________________
ફરતે સૂર્યનાં વિકિરણોનું એક ખતરનાક આવરણ છે. આ આવરણને કાર્યક્રમ ચાલુ રાખ્યો તેનો અર્થ એવો થઈ શકે કે જે વાતની રશિયાને એક્સપ્લોરર પ્રોજેક્ટના અધ્યક્ષ જેમ્સ એ. વાન એલન બેલ્ટ તરીકે ખબર નહોતી એની ‘નાસા'ને ખબર હતી. ક્યાં તો ‘નાસા'એ આ ઓળખવામાં આવ્યું હતું. ત્યાર પછીના પ્રયોગો પરથી ખ્યાલ કિરણોત્સર્ગનો મુકાબલો કરી શકે તેવું હળવા વજનનું રક્ષાકવચ આવ્યો કે પૃથ્વીથી ૫૦૦ માઇલની ઊંચાઈએ કિરણોત્સર્ગનું બનાવી લીધું હતું અથવા તો તેને ખબર હતી કે કોઈ ખરેખર ચંદ્ર આવરણ શરૂ થાય છે અને તે ૧૫,૦૦૦ માઇલ સુધી ફેલાયેલું છે. ઉપર જવાનું જ નથી. શું અવકાશયાત્રીઓ માટે જે ખાસ સૂર્યમાંથી આગની જે જ્વાળાઓ નીકળે છે તેને ફોકસ કરવાનું કામ ડિઝાઇનનાં વસ્ત્રો તૈયાર કરવામાં આવ્યાં હતાં તે કિરણોત્સર્ગનો વાન એલન બેલ્ટ કરે છે. આ કિરણોત્સર્ગથી ઓઝોન વાયુ આપણું મુકાબલો કરી શકે તેવાં હતાં? જરાય નહીં. શ્રી માઇલ આઇલેન્ડ રક્ષણ કરે છે.
ખાતે આવેલી અમેરિકાની એક અણુભઠ્ઠીમાં ધડાકો થયો તે પછી પૃથ્વીથી ૫૦૦ માઇલની ઊંચાઈ પછી બાહ્યાવકાશમાં ૧૫ વર્ષે પણ કોઈ કામદારો કિરણોત્સર્ગને કારણે તેમાં જઈ શકતા ઓઝોન વાયુ કે બીજા કોઈ વાયુઓ ન હોવાથી સૂર્યના કિરણોત્સર્ગ નહોતા. તેનું કારણ એ હતું કે અમેરિકા પાસે કિરણોત્સર્ગનો અત્યંત વિનાશક બની જાય છે. ચંદ્ર ઉપર કોઈ વાતાવરણ નથી મુકાબલો કરી શકે તેવાં વસ્ત્રો બનાવવાની આવડત નહોતી. એટલે સૂર્યનાં વિનાશક કિરણો ચંદ્રની ધરતી ઉપર સીધાં પડે છે. જો
અમેરિકાએ ચંદ્રયાત્રાનું જો નાટક જ કર્યું હોય તો કોઈ પણ મૂન મિશન દરમિયાન સૂર્યની જ્વાળાઓ ચાલુ હોય તો અમેરિકાના કટ્ટર હરીફ રશિયાએ શા માટે તેનો ભાંડો ફોડી નાખ્યો આ કિરણોત્સર્ગ અવકાશયાનને અને તેમાં રહેલા નહીં એવો સવાલ કોઈને પણ થાય તો તે સ્વાભાવિક છે. એ અવકાશયાત્રીઓને પણ બાળીને ભસ્મ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. અરસામાં અમેરિકા પોતાના ઘઉં અત્યંત સસ્તા ભાવે હજારો ટનના ઈ.સ. ૧૯૬૩માં રશિયાના અવકાશવિજ્ઞાનીઓએ બ્રિટિશ હિસાબે રશિયાને વેચતું હતું. એ વખતે રશિયામાં અછતની અવકાશયાત્રી બર્નાર્ડ લોવેલને કહ્યું હતું કે સૂર્યના કિરણોત્સર્ગની પરિસ્થિતિ હતી અને અમેરિકામાં અનાજનું વિક્રમી ઉત્પાદન થયું જીવલેણ અસરોથી અવકાશયાત્રીઓને બચાવવાનો કોઈ ઉપાય હતું. ઈ.સ. ૧૯૭૨માં અમેરિકાએ જાહેર કર્યું કે તેઓ પોતાને ત્યાં તેમના ધ્યાનમાં નથી. એનો અર્થ એવો થાય કે રશિયન પેદા થતા ૨૫ ટકા ઘઉં રશિયાને પ્રતિબુશલ ૧.૬૩ ડોલરના ભાવે અવકાશયાનની બહારની ધાતુની જાડી દીવાલ પણ આ કિરણોત્સર્ગ વેચશે. એ વખતે ઘઉંનો બજારભાવ ૧.૫૦ ડોલર પર પહોંચી ગયો સામે રક્ષણ આપી શકે તેમ નહોતી તો અમેરિકન અવકાશયાનની હતો. આ રીતે રશિયા પોતાના અનાજના પુરવઠા બાબતમાં પાતળી દીવાલ કેવી રીતે રક્ષણ આપી શકે?
અમેરિકા ઉપર અત્યંત નિર્ભર હોવાથી તેણે નકલી ચંદ્રયાત્રાનો ‘નાસા'એ સૌથી પહેલાં અવકાશમાં જે વાંદરાઓ ભાંડો નહીં ફોડવાનું વચન આપ્યું હોય અને તેને આજ સુધી મોકલ્યા તેઓ દસ જ દિવસમાં મરી ગયા હતા, પણ “નાસા'એ નિભાવ્યું હોય એવી તમામ શક્યતાઓ છે. તેમનાં મૃત્યુનું સાચું કારણ ક્યારેય જાહેર કર્યું નહોતું. આજે પણ
‘નાસા'એ વિચાર્યું હશે કે તેઓ જો ચંદ્ર ઉપર અવકાશયાન ઘણા લોકોને ખબર નથી કે બાહ્યાવકાશમાં જીવલેણ કિરણોત્સર્ગ
મોકલી ન શકે તો તેનું નાટક તો જરૂર કરી શકે છે. તેનું કારણ એ હતું અસ્તિત્વ ધરાવે છે. તેનું કારણ એ છે કે પ્રસાર માધ્યમોમાં સ્પેસ
કે આ કાર્ય માટે અબજો ડોલરનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હતું. આ કાર્યક્રમોની મોટી મોટી વાતો છપાય છે, પણ આ સાચી હકીકતો
બજેટમાંથી ‘નાસા” અને “સીઆઇએ’ના અધિકારીઓને કરોડો કોઈ છાપતું નથી.
ડોલર ગજવામાં નાખવાની તક પણ મળવાની હતી. આ રશિયાના વિજ્ઞાનીઓને છેક ઈ.સ. ૧૯૬૧ની સાલથી અવકાશી કિરણોત્સર્ગનો ખ્યાલ હતો કારણ કે તેમણે ચંદ્ર ઉપર
પ્રોજેક્ટમાંથી જે બેનંબરી આવક થઈ તેનો ઉપયોગ સીઆઇએ અમાનવ અવકાશયાન મોકલ્યું હતું. રશિયાના વિજ્ઞાનીઓએ આ
તરફથી વિયેટનામના યુદ્ધને ભડકાવવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. વાત બર્નાર્ડ લોવેલને કરી અને તેણે ઇંગ્લેન્ડ આવીને ‘નાસા'ના
આ ઉપરાંત કરોડો ડોલર રાજકારણીઓના અને સરકારી ડેપ્યુટી એમિનિસ્ટ્રેટર હઘ ડ્રાઇડનને આ વાત કરી પણ તેમણે તેની
અધિકારીઓનાં ગુપ્ત બેન્ક એકાઉન્ટોમાં પણ જમા થઈ ગયા હતા. દેખીતાં કારણોસર ઉપેક્ષા કરી. ‘નાસા' તો તે વખતે પણ ‘નાસા' જો ચંદ્રયાત્રાનો પ્રોજેક્ટ કેન્સલ કરે તો અમેરિકાની ચંદ્રયાત્રાના નાટકની તૈયારીઓ કરી રહ્યું હતું.
પ્રતિષ્ઠાનો ભાંગીને ભુક્કો થઈ જાય તેમ હતું. ‘નાસા' જો ચંદ્રયાત્રાનું વાન એલન બેલ્ટના રેડિયેશન બાબતમાં રશિયા પાસેથી નાટક સફળતાથી પાર પાડે તો પ્રતિષ્ઠા જળવાઈ રહે અને દલ્લો પણ માહિતી મળ્યા પછી પણ “નાસા' સંસ્થાએ પોતાનો એપોલો યાનનો મળે તેમ હતું. સ્વાભાવિક છે કે નાસા'એ બીજો વિકલ્પ પસંદ કર્યો.
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન • ૮૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
