________________
ભણે કહ્યું કે
, જેમાં સ્વ
ઈસ
બૌદ્ધ શાસ્ત્રો મુજબ મેરુ પર્વતના દક્ષિણ ભાગમાં જંબુદ્વીપ ડાળી જેવો પાતળો બની જાય છે.” આયાત-૩૯માં કહેવામાં આવેલો છે. એનો આકાર ગાડાના પૈડા જેવો છે. એની ત્રણ ભુજાઓ આવ્યું છે કે “સૂરજથી નથી બની શકતું કે તે ચંદ્રને જઈને પકડે. પૈકી બે ભુજાઓ બબ્બે હજાર યોજન અને ત્રીજી ભુજા ત્રણ હજાર સૂરજ પણ દિવસ પહેલાં આવી શકતો નથી. દરેક પોતાના નિયત પચાસ યોજનની છે. મેરુના પૂર્વ ભાગમાં અર્ધ ચંદ્રાકાર પૂર્વ વિદેહ માર્ગ ઉપર ચાલે છે.” સૂરા કાતિરની આયાત –૪૯માં લખવામાં નામનો દ્વીપ છે. તેની ભૂજાઓનું પ્રમાણ જંબૂદ્વીપની ત્રણ ભુજાઓ આવ્યું છે કે “ખુદા જ આકાશ અને જમીનને સ્થિર રાખી શકે છે, જેવું છે. મેરુના પશ્ચિમ ભાગમાં મંડલ-ભાર અવર ગોદાનીય દ્વીપ છે. જેથી તે ગબડી ન પડે.’ આ રીતે ઇસ્લામમાં પૃથ્વી સ્થિર હોવાની તેનો વિસ્તાર અઢી હજાર યોજન અને પરિધિ સાડા સાત હજાર વાત લખવામાં આવી છે. યોજન છે. મેરુના ઉત્તર ભાગમાં સમ ચતુષ્કોણ ઉત્તર કુરુ દ્વીપ છે. એની એક્કેક ભુજા બબ્બે હજાર યોજનની છે. પૂર્વ વિદેહની પાસે ખ્રિસ્તી ધર્મ પણ પૃથ્વીને સપાટ માને છે દેહ-વિદેહ, ઉત્તર કુરની પાસે કુરુ કૌરવ, જંબૂદીપની પાસે ચામરઅવર ચામર અને ગોદાનીય દ્વીપની પાસે પાટા-ઉત્તરમંગી નામના ખ્રિસ્તીઓના ધર્મગ્રંથ બાઇબલમાં પણ અનેક સ્થળે અંતર્ધ્વપ રહેલા છે. એમાંથી ચામર દ્વીપમાં રાક્ષસોનો અને બાકીના પૃથ્વી સ્થિર છે અને સપાટ છે, એવી માન્યતાનું સમર્થન કરવામાં દ્વીપોમાં મનુષ્યોનો વાસ છે એમ બૌદ્ધ શાસ્ત્રો કહે છે.
આવ્યું છે. જૈન શાસ્ત્રોમાં જેને ભરત ક્ષેત્ર તરીકે ઓળખવામાં આવે બાઇબલના જિનેસીસ ૧૧:૧-૯(૪) માં લખવામાં છે તેને બોદ્ધ ગ્રંથો હકીકતમાં જંબૂદ્વીપ કહે છે. આ કારણે જ બૌદ્ધ આવ્યું છે કે “પછી તેમણે કહ્યું કે–ચાલો આપણે એક શહેર ગ્રંથ અભિધર્મ કોશમાં લખવામાં આવ્યું છે કે “જંબૂદ્વીપની ઉત્તર બનાવીએ, જેમાં સ્વર્ગમાં પહોંચતો એક ટાવર હોય.” બાઇબલના બાજુએ હિમવાન પર્વત આવેલો છે. હિમવાન પર્વતથી આગળ ઈસાઈહા ૧૧:૧૨માં લખવામાં આવ્યું છે કે “પછી તેઓ ઉત્તરમાં ૫૦૦ યોજન વિસ્તારનું અનવતપ્ત સરોવર છે, જેમાંથી ઈઝરાયલના નાતબહાર મુકાયેલાને ભેગા કરશે અને દુનિયાની ચાર ગંગા, સિંધુ, વસુ અને સીતા નામની ચાર નદીઓ નીકળે છે.” આ કિનારી ઉપર તેમને મોકલશે.” ડેનિયલ ૪:૧૧માં લખવામાં વર્ણન ઉપરથી ખ્યાલ આવે છે કે બૌદ્ધ શાસ્ત્રો ભરત ક્ષેત્રનો આવ્યું છે કે “પછી તે મજબૂત વૃક્ષ ઊગ્યું અને તે સ્વર્ગ સુધી ઊંચું ઉલ્લેખ જંબૂદ્વીપ તરીકે કરે છે. બૌદ્ધ ગ્રંથો કહે છે કે “પૃથ્વીથી ગયું. ત્યાંથી પૃથ્વીનો છેડો દેખાતો હતો.” બાઇબલના સાલ્મ ૪૦ હજાર યોજન ઉપર ચંદ્ર અને સૂર્ય ફરે છે. ચંદ્રનું મંડળ ૫૦ ૯૩૧માં લખ્યું છે કે “પૃથ્વી એટલી મજબૂત છે કે તેને હલાવી ન યોજનનું અને સૂર્યનું ૫૧ યોજનનું મંડળ હોય છે. સૂર્યના શકાય.” બાઇબલના એક્સેલેસિયાસ્ટસ ૧ઃ૫માં લખ્યું છે કે દક્ષિણાયનમાં રાત્રિની વૃદ્ધિ અને ઉત્તરાયણમાં દિવસની વૃદ્ધિ થાય “સૂર્ય ઊગે છે અને સૂર્ય આથમે છે. તે જ્યાંથી ઊગ્યો હોય ત્યાં છે. આ ઉપરથી ખ્યાલ આવે છે કે બૌદ્ધ ગ્રંથો પૃથ્વીને સ્થિર માને પાછો ઝડપથી પહોંચી જાય છે.' આ વિધાન ઉપરથી ખ્યાલ આવે છે અને સૂર્ય-ચંદ્રને ફરતા માને છે.
છે કે બાઇબલના મત મુજબ સૂર્ય ફરે છે અને પૃથ્વી સ્થિર છે.
બાઇબલના ઈસાઈઠા ૪૦:૨૨માં લખવામાં આવ્યું છે ઇસ્લામમાં પૃથ્વી સ્થિર છે
કે “તેઓ પૃથ્વીના વર્તુળમાં સિંહાસન ઉપર બિરાજમાન છે. આ
વિધાનને કેટલાક આધુનિક વિજ્ઞાનવાદીઓ પૃથ્વી ગોળ હોવાની મુસ્લિમોના ધર્મગ્રંથ કુરને શરીફમાં પણ પૃથ્વી સ્થિર માન્યતાના સમર્થન તરીકે જુએ છે; પણ બાઇબલમાં જે અને સપાટ હોવાની વાત ઠેકઠેકાણે કરવામાં આવી છે. કુરને ગોળાકારની વાત કરવામાં આવી છે તે થાળી જેવા સપાટ શરીફની સુરે યામીન આયાત-૬૭માં લખવામાં આવ્યું છે કે ગોળાકારની વાત છે. બાઇબલના જોબ ૩૭:૩૩માં લખવામાં “સૂરજ એક નિશ્ચિત માર્ગ ઉપર ચાલે છે.” આ જ સૂરાની આયાત- આવ્યું છે કે “મેં જ્યારે પૃથ્વીનો પાયો નાખ્યો ત્યારે તમે ક્યાં ૩૮માં લખવામાં આવ્યું છે કે “ચંદ્રમાં પણ પોતાની નિશ્ચિત હતા?” આ રીતે ખ્રિસ્તી ધર્મમાં પણ પૃથ્વીને સ્થિર અને સપાટ જ મંઝિલનો રાહી છે. તે એટલે સુધી કે તે ઘટતા ઘટતા ખજૂરની સૂકી માનવામાં આવી છે.
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન • ૨૧૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
