39 मारयति । नरेश, यथैष पुरुषः।' विज्ञप्तं नृपतिना । 'स्वामिन् , अनेकलोकसंकुलायां सभायां कः पुरुषः, 39 ___ इति नावैमि ।' तदद्वगम्य गुरुणा भणितम् । 'य एष तव दूरे दक्षिणदेशे वासवस्य लेप्यमय इव कार्या
कार्यविचारविमुखो दृश्यमानसुन्दरावयवः स्थाणुरिव स्थितः।' एतेन महामोहमोहितचेतनेन यत्कृतं 42 तच्छ्रयतामिति ।
42
10) PB दुःखनिकेतनमिति. 12) Pom. किं. 18) PB प्रवर्तते । एकेनोक्तं. 29) o inter. भगवन् & यदि. 31) PB om. इति. 36) P अन्येन for अनेन. 41) 0 वासवस्य वामो लेप्यमय, P B om. महा.