________________
જો પૃથ્વી સપાટને બદલે ગોળ હોત તો સેન્ટ પોલનું ચર્ચ
દરિયાકિનારે ઊભેલા દર્શક સામે જો એક સમાંતર રેખા દૃષ્ટિરેખાની ૩૨ ફૂટ અને હેમ્પસ્ટેડ હિલ ૯૬ ફૂટ નીચે હોવાને દોરવામાં આવે તો તે જમીનના આરોહઅવરોહની જેમ ક્ષિતિજના કારણે દેખાઈન શકત.
નીચે સરકવાની પણ નોંધ લઈ શકે. આકૃતિમાં સમાંતર રેખા ‘એસ-એસ છે અને ‘એચ-એચ' ક્ષિતિજને દર્શાવતી રેખા છે.
...
મી
ફિગર : ૪૩
એસ............
"
પ્રયોગ-૧૪
સમુદ્રની ક્ષિતિજ ઉપર દૂર દૂર સુધી આપણે નજર એચ . નાખીએ છીએ ત્યારે પણ આ ક્ષિતિજ આપણને એક સીધી લીટીમાં જ દેખાય છે, કદી ગોળાકાર દેખાતી નથી.
આઈઝલ ઓફ મેન ઉપરથી જે લિવરપુલનો વિસ્તાર
૨ ઊભા દેખાય છે, તેની પહોળાઈ આશરે ૫૦ માઇલ જેટલી છે. આટલી રહીને સમુદ્ર તરફ જોતાં દરિયામાં ‘વાઇટ’ નામનો ટાપુ દેખાય છે.
પહોળાઈમાં પૃથ્વીનો ગોળાકાર ૪૧૬ ફટ થવો જોઈએ. આટલો આ ટાપુની પહોળાઈ ૨૨ માઇલ છે. દરિયાકિનારે ટેકરી ઉપરથી
મોટો ગોળાકાર નરી આંખે કે ટેલિસ્કોપ વડે દેખાયા વિના એ જ જોતાં આ જમીન પણ સીધી લીટીમાં જ દેખાય છે.
નહીં. આવો ગોળાકાર આપણને દેખાતો નથી, કારણ કે તેનું આ દરિયાકિનારે સારો
અસ્તિત્વ જ નથી. તેનું તારણ એ છે કે પૃથ્વી ગોળ નથી. થિયોડોલાઇટ ગોઠવવામાં આવશે
જેઓ “પૃથ્વી ગોળ છે' એવી માન્યતા ધરાવે છે, તેમને ખ્યાલ આવશે કે આ ટાપુ આપણે સવાલ કરવો જોઈએ કે સમુદ્રમાં સ્ટીમરમાં બેસીને જ્યારે ઉપરની જમીન અને તેની બન્ને ,
કિનારો જોવામાં આવે છે, ત્યારે તે કેમ ગોળાકાર નથી જોવા મળતો? બાજએ આવેલો સમુદ્ર પણ સીધી
જો આપણી નજર સામે કોઈ ટેકરી હોય તો તેના ચડાવ-ઉતાર લીટીમાં છે.
આપણે સહેલાઇથી જોઈ શકીએ છીએ. તો પછી શા માટે પૃથ્વીનો જો પૃથ્વી ગોળ હોય તો
આટલો મોટો ઢાળ આપણને દેખાતો નથી? કારણકે પૃથ્વી સપાટ છે. ‘વાઈટ' ટાપુના પૂર્વ અને પશ્ચિમ ખૂણાઓ કેન્દ્રથી ૮૦ ફૂટ નીચે હોવા જોઈએ.
લિવરપુલ નજીક બિડસ્ટોન હિલ ખાતે એક દીવાદાંડી આવેલી છે. આ દીવાદાંડી ઉપર ચડીને જ્યારે સમુદ્રમાં આવેલો “આઈઝલ ઓફ મેન' નામનો ટાપુ જોવામાં આવે ત્યારે આટાપુ પણ ક્ષિતિજ સમાંતર રેખા ઉપર એક સીધી લીટીમાં જ જોવા મળે છે.
આઈઝલ ઓફ મેન ઉપર આવેલા ડગ્લાસ હાર્બર ઉપરથી આકાશ સ્વચ્છ હોય ત્યારે ૫૦ માઇલ દૂર આવેલો નોર્થ વેલ્સનો કિનારો એક સીધી લીટીમાં જ દેખાય છે. જો પૃથ્વી ગોળ હોય તો આ કિનારો પણ ગોળાકાર દેખાવો જોઈએ.
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન - ૩૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
