________________
તે અગાઉ લોચિંગ પેડ ઉપર જ ૧૧ અવકાશયાત્રીઓનાં મોત ઊંચાઈએ જઈ શકતા નથી. આજે જે કૃત્રિમ ઉપગ્રહો પૃથ્વીની થયાં હતાં.
પ્રદક્ષિણા કરતા હોવાનું કહેવાય છે તેઓ પણ આકાશમાં ૨૦૦ એપોલોના લોન્ચપેડ ઉપર એક તદ્દન બિનજરૂરી ટેસ્ટ માઇલથી વધુ ઊંચે જઈ શકતા નથી. કરવા જતાં ગ્રિસમ, ચાફે અને વાઇટ નામના અવકાશયાત્રીઓ ‘નાસા તરફથી એપોલો યાન બનાવવાનો કોન્ટેક્ટ નોર્થ બળીને ભસ્મ થઈ ગયા હતા. બીજા સાત અવકાશયાત્રીઓ વિમાની અમેરિકન એવિયેશન નામની કંપનીને આપવામાં આવ્યો હતો. આ દુર્ઘટનાઓમાં માર્યા ગયા હતા. એક અવકાશયાત્રી મોટરકારના કંપની પાછળથી રોકવેલ એન્જિનિયરિંગ કંપની સાથે જોડાઈને નોર્થ અકસ્માતમાં માર્યો ગયો હતો. ઈ.સ. ૧૯૬૭ની સાલમાં જ આઠ અમેરિકન રોકવેલ બની હતી. આ કંપની તરફથી “નાસા'ને પહેલું અવકાશયાત્રીનાં મોત થયાં હતાં. આ સમાચારો વાંચીને ઘણા એપોલો યાન ઈ.સ. ૧૯૬૬ના ઓગસ્ટ મહિનામાં સુપરત અમેરિકનોના મનમાં સવાલો પેદા થતા હતા કે આ કરવામાં આવ્યું હતું. આ એપોલો યાન ઈ.સ. ૧૯૬૬ના નવેમ્બર અવકાશયાત્રીઓ કોઈ ગુપ્ત વાતો જાહેર કરી દેશે, એવા ભયથી મહિનામાં “ચંદ્ર' તરફ મોકલવાનું હતું પણ અવકાશયાનમાં તેમની હત્યા તો કરવામાં નથી આવીને? ઈ.સ. ૧૯૬૭ પછી સમસ્યાઓ સર્જાતા આ તારીખ અનેક વાર પાછળ ધકેલવામાં આવી એપોલોના પ્રોજેક્ટમાં એવો ચમત્કાર થયો કે ઈ.સ. ૧૯૭૦ની હતી. આ કારણે મર્મયુરી અને જેમિનીમાં અનુભવ લઈ ચૂકેલો સાલમાં ટેઇલર નામનો એક જ અવકાશયાત્રી માર્યો ગયો હતો. ગ્રિસમ ખૂબ જ અકળામણ અનુભવતો હતો. તેણે એક મિત્ર સમક્ષ અવકાશયાત્રીઓની સંખ્યા ઓછી હતી તો પણ આટલાં બધાં મોત પોતાની વ્યથા ઠાલવતાં કહ્યું હતું કે, “એપોલો યાન અવકાશમાં અનેક શંકાકુશંકાઓ પ્રેરતાં હતાં.
જઈ શકે એવી શક્યતાઓ ખૂબ પાંખી છે.” આ વાત તેણે અનેક જે અવકાશયાત્રીઓ હવાઈ અકસ્માતોમાં માર્યા ગયા મિત્રોને કરી હતી. તેઓ અમેરિકન હવાઈ દળના શ્રેષ્ઠ પાઇલટો હતા. આ કારણે જ તો
અવકાશયાત્રી ગ્રિસમનો એક મિત્ર માઈક ગ્રે કહે છે કે તેમની પસંદગી અવકાશયાત્રીઓ તરીકે થઈ હતી. વળી તેમને “પોતાની ફ્લાઇટની બાબતમાં ગ્રિસમ બહુ અસ્વસ્થ હતો. તેણે પ્રેક્ટિસ કરવા માટે જે જેટ વિમાનો આપવામાં આવ્યાં હતાં તેઓ પોતાની પત્ની બેટ્ટીને કહી રાખ્યું હતું કે “જો આ સ્પેસ કાર્યક્રમમાં પણ અમેરિકન એરફોર્સના શ્રેષ્ઠ વિમાનો હતા. આ વિમાનોની કોઈ અકસ્માત થશે તો તેમાં મારો ભોગ સૌથી પહેલાં લેવાઈ સારસંભાળ પણ શ્રેષ્ઠ ઇજનેરો દ્વારા કરવામાં આવતી હતી. તેમ જશે.” આ વિધાન પાછળ છઠ્ઠી ઇન્દ્રિય કામ કરી રહી હતી કે કોઈ છતાં તેઓ માર્યા ગયા હતા. ઈ.સ. ૧૯૬૧માં એપોલોના નક્કર માહિતી હતી એ વાતની જાણ તેની પત્નીને પણ નહોતી. લોન્ચપેડ ઉપર થયેલા અકસ્માતને આપણે ખરેખરો અકસ્માત ગ્રિસને ઈ.સ. ૧૯૬૭ ના જાન્યુઆરીમાં એપોલો યાનને કોઈની ગણીએ તો પણ આ વર્ષમાં બીજા પાંચ અવકાશયાત્રીઓ વિમાની નજર ન લાગે એટલા માટે તેની બહાર લીંબુ લટકાવ્યું હતું. ત્યાર અકસ્માતમાં માર્યા ગયા હતા. વળી ‘નાસા'ના જે કર્મચારીઓ બાદ તેણે ધમકી આપી હતી કે તે ચંદ્રયાન વિશેની ફરિયાદો પ્રજા એપોલો યાનની ચંદ્રયાત્રા બાબતમાં વધુ માહિતી ધરાવતા હતા સમક્ષ રજૂ કરશે. ત્યાં સુધીમાં ગ્રિસમ પ્રેસનો અને પ્રજાનો તેમનું મરપ્રમાણ પણ બહુ ઊચું હતું. શું આ બધાને “ચંદ્રયાત્રા'નું લાડીલો બની ગયો હતો. જો તેણે પ્રેસ કોન્ફરન્સ રાખી હોત તો સત્ય જાણવાની સજા કરવામાં આવી હતી?
સનસનાટી મચી ગઈ હોત અને નાસા' પણ તેની વાતને સેન્સર અમેરિકાએ અવકાશમાં જે પહેલો માણસ મોકલ્યો તેનું કરી શકે એમ નહોતું. નામ એલન શેફર્ડ હતું. ત્યાર બાદ ગ્રિસમને અને પછી ગ્લેનને અવકાશમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. ‘નાસા મૂડ અમેરિકા અવકાશમાં ખતરનાક કિરણોત્સર્ગની શોધ પુસ્તકના લેખક રાલ્ફ રેનેને લાગે છે કે અમેરિકાએ પ્રારંભમાં જે મર્ક્યુરી ફ્લાઇટો ઉડાડી તે સાચી હતી પણ ગ્રિસમની જેમિની-૩
સ્પેસ રેસમાં રશિયાનો મુકાબલો કરવા ઉપરાંત ‘નાસા' ફ્લાઇટ સાથે નાટકનો પ્રારંભ થયો હતો. આ બધા જ સમક્ષ બીજી પણ અનેક સમસ્યાઓ હતી. ઈ.સ. ૧૯૫૮ની અવકાશયાત્રીઓ માંડ માંડ બાહ્યાવકાશમાં પહોંચ્યા હતા. અહીં ૩૧મી જાન્યુઆરીએ અમેરિકાએ પોતાનો એક્સપ્લોરર નામનો બાહ્યાવકાશનો અર્થ પૃથ્વીથી ૫૦૦ માઇલ કરતાં ઓછી ઊંચાઈ પ્રથમ કૃત્રિમ ઉપગ્રહ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલ્યો હતો. આ કરવામાં આવ્યો છે. આજે પણ રશિયા અને અમેરિકા જે સ્પેસ સેટેલાઇટનું વજન માત્ર ૧૮.૩ પાઉન્ડનું હતું પણ તેમાં એક શટલ મોકલે છે તેઓ અવકાશમાં ૨૦૦ માઇલ કરતાં વધુ રેડિયેશન મીટર હતું, જેણે એવી માહિતી આપી હતી કે પૃથ્વીની
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન • ૮૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
