Kuvalayamala Part 2

Author(s): Udyotansuri, A N Upadhye
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan

Page 262

-IV. $ 46 : Verse 121] कुवलयमालाकथा ४
* 87 1 शङ्खशुक्तिगण्डूपद्जलौकप्रभृतीनां त्रीन्द्रियाणां यूकामत्कुणमत्कोटिलिक्षादीनां चतुरिन्द्रियाणां पतङ्ग- 1 मक्षिकाभृङ्गदशादीनां पञ्चेन्द्रियाणां जलचरस्थलचरखचरमानवादीनामस्माभिर्या हिंसा कृता सूक्ष्मा । बादरा वा मोहतो लोभतो वा तां व्युत्सृजामः । हास्येन भयेन क्रोधेन लोभेन वा यत्किमपि वृथा प्रोक्तं 3 तत्सर्वमपि निन्दामः प्रायश्चित्तं च चरामः। यदल्पं धनमपि क्वापि परस्य द्रव्यमदत्तं गृहीतं रागतो द्वेषतो वा तत्सर्वमपि त्यजामः । तैरभ्यं मानुषं दिव्यं मैथुनं यत्पुरास्माभिः कृतं तत्रिविधं त्रिविधेनापि परित्यजामः । यस्तु धनधान्यपश्वादीनां परिग्रहो लोभतः कृतस्तं परिहरामः । पुत्रकलत्रमित्रबान्धवधनधान्य- 6 गृहादिष्वन्येष्वपि यन्ममत्वं कृतं तत्सर्वमपि निन्दामः । इन्द्रियपक्षे पराभूतैरस्माभिश्चतुर्विधो ऽप्याहारो रात्रौ भुक्तस्तं त्रिधापि निन्दामः । क्रोधमानमायालोभरागद्वेषकलहपैशून्यपरपरिवादाभ्याख्यानादिभिश्चारित्रविषये यहष्माचरितं तत्रिविधेन व्यत्सृजामः। षडिधबाद्याभ्यन्तरे तपसि यः कोऽप्यति-9 चारस्तं निन्दामः । वन्दनकप्रतिक्रमणकायोत्सर्गनमस्कारपरिवर्तनादिषु वीर्याचारे यद्वीर्य गोपितं तत्रिधा निन्दामः। यत्कस्यापि किंचन वस्त्वपहृतं प्रहारः प्रदत्तो वा कर्कशं वचो जल्पितं चापराधश्च कृतो 12 भवति सोऽखिलो ऽप्यस्माकं क्षाम्यतु । यच्च मित्रममित्रं वा स्वजनोऽप्यरिजनो ऽपि च स सर्वोऽप्य-12
स्माकंक्षाम्यतु तेषु सर्वष्वपिसमा एव। तियेक्त्वे तियेञ्चो नारकत्वे नारकाः स्वांगत्वे स्वांगंणो मानुषत्व मानुषा ये ऽस्माभिदुःखे स्थापितास्ते सर्वे ऽपि क्षाम्यन्तु वयमपि तान् क्षामयामः । तेषु सर्वेष्वस्माकं 15 मैत्री भवतु । जीवितं यौवनं लक्ष्मीर्लावण्यं प्रियसंगमा एतत्सर्वमपि वाल्या नर्तितसमुद्रकल्लोलवल्लोलं 15 व्याधिजन्मजरामृत्युग्रस्तानां देहिनां जिनप्रणीतं धर्म विना न को ऽप्यपरः शरणम् । एते सर्वेऽपि जीवाः स्वजनाः परजनाश्च जातास्तेषुमनागपि वयं सुधियः कथंप्रतिबन्धं विदध्मः। एक एवजन्तुरुत्पद्यते, एकएव 18 विपत्तिमामोति, एक एव सुखान्यनुभवति, एक एव दुःखान्यपि । अन्यच्छरीरमपरं धनधान्यादिकमन्ये 18 बान्धवो ऽन्यो जीवस्तेषु कथं वृथा मुह्यामः । रसासृग्मांसमेदोऽस्थिमजाशुक्रयकृच्छकृतादिभिः पूरिते ऽशुचिनिलये वपुषि मूछ न कुर्मः। इदं देहं नित्यशः पालितं लालितमप्यवक्रयगृहीतगृहमिवास्थिरम21 चिरेणापि मोक्तव्यमेवेति । धीरा अपि कातरा अपि खलु देहिनो मृत्युमानुवन्ति । वयं तथा मरिष्यामो21 यथा न पुनरस्माकं मृत्युकदर्थना । सांप्रतमहन्तः सिद्धाः साधवः केवलिभाषितो धर्मः शरणमस्माकमिति । जिनोपदिष्टः कृपामयो धर्मो माता धर्माचार्यस्तातः सोदरः साधर्मिको बन्धुश्च । अन्यत्सर्वम24 पीन्द्रजालमिव । भरतैरावतमहाविदेहेषु श्रीवृषभनाथादीन् जिनान् सिद्धानाचार्यानुपाध्यायान साधून 24 नमामः । सावधयोगमुपधि तथा बाह्यमाभ्यन्तरं यावजीवं त्रिविधं त्रिविधेन व्यत्सृजामः। यावज्जीव
चतुर्विधाहारमप्युच्छासे चरमे च देहमपि त्यजामः । दुष्कर्मगर्हणा १ जन्तुजातक्षामणा २ तथा भावना 27 ३ चतुःशरणं ४ नमस्कारः ५ तथानशनं च ६ एवमाराधना षोढा विहिता । ततः
दग्ध्वा ध्यानधनंजयेन निखिलं कर्मेन्धनौघं क्षणादुन्मीलत्कलकेवलोदयपरिज्ञातत्रिलोकीतलाः।। ते पश्चापि मुनीश्वराः समभवन् व्युत्सृष्टदेहास्ततः।
श्रीमन्मुक्तिनितम्बिनीस्तनतटालङ्कारहारश्रियः ॥ १२१ इत्याचार्यश्रीपरमानन्दसूरिशिष्यश्रीरत्नप्रभसूरिविरचिते श्रीकुवलयमालाकथासंक्षेपे श्रीप्रद्युम्नसूरिशोधिते कुवलयचन्द्रपितृसंगमराज्यनिवेशपृथ्वीसारकुमार.
समुत्पत्तिव्रतग्रहणप्रभृतिकश्चतुर्थः प्रस्तावः ॥ ४॥
॥ इति कुवलयमालाकथा समाप्ता ॥
2) Pom. खचर. 7) B om. इन्द्रियपक्षे etc. to निन्दामः. 8) PC द्वेषकालोपशून्य. 11) B च । अपकारश्च. 19) P यकृतसकृतादिभिः. 21) Pमुक्तव्यमिति B मोक्तव्यमिति. 22) PB शरणमिति. 24) P साधून्ननाम. 29) P उन्मीलत्केवलोदय. 31) 'हारः श्रिय. 33) P कुवलयचंद्रराज्यनिवेश. 35) PB omit इति, PB श्रीमत्कुवलय', P B समाप्ताः॥ छ ।. P at the close एवं ग्रंथसंख्या ॥ ३९९४ ॥ शुभं भवतु ॥ छ । संवत् १४८९ वर्षे आषाढ शुदि १४ चतुर्दश्यां बुधे कुवलयमाला कथा लिखिता ॥ छ । चिरं नंदतात् । B at the close एवं ग्रंथाग्रसंख्या ३८०४ ॥ सं० १४४५ वर्षे मार्गसिर शुदि ६ गुरुदिने पुस्तिका लिखिता ॥ छ । यादृशं पुस्तके दृष्टं तादृशं लिखितं मया । यदि शुद्धमशुद्धं वा मम दोषो न दीयते । १ भग्नपृष्टिकटिग्रीवा अधोदृष्टिरधोमुखं [1] कष्टेन लिखितं शास्त्रं यत्नेन परिपालयेत् । २ शुभं भवतु मंगलमरतु लेखकपाठकयोः ॥ छ । उदकानलचोरेभ्यो मूखकेभ्यो [भ्य] स्तथैव च । परहस्तगतां रक्ष एवं वदति पुस्तिकाः [का] || छ ॥ श्रीः ॥ श्रीः ।। श्रीः ॥ श्रीः॥ छ | c at the close ॥ एवं ग्रन्थसङ्ख्या ३८९४ ॥